Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH FDVN
702 Tôn Đức Thắng, Đà Nẵng, Việt Nam
Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Website: www.fdvn.vn
më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Nhu cÇu b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp (SHCN) xuÊt hiÖn
cïng víi sù ph¸t triÓn cña giao lu th¬ng m¹i nh»m b¶o vÖ quyÒn cña
chñ së h÷u ®èi víi çc ®èi tîng SHCN. VÊn ®Ò b¶o hé quyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp vÉn kh«ng ngõng vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo híng më
réng çc quyÒn n¨ng cho chñ së h÷u, më réng ph¹m vi çc ®èi tîng ®îc
b¶o hé. VÊn ®Ò b¶o hé SHCN kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò riªng lÎ cña tõng
quèc gia mµ nã chÝnh lµ vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu trong bèi c¶nh
tù do hãa, toµn cÇu hãa th¬ng m¹i hiÖn nay.
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã mét bíc ngoÆt ®îc ®¸nh dÊu b»ng
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI th¸ng 12/1986 trong ®ã §¶ng vµ Nhµ
níc ta ®· døt kho¸t xãa bá c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu
hµnh chÝnh, bao cÊp, chuyÓn sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh, thùc
hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa. Qu¸ tr×nh ®æi míi vÒ kinh tÕ ®· ngµy cµng chøng
tá nÒn kinh tÕ níc ta ®· vµ ®ang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã
sù qu¶n lý cña Nhµ níc vµ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Lóc nµy,
çc doanh nghiÖp còng dÇn cã ®îc quyÒn b×nh ®¼ng trong ho¹t
®éng kinh doanh víi m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh. T×nh h×nh nµy
còng lµm gi¶m ®¸ng kÓ sù ®éc quyÒn, sù ®éc quyÒn chØ cßn tån t¹i
®©u ®ã trong mét sè ngµnh cung cÊp cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt cßn
hÇu hÕt lµ sù phong phó cña hµng hãa, dÞch vô ®îc t¹o ra bëi çc
thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Do vËy, ngêi tiªu dïng ®ang dÇn trë
1

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
thµnh "thîng ®Õ" theo ®óng nghÜa cña nã. Hµng hãa ®a d¹ng, dÞch
vô phong phó còng khiÕn çc doanh nghiÖp ®Ó mêi ®îc "thîng ®Õ"
®Õn víi m×nh buéc ph¶i coi träng vµ cã sù thay ®æi liªn môc mÉu m·,
chñng lo¹i hµng hãa cña m×nh trªn thÞ trêng nhng ®ång thêi ch÷ tÝn
ngµy cµng ®îc çc doanh nghiÖp quan t©m x©y dùng dùa vµo çc th-
¬ng hiÖu… Bëi, mét trong nh÷ng c¬ së ®Ó ngêi tiªu dïng lùa chän
chÝnh lµ nh÷ng dÊu hiÖu thÓ hiÖn trªn bao b×, nh·n m¸c, giÊy tê giao
dÞch, qu¶ng ço cña s¶n phÈm, dÞch vô. Cã rÊt nhiÒu dÊu hiÖu ®Ó
ngêi tiªu dïng cã thÓ nhËn biÕt ®îc hµng hãa s¶n phÈm nh: nh·n hiÖu,
tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý…Vµ nh÷ng dÊu hiÖu nµy lµm ph¸t sinh
tr¸ch nhiÖm cña chÝnh doanh nghiÖp ®èi víi ngêi tiªu dïng, ®èi víi x·
héi, bëi chóng chÝnh lµ yÕu tè quan träng gióp ngêi tiªu dïng x¸c ®Þnh
s¶n phÈm, dÞch vô mµ hä mong muèn.
Tuy vËy, mét mÆt çc nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh ph¶i lo phôc
vô cho ngêi tiªu dïng, ®em ®Õn cho ngêi tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm,
dÞch vô víi chÊt lîng tèt nhÊt, mét mÆt kh¸c ®Ó tån t¹i hä buéc ph¶i
®èi mÆt víi n¹n hµng nh¸i, hµng gi¶ ®ang trµn ngËp trªn thÞ trêng víi
nh÷ng sù sao chÐp, m« pháng, nh¸i theo ngµy cµng tinh vi. T×nh tr¹ng
x©m ph¹m quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®ang ngµy cµng diÔn ra mét
çch trµn lan vµ cã quy m«, thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi vµ réng kh¾p
lµm ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh mµ
ph¸p luËt ®ang b¶o vÖ; quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng còng v× thÕ mµ
kh«ng ®îc ®¶m b¶o. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò ph¶i x©y dùng vµ hoµn
thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp nãi
chung vµ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa (NHHH),
tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý ®ang ngµy cµng trë nªn bøc xóc ®èi víi
2

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nh÷ng ngêi kinh doanh ch©n chÝnh, ®©y còng lµ ®ßi hái lµm trong
s¹ch thÞ trêng nh»m b¶o vÖ cho quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng. Khi thùc
hiÖn ®îc c¸c b¶o hé nµy lµ ®¬ng nhiªn chóng ta ®· thùc hiÖn ®îc ®ßi
hái trong s¹ch vµ lµnh m¹nh hãa thÞ trêng.
Trong bèi c¶nh hiÖn nay, khi nhu cÇu héi nhËp lµ vÊn ®Ò
mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, kinh tÕ tri thøc chiÕm tû träng cao
trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× vÊn ®Ò b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp
cµng ®îc ®Æt ra lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt cña bÊt cø quèc gia nµo, ®Æc
biÖt lµ ViÖt Nam. ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam tõ
2001 ®Õn 2010 ®· chØ râ mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n trong viÖc
x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam lµ "chñ ®éng
héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña níc ta
nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt trong quan hÖ song ph¬ng
vµ ®a ph¬ng nh AFTA, APEC, HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt Mü, tiÕn tíi
gia nhËp WTO..". Chóng ta ®· lµ thµnh viªn cña ASEAN, APEC… vµ
ngµy 14/11/2006 ®¸nh dÊu mét ®iÓm mèc quan träng, chóng ta ®·
chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ
giíi (WTO). §iÒu nµy cµng ®Æt vÊn ®Ò hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ së
h÷u c«ng nghiÖp tríc nh÷ng th¸ch thøc míi bëi chóng ta ph¶i thùc hiÖn
nh÷ng quy ®Þnh ®· cam kÕt ®Æc biÖt lµ HiÖp ®Þnh TRIPS. Tríc
nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan ®ã, ngµy 19/11/2005 LuËt Së h÷u trÝ tuÖ
(SHTT) ®îc Quèc héi khãa IX níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam th«ng qua vµ ®· cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2006. §©y lµ lÇn ®Çu
tiªn nh÷ng quy ®Þnh vÒ SHTT ®îc thèng nhÊt vµ quy ®Þnh chÆt chÏ
trong mét bé luËt.
§ã còng chÝnh lµ lý do ®Ó chóng t«i lùa chän ®Ò tµi "B¶o hé
3

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam" ®Ó lµm LuËn
v¨n Th¹c sÜ LuËt häc.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu
§Ò tµi ®îc nghiªn cøu trong bèi c¶nh LuËt SHTT míi ®îc Quèc
héi níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam khãa XI, kú häp thø 8
th«ng qua ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2005 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1
th¸ng 7 n¨m 2006. LuËt SHTT ®· cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸ míi mÎ, cËp
nhËt nh nh÷ng quy ®Þnh vÒ x¸c lËp quyÒn SHCN ®èi víi nh·n hiÖu
næi tiÕng, nh÷ng quy ®Þnh vÒ chØ dÉn ®Þa lý, quyÒn tù b¶o vÖ khi
cã x©m ph¹m cña chñ thÓ quyÒn SHCN…
B¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt
s¶n phÈm, dÞch vô ®· ®îc nghiªn cøu rÊt nhiÒu nhng ®ã cã thÓ chØ lµ
çc nghiªn cøu cña çc luËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc hoÆc çc nghiªn cøu
mang tÝnh riªng lÎ cña tõng lo¹i dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô mµ th«i. Cßn ®Ó nghiªn cøu tæng hîp th× cho ®Õn
nay, cha cã c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo cô thÓ vÒ b¶o hé quyÒn së
h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm,
dÞch vô lµ nh·n hiÖu, chØ dÉn ®Þa lý, tªn th¬ng m¹i.
3. Môc ®Ých nghiªn cøu
LuËn v¨n tËp trung lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn, b¶n chÊt, néi
dung, cña çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô, vai
trß vµ ý nghÜa cña viÖc b¶o hé. Muèn vËy chóng t«i ®· cã sù nghiªn
cøu vÒ sù h×nh thµnh ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc
4

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô trªn thÕ giíi vµ ë
ViÖt Nam. Víi môc ®Ých nghiªn cøu nh trªn, nhiÖm vô cô thÓ cña
luËn v¨n lµ:
- TiÕp cËn mét çch cã hÖ thèng nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ
quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm,
dÞch vô.
- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o hé
quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm,
dÞch vô, so s¸nh víi çc quy ®Þnh cña çc ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt
Nam ®· tham gia, tõ ®ã chØ ra nh÷ng ®Þnh híng hoµn thiÖn ph¸p luËt
vÒ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô.
Nh÷ng ®iÓm míi cña luËn v¨n thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
- §©y lµ luËn v¨n ®Çu tiªn nghiªn cøu mét çch tæng hîp vÒ b¶o
hé quyÒn SHCN ®èi víi nhãm çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô gåm Tªn th¬ng m¹i, ChØ dÉn ®Þa lý vµ Nh·n hiÖu
theo quy ®Þnh cña LuËt SHTT 2005.
- Nghiªn cøu mét çch hÖ thèng nhãm çc dÊu hiÖu dïng ®Ó
ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô nµy víi t çch lµ ®èi tîng quyÒn SHCN
vµ çc biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó
ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô theo LuËt SHTT 2005.
- Dùa vµo viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng b¶o hé quyÒn SHCN ®èi
víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô trong thêi
gian qua, LuËn v¨n chØ ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt
5

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
vÒ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô nµy.
4. Ph¹m vi nghiªn cøu
Trong ph¹m vi nghiªn cøu cña mét luËn v¨n th¹c sÜ, t¸c gi¶ tËp
trung nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn nhãm çc ®èi t-
îng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô bao gåm Tªn th-
¬ng m¹i, ChØ dÉn ®Þa lý vµ Nh·n hiÖu cïng víi viÖc ®¸nh gi¸ thùc
tr¹ng b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi nh÷ng ®èi tîng nµy ë ViÖt Nam tõ
®ã ®a ra nh÷ng kiÕn gi¶i nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc ®èi tîng nµy.
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, luËn v¨n nµy ®· sö dông çc ph¬ng
ph¸p nghiªn cøu nh sau: Ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng; ph¬ng ph¸p
duy vËt lÞch sö; ph¬ng ph¸p thèng kª; so s¸nh; tæng hîp; ®iÒu tra x·
héi häc...
6. KÕt cÊu cña luËn v¨n
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o,
néi dung cña luËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi
çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o hé quyÒn së
h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm,
dÞch vô.
6

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ch¬ng 3: Thùc tr¹ng ¸p dông ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch
vô ë ViÖt Nam cïng mét sè khuyÕn nghÞ hoµn thiÖn ph¸p luËt.
7

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ch¬ng 1
Kh¸i qu¸t chung vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu
dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
1.1. Vai trß cña Çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô vµ ý
nghÜa cña viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó
ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
1.1.1. Vai trß cña çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô
Mét çch rÊt tù nhiªn, ngay tõ thêi cæ ®¹i con ngêi ®· cã ý muèn
ç biÖt hãa kÕt qu¶ s¶n phÈm lao ®éng cña m×nh b»ng çch sö dông
çc dÊu hiÖu kh¸c nhau: tªn gäi riªng, ký hiÖu riªng, tªn gäi ®Þa lý…
"nhiÒu b»ng chøng cho thÊy, tõ thêi cæ ®¹i çc nhµ s¶n xuÊt ®· sö
dông çc dÊu hiÖu ®Ó chØ ra n¬i ë cña m×nh (tøc n¬i xuÊt xø hµng
hãa) VÝ dô: Kho¶ng thÕ kû thø IV tríc C«ng nguyªn ®· xuÊt hiÖn
nh÷ng dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt çc lo¹i rîu vang cña Hy L¹p, mËt
ong Xixili…" [26] Qua kho¶ng thêi gian l©u dµi, víi nh÷ng kinh nghiÖm
s¶n xuÊt phong phó ®îc tÝch lòy, nh÷ng n¬i mµ cã thªm ®iÒu kiÖn tù
nhiªn thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc trë thµnh nh÷ng vïng
chuyªn s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc n«ng
nghiÖp. Tªn vïng, tªn khu vùc ®ã ®îc næi tiÕng vµ khi nh¾c ®Õn
chóng ngêi ta liªn tëng ngay ®Õn çc s¶n phÈm ®Æc trng cã chÊt lîng
cao cña vïng. V× vËy, ®· h×nh thµnh nªn quy luËt sö dông çc dÊu
hiÖu ®Þa lý cho çc s¶n phÈm uy tÝn xuÊt xø tõ vïng, khu vùc næi
8

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
tiÕng ®ã.
Nh·n hiÖu tõ l©u ®· ®îc sö dông ®Ó nhËn biÕt nguån gèc cña
s¶n phÈm. Cã b»ng chøng vÒ viÖc tõ xa xa tíi 4.000 n¨m vÒ tríc thî
thñ c«ng ë Trung Quèc, Ên §é vµ Ba T ®· sö dông ch÷ ký cña hä
hoÆc biÓu tîng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm cña hä. Thî gèm La M· ®· sö
dông h¬n 100 nh·n hiÖu kh¸c nhau ®Ó ph©n biÖt t¸c phÈm cña m×nh,
næi tiÕng nhÊt lµ nh·n hiÖu Fortis mµ nhiÒu s¶n phÈm gi¶ ®· b¾t ch-
íc. Ngêi ta tin r»ng çc thî thñ c«ng ®ã ®· sö dông nh·n hiÖu cho nhiÒu
môc ®Ých, bao gåm sö dông ®Ó qu¶ng ço cho ngêi lµm ra çc s¶n
phÈm ®ã, lµm b»ng chøng ®Ó kh¼ng ®Þnh s¶n phÈm thuéc vÒ mét
th¬ng gia cô thÓ nµo ®ã khi cã tranh chÊp vÒ së h÷u còng nh sö
dông lµm mét sù ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng. Råi tõ chÝnh sù ph¸t triÓn
cña qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng vµ trao ®æi hµng hãa ®· h×nh
thµnh nh÷ng xëng thñ c«ng, nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng… chuyªn
s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm nhÊt ®Þnh, nh·n hiÖu ®îc b¾t ®Çu b»ng
nh÷ng dÊu hiÖu riªng rÊt ®¬n gi¶n ®Ó ph©n biÖt hµng hãa gi÷a
nh÷ng xëng, c¬ së s¶n xuÊt thñ c«ng mang tÝnh chÊt phêng héi.
Trong thêi Trung cæ, viÖc sö dông nh·n hiÖu ®· ®îc g¾n víi ph¸t triÓn
vµ t¨ng trëng cña th¬ng m¹i, do ®ã cã thuËt ng÷ "nh·n hiÖu hµng hãa".
Nh·n hiÖu ®· ®îc sö dông ®Ó chØ ra r»ng mét s¶n phÈm do mét
thµnh viªn cña mét phêng héi ®îc biÕt ®Õn lµ cã kinh nghiÖm trong
ngµnh bu«n b¸n ®ã lµm ra. Trong tiÕng Ph¸p, thuËt ng÷ ®îc sö dông
lµ "marque deposÐe" trong ®ã deposÐe cã nghÜa lµ nh·n hiÖu ®· ®îc
®¨ng ký víi mét phêng héi bu«n b¸n.Thêi kú nµy còng ®· cã sù giao th-
¬ng quèc tÕ, bu«n b¸n hµng hãa gi÷a çc quèc gia, ch©u lôc nh con ®-
9

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
êng t¬ lôa b¾t ®Çu tõ Hµng Ch©u, Trung Quèc xuyªn qua çc quèc
gia nh M«ng Cæ, Ên §é, Iran… ®Õn Hy L¹p, vïng §Þa Trung H¶i vµ
®Õn tËn ch©u ¢u… nhng giao th¬ng quèc tÕ vÉn cha thùc sù ph¸t
triÓn. Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n vµo thÕ kû XVI - XVII díi t¸c
®éng to lín cña çch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®Æc biÖt vµo nh÷ng
n¨m 70, 80 cña thÓ kû XIX, nÒn c«ng nghiÖp t b¶n chñ nghÜa ®· cã
thÓ s¶n xuÊt çc s¶n phÈm hµng lo¹t, nh÷ng ph¸t minh quan träng
trong lÜnh vùc vËn t¶i ®· lµm më cöa thÞ trêng quèc tÕ. Nh÷ng s¶n
phÈm míi phôc vô cho cuéc sèng tiÖn nghi h¬n liªn tiÕp ®îc ra ®êi vµ
s¶n xuÊt hµng lo¹t phôc vô nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi. Nh÷ng
s¶n phÈm tõ s¶n phÈm gia dông nh: tõ c©y kim, sîi chØ ®Õn quÇn ¸o,
giµy dÐp råi dông cô gia ®×nh… vµ c¶ nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghÖ
cao nh ®å ®iÖn l¹nh, ®iÖn tö… ®îc s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ ph¹m vi tiªu
thô cña nã kh«ng chØ cßn trong ph¹m vi mét quèc gia hay vïng l·nh
thæ nhÊt ®Þnh nµo mµ ph¸t triÓn më réng trªn toµn thÕ giíi. Nh÷ng
c«ng ty xuyªn quèc gia, nh÷ng tËp ®oµn toµn cÇu ®· t¹o nªn cuéc c¹nh
tranh trªn thÞ trêng vµ ngµy cµng trë nªn gay g¾t. Tªn th¬ng m¹i lµ tªn
gäi ®îc dïng ®Ó nhËn biÕt doanh nghiÖp, nã gióp ph©n biÖt chñ thÓ
nµy víi chñ thÓ kh¸c trong cïng mét ngµnh nghÒ, mét lÜnh vùc. §©y
còng chÝnh yÕu tè quan träng ®Ó thÓ hiÖn uy tÝn cña doanh
nghiÖp. Do vËy, nhu cÇu vÒ viÖc ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
th«ng qua çc dÊu hiÖu lµ nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý
kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ viÖc ®¸nh dÊu sù ph©n biÖt gi÷a s¶n phÈm
nµy víi s¶n phÈm kh¸c cïng lo¹i mµ nã trë thµnh c«ng cô ®Ó ®Þnh vÞ
trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ cña
10

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
chóng kh«ng chØ ®¬n gi¶n dõng l¹i ë viÖc lµ c«ng cô ®Ó c¹nh tranh
mµ nã trë thµnh tµi s¶n v« gi¸ cña doanh nghiÖp. Nh vËy, viÖc sö
dông ®éc quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô lµ nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý ®· trë
thµnh nhu cÇu sèng cßn.
Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi ®Æc tÝnh c¬ b¶n lµ
c¹nh tranh, vÊn ®Ò ph©n biÖt çc chñ thÓ kinh doanh cã ý nghÜa hÕt
søc quan träng. ViÖc ç thÓ hãa chñ thÓ kinh doanh vµ ho¹t ®éng
kinh doanh cña hä lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó lµm
c¬ së cho viÖc h×nh thµnh vµ cñng cè uy tÝn kinh doanh còng nh më
réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña çc chñ thÓ.
ViÖt Nam, trong nhiÒu n¨m qua, víi nhiÒu nç lùc LuËt SHTT ®·
ra ®êi ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn cña ph¸p luËt vÒ
së h÷u trÝ tuÖ. T¹i §iÒu 1 LuËt SHTT 2005 quy ®Þnh: "QuyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp lµ quyÒn cña tæ chøc vµ ç nh©n ®èi víi s¸ng chÕ, kiÓu
d¸ng c«ng nghiÖp, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ng tÝch hîp b¸n dÉn, nh·n hiÖu,
tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý, bÝ mËt kinh doanh do m×nh s¸ng t¹o
ra hoÆc së h÷u quyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh".
Sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª nh vËy, còng ®Ó ®Þnh nghÜa vÒ
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp còng lµ ®Ó ph©n biÖt víi quyÒn t¸c gi¶
trong SHTT. Bëi lÏ còng lµ s¶n phÈm trÝ tuÖ nhng nÕu çc s¶n phÈm
nµy kh«ng liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra cña c¶i, vËt chÊt cho x· héi th× ®-
îc b¶o hé b»ng quyÒn t¸c gi¶ cßn nÕu çc s¶n phÈm ®ã g¾n víi s¶n
xuÊt kinh doanh, cã kh¶ n¨ng ¸p dông ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho x·
héi th× sÏ ®îc b¶o hé b»ng quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. ThuËt ng÷
11

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp xuÊt ph¸t tõ chç çc ®èi tîng cña lo¹i h×nh
së h÷u nµy lµ tµi s¶n v« h×nh nhng l¹i ¸p dông vµo ho¹t ®éng c«ng
nghiÖp hoÆc thñ c«ng nghiÖp ®Ó t¹o ra çc s¶n phÈm vËt chÊt do
®ã cã gi¸ trÞ kinh tÕ trong çc lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Ngêi nµo
lµ chñ së h÷u cña nh÷ng tµi s¶n v« h×nh nµy th× ®îc khai th¸c lîi Ých
kinh tÕ tõ chóng vµ cã lîi thÕ trong s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v×
vËy ®Ó ®îc b¶o hé th× çc ®èi tîng ®ã ph¶i tháa m·n nh÷ng ®iÒu
kiÖn nhÊt ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Cã nh÷ng ®èi tîng chØ
®îc b¶o hé khi ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp v¨n b»ng b¶o hé, nh-
ng còng cã nh÷ng ®èi tîng kh«ng ®îc b¶o hé th«ng qua hÖ thèng cÊp
v¨n b»ng b¶o hé. Mét trong nh÷ng phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong quy
tr×nh cña së h÷u c«ng nghiÖp khi mµ çc ®èi tîng v« h×nh cña quyÒn
së h÷u c«ng nghiÖp l¹i tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o
ra s¶n phÈm cho x· héi, lóc ®ã buéc çc nhµ kinh doanh ph¶i ®Ó ý
®Õn nh÷ng nh©n tè nh: nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý…
Çc nh©n tè ®ã chÝnh lµ çc ®èi tîng, lµ c«ng cô xóc tiÕn kinh doanh,
chóng mang gi¸ trÞ kinh tÕ to lín nhng lµ gi¸ trÞ v« h×nh trong s¶n phÈm
h÷u h×nh, chóng ta thÊy chóng cã thÓ kh«ng mang tÝnh s¸ng t¹o cao
nh s¸ng chÕ hay gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp… nhng
chóng l¹i lµ sù thÓ hiÖn uy tÝn, chÊt lîng vµ ph¶i do cã nh÷ng ®iÒu kiÖn
nhÊt ®Þnh (vÝ dô ®èi víi chØ dÉn ®Þa lý, ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn tù
nhiªn u ®·i nhÊt ®Þnh mµ chØ n¬i vïng miÒn ®ã cã, hoÆc vÝ dô ®èi
víi nh·n hiÖu, hay tªn th¬ng m¹i, cÇn ph¶i cã sù minh chøng vÒ chÊt l-
îng, uy tÝn cña s¶n phÈm, hay cña doanh nghiÖp ®ã) qua mét kho¶ng
thêi gian) míi cã thÓ t¹o nªn ®îc søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®ã trªn
thÞ trêng.
12

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Nh vËy, cã thÓ thÊy çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Cô thÓ:
* Vai trß cña çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
®èi víi nÒn kinh tÕ:
Nhãm çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
gåm nh·n hiÖu, chØ dÉn ®Þa lý, tªn th¬ng m¹i, theo chóng t«i thùc
hiÖn hai chøc n¨ng kinh tÕ vÜ m« chñ yÕu ®ã lµ (1) gióp ngêi tiªu
dïng quyÕt ®Þnh vÒ sù lùa chän cña hä ®èi víi s¶n phÈm trªn thÞ tr-
êng; (2) khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®Çu t vµo viÖc ph¸t triÓn, cung
cÊp hµng hãa, dÞch vô víi chÊt lîng mµ ngêi tiªu dïng mong muèn.
HiÖn nay, khi Nhµ níc ta chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng
hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, tÇm quan
träng vÒ kinh tÕ, v¨n hãa cña quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®· t¨ng lªn
®¸ng kÓ. Sù thay ®æi nhËn thøc vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp xuÊt
ph¸t tõ chÝnh sù thay ®æi néi t¹i cña nÒn kinh tÕ.. Nguyªn nh©n kh¸ch
quan dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp trong
níc chÝnh lµ sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ trªn thÕ giíi trong suèt mÊy thËp
kû qua, thªm vµo ®ã lµ sù gia t¨ng ®¸ng kÓ cña çc ho¹t ®éng th¬ng
m¹i quèc tÕ. Chóng ta dÔ dµng nhËn thÊy sù tån t¹i cña çc c«ng ty
®a quèc gia, çc tËp ®oµn toµn cÇu víi nh÷ng d¶i s¶n phÈm ®a d¹ng
tõ s¶n phÈm tiªu dïng ®Õn nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, nh÷ng
çi tªn nh Unilever cïng nh÷ng nh·n hµng toµn cÇu cña hä nh: OMO,
POND’S… råi Microsoft, Intel, Samsung, hay General Electric… Sù
ph¸t triÓn c«ng nghÖ diÔn ra mét çch m¹nh mÏ trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc
13

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cña ®êi sèng x· héi. Sù s¸ng t¹o nµy lµm thay ®æi tÊt c¶ çc lo¹i s¶n
phÈm vµ dÞch vô míi. §Ó khuyÕn khÝch sù s¸ng t¹o cÇn ph¶i b¶o hé
SHCN, ®Æc biÖt lµ b¶o hé SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n
biÖt s¶n phÈm, dÞch vô.
§èi víi níc ta, vÊn ®Ò nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa quan träng
trong qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt níc còng nh trong viÖc ®a nÒn kinh tÕ héi
nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Chóng ta ®ang xuÊt khÈu m¹nh
çc mÆt hµng n«ng s¶n, thùc phÈm chÕ biÕn, giµy dÐp, quÇn ¸o,
hµng thñ c«ng mü nghÖ… víi chÊt lîng ngµy cµng cao ®¸p øng ®îc
nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe cña çc thÞ trêng khã tÝnh nh EU, Mü… Tuy
nhiªn, gÇn tíi 90% hµng ViÖt Nam vÉn ph¶i vµo thÞ trêng thÕ giíi
th«ng qua trung gian díi d¹ng gia c«ng th« hoÆc gia c«ng cho çc th-
¬ng hiÖu næi tiÕng thÕ giíi cña níc ngoµi [60]. Chóng ta còng ®· cã
nh÷ng bµi häc vÒ viÖc chËm ®¨ng ký nh·n hiÖu trong qu¸ tr×nh héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ, dÉn ®Õn nh÷ng tæn thÊt to lín vÒ kinh tÕ,
®iÓn h×nh nh vô tranh chÊp nh·n hiÖu cña Petro Vietnam vµ cµ phª
Trung Nguyªn t¹i thÞ trêng Hoa Kú, cña thuèc l¸ Vinataba t¹i thÞ trêng
ch©u ¸, phång t«m Sa Giang t¹i Ph¸p vµ ch©u ¢u…
Sù gia t¨ng ®¸ng kÓ çc doanh nghiÖp víi nhiÒu lo¹i h×nh cña
çc thµnh phÇn kinh tÕ lµ nguyªn nh©n chñ quan cña sù ph¸t triÓn cña
lÜnh vùc së h÷u c«ng nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp khi tham gia vµo
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Òu muèn kh¼ng ®Þnh tÝnh u viÖt cña m×nh,
vÞ trÝ cña m×nh th«ng qua çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô nh tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý, nh·n hiÖu. HiÖn
nay, trong níc, mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®· cã nh÷ng
chiÕn lîc ph¸t triÓn râ rµng trong viÖc khai th¸c çc thÕ m¹nh cña
14

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
m×nh, chóng ta thÊy cã sù chuyÓn giao khai th¸c nh·n hiÖu nh»m ph¸t
huy tÝnh c¹nh tranh cña nh·n hiÖu ®ã nh viÖc TËp ®oµn Unilever næi
tiÕng khi ®Çu t ë ViÖt Nam ®· mua l¹i nh·n hiÖu kem ®¸nh r¨ng P/S víi
gi¸ 7.5 triÖu USD, vµ hä còng ®· chíp c¬ héi ®Ó ®Çu t khai th¸c chØ
dÉn ®Þa lý ‘Phó Quèc’ víi s¶n phÈm níc m¾m Knorr Phó Quèc [48].
ChÝnh sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña çc thµnh tùu khoa häc
c«ng nghÖ ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ then chèt cña çc tµi s¶n v« h×nh
- së h÷u c«ng nghiÖp. Gi¸ trÞ cña çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô kh«ng chØ thÓ hiÖn ë lîi Ých cña çc chñ thÓ tham gia
vµo nÒn kinh tÕ mµ cßn cã lîi Ých chung cña toµn x· héi thÓ hiÖn ë
viÖc b¶o hé çc ®èi tîng nµy còng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña doanh
nghiÖp ®èi víi ngêi tiªu dïng, t¹o ra sù ph¸t triÓn b×nh ®¼ng, lµnh m¹nh
cña thÞ trêng. Vµ nã cµng cã ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt khi nh÷ng
s¶n phÈm, dÞch vô cña chóng ta ®Õn tay ngêi tiªu dïng quèc tÕ, nã
kh«ng chØ gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cho ®Êt níc mµ cßn lµ
sù kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ, th¬ng hiÖu cña quèc gia trong qu¸ tr×nh héi
nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
®èi víi çc doanh nghiÖp:
Nãi mét çch kh¸i qu¸t nhÊt, nhãm çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n
biÖt s¶n phÈm, dÞch vô nµy cã thÓ gióp doanh nghiÖp: kh¼ng ®Þnh
uy tÝn; t¸ch biÖt s¶n phÈm; ®Èy m¹nh lîng hµng hãa, dÞch vô b¸n ra;
t¨ng cêng sù chung thñy cña kh¸ch hµng; hç trî sù thÝch øng víi ¸p lùc
c¹nh tranh; ph¸t huy kh¶ n¨ng. Tuy nhiªn hiÖn nay, çc doanh nghiÖp
ViÖt Nam hÇu nh chØ nhËn thÊy quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi
15

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
çc ®èi tîng lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô lµ mét
quyÒn ®îc Nhµ níc b¶o hé mµ cha nhËn thÊy hÇu hÕt quyÒn SHCN
®èi víi çc ®èi tîng lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch
vô lµ mét lîi thÕ c¹nh tranh dµnh cho chÝnh hä. sinh lîi; t¨ng thªm tiÒn
thï lao qua ch¬ng tr×nh li-x¨ng; t¹o c¬ së cho franchise;
XÐt díi gãc ®é vèn, quyÒn SHCN nãi chung thuéc h×nh thøc
vèn v« h×nh cña th¬ng nh©n. §©y lµ tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín trong khèi tµi
s¶n cña doanh nghiÖp. Chóng ta ®· thÊy cã nh÷ng nh·n hiÖu næi
tiÕng trªn thÕ giíi ®îc ®Þnh gi¸ ®Õn con sè hµng tû USD nh: Coca-
Cola 69,6 tû USD, Microsoft 64 tû USD, IBM 51,1 tû USD, General
Electric 41,3 tû USD, Intel 30,8 tû USD, Nokia 29,9 tû USD… [48].
XÐt díi gãc ®é th¬ng m¹i, çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô lµ biÓu trng uy tÝn cña doanh nghiÖp, kh¼ng ®Þnh
vÞ trÝ cña doanh nghiÖp nh»m ph©n biÖt doanh nghiÖp ®ã víi çc
doanh nghiÖp kh¸c. Th«ng qua çc dÊu hiÖu ®ã th¬ng nh©n cã thÓ
tiÕp cËn thÞ trêng vµ giao dÞch th¬ng m¹i. Chóng ta ®· cã nh÷ng bµi
häc x¬ng m¸u vÒ viÖc doanh nghiÖp kh«ng nh¹y bÐn dÉn ®Õn viÖc
bÞ mÊt nh·n hiÖu trªn mét sè thÞ trêng lín nh EU, nh Mü… nh÷ng nh·n
hiÖu nh cµ phª Trung Nguyªn… ®· ph¶i rÊt khã kh¨n míi lÊy l¹i ®îc
nh·n hiÖu cña m×nh.
HiÖn h×nh thøc nhîng quyÒn, cho thuª, thuª tªn th¬ng m¹i ®ang
ngµy cµng phæ biÕn ë ViÖt Nam, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng chuçi nhµ hµng
thøc ¨n nhanh Burger, råi KFC trªn thÞ trêng c¶ níc nhÊt lµ t¹i çc
thµnh phè lín víi søc tiªu thô lín nh Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh,
H¶i Phßng… ®Æc biÖt mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®·
16

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nhanh nh¹y n¾m b¾t nhu cÇu cña thÞ trêng vµ tham gia vµo viÖc
chuyÓn nhîng th¬ng hiÖu cña m×nh ë c¶ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc
nh Cµ phª Trung Nguyªn, hiÖn nay trªn 61 tØnh thµnh cña c¶ níc ®· cã
®Õn h¬n 400 cöa hµng cµ phª mang tªn Trung Nguyªn... hay mét sè
kh¸c nh Phë 24, thêi trang Nino Maxx… H×nh thøc nµy mang ®Õn cho
doanh nghiÖp sù chñ ®éng trong viÖc kinh doanh vµ ph¸t triÓn nguån
tµi s¶n v« h×nh nhng cã gi¸ trÞ to lín cña m×nh vµ hiÖn t¹i ë nhiÒu níc
ph¸t triÓn trªn thÕ giíi ho¹t ®éng cho thuª mét sè ®èi tîng tµi s¶n v«
h×nh ®îc ®iÒu chØnh bëi çc hîp ®ång mang tªn "franchise" [23].
Tuy nhiªn, hiÖn nay, do cha nhËn thøc mét çch ®Çy ®ñ vÒ gi¸
trÞ cña çc dÊu hiÖu nµy mµ çc doanh nghiÖp ViÖt Nam hÇu nh cha
sö dông ®îc hÕt çc quyÒn mµ ph¸p luËt ®· dµnh b¶o vÖ cho hä,
chÝnh v× vËy mµ çc doanh nghiÖp ®· kh«ng nh÷ng lµm mÊt ®i çc lîi
Ých kinh tÕ chÝnh ®¸ng cña m×nh, lµm mÊt ®i lîi thÕ c¹nh tranh cña
b¶n th©n doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng. §©y kh«ng chØ lµ thiÖt thßi
cho b¶n th©n doanh nghiÖp mµ cßn lµ sù mÊt m¸t lín ®èi víi nh÷ng
nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam, chóng ta kh«ng chØ mÊt ®i
th¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp mµ thËm chÝ mÊt ®i c¶ th¬ng hiÖu cña
c¶ quèc gia trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay.
®èi víi ngêi tiªu dïng:
Qua ®iÒu tra s¬ bé cña §¹i häc Kinh tÕ Thµnh phè Hå ChÝ
Minh, trong sè nh÷ng ngêi tiªu dïng ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh ®îc
pháng vÊn, 89% cho r»ng nh·n hiÖu lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh khi hä lùa
chän mua s¾m [54]. Lý do chñ yÕu lµ nh·n hiÖu t¹o cho hä sù yªn t©m
17

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
vÒ th«ng tin xuÊt xø, tin tëng vµo chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm vÒ thêi
gian t×m kiÕm th«ng tin, gi¶m rñi ro… KÕt qu¶ nµy cho thÊy ngµy nay
nhËn thøc cña ngêi tiªu dïng vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch vô ®· cao
h¬n rÊt nhiÒu so víi tríc ®©y vµ ®©y còng chÝnh lµ th¸ch thøc ®ßi hái
b¶n th©n doanh nghiÖp, çc hiÖp héi lµng nghÒ, çc c¬ quan chñ
qu¶n… ph¶i quan t©m vµ ®Çu t thÝch ®¸ng cho viÖc ph¸t triÓn nguån
vèn quý gi¸ nµy.
HiÖn nay, trong xu thÕ më cöa kinh tÕ, sù lùa chän cña ngêi
tiªu dïng ®îc më réng, kh«ng chØ bã hÑp trong khu«n khæ nh÷ng
hµng hãa, dÞch vô néi ®Þa mµ cßn lµ nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô cña
nh÷ng quèc gia kh¸c trong ®ã cã c¶ cña nh÷ng quèc gia ®· rÊt ph¸t
triÓn. Chóng ta vÉn cho r»ng t©m lý cña ngêi tiªu dïng lµ sÝnh hµng
ngo¹i nhËp, chØ lùa chän nh÷ng s¶n phÈm ®· cã uy tÝn cña níc ngoµi,
nhng trªn thùc tÕ kh«ng ph¶i hoµn toµn nh vËy, chóng ta còng ®· cã
nh÷ng nh·n hiÖu cã thÓ ®îc xem lµ nh·n hiÖu næi tiÕng ®èi víi ngêi
tiªu dïng ViÖt Nam bëi uy tÝn vµ chÊt lîng ®· ®îc kiÓm ®Þnh qua thêi
gian nh: s÷a Vinamilk, cµ phª Trung Nguyªn, sø cao cÊp Minh Long…
Tríc ®©y, trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa, bao cÊp, vÉn cã nh÷ng
nh·n hiÖu, nh÷ng chØ dÉn ®Þa lý, nh÷ng tªn th¬ng m¹i g¾n s©u vµo
tiÒm thøc ngêi tiªu dïng vÒ chÊt lîng cña s¶n phÈm vµ uy tÝn cña
chóng vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ tíi b©y giê: nh÷ng nh·n hiÖu nh Thuèc l¸
Th¨ng Long, giµy v¶i Thîng §×nh… hay nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng
cña çc lµng nghÒ, vïng miÒn… nh÷ng chØ dÉn ®Þa lý vµng cho viÖc
lùa chän s¶n phÈm kh«ng chØ cña ngêi tiªn dïng trong níc mµ c¶ ngêi
tiªu dïng quèc tÕ nh: níc m¾m Çt H¶i, níc m¾m Phó Quèc, bëi §oan
Hïng, gèm B¸t Trµng…
18

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô ®· thÓ
hiÖn vai trß ®Æc biÖt quan träng cña chóng trong viÖc gióp ngêi tiªu
dïng ®Þnh híng nhu cÇu vµ lùa chän s¶n phÈm mong muèn, ®ång
thêi nã còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc tÝch cùc ®Ó c¹nh
tranh gi÷a nh÷ng nhµ s¶n xuÊt nh»m t¹o niÒm tin vµ kÝch thÝch søc
mua cña ngêi tiªu dïng.
1.1.2. ý nghÜa cña viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi
víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
Víi vai trß quan träng kh«ng chØ ®èi víi nhµ s¶n xuÊt, kinh
doanh, ngêi tiªu dïng mµ c¶ víi nÒn kinh tÕ, viÖc b¶o hé quyÒn SHCN
®èi víi çc nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn ®Þa lý cã ý nghÜa to lín
thÓ hiÖn qua çc khÝa c¹nh sau:
- Tríc hÕt viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc
nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i vµ chØ dÉn ®Þa lý sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng
s¸ng t¹o, ®æi míi kü thuËt s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh
m¹nh gi÷a çc chñ thÓ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, b¶o ®¶m ®éc
quyÒn khai th¸c sö dông ®èi tîng ®Ó chñ së h÷u thu lîi, lµ biÖn ph¸p
h÷u hiÖu ®Ó khuyÕn khÝch mäi tæ chøc, ç nh©n nghiªn cøu s¸ng t¹o
vµ ¸p dông çc kü thuËt tiÕn bé t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô míi
thu hót ®îc ngêi tiªu dïng b»ng con ®êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, hîp
ph¸p. §ång thêi, ®ã còng chÝnh lµ çch ®Ó buéc çc nhµ s¶n xuÊt,
kinh doanh thùc hiÖn cam kÕt vÒ uy tÝn, chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch
vô cña m×nh ®èi víi ngêi tiªu dïng vµ ®èi víi toµn x· héi.
- ViÖc b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i vµ
chØ dÉn ®Þa lý cßn lµ biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t níc ngoµi. Çc
19

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nhµ ®Çu t sÏ yªn t©m h¬n nÕu hä ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ cã c¬
së ph¸p lý v÷ng ch¾c an toµn khi ®Çu t vµo ViÖt Nam díi mét tªn th-
¬ng m¹i ®îc b¶o hé hay ®a vµo ViÖt Nam hµng ho¸, dÞch vô díi mét
nh·n hiÖu, mét chØ dÉn ®Þa lý ®îc c«ng nhËn. §Æc biÖt khi HiÖp
®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü ®· cã hiÖu lùc th× viÖc b¶o hé çc ®èi tîng
nµy sÏ cµng cã ý nghÜa lín lao bëi toµn bé çc néi dung cña HiÖp
®Þnh nµy ®Òu cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng SHTT nãi chung vµ SHCN
nãi riªng.
- B¶o hé quyÒn së h÷u ®èi víi çc ®èi tîng trªn cßn liªn quan
mËt thiÕt ®Õn lîi Ých kinh tÕ cña çc quèc gia bëi viÖc b¶o hé çc
®èi tîng nµy lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc mµ ViÖt Nam chóng ta
®ang nç lùc thùc hiÖn, nhÊt lµ trong bèi c¶nh chóng ta ®· lµ thµnh
viªn cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO).
- ViÖc b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc ®èi tîng nµy cßn cã ý
nghÜa quan träng trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng, bëi
vai trß cña çc ®èi tîng nµy chÝnh lµ gióp cho ngêi tiªu dïng chän lùa
s¶n phÈm, dÞch vô phï hîp gi÷a nh÷ng nhãm s¶n phÈm, dÞch vô
cïng lo¹i. Chóng lµ nh÷ng yÕu tè gióp ngêi tiªu dïng tr¸nh bÞ lõa dèi
hoÆc nhÇm lÉn khi lùa chän s¶n phÈm, dÞch vô nhÊt lµ trong giai
®o¹n hiÖn nay khi mµ hµng nh¸i, hµng gi¶ trµn lan trªn thÞ trêng vµ
ngay c¶ çc c¬ quan chøc n¨ng còng khã mµ ph¸t hiÖn ra.
1.2. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, DÞch vô
1.2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ph¸p luËt vÒ b¶o hé
20

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt
s¶n phÈm, dÞch vô trªn thÕ giíi
Ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng
®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô trªn thÕ giíi ®· cã tõ rÊt l©u. §iÒu nµy
xuÊt ph¸t bëi vai trß ®Æc biÖt quan träng cña çc dÊu hiÖu nµy ®èi víi
nÒn kinh tÕ.
T¹i Ph¸p, n¨m 1857 LuËt nh·n hiÖu ®Çu tiªn ®îc ban hµnh.
Theo luËt nµy, quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu hµng hãa thuéc vÒ ngêi thùc
hiÖn sím nhÊt (so víi ngêi kh¸c) mét trong hai viÖc lµ sö dông nh·n
hiÖu vµ ®¨ng ký nh·n hiÖu theo quy ®Þnh cña LuËt. NÕu mét ngêi
®¨ng ký mét nh·n hiÖu nhng thêi ®iÓm ®¨ng ký sö dông nh·n hiÖu ®ã
l¹i sau ngêi ®¨ng ký thø hai th× quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu thuéc vÒ ngêi
thø hai (quyÒn thuéc vÒ ngêi sö dông tríc). QuyÒn ®èi víi nh·n hiÖu
thuéc vÒ ai th× ngêi ®ã ®îc ®éc quyÒn sö dông nh·n hiÖu ®ã cho s¶n
phÈm t¬ng øng.
Sau Ph¸p, mét lo¹t çc níc còng ban hµnh luËt nh·n hiÖu riªng
cña m×nh nh: Italia (1868), BØ (1879)… Nhu cÇu b¶o hé çc ®èi tîng
së h÷u c«ng nghiÖp nµy, díi ®ßi hái do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kinh
tÕ vµ xu híng héi nhËp quèc tÕ ®· kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò riªng cña
tõng quèc gia, khu vùc mµ nã trë thµnh vÊn ®Ò toµn cÇu, thu hót sù
quan t©m chung cña çc quèc gia trªn thÕ giíi, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ çc
®èi tîng SHCN ph¶i ®îc b¶o hé b»ng c¶ nh÷ng ®iÒu íc quèc tÕ mµ
theo ®ã çc quèc gia tham gia ph¶i cam kÕt thùc hiÖn v× nh÷ng lîi
Ých vµ môc tiªu ph¸t triÓn chung.
21

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Nhng ph¶i ®Õn n¨m 1883 víi sù ra ®êi cña c«ng íc Paris - mét
v¨n b¶n ph¸p luËt quèc tÕ ®Çu tiªn vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp -
®¸nh dÊu sù liªn kÕt cña çc quèc gia trªn thÕ giíi cïng quan t©m ®Õn
lÜnh vùc nµy.
Theo C«ng íc Paris ®èi tîng quyÒn SHCN bao gåm s¸ng chÕ,
nh·n hiÖu hµng hãa, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, mÉu h÷u Ých, tªn th¬ng
m¹i, chØ dÉn ®Þa lý (chØ dÉn nguån gèc vµ tªn gäi xuÊt xø) vµ
quyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. Çc quy ®Þnh cña C«ng íc
Paris ®Ò cËp ®Õn bèn vÊn ®Ò lín lµ: nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia,
quyÒn u tiªn, mét sè nguyªn t¾c chung ®èi víi hÖ thèng b¶o hé quyÒn
SHCN mµ çc níc thµnh viªn ph¶i tu©n thñ vµ çc quy ®Þnh vÒ hµnh
chÝnh phôc vô cho viÖc thi hµnh c«ng íc.
TiÕp theo C«ng íc Paris lµ Tháa íc Madrid vµ NghÞ ®Þnh th
Madrid, v¨n b¶n ph¸p luËt quèc tÕ ®iÒu chØnh çc vÊn ®Ò ®¨ng ký
NHHH ë çc níc thµnh viªn. Tháa íc ký ngµy 14/04/1891 t¹i Mandrid
(T©y Ban Nha) díi sù b¶o trî cña HiÖp héi Paris vÒ SHCN. §Õn nay ®·
cã kho¶ng 40 níc lµ thµnh viªn cña Tháa íc nµy. N¨m 1981, ViÖt Nam
còng ®· lµ thµnh viªn chÝnh thøc.
Ngµy 27/10/1994, HiÖp íc vÒ LuËt Nh·n hiÖu (TLT) ®îc th«ng
qua. HiÖp íc TLT ®îc ban hµnh ®Ó ®¬n gi¶n hãa çc thñ tôc xin cÊp
phÐp, ®¨ng ký vµ hµi hßa thñ tôc ®¨ng ký nh·n hiÖu gi÷a çc quèc gia
kh¸c nhau. TLT ®· hµi hßa thñ tôc cña çc c¬ quan cÊp phÐp ®¨ng ký
nh·n hiÖu cña çc quèc gia kh¸c nhau th«ng qua viÖc quy ®Þnh nh÷ng
yªu cÇu tèi ®a mµ mét bªn tham gia cã thÓ ®a ra.
22

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
HiÖp ®Þnh TRIPS:
Cïng víi sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ ®Çu t, viÖc b¶o
hé quyÒn SHTT ®èi víi çc ho¹t ®éng nµy vµ quyÒn lîi th¬ng m¹i hîp
ph¸p cña chñ së h÷u khi quyÒn SHTT ®Æt ra cña hä kh«ng ®îc b¶o
hé vµ thùc thi mét çch cã hiÖu qu¶ ®· ®îc ®Æt ra. V× vËy, cïng víi sù
ra ®êi cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi - WTO, HiÖp ®Þnh vÒ çc khÝa
c¹nh liªn quan ®Õn th¬ng m¹i cña quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (gäi t¾t lµ
HiÖp ®Þnh TRIPS) ®· ®îc ký kÕt ngµy 15/04/1994 vµ b¾t ®Çu cã
hiÖu lùc tõ ngµy 01/01/1995.
Kh¸c víi çc ®iÒu íc quèc tÕ ®a ph¬ng tríc ®©y vÒ quyÒn së
h÷u trÝ tuÖ, môc ®Ých chÝnh cña HiÖp ®Þnh TRIPS lµ th«ng qua
viÖc quy ®Þnh nh÷ng tiªu chuÈn, nh÷ng biÖn ph¸p vµ thñ tôc tèi thiÓu
mµ çc níc thµnh viªn cña HiÖp ®Þnh ph¶i cã nghÜa vô tu©n theo tõ
®ã thiÕt lËp mét khung ph¸p lý thèng nhÊt, cã hiÖu qu¶ trong viÖc
b¶o hé toµn diÖn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong ®ã cã quyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp.
Theo HiÖp ®Þnh TRIPS, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ lµ mét
bé phËn cña hÖ thèng ®a quèc gia thuéc WTO. HiÖp ®Þnh nµy quy
®Þnh vÖc b¶o hé nhiÒu ®èi tîng së h÷u trÝ tuÖ kh¸c nhau.
Tõ n¨m 1995, HiÖp ®Þnh TRIPS ®· mang l¹i nh÷ng thay ®æi
c¨n b¶n trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ. HiÖp ®Þnh TRIPS ®· kh¼ng
®Þnh l¹i vµ më réng çc chuÈn mùc vµ quy ®Þnh cña C«ng íc Paris vµ
C«ng íc Berne, lµm thay ®æi bé mÆt cña LuËt së h÷u trÝ tuÖ v× çc
níc thµnh viªn WTO ph¶i thay ®æi luËt cña hä ®Ó phï hîp víi HiÖp
®Þnh TRIPS. Ngoµi viÖc ®ång nhÊt hãa vÒ ph¸p luËt, HiÖp ®Þnh
TRIPS cßn tiÕn tíi lo¹i bá çc quy ®Þnh vÒ hµnh chÝnh, thñ tôc vµ vÒ
23

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
kü thuËt bÊt lîi cho ho¹t ®éng SHTT quèc tÕ.
HiÖp ®Þnh TRIPS quy ®Þnh çc tiªu chuÈn tèi thiÓu ®èi víi
viÖc b¶o hé tÊt c¶ çc ®èi tîng SHTT. Nhng ®iÒu quan träng nhÊt ®ã
lµ HiÖp ®Þnh TRIPS lµ ®iÒu íc quèc tÕ ®Çu tiªn quy ®Þnh hÖ thèng
çc biÖn ph¸p chÕ tµi trong ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p chÕ tµi khÈn cÊp
nh»m ng¨n chÆn çc hµnh vi x©m ph¹m vµ nh÷ng biÖn ph¸p chÕ tµi
khÈn cÊp nh»m ng¨n chÆn çc hµnh vi x©m ph¹m tiÕp diÔn. Çc biÖn
ph¸p chÕ tµi nµy hoµn toµn kh«ng cã trong C«ng íc Paris.
Mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a HiÖp ®Þnh TRIPS vµ C«ng íc Paris
®îc thÓ hiÖn trong §iÒu 2.1. HiÖp ®Þnh nµy b¾t buéc tÊt c¶ çc
thµnh viªn WTO tu©n thñ çc ®iÒu tõ §iÒu 1 ®Õn §iÒu 12 vµ §iÒu 19
cña C«ng íc Paris ®îc söa ®æi n¨m 1967 t¹i Stockholm. HiÖp ®Þnh
TRIPS ngoµi viÖc ®Ò cËp ®Õn çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña C«ng íc
Paris, ®· vît ra ngoµi C«ng íc Paris b»ng viÖc lÇn ®Çu tiªn ®a ra mét
nguyªn t¾c míi ®ã lµ "®èi xö Tèi huÖ quèc" (MFN). Theo §iÒu 4 HiÖp
®Þnh TRIPS: "TÊt c¶ çc lîi Ých, u ®·i, ®Æc ©n, ®Æc lîi hay sù miÔn
trõ mµ mét thµnh viªn dµnh cho c«ng d©n cña bÊt kú mét níc nµo kh¸c
sÏ ®îc ¸p dông cho tÊt c¶ çc thµnh viªn kh¸c, ngay lËp tøc vµ kh«ng cã
bÊt kú mét ®iÒu kiÖn nµo kh¸c". Bªn c¹nh ®ã, HiÖp ®Þnh TRIPS cßn
quy ®Þnh çc nguyªn t¾c tæng qu¸t vÒ thñ tôc b¶o hé mét çch tháa
®¸ng vµ hiÖu qu¶ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp t¹i çc níc thµnh viªn.
Trong phÇn 3 vµ phÇn 4 cña HiÖp ®Þnh TRIPS quy ®Þnh r»ng çc n-
íc thµnh viªn ph¶i quy ®Þnh trong luËt ph¸p quèc gia cña m×nh çc thñ
tôc cho phÐp ¸p dông çc biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®èi víi çc hµnh vi x©m
ph¹m quyÒn SHCN. Çc quèc gia thµnh viªn còng ph¶i quy ®Þnh mét
c¬ chÕ nh»m ng¨n chÆn çc hµnh vi t¸i vi ph¹m çc quyÒn ®ã vµ cã
24

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nghÜa vô ph¶i ¸p dông vµ c¶ hai biÖn ph¸p nãi trªn ®Ó tr¸nh çc rµo
c¶n g©y c¶n trë cho th¬ng m¹i hîp ph¸p vµ çc biÖn ph¸p an toµn ®èi
víi viÖc l¹m dông quyÒn. H¬n thÕ n÷a, çc thñ tôc vµ h×nh thøc quy
®Þnh ®èi víi viÖc b¶o hé quyÒn ph¶i hîp lý vµ c«ng b»ng vµ kh«ng ®-
îc "phøc t¹p vµ tèn kÐm ®Õn møc kh«ng cÇn thiÕt" vµ kh«ng ®îc "kÐo
dµi mét çch bÊt hîp lý vµ kh«ng cã lý do".
Nh vËy, víi viÖc ra ®êi HiÖp ®Þnh TRIPS, viÖc b¶o hé vµ thùc
thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trªn thÕ giíi ®· ®îc ®Èy m¹nh, mang l¹i lîi Ých
cho c¶ ngêi s¸ng t¹o vµ ngêi sö dông c«ng nghÖ, còng nh lîi Ých kinh tÕ
- x· héi nãi chung vµ ®¶m b¶o sù c©n b»ng gi÷a quyÒn vµ nghÜa vô. Vµ
víi ViÖt Nam, chóng ta ®· lµ thµnh viªn cña WTO, ngoµi viÖc ®Èy m¹nh
çc chÝnh s¸ch më cöa, mét c«ng viÖc quan träng mµ chóng ta ®· vµ
®ang tÝch cùc thùc hiÖn ®ã lµ c¶i thiÖn ph¸p luËt ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt
vÒ b¶o hé vµ thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, bëi mét trong nh÷ng ®iÒu
kiÖn b¾t buéc cña chóng ta lµ ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh
cña hiÖp ®Þnh TRIPS vÒ viÖc b¶o hé vµ thùc thi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ.
1.2.2. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ph¸p luËt vÒ b¶o hé
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt
s¶n phÈm, dÞch vô ë ViÖt Nam
ViÖt Nam coi vÊn ®Ò b¶o hé SHCN nh©n tè quan träng cña
chÝnh s¸ch c¶i çch, më cöa vµ x©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi
chñ nghÜa. G¾n liÒn víi çc giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi cña
®Êt níc, hÖ thèng b¶o hé SHCN cña ViÖt Nam còng cã nh÷ng bíc ph¸t
triÓn qua tõng giai ®o¹n.
Giai ®o¹n 1945-1981:
25

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¸ng t¹o vµ b¶o hé thµnh qu¶ s¸ng
t¹o ®îc chó träng ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp chÝnh quyÒn,
thÓ hiÖn b»ng çc cuéc vËn ®éng thi ®ua c¶i tiÕn kü thuËt. Trong giai
®o¹n nµy, mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ khuyÕn khÝch s¸ng t¹o ®· ®îc
ban hµnh lµm tiÒn ®Ò cho hÖ thèng b¶o hé SHCN cña ViÖt Nam nh:
- Th«ng t 04/L§TT ngµy 8/3/1958 cña Bé Lao ®éng quy ®Þnh
vÒ vÊn ®Ò khen thëng çc t¸c gi¶ s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, s¸ng
chÕ, ph¸t minh;
- NghÞ quyÕt sè 175/TTg ngµy 3/4/1958 cña Thñ tíng ChÝnh
phñ quy ®Þnh vÒ nh·n hiÖu th¬ng phÈm; NghÞ quyÕt nµy ®îc ban
hµnh thùc chÊt nh»m môc ®Ých qu¶n lý s¶n phÈm trong s¶n xuÊt vµ l-
u th«ng chø kh«ng mang tÝnh chÊt b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa.
ë miÒn B¾c, thêi kú nµy cha h×nh thµnh mét hÖ thèng b¶o hé
quyÒn SHCN theo ®óng nghÜa. QuyÒn t h÷u ®èi víi çc ®èi tîng
SHCN kh«ng ®îc chÊp nhËn b¶o hé víi lËp luËn cho r»ng çc s¸ng t¹o
cña trÝ tuÖ con ngêi thuéc së h÷u chung cña toµn x· héi. Nh÷ng ®èi t-
îng ®Æc biÖt lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô cßn
cha ®îc ®Ò cËp ®Õn ngoµi nh·n hiÖu hµng hãa.
Trong khi ®ã, ë miÒn Nam, hÖ thèng b¶o hé SHCN ®îc chó
träng h¬n víi quan ®iÓm thõa nhËn quyÒn t h÷u cña chñ së h÷u ®èi
víi ®èi tîng SHCN ®Æc biÖt lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô lµ nh·n hiÖu hµng hãa. ChÝnh quyÒn Sµi Gßn ®· ban
hµnh LuËt 13/57 ngµy 1/8/1957 b¶o hé nh·n hiÖu, LuËt 14/59 ngµy
11/6/1959 vÒ chèng s¶n xuÊt hµng gi¶.
Çc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®¨ng ký x¸c lËp quyÒn ®· ®îc quy
26

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
®Þnh cô thÓ, chi tiÕt trong çc v¨n b¶n ph¸p luËt vµ lµ yªu cÇu b¾t
buéc ®èi víi çc chñ thÓ nh»m chÝnh thøc ghi nhËn sù b¶o hé tõ phÝa
nhµ níc ®èi víi quyÒn SHCN cña chñ së h÷u.
Giai ®o¹n tõ 1981-1988:
HÖ thèng b¶o hé SHCN giai ®o¹n nµy ®îc ¸p dông theo m«
h×nh phæ biÕn ë çc níc x· héi chñ nghÜa cã nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch
hãa tËp trung, ®ã lµ sù b¶o hé chñ yÕu nh»m vµo çc quyÒn tinh
thÇn h¬n lµ çc quyÒn tµi s¶n cña ngêi s¸ng t¹o. C¬ chÕ "dïng lîi Ých
vËt chÊt lµm ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t ®éng s¸ng t¹o trÝ tuÖ" hÇu nh
cha ®îc ¸p dông. BiÖn ph¸p b¶o hé chñ yÕu vµ dêng nh duy nhÊt lµ
biÖn ph¸p hµnh chÝnh. "S¶n phÈm s¸ng t¹o trÝ tuÖ ®îc coi lµ s¶n
phÈm phôc vô cho x· héi, quyÒn t h÷u vµ çc lîi Ých kinh tÕ ®èi víi çc
s¶n phÈm ®ã cña t¸c gi¶ hÇu nh kh«ng ®îc chÊp nhËn. T¸c gi¶ cña
s¶n phÈm chØ cã thÓ ®îc thëng hoÆc ghi c«ng mµ th«i" [43].
§èi víi çc ®èi tîng lµ çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n
phÈm, dÞch vô míi chØ cã çc nghÞ ®Þnh:
- NghÞ ®Þnh 197/H§BT ngµy 14.12.1982 vÒ b¶o hé nh·n hiÖu
hµng hãa;
- NghÞ ®Þnh 85/H§BT ngµy 13.5.1988 vÒ b¶o hé kiÓu d¸ng
c«ng nghiÖp;
- LÖnh sè 10/LCT/H§NN ngµy 10.12.1988 cña Chñ tÞch Héi
®ång Nhµ níc C«ng bè Ph¸p lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi
vµo ViÖt Nam.
Theo çc v¨n b¶n trªn, viÖc x¸c lËp quyÒn SHCN ®èi víi çc ®èi
27

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
tîng gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp vµ nh·n hiÖu hµng hãa
®îc thùc hiÖn trªn c¬ së ®¨ng ký b¶o hé t¹i Côc S¸ng chÕ thuéc ñy ban
Khoa häc vµ Kü thuËt nhµ níc.
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt cã thÓ nhËn thÊy trong giai ®o¹n nµy
lµ tr×nh tù, thñ tôc ®¨ng ký b¶o hé çc ®èi tîng SHCN ®îc quy ®Þnh
mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh, mÖnh lÖnh theo c¬ chÕ xin-cho.
Giai ®o¹n tõ 1989-1995:
Giai ®o¹n nµy ®îc coi lµ giai ®o¹n hÖ thèng SHCN cña ViÖt
Nam tiÕp cËn víi hÖ thèng SHCN hiÖn ®¹i. Cïng víi sù chuyÓn ®æi
nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ trêng, hÖ thèng SHCN cña ViÖt Nam
còng ®îc ®æi míi mét bíc, b¾t ®Çu b»ng viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh
b¶o hé quyÒn SHCN ngµy 28/1/1989 vµ sau ®ã lµ hµng lo¹t çc ho¹t
®éng ®æi míi kh¸c theo híng chuyÓn dÇn hÖ thèng b¶o hé SHCN
mang ®Æc trng cña nÒn kinh kÕ tËp trung sang tiÕp cËn hÖ thèng
SHCN hiÖn ®¹i víi ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh.
Ph¸p lÖnh b¶o hé quyÒn SHCN ra ®êi xãa bá h×nh thøc c«ng h÷u ®èi
víi s¸ng chÕ thay vµo ®ã lµ chÕ ®é t h÷u, ®ång thêi më réng ®èi tîng
b¶o hé bao gåm c¶ tªn gäi xuÊt xø hµng hãa. Trong giai ®o¹n nµy, ®·
cã kho¶ng 50 v¨n b¶n ph¸p lý ®îc ban hµnh quy ®Þnh mét çch kh¸
®Çy ®ñ, cô thÓ vµ toµn diÖn vÒ ph¹m vi, néi dung b¶o hé quyÒn
SHCN còng nh tr×nh tù, thñ tôc x¸c lËp quyÒn SHCN t¹i ViÖt Nam.
Çc v¨n b¶n nµy ®· t¹o nªn mét hÖ thèng ph¸p luËt vÒ SHCN t¬ng ®èi
hoµn chØnh, ®ång bé ë ViÖt Nam. Chóng thÓ hiÖn ®îc ®Þnh híng
míi cña ph¸p luËt trong bíc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
28

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
QuyÒn SHCN ®îc c«ng nhËn b¶o hé lµ mét lo¹i quyÒn tµi s¶n vµ ®îc
tù do khai th¸c, chuyÓn giao nh mét ®èi tîng cña giao dÞch d©n sù.
§èi víi çc ®èi tîng lµ dÊu hiÖu ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô,
Ph¸p lÖnh B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®· cã nh÷ng quy ®Þnh
vÒ b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa (bao gåm nh·n hiÖu dÞch vô), tªn gäi
xuÊt xø hµng hãa (ë ®©y lµ tªn ®Þa lý cña vïng/®Þa ph¬ng cã s¶n
phÈm ®Æc thï mµ tÝnh chÊt ®Æc thï cña s¶n phÈm do çc yÕu tè
®Þa lý quyÕt ®Þnh) trong giai ®o¹n nµy cha cã quy ®Þnh vÒ viÖc
b¶o hé nh·n hiÖu næi tiÕng. Çc biÖn ph¸p b¶o hé, vÒ nguyªn t¾c cã
thÓ ¸p dông tr×nh tù d©n sù nhng thùc tÕ kh«ng cã vô kiÖn nµo ®îc
xö tríc tßa ¸n; biÖn ph¸p ¸p dông chñ lµ biÖn ph¸p hµnh chÝnh.
Giai ®o¹n tõ 1995 - nay:
Giai ®o¹n nµy ®îc ®¸nh gi¸ lµ giai ®o¹n hÖ thèng SHCN ViÖt Nam
híng tíi mét hÖ thèng SHCN ®Çy ®ñ, vµ hiÖu qu¶ theo yªu cÇu cña
WTO. Bé luËt d©n sù 1995 ®îc ban hµnh trong ®ã cã mét phÇn ®éc
lËp quy ®Þnh vÒ SHTT vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ (PhÇn thø VI) ®·
®¸nh dÊu bíc chuyÓn míi cña hÖ thèng b¶o hé SHCN ViÖt Nam víi
môc tiªu ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n çc tiªu chuÈn vÒ SHTT cña
WTO. §èi víi çc viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi çc
dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô còng cã çc nghÞ
®Þnh híng dÉn thi hµnh:
- NghÞ ®Þnh 63/CP ngµy 24/10/1996 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ
SHCN. NghÞ ®Þnh nµy ®· ®îc söa ®æi, bæ sung bëi NghÞ ®Þnh
06/2001/CP ngµy 1/2/2001;
29

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
- NghÞ ®Þnh 45/1998/N§-CP ngµy 1.7.1998 quy ®Þnh chi tiÕt
vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ;
- NghÞ ®Þnh 54/200/N§-CP ngµy 3.10.2000 vÒ b¶o hé SHCN
®èi víi bÝ mËt kinh doanh, chØ dÉn ®Þa lý, tªn th¬ng m¹i vµ b¶o hé
quyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh liªn quan tíi SHCN;
- Th«ng t 3055/TT/SHCN ngµy 31/12/1996 híng dÉn thi hµnh
çc quy ®Þnh vÒ thñ tôc x¸c lËp quyÒn SHCN vµ mét sè thñ tôc kh¸c
trong NghÞ ®Þnh 63/CP;
- Th«ng t 825/2000/TT-BKHCNMT ngµy 3.5.2000 cña Bé Khoa
häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng híng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh
12/1999/N§-CP;
Sù ra ®êi cña Bé luËt D©n sù 2005 ngµy 14/6/2005 (trong ®ã
cã PhÇn thø 6 quy ®Þnh vÒ QuyÒn SHTT vµ chuyÓn giao c«ng
nghÖ). Nhng n¨m 2005 lµ n¨m ®îc coi lµ ®ét ph¸ khi LuËt Së h÷u trÝ
tuÖ ®· ®îc th«ng qua vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ 01/07/2006. §©y lµ
v¨n b¶n ph¸p lý riªng biÖt bao gåm çc quy ®Þnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ.
LÇn ®Çu tiªn çc quy ®Þnh vÒ b¶o hé SHCN nãi chung vµ x¸c lËp
quyÒn SHCN nãi riªng ®îc tËp trung, thèng nhÊt vµ thÓ hiÖn trong
mét ®¹o luËt ®éc lËp.
§èi víi viÖc b¶o hé ®èi tîng SHCN lµ çc dÊu hiÖu dïng ®Ó
ph©n biÖt s¶n phÈm dÞch vô, cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay còng ®·
cã çc nghÞ ®Þnh híng dÉn chi tiÕt viÖc thi hµnh LuËt Së h÷u trÝ tuÖ,
cô thÓ:
- NghÞ ®Þnh 103/2006/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi
30

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt SHTT vÒ SHCN, ngµy 22/9/2006.
- NghÞ ®Þnh 105/2006/N§-CP quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi
hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt SHTT vÒ b¶o vÖ quyÒn SHTT vµ qu¶n lý
nhµ níc vÒ SHTT, ngµy 22/9/2006.
- NghÞ ®Þnh 106/2006/N§-CP quy ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh
vÒ SHCN, ngµy 22/9/2006.
Bªn c¹nh viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt quèc
gia, ViÖt Nam còng lµ mét trong nh÷ng quèc gia tham gia çc ®iÒu íc
quèc tÕ vÒ SHTT trong ®ã cã çc §iÒu íc quèc tÕ vÒ x¸c lËp quyÒn
SHCN tõ rÊt sím:
- Tham gia c«ng íc Paris vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ngµy
8/3/1949;
- Tham gia Tháa íc Madid vÒ ®¨ng ký quèc tÕ nh·n hiÖu hµng
hãa ngµy 8/3/1949;
- Tham gia C«ng íc Stockholm vÒ thµnh lËp Tæ chøc SHTT
thÕ giíi vµ trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc nµy ngµy 2/7/1976;
- HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt - Mü ®îc ký kÕt vµo th¸ng 7/2000
vµ cã hiÖu lùc ph¸p luËt tõ th¸ng 12/2001.
Chóng ta ®· lµ thµnh viªn cña WTO vµ mét trong nh÷ng ®iÒu
kiÖn b¾t buéc lµ chóng ta ph¶i tu©n thñ çc quy ®Þnh cña HiÖp
®Þnh TRIPs vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th¬ng m¹i cña quyÒn
SHTT.
HiÖn nay chóng ta vÉn ®ang tÝch cùc x©y dùng mét hÖ thèng
ph¸p luËt SHCN ®Çy ®ñ vµ hiÖu qu¶ ®¸p øng çc yªu cÇu, ®ßi hái vµ
31

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
thùc thi c¸c cam kÕt quèc tÕ. Nh vËy, ®Õn nay chóng ta ®· cã mét hÖ
thèng v¨n b¶n t¬ng ®èi hoµn chØnh vÒ vÊn ®Ò b¶o hé quyÒn SHCN
nãi chung vµ b¶o hé quyÒn SHCN ®èi víi NHHH, tªn th¬ng m¹i vµ chØ
dÉn ®Þa lý nãi riªng. ViÖc lµm ®ã gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña chñ së h÷u
NHHH, tªn th¬ng m¹i, ngêi cã quyÒn sö dông chØ dÉn ®Þa lý vµ ngêi
tiªu dïng tõng bíc ®a ViÖt Nam hßa nhËp víi sù ph¸t triÓn chung cña
c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
32

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ch¬ng 2
Nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u
c«ng nghiÖp ®èi víi çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch
vô
2.1. ®iÒu kiÖn b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi Çc dÊu hiÖu
dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm, dÞch vô
2.1.1. §iÒu kiÖn b¶o hé ®èi víi nh·n hiÖu
a) Kh¸i niÖm
Cã thÓ nãi nh·n hiÖu lµ mét phÇn v« cïng quan träng cña
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. Çc doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ çc
doanh nghiÖp s¶n xuÊt khi s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh mét s¶n phÈm
kh«ng thÓ bá qua dÊu hiÖu nµy. ChÝnh bëi vËy mµ nã trë nªn quan
träng.
Nh·n hiÖu hµng hãa lµ mét thuËt ng÷ ®· cã tõ l©u nhng kh¸i
niÖm vÒ nã l¹i chØ míi ®îc ®a ra t¹i HiÖp ®Þnh TRIPs. T¹i kho¶n 1 §iÒu
15 quy ®Þnh:
BÊt kú mét dÊu hiÖu hoÆc tæ hîp dÊu hiÖu nµo cã
kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa hoÆc dÞch vô cña çc doanh
nghiÖp kh¸c ®Òu cã thÓ lµm nh·n hiÖu hµng hãa. Çc dÊu
hiÖu ®ã, ®Æc biÖt lµ çc tõ kÓ c¶ tªn riªng, çc ch÷ çi, ch÷
sè, çc yÕu tè h×nh vµ sù kÕt hîp çc s¾c mµu còng nh tæ
hîp cña bÊt kú çc dÊu hiÖu ®ã ph¶i cã kh¶ n¨ng ®îc ®¨ng ký
lµ nh·n hiÖu hµng hãa.
33

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Cã thÓ thÊy, kh¸i niÖm nh·n hiÖu hµng hãa trong HiÖp ®Þnh
TRIPs lµ t¬ng ®èi kh¸i qu¸t vµ mang tÝnh quy chuÈn. Theo ®ã, bÊt kú
mét dÊu hiÖu nµo (kÓ c¶ mµu s¾c, mïi vÞ, ©m thanh…) miÔn lµ cã
thÓ lµ dÊu hiÖu ®Ó nhËn ph©n biÖt ®îc hµng hãa ®Òu cã thÓ coi lµ
nh·n hiÖu hµng hãa. §©y còng lµ c¬ së ®Ó çc níc tham kh¶o trªn c¬
së ®ã theo ®Æc thï cña tõng quèc gia cã thÓ ®a ra nh÷ng kh¸i niÖm
riªng trong ph¸p luËt cña quèc gia m×nh. Bëi vËy, trong hÖ thèng ph¸p
luËt cña nhiÒu quèc gia chóng ta cã thÓ b¾t gÆp çc kh¸i niÖm vÒ
nh·n hiÖu hµng hãa kh¸c nhau.
Quy ®Þnh liªn quan ®Õn b¶o hé nh·n hiÖu hµng hãa còng ®îc
ghi nhËn trong HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú:
Nh·n hiÖu hµng hãa ®îc cÊu thµnh bëi çc dÊu hiÖu
bÊt kú hoÆc sù kÕt hîp cña çc dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng ph©n
biÖt hµng hãa hoÆc dÞch vô cña mét ngêi víi hµng hãa
hoÆc dÞch vô cña ngêi kh¸c bao gåm tõ ng÷, tªn ngêi, h×nh
¶nh, ch÷ çi, ch÷ sè, tæ hîp mÇu s¾c, çc yÕu tè h×nh ¶nh
hoÆc h×nh d¹ng cña hµng hãa hoÆc h×nh d¹ng cña bao b×
hµng hãa. Nh·n hiÖu hµng hãa bao gåm c¶ nh·n hiÖu dÞch
vô, nh·n hiÖu tËp thÓ vµ nh·n hiÖu chøng nhËn.
Cã thÓ thÊy r»ng, kh¸i niÖm nµy t¬ng ®èi gÇn víi kh¸i niÖm
nh·n hiÖu hµng hãa quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh TRIPs.
Nh·n hiÖu theo LuËt Së h÷u trÝ tuÖ ViÖt Nam 2005 ®îc gi¶i
thÝch nh sau: "Nh·n hiÖu lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa,
dÞch vô cña çc tæ chøc, ç nh©n kh¸c nhau" (kho¶n 16 §iÒu 4
LSHTT 2005).
34

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Theo ®ã, nh·n hiÖu ph¶i lµ dÊu hiÖu nh×n thÊy ®îc díi d¹ng
ch÷ çi, tõ ng÷, h×nh vÏ, h×nh ¶nh kÓ c¶ h×nh ¶nh ba chiÒu hoÆc sù
kÕt hîp cña çc yÕu tè ®ã, ®îc thÓ hiÖn b»ng mét hoÆc nhiÒu mÇu
s¾c vµ cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt hµng hãa, dÞch vô cña chñ së h÷u nh·n
hiÖu víi hµng hãa, dÞch vô cña chñ thÓ kh¸c, nã kh«ng chØ ®¬n gi¶n
lµ tõ ng÷ chØ tªn cña s¶n phÈm, dÞch vô mµ cßn chØ ra nguån gèc
xuÊt xø cña s¶n phÈm, dÞch vô. T¸c dông lín nhÊt cña nh·n hiÖu lµ
truyÒn t¶i th«ng tin vÒ nguån gèc xuÊt xø hµng hãa, dÞch vô cho ngêi
tiªu dïng. §iÓm kh¸c biÖt cña nh·n hiÖu so víi çc ®èi tîng së h÷u c«ng
nghiÖp kh¸c nh sang chÕ hay kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, nh·n hiÖu
kh«ng mang tÝnh s¸ng t¹o trÝ tuÖ cao, nã lµ biÓu tîng ®Ó ngêi s¶n
xuÊt, kinh doanh ®¸nh dÊu cho s¶n phÈm, dÞch vô cña m×nh.
b) §iÒu kiÖn b¶o hé ®èi víi nh·n hiÖu
Çc dÊu hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt bao gåm:
* DÊu hiÖu cã thÓ c¶m nhËn ®îc bao gåm ch÷ çi, tõ ng÷, h×nh
¶nh, h×nh khèi… §©y chÝnh lµ ®iÓm míi cña LuËt SHTT 2006, tøc lµ
víi nh÷ng dÊu hiÖu nµy ta hoµn toµn cã thÓ c¶m nhËn b»ng trùc
quan. HiÖn nay trªn thÕ giíi, viÖc b¶o hé nh·n hiÖu kh«ng chØ dõng
l¹i ë nh÷ng dÊu hiÖu nhËn biÕt b»ng thÞ gi¸c mµ cßn c¶ nh÷ng dÊu
hiÖu kh¸c nh mïi vÞ, ©m thanh… Tuy nhiªn, so víi phÇn quy ®Þnh vÒ
nh·n hiÖu trong bé luËt D©n sù 1995, LuËt Së h÷u trÝ tuÖ ®· cã
®iÓm míi, phï hîp víi thùc tÕ h¬n vÒ kh¸i niÖm nh·n hiÖu.
Kh¶ n¨ng ph©n biÖt: §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n biÖt cña
s¶n phÈm vµ dÞch vô cña nhµ s¶n xuÊt nµy víi nhµ s¶n xuÊt kh¸c th×
nh·n hiÖu ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt. §Ó mét dÊu hiÖu cã kh¶ n¨ng
35

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ph©n biÖt th× dÊu hiÖu ®ã ph¶i ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn vÒ h×nh thøc
vµ çc ®iÒu kiÖn néi dung.
§iÒu kiÖn vÒ h×nh thøc:
Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 73 LuËt së h÷u trÝ tuÖ 2005, çc dÊu
hiÖu sau kh«ng ®îc b¶o hé víi t çch lµ nh·n hiÖu do kh«ng cã kh¶ n¨ng
ph©n biÖt nh:
- H×nh vµ h×nh häc ®¬n gi¶n, ch÷ sè, ch÷ çi, ch÷ thuéc çc
ng«n ng÷ kh«ng th«ng dông;
- DÊu hiÖu, biÓu tîng quy íc, h×nh vÏ hoÆc tªn gäi th«ng thêng
cña hµng hãa, dÞch vô th«ng thêng cña hµng hãa, dÞch vô b»ng bÊt
cø ng«n ng÷ nµo ®· ®îc sö dông réng r·i, thêng xuyªn nhiÒu ngêi biÕt
®Õn. Ch¼ng h¹n, h×nh b¸nh r¨ng lµ biÓu tîng cña ngµnh c¬ khÝ,
kh«ng thÓ ®¨ng ký lµm nh·n hiÖu cho çc s¶n phÈm c¬ khÝ.
§iÒu kiÖn nµy còng ®îc thÓ hiÖn trong c«ng íc Paris, t¹i môc B
®iÓm 2 ®iÒu 6 quin quines
theo ®ã, mét nh·n hiÖu sÏ kh«ng ®îc ®¨ng ký
nÕu chóng kh«ng cã bÊt cø dÊu hiÖu ph©n biÖt nµo hoÆc chØ bao
gåm nh÷ng dÊu hiÖu hoÆc çc chØ dÉn ®îc sö dông trong th¬ng m¹i
®Ó chØ chñng lo¹i, sè lîng, chÊt lîng, môc ®Ých sö dông, gi¸ trÞ, xuÊt
xø cña mét hµng hãa, hoÆc thêi gian s¶n xuÊt hoÆc ®· trë thµnh
th«ng dông trong ng«n ng÷ hiÖn thêi hoÆc trong tËp qu¸n th¬ng m¹i
lµnh m¹nh vµ l©u ®êi t¹i níc cã yªu cÇu b¶o hé.
§iÒu kiÖn vÒ néi dung:
Nh÷ng dÊu hiÖu mang tÝnh miªu t¶, c«ng dông, gi¸ trÞ cña
hµng hãa hoÆc dÞch vô vµ dÊu hiÖu chØ chñng lo¹i sÏ kh«ng ®îc b¶o
36

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
hé do mÊt kh¶ n¨ng ph©n biÖt. Çc ®iÒu kiÖn vÒ néi dung bao gåm
çc quy ®Þnh sau:
- DÊu hiÖu chØ thêi gian, ®Þa ®iÓm, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt,
chñng lo¹i, sè lîng, chÊt lîng, tÝnh chÊt, thµnh phÇn, c«ng dông, gi¸
trÞ hoÆc çc ®Æc tÝnh kh¸c mang tÝnh m« t¶ hµng hãa, dÞch vô trõ
trêng hîp dÊu hiÖu ®ã ®· ®¹t ®îc kh¶ n¨ng ph©n biÖt th«ng qua qu¸
tr×nh sö dông tríc thêi ®iÓm nép ®¬n ®¨ng ký nh·n hiÖu;
- DÊu hiÖu m« t¶ h×nh thøc ph¸p lý, lÜnh vùc kinh doanh cña
chñ thÓ kinh doanh;
- DÊu hiÖu chØ nguån gèc ®Þa lý cña hµng hãa, dÞch vô trõ
trêng hîp dÊu hiÖu ®ã ®· ®îc sö dông vµ thõa nhËn réng r·i víi danh
nghÜa mét nh·n hiÖu hoÆc ®îc ®¨ng ký díi d¹ng nh·n hiÖu tËp thÓ
hoÆc nh·n hiÖu chøng nhËn quy ®Þnh t¹i LuËt SHTT 2005;
- DÊu hiÖu kh«ng ph¶i lµ nh·n hiÖu liªn kÕt trïng hoÆc t¬ng tù
®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi nh·n hiÖu ®· ®îc ®¨ng ký cho hµng hãa,
dÞch vô trïng hoÆc t¬ng tù trªn c¬ së ®¨ng ký cã ngµy nép ®¬n hoÆc
ngµy u tiªn sím h¬n trong trêng hîp ®¬n ®¨ng ký ®îc hëng quyÒn u
tiªn, kÓ c¶ ®¬n ®¨ng ký nh·n hiÖu ®îc nép theo ®iÒu íc quèc tÕ mµ
Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh viªn;
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi nh·n
hiÖu cña ngêi kh¸c ®· ®îc ®¨ng ký sö dông vµ thõa nhËn réng r·i cho
hµng hãa, dÞch vô trïng hoÆc t¬ng tù tõ tríc ngµy nép ®¬n hoÆc
ngµy u tiªn trong trêng hîp ®¬n ®îc hëng quyÒn u tiªn;
hiÖu cña ngêi kh¸c ®· ®¨ng ký cho hµng hãa, dÞch vô trïng hoÆc t¬ng
37

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
tù mµ ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng hãa ®ã ®· chÊm døt hiÖu lùc ph¸p luËt
cha qu¸ n¨m n¨m, trõ trêng hîp hiÖu lùc bÞ chÊm døt v× lý do nh·n
hiÖu kh«ng ®îc sö dông theo quy ®Þnh viÖc sö dông vµ b¾t ®Çu
hoÆc b¾t ®Çu l¹i tríc Ýt nhÊt 03 th¸ng tÝnh ®Õn ngµy cã yªu cÇu
chÊm døt hiÖu lùc;
Khi mét nh·n hiÖu ®· ®îc ®¨ng ký vµ ®· ®îc sö dông trªn thÞ tr-
êng, Ýt nhiÒu ngêi tiªu dïng ®· cã Ên tîng víi s¶n phÈm mang nh·n
hiÖu ®ã vµ thêng liªn tëng tíi s¶n phÈm mang nh·n hiÖu ®ã víi mét
nguån gèc (nhµ s¶n xuÊt, nhµ cung cÊp dÞch vô) nhÊt ®Þnh. Do ®ã,
®Ó tr¸nh g©y nhÇm lÉn cho ngêi tiªu dïng, sau khi nh·n hiÖu ®¨ng ký
nh·n hiÖu ®ã ®· chÊm døt hiÖu lùc ph¸p luËt cha qu¸ n¨m n¨m, trõ tr-
êng hîp hiÖu lùc bÞ chÊm døt v× lý do nh·n hiÖu kh«ng ®îc sö dông
theo quy ®Þnh viÖc sö dông vµ b¾t ®Çu hoÆc b¾t ®Çu l¹i tríc Ýt
nhÊt 03 th¸ng tÝnh ®Õn ngµy cã yªu cÇu chÊm døt hiÖu lùc;
hiÖu ®îc coi lµ næi tiÕng cña ngêi kh¸c ®¨ng ký cho hµng hãa, dÞch
vô trïng hoÆc t¬ng tù víi hµng hãa, dÞch vô mang nh·n hiÖu n«i tiÕng
hoÆc ®¨ng ký cho hµng hãa, dÞch vô kh«ng t¬ng tù nÕu viÖc sö
dông dÊu hiÖu ®ã cã thÓ lµm ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng ph©n biÖt cña
nh·n hiÖu næi tiÕng hoÆc viÖc ®¨ng ký nh·n hiÖu nh»m lîi dông uy
tÝn cña nh·n hiÖu næi tiÕng;
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù víi tªn th¬ng m¹i ®ang ®îc sö
dông cña ngêi kh¸c, nÕu viÖc sö dông dÊu hiÖu ®ã cã thÓ g©y nhÇm
lÉn cho ngêi tiªu dïng vÒ nguån gèc hµng hãa;
38

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
- DÊu hiÖu trïng víi chØ dÉn ®Þa lý hoÆc cã chøa chØ dÉn
®Þa lý hoÆc ®îc dÞch nghÜa, phiªn ©m tõ chØ dÉn ®Þa lý ®ang ®îc
b¶o hé cho rîu vang, rîu vang m¹nh nÕu dÊu hiÖu ®îc ®¨ng ký ®Ó sö
dông cho rîu vang, rîu m¹nh kh«ng cã nguån gèc xuÊt xø tõ khu vùc
®Þa lý mang chØ dÉn ®Þa lý ®ã;
- DÊu hiÖu trïng hoÆc kh«ng kh¸c biÖt ®¸ng kÓ víi kiÓu d¸ng
c«ng nghiÖp cña ngêi kh¸c ®îc b¶o hé trªn c¬ së ®¨ng ký kiÓu d¸ng
c«ng nghiÖp dcã ngµy nép ®¬n hoÆc ngµy u tiªn sím h¬n so víi ngµy
nép ®¬n, ngµy u tiªn cña ®¬n ®¨ng ký nh·n hiÖu.
* Çc ®iÒu kiÖn kh¸c bao gåm çc dÊu hiÖu vÒ ®¹o ®øc- kh«ng
®îc tr¸i víi ®¹o ®øc; kh«ng trïng víi quèc ca, quèc kú. Quèc ca, quèc kú lµ
biÓu tîng, lµ ®¹i diÖn cho mét d©n téc, mét quèc gia bëi vËy nh·n hiÖu
kh«ng thÓ ®îc b¶o hé nÕu nã trïng víi Quèc ca, quèc kú cña ®Êt níc.
LuËt së h÷u trÝ tuÖ 2005 ®· quy ®Þnh rÊt râ rµng vÒ çc dÊu hiÖu
kh«ng ®îc b¶o hé víi danh nghÜa nh·n hiÖu:
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi
h×nh quèc kú, quèc huy cña çc níc.
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi
biÓu tîng, cê, huy hiÖu, tªn viÕt t¾t, tªn ®Çy ®ñ cña c¬ quan nhµ níc,
tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc x· héi, tæ
chøc x· héi - nghÒ nghiÖp cña ViÖt Nam vµ tæ chøc quèc tÕ, nÕu
kh«ng ®îc c¬ quan, tæ chøc ®ã cho phÐp.
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi tªn
thËt, biÖt hiÖu, bót danh, h×nh ¶nh cña l·nh tô, anh hïng d©n téc,
danh nh©n cña ViÖt Nam, cña níc ngoµi.
39

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
- DÊu hiÖu trïng hoÆc t¬ng tù ®Õn møc g©y nhÇm lÉn víi dÊu
chøng nhËn, dÊu kiÓm tra, dÊu b¶o hµnh cña tæ chøc quèc tÕ mµ tæ
chøc ®ã cã yªu cÇu kh«ng ®îc sö dông, trõ trêng hîp chÝnh tæ chøc
nµy ®¨ng ký çc dÊu ®ã lµm nh·n hiÖu chøng nhËn.
- DÊu hiÖu lµm hiÓu sai lÖch, g©y nhÇm lÉn hoÆc cã tÝnh
chÊt lõa dèi ngêi tiªu dïng vÒ nguån gèc xuÊt xø, tÝnh n¨ng, c«ng
dông, chÊt lîng, gi¸ trÞ hoÆc çc ®Æc tÝnh kh¸c cña hµng hãa dÞch
vô.
c) Ph©n lo¹i nh·n hiÖu
Trong thùc tiÔn b¶o hé, nh·n hiÖu hµng hãa ®îc ph©n chia
thµnh çc lo¹i kh¸c nhau. Sù ph©n chia nµy lµ cÇn thiÕt, bëi víi mçi lo¹i
nh·n hiÖu chóng ta sÏ cã çc dÊu hiÖu riªng ®Ó nhËn biÕt. Chóng ta
cã thÓ ph©n chia nh·n hiÖu dùa trªn çc tiªu chÝ kh¸c nhau.
C¨n cø vµo sè lîng chñ së h÷u: Nh·n hiÖu ®îc ph©n thµnh nh·n
hiÖu tËp thÓ vµ nh·n hiÖu ç nh©n.
Nh·n hiÖu tËp thÓ lµ nh·n hiÖu dïng ®Ó ph©n biÖt hµng hãa,
dÞch vô cña çc thµnh viªn cña tæ chøc lµ chñ së h÷u nh·n hiÖu ®ã víi
hµng hãa, dÞch vô cña tæ chøc, ç nh©n kh¸c nhau (kho¶n 17, §iÒu 4,
LuËt SHTT 2005). Nh vËy, tõ kh¸i niÖm trªn cã thÓ rót ra çc ®Æc
®iÓm vÒ nh·n hiÖu tËp thÓ nh: Ph¸p luËt ViÖt Nam mét mÆt c«ng
nhËn kh¶ n¨ng sö dông nh·n hiÖu tËp thÓ bëi nhiÒu ç nh©n hay ph¸p
nh©n trong mét tËp thÓ hoÆc cña chÝnh b¶n th©n çc tæ chøc tËp
thÓ; QuyÒn së h÷u nh·n hiÖu tËp thÓ cã thÓ ®îc trao cho mét ç
nh©n hoÆc ph¸p nh©n ®¹i diÖn cho tËp thÓ.
C¨n cø vµo møc ®é næi tiÕng, nh·n hiÖu ®îc chia thµnh nh·n
40

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
hiÖu næi tiÕng vµ nh·n hiÖu thêng
+ Nh·n hiÖu hµng hãa thêng lµ nh÷ng lo¹i nh·n hiÖu tån t¹i trªn
thÞ trêng nhiÒu nhÊt, phæ biÕn nhÊt vµ lµm c¬ së cho nh÷ng lo¹i nh·n
hiÖu kh¸c.
+ Nh·n hiÖu næi tiÕng lµ nh·n hiÖu ®îc ngêi tiªu dïng biÕt ®Õn
réng r·i trªn toµn l·nh thæ ViÖt Nam (kho¶n 20, §iÒu 4, LuËt SHTT
2005).
C¨n cø vµo h×nh thøc, nh·n hiÖu ®îc chia thµnh nh·n hiÖu lµ
ch÷ çi, nh·n hiÖu lµ tõ ng÷, nh·n hiÖu lµ h×nh ¶nh, nh·n hiÖu lµ h×nh
khèi, nh·n hiÖu kÕt hîp gi÷a hai hoÆc nhiÒu yÕu tè trªn.
C¨n cø vµo tÝnh chÊt, nh·n hiÖu ®îc chia thµnh nh·n hiÖu th-
êng, nh·n hiÖu liªn kÕt, nh·n hiÖu chøng nhËn.
+ Nh·n hiÖu hµng hãa thêng lµ nh÷ng lo¹i nh·n hiÖu tån t¹i trªn
thÞ trêng nhiÒu nhÊt, phæ biÕn nhÊt vµ lµm c¬ së cho nh÷ng lo¹i
kh¸c.
+ Nh·n hiÖu chøng nhËn lµ nh·n hiÖu mµ chñ së h÷u nh·n hiÖu
®ã cho phÐp tæ chøc, ç nh©n kh¸c sö dông trªn hµng hãa, dÞch vô
cña tæ chøc, ç nh©n ®ã ®Ó chøng nhËn çc ®Æc tÝnh vÒ xuÊt xø,
nguyªn liÖu, çch thøc s¶n xuÊt hµng hãa, çch thøc cung cÊp dÞch
vô, chÊt lîng, ®é chÝnh x¸c, ®é an toµn hoÆc çc ®Æc tÝnh kh¸c cña
hµng hãa, dÞch vô mang nh·n hiÖu (kho¶n 18, §iÒu 4, LuËt SHTT
2005). Môc ®Ých cña nh·n hiÖu chøng nhËn lµ ®¶m b¶o chÊt lîng cña
hµng hãa, dÞch vô mang nh·n hiÖu ph¶i ®óng víi yªu cÇu cña nh·n
hiÖu chøng nhËn ®· ®îc ghi nhËn. Ngêi chñ cña nh·n hiÖu chøng
41

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nhËn chØ ®¬n thuÇn lµ ngêi ®øng ra ®¨ng ký nh·n hiÖu nµy vµ chØ
râ nã nh»m x¸c nhËn mét tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh, thêng lµ tiªu chuÈn
vÒ chÊt lîng, nÕu kh«ng lµ ®Æc ®iÓm vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt hay sö
dông nh©n c«ng lao ®éng. Chñ cña nh·n hiÖu chøng nhËn ph¶i cã
tr¸ch nhiÖm kiÓm tra chÊt lîng çc s¶n phÈm g¾n nh·n hiÖu chøng
nhËn cña m×nh vµ chñ cña nh·n hiÖu chøng nhËn cã thÓ ®îc hëng
phÝ th«ng qua viÖc cho phÐp çc nhµ s¶n xuÊt kh¸c sö dông nh·n
hiÖu chøng nhËn. Ph¹m vi sö dông nh·n hiÖu chøng nhËn rÊt réng
bao gåm nhiÒu doanh nghiÖp trong cïng mét hiÖp héi thËm chÝ
kh«ng cïng mét hiÖp héi nhng tháa m·n ®Çy ®ñ çc ®iÒu kiÖn sö
dông nh·n do chñ së h÷u ®Æt ra vµ ®îc chñ nh·n ®ång ý. Do ®Æc
®iÓm nµy mµ chñ cña nh·n hiÖu chøng nhËn thêng lµ çc hiÖp héi
doanh nghiÖp, çc liªn minh doanh nghiÖp hoÆc çc c¬ quan Nhµ níc
hay chÝnh b¶n th©n nhµ níc.
+ Nh·n hiÖu liªn kÕt lµ çc nh·n hiÖu do cïng mét chñ thÓ ®¨ng
ký, trïng hoÆc t¬ng tù nhau dïng cho s¶n phÈm, dÞch vô cïng lo¹i
hoÆc t¬ng tù nhau hoÆc cã liªn quan ®Õn nhau (kho¶n 19, §iÒu 4,
LuËt SHTT 2005). Nh·n hiÖu liªn kÕt mang l¹i cho ngêi chñ së h÷u
nh·n hiÖu nhiÒu lîi thÕ nh ®îc ®éc quyÒn sö dông dÊu hiÖu cã kh¶
n¨ng ph©n biÖt cho nhiÒu lo¹i hµng hãa, dÞch vô kh«ng cïng nhãm cña
m×nh nÕu hµng hãa, dÞch vô ®ã cã liªn quan ®Õn nhau; t¹o cho ngêi
tiªu dïng mét sù liªn tëng lµ çc hµng hãa, dÞch vô nµy cã cïng mét
nguån gèc xuÊt xø. Khi mét trong çc nh·n hiÖu liªn kÕt ®· ®îc c¬ quan
nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp v¨n b»ng b¶o hé th× thñ tôc ®¨ng ký b¶o
hé ®èi víi nh·n hiÖu liªn kÕt kh¸c còng ®îc chÊp nhËn dÔ dµng vµ
42

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
thuËn lîi.
2.1.2. §iÒu kiÖn b¶o hé ®èi víi chØ dÉn ®Þa lý
a) Kh¸i niÖm
LuËt Së h÷u trÝ tuÖ 2005 cña ViÖt Nam còng ®a ra kh¸i niÖm
nh sau vÒ chØ dÉn ®Þa lý: "ChØ dÉn ®Þa lý lµ dÊu hiÖu dïng ®Ó
chØ s¶n phÈm cã nguån gèc tõ khu vùc, ®Þa ph¬ng, vïng l·nh thæ
hay quèc gia cô thÓ" (kho¶n 22 §iÒu 4).
§¬ng nhiªn, ngêi ta chØ sö dông chØ dÉn ®Þa lý cã ¶nh hëng
tÝch cùc tíi kh¶ n¨ng tiªu thô hµng hãa trªn thÞ trêng. Do ®ã, dêng nh
mäi trêng hîp sö dông sö dông chØ dÉn ®Þa lý trªn hµng hãa ®Òu r¬i
vµo trêng hîp khi hµng hãa ®ã cã xuÊt xø tõ ®Þa danh t¬ng øng vµ ®·
cã uy tÝn nhÊt ®Þnh ®èi víi ngêi tiªu dïng. Vµ chÝnh yÕu tè uy tÝn
trong ngêi tiªu dïng ®· t¹o nªn gi¸ trÞ hµng hãa tiÒn tÖ cña chØ dÉn
xuÊt xø hµng hãa vµ do ®ã cÇn ®îc b¶o hé t¬ng øng. Cßn nh÷ng chØ
dÉn ®Þa lý kh«ng liªn quan tíi uy tÝn cña hµng hãa th× viÖc b¶o hé
chóng ®èi víi t c¸ch lµ ®èi tîng quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ kh«ng
hîp lý. Thùc tiÔn b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ë mét lo¹t níc trªn thÕ giíi
®· chøng minh ®îc yªu cÇu vÒ uy tÝn nhÊt ®Þnh cña hµng hãa g¾n
víi ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt ra chóng.
Theo ®Þnh nghÜa t¹i HiÖp ®Þnh TRIPS, chØ dÉn ®Þa lý lµ
dÊu hiÖu ®îc sö dông trªn s¶n phÈm ®Ó chØ ra th«ng tin vÒ nguån
gèc s¶n phÈm ®îc t¹o ra. Danh tiÕng cña s¶n phÈm mang chØ dÉn
®Þa lý ®îc x¸c ®Þnh b»ng møc ®é tÝn nhiÖm cña ngêi tiªu dïng ®èi
víi s¶n phÈm ®ã th«ng qua møc ®é réng r·i ngêi tiªu dïng biÕt ®Õn vµ
chän lùa s¶n phÈm ®ã. ChÊt lîng, ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm mang
43

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
chØ dÉn ®Þa lý ®îc x¸c ®Þnh b»ng mét hoÆc mét sè chØ tiªu ®Þnh
tÝnh, ®Þnh lîng hoÆc c¶m quan vÒ vËt lý, hãa häc, vi sinh vµ çc
chØ tiªu nµy ph¶i cã kh¶ n¨ng kiÓm tra ®îc b»ng ph¬ng tiÖn kü thuËt
hoÆc chuyªn gia víi ph¬ng ph¸p kiÓm tra phï hîp.
Kh¸c víi s¸ng chÕ hay nh·n hiÖu hµng hãa, hiÖn nay chØ dÉn
®Þa lý ®ang ®îc b¶o hé ë ph¹m vi quèc gia vµ quèc tÕ díi nhiÒu h×nh
thøc b¶o hé kh¸c nhau. Cã ba h×nh thøc b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý chñ
yÕu lµ: b¶o hé theo nguyªn t¾c ®Æc thï, b¶o hé theo nguyªn t¾c
®¨ng ký chØ dÉn ®Þa lý theo quy ®Þnh cña LuËt nh·n hiÖu hµng hãa
vµ b¶o hé theo nguyªn t¾c cña LuËt chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh
m¹nh.
Thø nhÊt, b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý dùa trªn nguyªn t¾c quyÒn
®Æc thï lµ h×nh thøc b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý dùa trªn nh÷ng quy
®Þnh ph¸p luËt riªng bao gåm çc quy ®Þnh vÒ ranh giíi ®Þa lý, tiªu
chuÈn chÊt lîng, c¬ chÕ kiÓm so¸t... dµnh cho ®èi tîng nµy. Ph¸p lµ
n¬i ®Çu tiªn cã LuËt vÒ b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý, trong ®ã cã nh÷ng
quy ®Þnh riªng, ®Æc thï dµnh cho tªn gäi xuÊt xø hµng hãa. B¶o hé
theo h×nh thøc nµy cã ph¹m vi quyÒn réng h¬n, yªu cÇu ®iÒu kiÖn
b¶o hé kh¾t khe h¬n hai h×nh thøc cßn l¹i (HiÖp ®Þnh Lisbon dùa trªn
h×nh thøc nµy). ChÝnh v× cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vµ phï hîp
riªng vÒ ®èi tîng nµy nªn viÖc thùc thi quyÒn hiÖu qu¶ h¬n hai h×nh
thøc cßn l¹i. Tõ thµnh c«ng cña Ph¸p nªn hiÖn nay, b¶o hé theo h×nh
thøc quyÒn ®Æc thï ®îc nhiÒu níc ¸p dông. VÝ dô nh Bå §µo Nha,
Thôy SÜ, Ên §é, ý...
Thø hai, b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo nguyªn t¾c ®¨ng ký chØ
dÉn ®Þa lý dùa trªn çc quy ®Þnh cña LuËt nh·n hiÖu hµng hãa lµ
44

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
h×nh thøc b¶o hé mµ çc chñ thÓ sÏ t×m kiÕm sù b¶o hé chØ dÉn
®Þa lý th«ng qua viÖc ®¨ng ký víi çc thñ tôc t¬ng tù nh ®¨ng ký nh·n
hiÖu tËp thÓ (bao gåm c¶ nh·n m¸c n«ng nghiÖp) hoÆc nh·n hiÖu
chøng nhËn (nh·n hiÖu b¶o ®¶m). Kh¸i niÖm nh·n hiÖu tËp thÓ vµ
nh·n hiÖu chøng nhËn ®îc quy ®Þnh rÊt kh¸c nhau ë çc níc. Tïy
thuéc vµo LuËt quèc néi thùc ®Þnh, mét nh·n hiÖu tËp thÓ hay mét
nh·n hiÖu chøng nhËn cã thÓ chØ ra nguån gèc, ®Æc ®iÓm cña
hµng hãa, v× thÕ ë mét møc ®é nµo ®ã nã phï hîp víi viÖc b¶o hé
chØ dÉn ®Þa lý.
Nh·n hiÖu tËp thÓ lµ nh·n hiÖu mµ chØ cã çc thµnh viªn cña
tæ chøc tËp thÓ së h÷u nh·n hiÖu míi ®îc sö dông vµ çc s¶n phÈm
mang nh·n hiÖu ph¶i ®¶m b¶o tu©n thñ çc tiªu chuÈn chÊt lîng do tæ
chøc tËp thÓ ®ã ®Æt ra trong quy chÕ sö dông nh·n hiÖu. ViÖc chØ
dÉn ®Þa lý cã ®îc ®¨ng ký lµ nh·n hiÖu tËp thÓ hay kh«ng phô thuéc
hoµn toµn vµo LuËt quèc gia. ViÖc ®¨ng ký chØ dÉn ®Þa lý nh lµ mét
nh·n hiÖu tËp thÓ khã ng¨n c¶n chØ dÉn ®Þa lý ®ã trë thµnh tªn gäi
th«ng thêng cña hµng hãa vµ cã thÓ nã sÏ bÞ hñy bá ®¨ng ký nÕu
kh«ng ®îc sö dông liªn tôc.
Nh·n hiÖu chøng nhËn kh«ng ph¶i do mét hiÖp héi hay nhãm
tËp thÓ së h÷u mµ lµ mét c¬ quan cã thÈm quyÒn chøng nhËn së h÷u
vµ b¶o ®¶m s¶n phÈm mang nh·n hiÖu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm, tÝnh
chÊt nh ®· ®îc chøng nhËn. Nh·n hiÖu chøng nhËn cã thÓ ®îc sö
dông bëi bÊt kú mét ai cã s¶n phÈm tu©n thñ quy ®Þnh. Nh·n hiÖu
chøng nhËn cã thÓ x¸c nhËn (b¶o ®¶m) hµng hãa, dÞch vô mang
nh·n hiÖu cã tÝnh chÊt, ®Æc tÝnh chung nhÊt ®Þnh (cã thÓ lµ vÒ
xuÊt xø ®Þa lý, vÒ ph¬ng ph¸p chÕ biÕn, vÒ nguyªn liÖu, vÒ mét
45

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
thuéc tÝnh chÊt lîng nµo ®ã… ).
Mét h×nh thøc b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo nguyªn t¾c ®¨ng
ký t¬ng tù nh nh·n hiÖu tËp thÓ lµ "nh·n m¸c n«ng nghiÖp". Mét nh·n
m¸c n«ng nghiÖp lµ mét nh·n hiÖu chøng nhËn cho s¶n phÈm (thêng
lµ çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp cha qua chÕ biÕn) cã çc ®Æc tÝnh vÒ
chÊt lîng, uy tÝn tiªu biÓu cho mét khu vùc ®Þa lý nhÊt ®Þnh. Nh·n
m¸c n«ng nghiÖp ®îc ®¨ng ký bëi tæ chøc kiÓm so¸t vµ sö dông nã.
B¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo çc nguyªn t¾c cña LuËt nh·n
hiÖu Ýt ®ßi hái sù tham gia cña çc tæ chøc c«ng, çc c¬ quan hµnh
chÝnh trong qu¸ tr×nh thiÕt lËp, qu¶n lý mµ chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ çc
tæ chøc t nh©n. B¶o hé theo nguyªn t¾c nµy còng ®îc nhiÒu níc sö
dông nh Mü, NhËt...
Thø ba, b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo çc quy ®Þnh cña LuËt
chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh. §©y lµ h×nh thøc b¶o hé chØ dÉn
®Þa lý ®Çu tiªn, nã lµ h×nh thøc b¶o hé rÊt ph¸t triÓn tríc ®©y vµ ®îc
quèc tÕ chÊp nhËn nhiÒu nhÊt. B¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo h×nh
thøc nµy lµ ng¨n cÊm viÖc sö dông çc chØ dÉn ®Þa lý cho s¶n phÈm
hµng hãa kh«ng cã nguån gèc tõ khu vùc ®Þa lý t¬ng øng hoÆc sö
dông çc chØ dÉn ®Þa lý cho s¶n phÈm g©y nhÇm lÉn vÒ nguån
gèc, xuÊt xø. Theo h×nh thøc nµy th× cã nhiÒu chØ dÉn ®Þa lý ®îc
b¶o hé, tuy nhiªn khã ®¶m b¶o thùc thi hiÖu qu¶ v× nã kh«ng cã çc
quy ®Þnh riªng yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn, chÊt lîng cña hµng hãa mang
chØ dÉn ®Þa lý. Khi cã tranh chÊp vi ph¹m, ngêi cã quyÒn sö dông
khã chøng minh çc ®iÒu kiÖn ®Ó hëng sù b¶o hé ®èi víi s¶n phÈm
cña m×nh. B¶o hé theo h×nh thøc nµy cã ph¹m vi b¶o hé hÑp, khã
46

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
kiÓm so¸t çc hµnh vi x©m ph¹m vµ còng kh«ng ng¨n c¶n ®îc viÖc
chØ dÉn ®Þa lý sÏ trë thµnh tªn gäi th«ng thêng.
Çc h×nh thøc b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý nãi trªn ®Òu cã nh÷ng u
®iÓm vµ h¹n chÕ riªng. Tïy theo ®Æc ®iÓm cña tõng quèc gia mµ cã
çch tiÕp cËn theo çc h×nh thøc kh¸c nhau. Xu híng chung, ngµy nay
lµ hÇu hÕt çc níc ®Òu x©y dùng, thiÕt lËp h×nh thøc b¶o hé ®Æc thï
®Ó ®¶m b¶o khai th¸c tèt nhÊt lîi Ých, hiÖu qu¶ cña hÖ thèng b¶o hé
chØ dÉn ®Þa lý. NhiÒu níc th× tiÕp cËn b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý theo
híng tæng hîp hoÆc dung hßa c¶ ba h×nh thøc nãi trªn.
b) §iÒu kiÖn b¶o hé ®èi víi chØ dÉn ®Þa lý
Còng gièng nh nh·n hiÖu, mét chØ dÉn ®Þa lý truyÒn ®i mét
th«ng ®iÖp, ®ã lµ viÖc th«ng b¸o víi ngêi tiªu dïng r»ng mét s¶n phÈm
®îc s¶n xuÊt t¹i mét ®Þa ®iÓm cô thÓ vµ cã nh÷ng ®Æc tÝnh mong
muèn nhÊt ®Þnh mµ chØ n¬i Êy míi cã. Mét chØ dÉn ®Þa lý ®îc thõa
nhËn vÒ mÆt ph¸p lý cã t¸c dông mang l¹i cho ngêi s¶n xuÊt ®Þa ph¬ng
hoÆc khu vùc ®ã mét ®éc quyÒn ®Ó sö dông chØ dÉn t¹i çc níc cã sù
rµng buéc bëi nh÷ng tháa thuËn song ph¬ng, khu vùc vµ ®a ph¬ng cã
liªn quan. VÝ dô, ngêi h©m mé mãn ¨n ViÖt Nam trªn thÕ giíi sÏ t×m mua
lo¹i níc m¾m cã nguån gèc chÝnh x¸c tõ ViÖt Nam, chØ dÉn ®Þa lý Phó
Quèc, ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng chän lùa s¸ng suèt ®Ó cã ®îc s¶n
phÈm uy tÝn. ViÖc mét nhµ s¶n xuÊt níc m¾m ë bÊt kú mét quèc gia
kh¸c sÏ bÞ coi lµ bÊt hîp ph¸p nÕu sö dông chØ dÉn nµy cho s¶n phÈm
cña m×nh.
Theo §iÒu 79 LuËt SHTT ViÖt Nam 2005 quy ®Þnh vÒ ®iÒu
kiÖn chung ®èi víi chØ dÉn ®Þa lý bao gåm:
47

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
- S¶n phÈm mang chØ dÉn ®Þa lý cã nguån gèc ®Þa lý tõ khu
vùc, ®Þa ph¬ng, vïng l·nh thæ hoÆc níc t¬ng øng víi chØ dÉn ®Þa lý;
- S¶n phÈm mang chØ dÉn ®Þa lý cã danh tiÕng, chÊt lîng
hoÆc ®Æc tÝnh chñ yÕu do ®iÒu kiÖn ®Þa lý cña khu vùc, ®Þa ph-
¬ng, vïng l·nh thæ hoÆc níc t¬ng øng víi chØ dÉn ®Þa lý ®ã quyÕt
®Þnh.
Trong ®ã, danh tiÕng cña s¶n phÈm mang chØ dÉn ®Þa lý ®îc
x¸c ®Þnh b»ng møc ®é tÝn nhiÖm cña ngêi tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm
®ã th«ng qua møc ®é réng r·i ngêi tiªu dïng biÕt ®Õn vµ lùa chän s¶n
phÈm ®ã.
ChÊt lîng, ®Æc tÝnh cña s¶n phÈm mang chØ dÉn ®Þa lý ®îc
x¸c ®Þnh b»ng mét hoÆc mét sè chØ tiªu ®Þnh tÝnh, ®Þnh lîng
hoÆc c¶m quan vÒ vËt lý, hãa häc, vi sinh vµ mét sè chØ tiªu ®ã ph¶i
cã kh¶ n¨ng kiÓm tra ®îc b»ng ph¬ng tiÖn kü thuËt hoÆc chuyªn gia
víi ph¬ng ph¸p kiÓm tra phï hîp.
§iÒu kiÖn ®Þa lý liªn quan ®Õn chØ dÉn ®Þa lý bao gåm: Çc
®iÒu kiÖn ®Þa lý liªn quan ®Õn chØ dÉn ®Þa lý lµ nh÷ng yÕu tè tù
nhiªn, yÕu tè vÒ con ngêi quyÕt ®Þnh danh tiÕng, chÊt lîng, ®Æc
tÝnh cña s¶n phÈm mang chØ dÉn ®ã.
+ YÕu tè tù nhiªn bao gåm çc yÕu tè vÒ khÝ hËu, thñy v¨n,
®Þa chÊt, ®Þa h×nh, hÖ sinh th¸i vµ çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¸c.
+ YÕu tè vÒ con ngêi bao gåm kü n¨ng, kü x¶o cña ngêi s¶n
xuÊt, quy tr×nh s¶n xuÊt truyÒn thèng cña ®Þa ph¬ng.
+ Cßn khu vùc ®Þa lý mang chØ dÉn ®Þa lý cã ranh giíi ®îc
48

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
x¸c ®Þnh mét çch chÝnh x¸c b»ng tõ ng÷ vµ b¶n ®å.
VÒ mÆt chiÕn lîc chØ dÉn ®Þa lý cã nhiÒu t¸c dông kinh
doanh m¹nh mÏ gièng nh t¸c dông cña nh·n hiÖu. TÇm cì cña nh÷ng
®Æc s¶n ®Þa ph¬ng cã thÓ ®îc n©ng lªn trong con m¾t cña ngêi tiªu
dïng khi mét céng ®ång ®Þa ph¬ng vµ çc thµnh viªn cña céng ®ång
nµy ®îc hëng ®éc quyÒn ®Ó sö dông mét chØ dÉn ®Þa lý riªng biÖt.
Do vËy, ph¸p luËt còng quy ®Þnh cô thÓ mét sè ®èi tîng kh«ng ®îc
b¶o hé víi danh nghÜa lµ chØ dÉn ®Þa lý. Theo quy ®Þnh cña luËt së
h÷u trÝ tuÖ 2005, th× nh÷ng ®èi tîng
+ Lµ tªn gäi, chØ dÉn ®· trë thµnh tªn gäi chung cña hµng hãa
ViÖt Nam;
+ ChØ dÉn ®Þa lý cña níc ngoµi mµ t¹i níc ®ã chØ dÉn ®Þa lý
kh«ng ®îc b¶o hé, ®· bÞ chÊm døt b¶o hé hoÆc kh«ng cßn ®îc sö
dông;
+ ChØ dÉn ®Þa lý trïng hoÆc t¬ng tù víi mét nh·n hiÖu ®ang
®îc b¶o hé, nÕu viÖc sö dông chØ dÉn ®Þa lý ®ã ®îc thùc hiÖn th×
sÏ g©y nhÇm lÉn vÒ nguån gèc cña s¶n phÈm;
+ ChØ dÉn ®Þa lý g©y hiÓu sai lÖch cho ngêi tiªu dïng vÒ
nguån gèc ®Þa lý thùc cña s¶n phÈm mang chØ dÉn ®Þa lý ®ã.
2.1.3. §iÒu kiÖn b¶o hé ®èi víi tªn th¬ng m¹i
Mçi chñ thÓ kinh doanh cã thÓ së h÷u mét hoÆc nhiÒu nh·n
hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô kh¸c nhau ®Ó ph©n biÖt hµng hãa
vµ dÞch vô cña m×nh víi hµng hãa vµ dÞch vô cïng lo¹i cña chñ thÓ
kh¸c. Çc chñ thÓ còng cÇn ph©n biÖt b¶n th©n m×nh víi çc chñ thÓ
49

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
kinh doanh kh¸c. V× vËy, çc chñ thÓ kinh doanh ph¶i dïng tªn th¬ng
m¹i.
a) Kh¸i niÖm
Tªn th¬ng m¹i lµ kh¸i niÖm chÝnh thøc ®îc sö dông lÇn ®Çu tiªn
trong LuËt th¬ng m¹i ViÖt Nam nhng cha ®îc ®Þnh nghÜa. Tõ çc quy
®Þnh §iÒu 24 LuËt th¬ng m¹i 1997 cã thÓ hiÓu mét çch chung nhÊt:
Tªn th¬ng m¹i lµ tªn giao dÞch cña chñ thÓ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc
th¬ng m¹i, tøc lµ thùc hiÖn çc hµnh vi nh: mua b¸n hµng hãa, cung
øng dÞch vô th¬ng m¹i, ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých
lîi nhuËn hoÆc nh»m thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi.
LuËt SHTT 2005 th× ®a ra kh¸i niÖm cô thÓ h¬n:
Tªn th¬ng m¹i lµ tªn gäi cña tæ chøc, ç nh©n dïng
trong ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó ph©n biÖt chñ thÓ kinh
doanh mang tªn gäi ®ã víi chñ thÓ kinh doanh kh¸c trong
cïng mét lÜnh vùc vµ khu vùc kinh doanh.
Khu vùc kinh doanh quy ®Þnh t¹i kho¶n nµy lµ khu
vùc ®Þa lý n¬i chñ thÓ kinh doanh cã b¹n hµng, kh¸ch hµng
hoÆc danh tiÕng (kho¶n 21 §iÒu 4 LuËt SHTT 2005).
§Ó hiÓu b¶n chÊt cña tªn th¬ng m¹i cã thÓ xem xÐt tªn th¬ng
m¹i díi çc gãc ®é sau:
- Tªn th¬ng m¹i lµ quy íc cña chñ thÓ dïng çc tõ ng÷ ®Ó chØ
chÝnh m×nh trong quan hÖ x· héi, ph©n biÖt m×nh víi çc chñ thÓ
kh¸c.
- Tªn th¬ng m¹i lµ çc ch÷ çi cã thÓ ®Ýnh kÌm theo çc con sè
50

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cã thÓ ph¸t ©m ®îc. Tªn th¬ng m¹i cã thÓ gåm thµnh phÇn m« t¶ vµ
thµnh phÇn riªng biÖt. Thµnh phÇn m« t¶ ph¶n ¸nh ®îc nh÷ng ®Æc
®iÓm b¶n chÊt cña mét chñ thÓ kinh doanh nh lo¹i h×nh tæ chøc
doanh nghiÖp, lÜnh vùc ngµnh nghÒ…; cßn thµnh phÇn riªng biÖt cã
thÓ lµ tªn riªng cña doanh nghiÖp ®ã.
Tõ nh÷ng ph©n tÝch nµy cã thÓ nhËn thÊy tªn th¬ng m¹i cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt nh:
- Tªn th¬ng m¹i lµ nh÷ng tõ ng÷, ch÷ sè mang tÝnh chÊt biÓu tr-
ng, biÓu tîng cao. Do ®ã, nã cã liªn quan mËt thiÕt vµ chÆt chÏ ®Õn
truyÒn thèng v¨n hãa, ng«n ng÷ cña mét d©n téc nhÊt ®Þnh.
- Tªn th¬ng m¹i g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng kinh doanh
cña th¬ng nh©n.
- Tªn th¬ng m¹i lµ sù kÕt tinh cña lao ®éng trÝ tuÖ vµ ®îc sö
dông réng r·i trong giao dÞch cña th¬ng nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ
nghÜa vô cña th¬ng nh©n trong ho¹t ®éng kinh doanh, ph¶n ¸nh ®óng
lo¹i h×nh vµ lÜnh vùc kinh doanh cña chñ thÓ kinh doanh.
- Tªn th¬ng m¹i lµ biÓu trng uy tÝn cña doanh nghiÖp, lµ sù
ph©n biÖt chñ thÓ kinh doanh.
- Tªn th¬ng m¹i lµ mét lo¹i tµi s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cña doanh
nghiÖp nªn dÔ bÞ ngêi kh¸c khai th¸c tr¸i phÐp, lîi dông trong ho¹t
®éng kinh doanh.
Tõ çc ph©n tÝch trªn cã thÓ rót ra nh÷ng mét sè ®iÓm chÝnh
cña chÕ ®é b¶o hé tªn th¬ng m¹i ë ViÖt Nam nh sau:
- ViÖc lùa chän tªn th¬ng m¹i lµ quyÒn tù do cña çc ç nh©n,
51

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
tæ chøc mµ díi nã hä sÏ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
Tuy vËy vÉn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh: tªn th¬ng m¹i
kh«ng ®îc vi ph¹m truyÒn thèng lÞch sö, v¨n hãa, ®¹o ®øc vµ thuÇn
phong mü tôc cña d©n téc; tªn th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp ViÖt nam
ph¶i ®îc viÕt b»ng tiÕng ViÖt vµ cã thÓ bæ sung thªm b»ng mét
hoÆc mét sè tiÕng níc ngoµi víi khæ ch÷ nhá h¬n; b¾t buéc ph¶i ®a
vµo thµnh phÇn tªn th¬ng m¹i nh÷ng chØ dÉn vÒ tÝnh chÊt, ph¹m vi
tr¸ch nhiÖm cña chñ thÓ kinh doanh (VÝ dô: "tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n",
"cæ phÇn’, "hîp danh", "t nh©n").
- QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi tªn th¬ng m¹i tù ®éng ®îc
x¸c lËp trªn c¬ së thùc tiÔn sö dông hîp ph¸p tªn th¬ng m¹i ®ã t¬ng øng
víi khu vùc (l·nh thæ) vµ lÜnh vùc kinh doanh mµ kh«ng cÇn thùc hiÖn
thñ tôc ®¨ng ký (kho¶n 4, §iÒu 6 NghÞ ®Þnh 103 N§/CP ngµy
22/9/2006). Nh vËy, quyÒn ®èi víi tªn th¬ng m¹i kh«ng phô thuéc vµo
viÖc tªn th¬ng m¹i ®ã cã ®îc ®¨ng ký hay kh«ng mµ ph¸t sinh ngay tõ
viÖc sö dông tªn th¬ng m¹i ®ã nhng cÇn ph©n biÖt viÖc ®¨ng ký x¸c lËp
quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ ®¨ng ký kinh doanh lµ kh¸c nhau. ViÖc
®¨ng ký kinh doanh lµ thñ tôc b¾t buéc ®èi víi mäi chñ thÓ cã nhu cÇu
kinh doanh. ViÖc ®¨ng ký kinh doanh ®îc thùc hiÖn t¹i c¬ quan qu¶n lý
nhµ níc cã thÈm quyÒn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong ®ã, tªn th-
¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng néi dung ®¨ng ký kinh doanh. Cßn ®¨ng ký
x¸c lËp quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi mét ®èi tîng nµo ®ã lµ thñ tôc
b¾t buéc (vÝ dô: ®èi víi s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng
nghiÖp, nh·n hiÖu hµng hãa, nh·n hiÖu dÞch vô, tªn gäi xuÊt xø hµng
hãa) hoÆc kh«ng b¾t buéc (vÝ dô: ®èi víi chØ dÉn xuÊt xø, bÝ mËt
kinh doanh, tªn th¬ng m¹i) vµ chØ liªn quan ®Õn viÖc b¶o hé quyÒn së
52

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi ®èi tîng ®ã mµ th«i [23].
- Tªn th¬ng m¹i ph¶i thÓ hiÖn ®óng lo¹i h×nh tæ chøc kinh
doanh, ph¹m vi tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña çc chñ thÓ sö dông tªn th¬ng
m¹i ®ã.
- Tªn th¬ng m¹i ®îc b¶o hé ph¶i liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh
doanh.
b) §iÒu kiÖn b¶o hé tªn th¬ng m¹i
§iÒu 76 LuËt SHTT 2005 quy ®Þnh: "Tªn th¬ng m¹i ®îc b¶o hé
nÕu cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt chñ thÓ kinh doanh mang tªn th¬ng m¹i
®ã víi chñ thÓ kinh doanh kh¸c trong cïng lÜnh vùc vµ khu vùc kinh
doanh".
Nh vËy ®Ó ®îc b¶o hé nhÊt thiÕt tªn th¬ng m¹i ph¶i b¶o ®¶m
tiªu chuÈn lµ ph¶i ®îc sö dông nh»m môc ®Ých kinh doanh vµ cã kh¶
n¨ng ph©n biÖt. VËy, thÕ nµo lµ ph¶i ®îc sö dông nh»m môc ®Ých
kinh doanh? Vµ khi nµo nã cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt?
Tªn th¬ng m¹i ph¶i ®îc sö dông nh»m môc ®Ých kinh doanh cã
nghÜa lµ ngêi kinh doanh ph¶i thùc sù ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p
díi tªn th¬ng m¹i ®ã vµ ®îc thÓ hiÖn cho b¹n hµng vµ kh¸ch hµng biÕt
chø kh«ng ph¶i chØ lµ ý tëng mµ kh«ng béc lé ra bªn ngoµi. Chñ së
h÷u cña tªn th¬ng m¹i ®îc b¶o hé ph¶i sö dông tªn th¬ng m¹i mét çch
thêng xuyªn vµ liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n.
Cßn tªn th¬ng m¹i ®Ó cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt ngoµi viÖc ®îc ®a
ra th¬ng trêng cßn ph¶i ®¶m b¶o çc ®iÒu kiÖn nh:
Thø nhÊt, chøa thµnh phÇn tªn riªng, trõ trêng hîp ®· ®îc biÕt
53

Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep

Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (6)

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

Similar to Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep

Similar to Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep (7)

Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep