SlideShare a Scribd company logo
1 of 45
Лекц 1
Олон улсын төлбөр
тооцоо, төлбөр
тооцооны системийн
түүхэн хөгжил
Агуулга
Төлбөр тооцооны систем,
түүний үндсэн зорилго
Монгол дахь төлбөр
тооцооны систем
1. Төлбөр тооцооны
систем, түүний үндсэн
зорилго
Төлбөр тооцооны системийн
үндсэн зорилго нь:
эдийн засаг дахь мөнгөний эргэлтийг
хурдасгах,
эдийн засаг, санхүүгийн салбарт хийгдэж
буй төлбөр тооцоог тасралтгүй,
найдвартай, шуурхай гүйцэтгэх
Importance of Payment Systems
• Payment systems are the mechanisms
that enable the smooth transfer of
funds between buyers and sellers,
and/or between banks. In the modern
society, no economic activities are
possible without the transfer of money.
In this sense, it can readily be said that
payment systems are one of the most
significant social infrastructures.
Төлбөр тооцооны систем чухал
болох нь
• Төлбөр тооцооны систем нь худалдагч,
худалдан авагч, банкуудын хооронд үүсэх
мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлгийг илүү
хялбарчлах зориулалт бүхий механизм юм.
• Орчин үеийн нийгэмд мөнгөн шилжүүлэг
байхгүйгээр ямар ч эдийн засгийн үйл
ажиллагаа өрнөх боломжгүй юм. Иймээс
төлбөр тооцооны систем нь нийгмийн дэд
бүтцийн салшгүй чухал хэсэг юм.
Иймээс түүнийг эдийн засаг дахь
хурдны зам гэж үздэг.
• A weak payment system may
severely drag on the stability and
developmental capacity of a
national economy;
• The technical efficiency of
payment system is important for
a development of economy.
Үүсэл хөгжил
• 1980-аад оны дунд үеэс эхлэн дэлхий
дахинд төлбөр тооцооны системд тавих
анхаарал илүүтэйгээр нэмэгдэх болсон.
• Цаг хугацаа өөрчлөгдөх тусам төлбөр
тооцооны системд хандах хандлага нь улам
нэмэгдсээр байна.
• Уг хандлагыг 2 байдлаар
харж болно.
Нэгдүгээрт, төлбөр тооцооны системээр
шилжиж буй мөнгөн хөрөнгийн хэмжээ их
хэмжээгээр өссөн. Энэ нь төлбөр төлөгдөх
нөхцлөөрөө төлөгдөөгүй тохиолдолд
“төлбөрийн эрсдэл” нь тэр хэмжээгээрээ
өснө гэсэн үг юм.
Хоёрдугаарт, мэдээллийн технологийн
хөгжлийг дагаад төлбөрийн системд
томоохон өөрчлөлтүүд орсон. Мэдээллийн
технологи нь төлбөр төлөх үйл явцыг илүү
хялбар, хурдан болгосон байдаг.
Зах зээлийн хөгжлийн хандлага,
технологийн дэвшлийг дагаад
хэрэглэгчийн хэрэгцээ, шаардлага
өөрчлөгдсөн нь төлбөр тооцооны
системд бэлэн бус төлбөрийн шинэ
хэрэгслүүдийг бий болгож, төлбөр
тооцоог түргэн шуурхай үр өгөөжтэй
гүйцэтгэх боломж бүхий шинэ
системүүдийг нэвтрүүлэхэд хүргэсэн.
• Систем гэж нэрлэж байгаагийн учир нь
уламжлалт төлбөр тооцооны хэрэгслүүд
болох чек, вексель зэрэг бэлэн мөнгийг
орлох хэрэгсэл, хэлбэрийг ашигладагаас
үүдэлтэй юм.
• Компьютер болон электрон харилцааны
хөгжлийн үндсэн дээр олон төрлийн
электрон төлбөр тооцооны системүүд бий
болсон байна. Тухайлбал, Зээлийн карт,
электрон хадгаламжийн шилжүүлэг, онлайн
банк, онлайн худалдааны төлбөрийн систем
гэх мэт.
The History of Electronic Payments
• The first payment cards: from idea to
realization
• The idea of payment by prepaid cards
appeared over 136 years ago, in the
distant 1880. It was then that the famous
American scientist Edward Bellamy in his
book “Looking Backwards” proposed to
use prepaid cards in settlements.
However, his promising idea fell on deaf
ears. After nearly a quarter of the century
in 1914, there were the first attempt to
use credit cards, however, all failed. As a
result, for more than 35 years nothing has
happened in principle to the idea of
electronic money.
• In 1950, IDC (Diners Club International) issued
the world’s first universal payment card – Diners
Club. Following this, the very next year after DCI
initiative, Franklin National Bank, the American
Bank issued the first credit card. Seven years later
Bank of America, the largest U.S. bank in the
country, issued the first universal bank card –
BankAmericard, which is now known worldwide
under the name “Visa”.
Payment system has 2 types:
National
payment
system
Cross-border
payment
system
Үндэсний төлбөр тооцооны
систем
• Үндэсний төлбөр тооцооны систем гэдэг нь
төлбөр тооцооны хэрэгсэлүүд, мөнгөний
эргэлтийг зохицуулж байгаа банкны үйл
ажиллагаа, тухайлбал, дотоодын банк
хоорондын төлбөр тооцооны системийн
ажиллагаанаас бүрдэнэ.
• Үүнд төлбөр тооцооны системийн хууль, эрх
зүйн зохицуулалт, холбогдох талуудын
хэлэлцээр, хамтын ажиллагаа, техник
технологийн шийдэл хамрагдана.
Улс дамнасан төлбөрийн систем
• Globalization is driving corporations to transact
more frequently across borders. Consumers are
also transacting more on a global basis—buying
from foreign eCommerce sites; traveling, living,
and working abroad. For the payments industry,
the result is higher volumes of payments—in
terms of both currency value and number of
transactions. Interestingly, this is also leading to a
consequent shift downwards in the average value
of these payments.
• domestically using clearing and Real
Time Gross Settlement(RTGS)
systems and internationally using
the SWIFT network.
2. Монгол дахь төлбөр
тооцооны систем
• Төв банк (Монголбанк)-ны тухай хуулийн
4.2-т “Монгол банк нь өөрийн үндсэн
зорилтын хүрээнд санхүүгийн зах зээл,
банкны тогтолцооны тогтвортой
байдлыг хангах замаар үндэсний эдийн
засгийн тэнцвэртэй хөгжилд дэмжлэг
үзүүлнэ” гэж заасны дагуу төлбөрийн
системийн үр өгөөжтөй, найдвартай,
тасралтгүй, түргэн шуурхай ажиллагааг
хангахад анхаарч ажилладаг.
Монголын төлбөр тооцооны
системийн түүхэн хөгжил
• 1997 онд Монгол банкны нягтлан бодох
бүртгэлийн системд мэдээллийн технологийн
давуу талд суурилсан шинэ програм хангамж
ашиглаж, банк хоорондын тооцоонд багц
файлын хэлбэрийг нэвтрүүлснээр баримтаар
буюу цаасаар хийдэг банк хоорондын төлбөр
тооцооны ажиллагааг халж, төв банкин дахь
банкуудын харилцах дансаар дамжуулан банк
хоорондын төлбөр тооцоог гүйцэтгэх болсон нь
төлбөрийн системийн хөгжилд шинэлэг алхам
болсон.
• 2006 онд Дэлхийн банкнаас
хэрэгжүүлсэн “Санхүүгийн чадавхийг
дэмжих” төслийн хүрээнд Монгол
банкны төлбөр тооцооны төв /ТТТ/-
ийг байгуулснаар банк хоорондын
төлбөр тооцооны гүйлгээг их дүнтэй,
бага дүнтэй гэж ангилан ТТТ-өөр
дамжуулан гүйцэтгэж эхэлсэн.
• Ийм системийг бий болгосноор
төлбөр тооцоог улам бүр хялбар,
шуурхай, найдвартай хэлбэрээр
харилцагчдад хүргэх, олон улсын
стандартад нийцүүлэх, улмаар
төлбөр тооцооны эрсдлийг
бууруулахад тус дөхөм болсон
байна.
• 2009 онд банк хоорондын их дүнтэй
гүйлгээний системд бодит цагийн
горимоор ажиллах “Банк сүлжээ”
системийг нэвтрүүлснээр банк
хоорондын их дүнтэй гүйлгээг нэг
бүрчлэн бодит цагийн горимоор
гүйцэтгэх болсон нь төлбөр тооцооны
системийн түргэн шуурхай,
найдвартай ажиллагааг хангахад маш
чухал үүрэгтэй шинэчлэл байсан.
• Манай орны хувьд төлбөр тооцооны
системд биет төлөөлөгчөөр дамжуулан
автоматжуулсан цахим клирингийн
тооцоог нэвтрүүлснээс хойш арав
гаруй жил өнгөрч байна.
• Цахим клирингийн системийг бий
болгосноор төлбөр тооцоо нэг сар хүртэл
хугацаагаар саатдаг хүндрэлийг арилгаж,
төлбөр тооцоог Улаанбаатар хотод хоногт,
орон нутаг дамжсан төлбөр тооцоог 1-3
хоногт гүйцэтгэх болсон нь банкуудын
бэлэн мөнгөний урсгалыг үнэн зөв тооцох,
активын удирдлагыг хянах боломжтой
болсон байна.
• Нэг сая төгрөгөөс доош дүнтэй гүйлгээг
банк хоорондын бага дүнтэй гүйлгээнд
тооцож Монгол банкны Төлбөр тооцооны
төвөөр /ТТТ/ дамжуулан бодит цагийн
горимоор буюу банк хооронд цөөн хэдэн
секундэд дамжуулж байна.
• Нэг сая төгрөгөөс дээш дүнтэй банк
хоорондын тооцоог их дүнтэй гүйлгээнд
тооцон Монгол банкны Төлбөр тооцоо,
бүртгэлийн газраар дамжуулан цаг тутамд
гүйцэтгэж байна.
• Хэдийгээр Монгол улсын төлбөр
тооцооны үзүүлэлтүүд эерэг байдлаар
өсч байгаа боловч бэлэн мөнгөний тоо
хэмжээ нэмэгдсээр байна. Иймд бэлэн
бус төлбөр тооцооны хэлбэрүүдийг
нэвтрүүлэх, төлбөр тооцооны
системийг олон улсын жишигт
нийцүүлэн улам боловсронгуй болгон
хөгжүүлэх шаардлага зүй ёсоор
тавигдаж байна.
• Төлбөр тооцооны систем өндөр
хөгжсөн орнуудын туршлагаас үзэхэд
төлбөр тооцоог Төв банкаар
дамжуулан бодит цагийн горимоор
(Real Time Gross Settlement) дараахь
системүүдийг ашиглан гүйцэтгэж
байна.
• 1) Системийн ач холбогдол бүхий их дүнтэй
төлбөр тооцооны систем
(large-value system or systematically
important payment system),
• 2) Бага дүнтэй төлбөр тооцооны систем
(retail payment system),
• 3) Үнэт цаасны төлбөр тооцооны систем
(delivery versus payment system),
• 4) Гадаад валютын төлбөр тооцооны систем
(payment versus payment system)
(Real Time Gross Settlement)
АНУ vs Монгол
• АНУ-ын Төв банк бодит цагийн
горимоор ажиллах системийг анх 1971
онд үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлснээс
хойш 90 гаруй оронд төв банкууд энэ
системийг эрчимтэй ашиглаж байна.
• Монгол банк энэ системийг банк
хоорондын төлбөр тооцоонд үе шаттайгаар
нэвтрүүлж, их дүнтэй гүйлгээг энэ системд
хамруулах ажлыг 2009 оноос эхлүүлжээ.
Энэхүү системд шилжсэнээр банк
хоорондын төлбөр тооцоо цаг хугацааны
хоцрогдолгүй явагдаж, улмаар банкуудын
хөрөнгийн эх үүсвэрийг бодит цагийн
горимоор тооцох боломж бүрдсэн байна.
• 2010 онд картын гүйлгээний банк
хоорондын төлбөр тооцоог ТТТ-
өөр дамжуулан хийх болсноор
картын свитчийн систем нэвтэрч
“Нэг карт-нэгдсэн сүлжээ”
үйлчилгээ бүрэн утгаараа Монгол
улсын иргэн бүрт хүрэх
боломжтой болсон.
Банк хоорондын гүйлгээг дараахи
системүүдээр дамжуулан хийж байна.
Үүнд:
Банк хоорондын их, бага
дүнтэй гүйлгээний системийн
бүдүүвч зураг
• Төлбөр тооцооны системийн
хөгжлийг тодорхойлох нэг хэмжүүр
нь бэлэн мөнгийг бага хэрэглэж, бэлэн
бус төлбөрийн хэрэгслүүдийг түлхүү
ашиглаж байгаа түвшин байдаг.
• Харин манай орны төлбөр тооцоонд
төлбөрийн даалгавар зонхилж,
төлбөрийн нэхэмжлэл, аккредитив,
вексель, чек, карт хэрэглэгдэх нь
хязгаарлагдмал хэвээр байна.
Difference Between RTGS and SWIFT
• While RTGS is electronic transfer of funds
within a country, you need a SWIFT code if
you wish to transfer funds electronically to
your relative in a foreign country.
RTGS
• It stands for Real Time Gross
Settlement and is the fastest way to
send money from one bank account
to another within the country.
SWIFT
• It is best known for its Bank Identifier Codes
(BIC) which are also known as SWIFT codes.
These Swift codes form the backbone of all
the messaging that goes on between banks in
all parts of the world. SWIFT does not
facilitate fund transfers but you need to know
the SWIFT code of the bank in a foreign
country when you are trying to send money
abroad.
• SWIFT code is a 8-11 digit code containing alpha
numeric characters. When there are only 8 digits,
it refers to primary office in a foreign country but
when 11 digits are used, one can know instantly
the branch of the bank in the foreign country.
First 4 characters reveal the name of the financial
institution; next two ate meant for the country.
Next two characters reveal the location of the
bank while the last three tell all about the branch
of the bank.
• СВИФТ код нь 8-11 цифр агуулдаг.
• 8 байвал төв банкны код, 11 байвал
салбарын банкны код гэж ойлгож болно.
– Эхний 4 орон – Тухайн санхүүгийн байгууллагын
нэрийг илэрхийлнэ.
– Дараагийн 2- Тухайн улсыг илэрхийлнэ
– Дараагийн 2 - Тухайн банкны байршил
– Сүүлийн 3 – Банкны салбарын код
•DEUTUS33XXX
• it stands for Deutsch bank
in Ney York, USA.
• GOLOMT BANK OF MONGOLIA,
– SWIFT code: GLMTMNUB
• ХААН банк
–SWIFT код: AGMOMNUB
Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.

More Related Content

What's hot

төлбөр тооцоо
төлбөр тооцоотөлбөр тооцоо
төлбөр тооцооBilgee Zaya
 
Lecture.7
Lecture.7Lecture.7
Lecture.7Tj Crew
 
Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Bbujee
 
Олон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүүОлон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүүЭнхтамир Ш
 
Lecture11
Lecture11Lecture11
Lecture11Bbujee
 
Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8ariunubu
 
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Adilbishiin Gelegjamts
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлAdilbishiin Gelegjamts
 
Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?2011_2013
 
арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкуудNomin-Erdene Gantur
 
Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин dagarzandraidorjmyag
 
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГО
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГОБ.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГО
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГОbatnasanb
 
Sbeul3.2019 2020on
Sbeul3.2019  2020onSbeul3.2019  2020on
Sbeul3.2019 2020onhicheel2020
 
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭ
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭЦ.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭ
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭbatnasanb
 
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээл
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээлЛекц №4 Санхүүгийн зах зээл
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээлGunjargal
 
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлагаХөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлагаAdilbishiin Gelegjamts
 

What's hot (20)

төлбөр тооцоо
төлбөр тооцоотөлбөр тооцоо
төлбөр тооцоо
 
Lecture.7
Lecture.7Lecture.7
Lecture.7
 
Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Financial management lecture 1
Financial management lecture 1
 
Олон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүүОлон улсын валют, санхүү
Олон улсын валют, санхүү
 
Lecture11
Lecture11Lecture11
Lecture11
 
Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8
 
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
Олон улсын валютын харилцаа ба валютын системийн тухай ойлголт http://gelegja...
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
 
Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?
 
арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкууд
 
Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин Маркетингийн орчин
Маркетингийн орчин
 
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГО
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГОБ.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГО
Б.Дөлгөөн - ХААН БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН БОДЛОГО
 
Мөнгөний бодлого
Мөнгөний бодлого Мөнгөний бодлого
Мөнгөний бодлого
 
Sbeul3.2019 2020on
Sbeul3.2019  2020onSbeul3.2019  2020on
Sbeul3.2019 2020on
 
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭ
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭЦ.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭ
Ц.Баярмагнай Г.Халиунаа - ХУВЬЦААНЫ ХАНШИЙН ТААМАГЛАЛЫН ШИНЖИЛГЭЭ
 
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээл
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээлЛекц №4 Санхүүгийн зах зээл
Лекц №4 Санхүүгийн зах зээл
 
Бүлэг1
Бүлэг1Бүлэг1
Бүлэг1
 
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлагаХөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага
Хөрөнгө оруулалтын багцын удирдлага
 
Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9
 
Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9
 

Viewers also liked (20)

13
1313
13
 
оуUttt лекц №12
оуUttt   лекц №12оуUttt   лекц №12
оуUttt лекц №12
 
лекц № 7, 8
лекц № 7, 8лекц № 7, 8
лекц № 7, 8
 
14
1414
14
 
лекц №11
лекц №11лекц №11
лекц №11
 
Lecture 9
Lecture 9Lecture 9
Lecture 9
 
ОУТ-3
ОУТ-3ОУТ-3
ОУТ-3
 
15
 15 15
15
 
ОУХО-3
ОУХО-3ОУХО-3
ОУХО-3
 
16
 16 16
16
 
13
13 13
13
 
№14
 №14 №14
№14
 
%B0ад худалдааны төлбөр тооцоо
%B0ад худалдааны төлбөр тооцоо%B0ад худалдааны төлбөр тооцоо
%B0ад худалдааны төлбөр тооцоо
 
оутт 5
оутт 5 оутт 5
оутт 5
 
ОУХО-2
ОУХО-2ОУХО-2
ОУХО-2
 
ОУТТ-4
ОУТТ-4ОУТТ-4
ОУТТ-4
 
оутт 7
оутт 7оутт 7
оутт 7
 
ОУТТ-2
ОУТТ-2ОУТТ-2
ОУТТ-2
 
лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10
 
ОУТ-1
ОУТ-1ОУТ-1
ОУТ-1
 

Similar to ОУТТ-1

Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬГанбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬbatnasanb
 
Finance9
Finance9Finance9
Finance9togtox
 
Enation mongolia
Enation mongoliaEnation mongolia
Enation mongoliaMr Nyak
 
Банкны зээлийн систем
Банкны зээлийн системБанкны зээлийн систем
Банкны зээлийн системAltangerel Bilguun
 
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...batnasanb
 
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТ
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТBREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТ
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТbatnasanb
 
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГААС.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГААbatnasanb
 
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By BayarsaikhanUurdmandakh Gongor
 
голомт банкны
голомт банкныголомт банкны
голомт банкныnomikott
 
голомт банкны
голомт банкныголомт банкны
голомт банкныnomikott
 
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬДаваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬbatnasanb
 
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетинг
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетингбанкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетинг
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетингГончигжавын Болдбаатар
 
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/Solongo Erdenebaatar
 
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...Mr Nyak
 
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...batnasanb
 
Г.Уранчимэг - Цахим менежмент
Г.Уранчимэг - Цахим менежментГ.Уранчимэг - Цахим менежмент
Г.Уранчимэг - Цахим менежментbatnasanb
 

Similar to ОУТТ-1 (20)

Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬГанбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Ганбаатарын Жаргалмаа - ЦАХИМ БАНКНЫ ЗЭЭЛИЙН ТООЦООЛУУРЫН СИСТЕМИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
 
Finance9
Finance9Finance9
Finance9
 
8 цахим засаглал
8 цахим засаглал8 цахим засаглал
8 цахим засаглал
 
Enation mongolia
Enation mongoliaEnation mongolia
Enation mongolia
 
Банкны зээлийн систем
Банкны зээлийн системБанкны зээлийн систем
Банкны зээлийн систем
 
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...
Л.Балчинлувсан В.Даваадорж - БАНКНЫ ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХӨГЖИЛ БА ИНТЕРНЭТ БОЛОН МОБ...
 
Bank
BankBank
Bank
 
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТ
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТBREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТ
BREAKING BAD баг - АТМ-Ы ХЭРЭГЛЭЭНИЙ СУДАЛГАА БА УТАСТАЙ АТМ НЭВТРҮҮЛЭЛТ
 
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГААС.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН  ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
С.Энхтуяа - ЭЛЕКТРОН БИЗНЕСИЙН ЗАРИМ ХУУЛИУДЫН ХАРЬЦУУЛСАН СУДАЛГАА
 
Lab 15
Lab 15Lab 15
Lab 15
 
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
3. Bootstrapping And Croudfunding By Bayarsaikhan
 
голомт банкны
голомт банкныголомт банкны
голомт банкны
 
голомт банкны
голомт банкныголомт банкны
голомт банкны
 
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬДаваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
Даваасамбуу, Нэмэхбаяр - ЦАХИМ ХУДАЛДААГ МОНГОЛД ХӨГЖҮҮЛЭХ НЬ
 
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетинг
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетингбанкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетинг
банкны хадгаламжийн үйлчилгээний маркетинг
 
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/
Үйлчилгээний маркетинг /Банкны үйлчилгээ/
 
201601
201601201601
201601
 
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...
МОНГОЛЫН ТАТВАРЫН АЛБАНЫ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ АШИГЛАЛТЫГ ХЄГЖИНГЇЙ ОРНЫ ТЇВШИ...
 
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...
П. Мөнхцэцэг - Бизнесийн байгууллагад захиалга бүртгэлийн системийг нэвтрүүлэ...
 
Г.Уранчимэг - Цахим менежмент
Г.Уранчимэг - Цахим менежментГ.Уранчимэг - Цахим менежмент
Г.Уранчимэг - Цахим менежмент
 

More from Khaliuna Khina (13)

Outt 9-factoring
Outt 9-factoringOutt 9-factoring
Outt 9-factoring
 
оут 7
оут 7оут 7
оут 7
 
оут 6
оут 6оут 6
оут 6
 
оут 5
оут 5оут 5
оут 5
 
оут 4
оут 4оут 4
оут 4
 
ОУХО-1
ОУХО-1ОУХО-1
ОУХО-1
 
ОУТ-2
ОУТ-2ОУТ-2
ОУТ-2
 
№13
№13№13
№13
 
14
1414
14
 
оуб лекц №12
оуб   лекц №12оуб   лекц №12
оуб лекц №12
 
лекц № 12
лекц № 12лекц № 12
лекц № 12
 
оуб лекц №11
оуб   лекц №11оуб   лекц №11
оуб лекц №11
 
оух лекц № 11
оух   лекц № 11оух   лекц № 11
оух лекц № 11
 

ОУТТ-1

  • 1. Лекц 1 Олон улсын төлбөр тооцоо, төлбөр тооцооны системийн түүхэн хөгжил
  • 2. Агуулга Төлбөр тооцооны систем, түүний үндсэн зорилго Монгол дахь төлбөр тооцооны систем
  • 3. 1. Төлбөр тооцооны систем, түүний үндсэн зорилго
  • 4. Төлбөр тооцооны системийн үндсэн зорилго нь: эдийн засаг дахь мөнгөний эргэлтийг хурдасгах, эдийн засаг, санхүүгийн салбарт хийгдэж буй төлбөр тооцоог тасралтгүй, найдвартай, шуурхай гүйцэтгэх
  • 5. Importance of Payment Systems • Payment systems are the mechanisms that enable the smooth transfer of funds between buyers and sellers, and/or between banks. In the modern society, no economic activities are possible without the transfer of money. In this sense, it can readily be said that payment systems are one of the most significant social infrastructures.
  • 6. Төлбөр тооцооны систем чухал болох нь • Төлбөр тооцооны систем нь худалдагч, худалдан авагч, банкуудын хооронд үүсэх мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлгийг илүү хялбарчлах зориулалт бүхий механизм юм. • Орчин үеийн нийгэмд мөнгөн шилжүүлэг байхгүйгээр ямар ч эдийн засгийн үйл ажиллагаа өрнөх боломжгүй юм. Иймээс төлбөр тооцооны систем нь нийгмийн дэд бүтцийн салшгүй чухал хэсэг юм. Иймээс түүнийг эдийн засаг дахь хурдны зам гэж үздэг.
  • 7. • A weak payment system may severely drag on the stability and developmental capacity of a national economy; • The technical efficiency of payment system is important for a development of economy.
  • 8. Үүсэл хөгжил • 1980-аад оны дунд үеэс эхлэн дэлхий дахинд төлбөр тооцооны системд тавих анхаарал илүүтэйгээр нэмэгдэх болсон. • Цаг хугацаа өөрчлөгдөх тусам төлбөр тооцооны системд хандах хандлага нь улам нэмэгдсээр байна. • Уг хандлагыг 2 байдлаар харж болно.
  • 9. Нэгдүгээрт, төлбөр тооцооны системээр шилжиж буй мөнгөн хөрөнгийн хэмжээ их хэмжээгээр өссөн. Энэ нь төлбөр төлөгдөх нөхцлөөрөө төлөгдөөгүй тохиолдолд “төлбөрийн эрсдэл” нь тэр хэмжээгээрээ өснө гэсэн үг юм. Хоёрдугаарт, мэдээллийн технологийн хөгжлийг дагаад төлбөрийн системд томоохон өөрчлөлтүүд орсон. Мэдээллийн технологи нь төлбөр төлөх үйл явцыг илүү хялбар, хурдан болгосон байдаг.
  • 10. Зах зээлийн хөгжлийн хандлага, технологийн дэвшлийг дагаад хэрэглэгчийн хэрэгцээ, шаардлага өөрчлөгдсөн нь төлбөр тооцооны системд бэлэн бус төлбөрийн шинэ хэрэгслүүдийг бий болгож, төлбөр тооцоог түргэн шуурхай үр өгөөжтэй гүйцэтгэх боломж бүхий шинэ системүүдийг нэвтрүүлэхэд хүргэсэн.
  • 11. • Систем гэж нэрлэж байгаагийн учир нь уламжлалт төлбөр тооцооны хэрэгслүүд болох чек, вексель зэрэг бэлэн мөнгийг орлох хэрэгсэл, хэлбэрийг ашигладагаас үүдэлтэй юм. • Компьютер болон электрон харилцааны хөгжлийн үндсэн дээр олон төрлийн электрон төлбөр тооцооны системүүд бий болсон байна. Тухайлбал, Зээлийн карт, электрон хадгаламжийн шилжүүлэг, онлайн банк, онлайн худалдааны төлбөрийн систем гэх мэт.
  • 12. The History of Electronic Payments • The first payment cards: from idea to realization • The idea of payment by prepaid cards appeared over 136 years ago, in the distant 1880. It was then that the famous American scientist Edward Bellamy in his book “Looking Backwards” proposed to use prepaid cards in settlements. However, his promising idea fell on deaf ears. After nearly a quarter of the century in 1914, there were the first attempt to use credit cards, however, all failed. As a result, for more than 35 years nothing has happened in principle to the idea of electronic money.
  • 13. • In 1950, IDC (Diners Club International) issued the world’s first universal payment card – Diners Club. Following this, the very next year after DCI initiative, Franklin National Bank, the American Bank issued the first credit card. Seven years later Bank of America, the largest U.S. bank in the country, issued the first universal bank card – BankAmericard, which is now known worldwide under the name “Visa”.
  • 14. Payment system has 2 types: National payment system Cross-border payment system
  • 15. Үндэсний төлбөр тооцооны систем • Үндэсний төлбөр тооцооны систем гэдэг нь төлбөр тооцооны хэрэгсэлүүд, мөнгөний эргэлтийг зохицуулж байгаа банкны үйл ажиллагаа, тухайлбал, дотоодын банк хоорондын төлбөр тооцооны системийн ажиллагаанаас бүрдэнэ. • Үүнд төлбөр тооцооны системийн хууль, эрх зүйн зохицуулалт, холбогдох талуудын хэлэлцээр, хамтын ажиллагаа, техник технологийн шийдэл хамрагдана.
  • 16. Улс дамнасан төлбөрийн систем • Globalization is driving corporations to transact more frequently across borders. Consumers are also transacting more on a global basis—buying from foreign eCommerce sites; traveling, living, and working abroad. For the payments industry, the result is higher volumes of payments—in terms of both currency value and number of transactions. Interestingly, this is also leading to a consequent shift downwards in the average value of these payments.
  • 17. • domestically using clearing and Real Time Gross Settlement(RTGS) systems and internationally using the SWIFT network.
  • 18. 2. Монгол дахь төлбөр тооцооны систем
  • 19. • Төв банк (Монголбанк)-ны тухай хуулийн 4.2-т “Монгол банк нь өөрийн үндсэн зорилтын хүрээнд санхүүгийн зах зээл, банкны тогтолцооны тогтвортой байдлыг хангах замаар үндэсний эдийн засгийн тэнцвэртэй хөгжилд дэмжлэг үзүүлнэ” гэж заасны дагуу төлбөрийн системийн үр өгөөжтөй, найдвартай, тасралтгүй, түргэн шуурхай ажиллагааг хангахад анхаарч ажилладаг.
  • 20. Монголын төлбөр тооцооны системийн түүхэн хөгжил • 1997 онд Монгол банкны нягтлан бодох бүртгэлийн системд мэдээллийн технологийн давуу талд суурилсан шинэ програм хангамж ашиглаж, банк хоорондын тооцоонд багц файлын хэлбэрийг нэвтрүүлснээр баримтаар буюу цаасаар хийдэг банк хоорондын төлбөр тооцооны ажиллагааг халж, төв банкин дахь банкуудын харилцах дансаар дамжуулан банк хоорондын төлбөр тооцоог гүйцэтгэх болсон нь төлбөрийн системийн хөгжилд шинэлэг алхам болсон.
  • 21. • 2006 онд Дэлхийн банкнаас хэрэгжүүлсэн “Санхүүгийн чадавхийг дэмжих” төслийн хүрээнд Монгол банкны төлбөр тооцооны төв /ТТТ/- ийг байгуулснаар банк хоорондын төлбөр тооцооны гүйлгээг их дүнтэй, бага дүнтэй гэж ангилан ТТТ-өөр дамжуулан гүйцэтгэж эхэлсэн.
  • 22. • Ийм системийг бий болгосноор төлбөр тооцоог улам бүр хялбар, шуурхай, найдвартай хэлбэрээр харилцагчдад хүргэх, олон улсын стандартад нийцүүлэх, улмаар төлбөр тооцооны эрсдлийг бууруулахад тус дөхөм болсон байна.
  • 23. • 2009 онд банк хоорондын их дүнтэй гүйлгээний системд бодит цагийн горимоор ажиллах “Банк сүлжээ” системийг нэвтрүүлснээр банк хоорондын их дүнтэй гүйлгээг нэг бүрчлэн бодит цагийн горимоор гүйцэтгэх болсон нь төлбөр тооцооны системийн түргэн шуурхай, найдвартай ажиллагааг хангахад маш чухал үүрэгтэй шинэчлэл байсан.
  • 24. • Манай орны хувьд төлбөр тооцооны системд биет төлөөлөгчөөр дамжуулан автоматжуулсан цахим клирингийн тооцоог нэвтрүүлснээс хойш арав гаруй жил өнгөрч байна.
  • 25. • Цахим клирингийн системийг бий болгосноор төлбөр тооцоо нэг сар хүртэл хугацаагаар саатдаг хүндрэлийг арилгаж, төлбөр тооцоог Улаанбаатар хотод хоногт, орон нутаг дамжсан төлбөр тооцоог 1-3 хоногт гүйцэтгэх болсон нь банкуудын бэлэн мөнгөний урсгалыг үнэн зөв тооцох, активын удирдлагыг хянах боломжтой болсон байна.
  • 26. • Нэг сая төгрөгөөс доош дүнтэй гүйлгээг банк хоорондын бага дүнтэй гүйлгээнд тооцож Монгол банкны Төлбөр тооцооны төвөөр /ТТТ/ дамжуулан бодит цагийн горимоор буюу банк хооронд цөөн хэдэн секундэд дамжуулж байна. • Нэг сая төгрөгөөс дээш дүнтэй банк хоорондын тооцоог их дүнтэй гүйлгээнд тооцон Монгол банкны Төлбөр тооцоо, бүртгэлийн газраар дамжуулан цаг тутамд гүйцэтгэж байна.
  • 27. • Хэдийгээр Монгол улсын төлбөр тооцооны үзүүлэлтүүд эерэг байдлаар өсч байгаа боловч бэлэн мөнгөний тоо хэмжээ нэмэгдсээр байна. Иймд бэлэн бус төлбөр тооцооны хэлбэрүүдийг нэвтрүүлэх, төлбөр тооцооны системийг олон улсын жишигт нийцүүлэн улам боловсронгуй болгон хөгжүүлэх шаардлага зүй ёсоор тавигдаж байна.
  • 28. • Төлбөр тооцооны систем өндөр хөгжсөн орнуудын туршлагаас үзэхэд төлбөр тооцоог Төв банкаар дамжуулан бодит цагийн горимоор (Real Time Gross Settlement) дараахь системүүдийг ашиглан гүйцэтгэж байна.
  • 29. • 1) Системийн ач холбогдол бүхий их дүнтэй төлбөр тооцооны систем (large-value system or systematically important payment system), • 2) Бага дүнтэй төлбөр тооцооны систем (retail payment system), • 3) Үнэт цаасны төлбөр тооцооны систем (delivery versus payment system), • 4) Гадаад валютын төлбөр тооцооны систем (payment versus payment system)
  • 30. (Real Time Gross Settlement) АНУ vs Монгол
  • 31. • АНУ-ын Төв банк бодит цагийн горимоор ажиллах системийг анх 1971 онд үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлснээс хойш 90 гаруй оронд төв банкууд энэ системийг эрчимтэй ашиглаж байна.
  • 32. • Монгол банк энэ системийг банк хоорондын төлбөр тооцоонд үе шаттайгаар нэвтрүүлж, их дүнтэй гүйлгээг энэ системд хамруулах ажлыг 2009 оноос эхлүүлжээ. Энэхүү системд шилжсэнээр банк хоорондын төлбөр тооцоо цаг хугацааны хоцрогдолгүй явагдаж, улмаар банкуудын хөрөнгийн эх үүсвэрийг бодит цагийн горимоор тооцох боломж бүрдсэн байна.
  • 33. • 2010 онд картын гүйлгээний банк хоорондын төлбөр тооцоог ТТТ- өөр дамжуулан хийх болсноор картын свитчийн систем нэвтэрч “Нэг карт-нэгдсэн сүлжээ” үйлчилгээ бүрэн утгаараа Монгол улсын иргэн бүрт хүрэх боломжтой болсон.
  • 34. Банк хоорондын гүйлгээг дараахи системүүдээр дамжуулан хийж байна. Үүнд:
  • 35. Банк хоорондын их, бага дүнтэй гүйлгээний системийн бүдүүвч зураг
  • 36.
  • 37. • Төлбөр тооцооны системийн хөгжлийг тодорхойлох нэг хэмжүүр нь бэлэн мөнгийг бага хэрэглэж, бэлэн бус төлбөрийн хэрэгслүүдийг түлхүү ашиглаж байгаа түвшин байдаг. • Харин манай орны төлбөр тооцоонд төлбөрийн даалгавар зонхилж, төлбөрийн нэхэмжлэл, аккредитив, вексель, чек, карт хэрэглэгдэх нь хязгаарлагдмал хэвээр байна.
  • 38. Difference Between RTGS and SWIFT • While RTGS is electronic transfer of funds within a country, you need a SWIFT code if you wish to transfer funds electronically to your relative in a foreign country.
  • 39. RTGS • It stands for Real Time Gross Settlement and is the fastest way to send money from one bank account to another within the country.
  • 40. SWIFT • It is best known for its Bank Identifier Codes (BIC) which are also known as SWIFT codes. These Swift codes form the backbone of all the messaging that goes on between banks in all parts of the world. SWIFT does not facilitate fund transfers but you need to know the SWIFT code of the bank in a foreign country when you are trying to send money abroad.
  • 41. • SWIFT code is a 8-11 digit code containing alpha numeric characters. When there are only 8 digits, it refers to primary office in a foreign country but when 11 digits are used, one can know instantly the branch of the bank in the foreign country. First 4 characters reveal the name of the financial institution; next two ate meant for the country. Next two characters reveal the location of the bank while the last three tell all about the branch of the bank.
  • 42. • СВИФТ код нь 8-11 цифр агуулдаг. • 8 байвал төв банкны код, 11 байвал салбарын банкны код гэж ойлгож болно. – Эхний 4 орон – Тухайн санхүүгийн байгууллагын нэрийг илэрхийлнэ. – Дараагийн 2- Тухайн улсыг илэрхийлнэ – Дараагийн 2 - Тухайн банкны байршил – Сүүлийн 3 – Банкны салбарын код
  • 43. •DEUTUS33XXX • it stands for Deutsch bank in Ney York, USA.
  • 44. • GOLOMT BANK OF MONGOLIA, – SWIFT code: GLMTMNUB • ХААН банк –SWIFT код: AGMOMNUB