Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΓΕ.Λ. Νέας Πεντέλης, με τίτλο "Λιμναία Οικοσυστήματα και αλληλεπίδραση με το περιβάλλον", ΠΡΕΣΠΕΣ, Σχ. Έτος 2017-18

1. ΠΡΕΣΠΕΣΠΡΕΣΠΕΣ

2. Λίγα λόγια για τις ΠρεσπεςΛίγα λόγια για τις Πρεσπες
• Ο υδάτινος όγκος των Πρεσπών ενώνει τρεις χώρες, την Ελλάδα,Ο υδάτινος όγκος των Πρεσπών ενώνει τρεις χώρες, την Ελλάδα,
την Αλβανία και τη Δημοκρατία των Σκοπίων.την Αλβανία και τη Δημοκρατία των Σκοπίων.
• Από τα 6.000 είδη φυτών της ελληνικής χλωρίδας, στις ΠρέσπεςΑπό τα 6.000 είδη φυτών της ελληνικής χλωρίδας, στις Πρέσπες
απαντούν περίπου 1.400 είδη (σχεδόν το 25%).απαντούν περίπου 1.400 είδη (σχεδόν το 25%).
• Η χλωρίδα της περιοχής διακρίνεται στις παρακάτω ζώνες:Η χλωρίδα της περιοχής διακρίνεται στις παρακάτω ζώνες:

3. 1) Υγρότοπος: στη ζώνη αυτή περιλαμβάνονται οι λίμνες και1) Υγρότοπος: στη ζώνη αυτή περιλαμβάνονται οι λίμνες και
τα υγρά λιβάδια.Στη ζώνη αυτή φύονται:τα υγρά λιβάδια.Στη ζώνη αυτή φύονται:
καλάμια,καλάμια,
νούφαρα κίτρινα και άσπρα,νούφαρα κίτρινα και άσπρα,

4. • ίριδα των βάλτων (ή κρίνος των νερών).ίριδα των βάλτων (ή κρίνος των νερών).

5. • 2) Αγροτική ζώνη: στη ζώνη αυτή υπάγονται οι γεωργικές εκτάσεις,τα λιβάδια2) Αγροτική ζώνη: στη ζώνη αυτή υπάγονται οι γεωργικές εκτάσεις,τα λιβάδια
χορτονομής για την κτηνοτροφία και το αρδευτικό δίκτυο ενώ σε αυτή τη ζώνη θαχορτονομής για την κτηνοτροφία και το αρδευτικό δίκτυο ενώ σε αυτή τη ζώνη θα
συναντήσετε τους σπάνιους για την Ελλάδα πλέονσυναντήσετε τους σπάνιους για την Ελλάδα πλέον
• νάρκισσους,νάρκισσους,
• ΟρχιδέεςΟρχιδέες

6. • και ραδίκια.και ραδίκια.

7. 3) Ενδιάμεση ζώνη μεταξύ καλλιεργειών και δάσους:3) Ενδιάμεση ζώνη μεταξύ καλλιεργειών και δάσους:
εδώ υπάρχουν μόνο θάμνοι.εδώ υπάρχουν μόνο θάμνοι.

8. 4) Δασικές διαπλάσεις: στη ζώνη αυτή θα βρείτε4) Δασικές διαπλάσεις: στη ζώνη αυτή θα βρείτε
• οστριές-γαύρους,οστριές-γαύρους,
κέδρους,κέδρους,cedruscedrus

9. βελανιδιές, πανύψηλες οξιές

10. • Σημύδες

11. • έλαταέλατα
• και πυξούςκαι πυξούς

12. • 5) Υπό αλπικοί θαμνότοποι και υπό αλπικά λιβάδια: η ζώνη αυτή ξεκινά πάνω από5) Υπό αλπικοί θαμνότοποι και υπό αλπικά λιβάδια: η ζώνη αυτή ξεκινά πάνω από
1600-1700 μέτρα υψόμετρο1600-1700 μέτρα υψόμετρο

13. • 6) Αλπικά λιβάδια: στη ζώνη αυτή που ξεκινά πάνω από τα 18006) Αλπικά λιβάδια: στη ζώνη αυτή που ξεκινά πάνω από τα 1800
μέτρα θα συναντήσετε μόνο μόνο ψυχροανθεκτικά αγροστώδη.μέτρα θα συναντήσετε μόνο μόνο ψυχροανθεκτικά αγροστώδη.
Όπως:Όπως:
• Βρωμη σιτηράΒρωμη σιτηρά

14. • galanthus nivalisgalanthus nivalis
• λιβαδοπονιαλιβαδοπονια

15. Και τέλος Η Κενταύρια της Πρέσπας (Centaurea prespana) είναιΚαι τέλος Η Κενταύρια της Πρέσπας (Centaurea prespana) είναι
ενδημικό είδος, δεν υπάρχει δηλαδή πουθενά αλλού στο κόσμο,ενδημικό είδος, δεν υπάρχει δηλαδή πουθενά αλλού στο κόσμο,
παρά μόνο σε αυτήν την περιοχή.παρά μόνο σε αυτήν την περιοχή. centaurea prespanacentaurea prespana

16. Η Ιστορία των ΠρεσπώνΗ Ιστορία των Πρεσπών

17. Στο βορειοδυτικό άκρο τηςΣτο βορειοδυτικό άκρο της
Μακεδονίας εκτείνεται εδώ καιΜακεδονίας εκτείνεται εδώ και
εκατομμύρια χρόνια έναεκατομμύρια χρόνια ένα
λεκανοπέδιο μοναδικήςλεκανοπέδιο μοναδικής
ομορφιάς, η περιοχή τωνομορφιάς, η περιοχή των
Πρεσπών.Πρεσπών.
Η έκταση αυτή περιλαμβάνειΗ έκταση αυτή περιλαμβάνει
δύο λίμνες τη Μικρή και τηδύο λίμνες τη Μικρή και τη
Μεγάλη Πρέσπα πουΜεγάλη Πρέσπα που
περιτριγυρίζονται από βουνά μεπεριτριγυρίζονται από βουνά με
πλούσια βλάστηση. Το σκηνικόπλούσια βλάστηση. Το σκηνικό
της περιοχής συμπληρώνουντης περιοχής συμπληρώνουν
και μικροί παραδοσιακοίκαι μικροί παραδοσιακοί
οικισμοί.οικισμοί.
Η πορεία της ονομασίας τωνΗ πορεία της ονομασίας των
λιμνών στο πέρασμα τουλιμνών στο πέρασμα του
χρόνου διαγράφεται μέσα απόχρόνου διαγράφεται μέσα από
δυο βασικά στάδια. Αρχικάδυο βασικά στάδια. Αρχικά
αναφέρονταν ως Μικρή καιαναφέρονταν ως Μικρή και
Μεγάλη Βρυγκίς και έπειταΜεγάλη Βρυγκίς και έπειτα
μετονομάστηκαν σε Μικρή καιμετονομάστηκαν σε Μικρή και
Μεγάλη Πρέσπα. Σχετικά με τηνΜεγάλη Πρέσπα. Σχετικά με την
τωρινή τους ονομασία οιτωρινή τους ονομασία οι
απόψεις διίστανται. Ηαπόψεις διίστανται. Η
επικρατέστερη από αυτέςεπικρατέστερη από αυτές
αναφέρει ότι η λέξη Πρέσπααναφέρει ότι η λέξη Πρέσπα
προέρχεται από τη λατινικήπροέρχεται από τη λατινική
«praespe» που σημαίνει φάτνη,«praespe» που σημαίνει φάτνη,
πράγμα που αποδεικνύει ηπράγμα που αποδεικνύει η
μορφολογία του τόπου.μορφολογία του τόπου.

18. Οι λίμνες από πολύ παλιάΟι λίμνες από πολύ παλιά
κέντρισαν το ενδιαφέρον τωνκέντρισαν το ενδιαφέρον των
κατοίκων και διέγειραν τηκατοίκων και διέγειραν τη
φαντασία τους ώστε αυτοί ναφαντασία τους ώστε αυτοί να
πλάσουν διάφορους μύθους.πλάσουν διάφορους μύθους.
Σύμφωνα με έναν απόΣύμφωνα με έναν από
αυτούς, η στάθμη του νερούαυτούς, η στάθμη του νερού
ανεβαίνει όταν πρόκειται ναανεβαίνει όταν πρόκειται να
γίνει πόλεμος, κάτι πουγίνει πόλεμος, κάτι που
επιβεβαιώνεται τόσο απόεπιβεβαιώνεται τόσο από
παλιότερες μαρτυρίες όσο καιπαλιότερες μαρτυρίες όσο και
από τα πρόσφατααπό τα πρόσφατα
γεγονότα....γεγονότα....
Αρχικά οι δύο λίμνες ήτανΑρχικά οι δύο λίμνες ήταν
ενωμένες. Έπειτα όμωςενωμένες. Έπειτα όμως
χωρίστηκαν λόγω τωνχωρίστηκαν λόγω των
φερτών υλικών πουφερτών υλικών που
εναπόθεσε ο ρύακας τουεναπόθεσε ο ρύακας του
Αγίου Γερμανού.Αγίου Γερμανού.

19. Στη Μικρή Πρέσπα κατά την εποχήΣτη Μικρή Πρέσπα κατά την εποχή
του χαλκού - σιδήρουτου χαλκού - σιδήρου
δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οικισμοί,δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οικισμοί,
που κατοικούνταν κυρίως απόπου κατοικούνταν κυρίως από
νομάδες. Γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ.νομάδες. Γύρω στον 4ο αιώνα π.Χ.
η περιοχή ανήκε στο βασίλειο τουη περιοχή ανήκε στο βασίλειο του
Φιλίππου κι έπειτα περιήλθε στηνΦιλίππου κι έπειτα περιήλθε στην
κατοχή του Μ. Αλεξάνδρου.κατοχή του Μ. Αλεξάνδρου.
Αργότερα τη διοίκηση της ανέλαβανΑργότερα τη διοίκηση της ανέλαβαν
οι Βυζαντινοί. Με την εισβολή τωνοι Βυζαντινοί. Με την εισβολή των
Βουλγάρων τον 1ο αιώνα χτίζεταιΒουλγάρων τον 1ο αιώνα χτίζεται
από τον ηγεμόνα τους Σαμουήλ οαπό τον ηγεμόνα τους Σαμουήλ ο
ναός του Αγίου Αχίλλειου και στηναός του Αγίου Αχίλλειου και στη
συνέχεια ο Βυζαντινόςσυνέχεια ο Βυζαντινός
αυτοκράτορας Βασίλειοςαυτοκράτορας Βασίλειος
Βουλγαροκτόνος ανακαταλαμβάνειΒουλγαροκτόνος ανακαταλαμβάνει
τα εδάφη και χτίζει δύο κάστρα.τα εδάφη και χτίζει δύο κάστρα.
Τον 11ο αιώνα χτίζεται ο ναός τουΤον 11ο αιώνα χτίζεται ο ναός του
Αγίου Γερμανού στο ομώνυμοΑγίου Γερμανού στο ομώνυμο
χωριό. Ο ναός αυτός αποτελείχωριό. Ο ναός αυτός αποτελεί
χαρακτηριστικό δείγμα βυζαντινήςχαρακτηριστικό δείγμα βυζαντινής
τέχνης, καθώς μάλιστα οι Πρέσπεςτέχνης, καθώς μάλιστα οι Πρέσπες
έχουν χαρακτηριστεί ως δεύτεροέχουν χαρακτηριστεί ως δεύτερο
κέντρο Βυζαντινών Μνημείων. Οικέντρο Βυζαντινών Μνημείων. Οι
παραδόσεις λένε πως το χωριό αυτόπαραδόσεις λένε πως το χωριό αυτό
ονομάστηκε έτσι επειδή τυχαίαονομάστηκε έτσι επειδή τυχαία
κάποιος βοσκός βρήκε σ’ εκείνη τηνκάποιος βοσκός βρήκε σ’ εκείνη την
περιοχή το νεκρό σώμα του Αγίουπεριοχή το νεκρό σώμα του Αγίου
Γερμανού.Γερμανού.

20. Άλλοι κατακτητές γύρω στον 13ο αιώναΆλλοι κατακτητές γύρω στον 13ο αιώνα
υπήρξαν οι Φράγκοι και μετά οι Σέρβοι.υπήρξαν οι Φράγκοι και μετά οι Σέρβοι.
Από την εποχή αυτή και ως τον 18οΑπό την εποχή αυτή και ως τον 18ο
αιώνα χτίζονται σημαντικοί ναοί, όπωςαιώνα χτίζονται σημαντικοί ναοί, όπως
η Παναγία η Ελεούσα, ο ναός τηςη Παναγία η Ελεούσα, ο ναός της
Υπαπαντής στο χωριό Λαιμός, τοΥπαπαντής στο χωριό Λαιμός, το
ασκητήριο της Μικρής Ανάληψης, οασκητήριο της Μικρής Ανάληψης, ο
ναός και η μονή της Παναγίαςναός και η μονή της Παναγίας
Πορφύρας στον Άγιο Αχίλλειο και τέλοςΠορφύρας στον Άγιο Αχίλλειο και τέλος
ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Πλατύ.ο ναός του Αγίου Νικολάου στο Πλατύ.
Στις αρχές του 19ου αιώνα οι ΠρέσπεςΣτις αρχές του 19ου αιώνα οι Πρέσπες
περιέρχονται στην κυριαρχία του Αλήπεριέρχονται στην κυριαρχία του Αλή
Πασά. Γύρω, στα 1860 αρχίζουνΠασά. Γύρω, στα 1860 αρχίζουν
έντονες βουλγαρικές διεκδικήσεις στηνέντονες βουλγαρικές διεκδικήσεις στην
ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Σεευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας. Σε
όλο αυτό το χρονικό διάστημα γίνονταιόλο αυτό το χρονικό διάστημα γίνονται
έντονες προσπάθειες από την Ελληνικήέντονες προσπάθειες από την Ελληνική
πλευρά για την απαλλαγή από τονπλευρά για την απαλλαγή από τον
τουρκικό ζυγό. Τελικά το 1894τουρκικό ζυγό. Τελικά το 1894
εισέβαλαν οι Βούλγαροι στη Μακεδονίαεισέβαλαν οι Βούλγαροι στη Μακεδονία
και αναγκάζουν τούς ντόπιουςκαι αναγκάζουν τούς ντόπιους
κατοίκους να υποταχθούν στηκατοίκους να υποταχθούν στη
βουλγαρική οργάνωση. Ωστόσο οιβουλγαρική οργάνωση. Ωστόσο οι
απεγνωσμένες προσπάθειες τωναπεγνωσμένες προσπάθειες των
ντόπιων με την αρχηγία του καπετάνντόπιων με την αρχηγία του καπετάν
Κώστα να περιορίσουν τις βιαιοπραγίεςΚώστα να περιορίσουν τις βιαιοπραγίες
των Τούρκων στάθηκαν αδύναμες. Ητων Τούρκων στάθηκαν αδύναμες. Η
λύση δόθηκε με τούς Βαλκανικούςλύση δόθηκε με τούς Βαλκανικούς
πολέμους το 1912 οπότε και η περιοχήπολέμους το 1912 οπότε και η περιοχή
απελευθερώθηκε από τον Τούρκοαπελευθερώθηκε από τον Τούρκο
δυνάστη.δυνάστη.

21. Έπειτα στον Μακεδονικό αγώνα, τοΈπειτα στον Μακεδονικό αγώνα, το
1904, πρωτοστάτησε ο Παύλος1904, πρωτοστάτησε ο Παύλος
Μελάς που οργάνωσε 3 περιοδείεςΜελάς που οργάνωσε 3 περιοδείες
στην περιο­χή. Η τελευταίαστην περιο­χή. Η τελευταία
περιέρχεται στην Ελλάδα με τηπεριέρχεται στην Ελλάδα με τη
συνθήκη του Βουκουρεστίου τοσυνθήκη του Βουκουρεστίου το
1913. Μια δεκαετία αργότερα1913. Μια δεκαετία αργότερα
πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία καιπρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και
τον Πόντο εγκαθίστανται στατον Πόντο εγκαθίστανται στα
απελευθερωμένα πια εδάφη, τααπελευθερωμένα πια εδάφη, τα
οποία μετά τη λήξη του Β'οποία μετά τη λήξη του Β'
Παγκοσμίου πολέμου περιέρχονταιΠαγκοσμίου πολέμου περιέρχονται
στην ιταλική ζώνη κατοχής. Στηστην ιταλική ζώνη κατοχής. Στη
διάρκεια του εμφυλίου πολέμουδιάρκεια του εμφυλίου πολέμου
εγκαταλείπονται και ερημώνονται.εγκαταλείπονται και ερημώνονται.
Οι ντόπιοι πληθυσμοί αναζητώνταςΟι ντόπιοι πληθυσμοί αναζητώντας
καλύτερες συνθήκες ζωής,καλύτερες συνθήκες ζωής,
ακολουθούν τους μακρι­νούςακολουθούν τους μακρι­νούς
δρόμους της ξενιτιάς. Έτσι λοιπόνδρόμους της ξενιτιάς. Έτσι λοιπόν
οι πληθυσμός μειώνεσαι σημαντικά,οι πληθυσμός μειώνεσαι σημαντικά,
ώστε από 6888 κατοίκους που ήτανώστε από 6888 κατοίκους που ήταν
σύμφωνα με την απογραφή τουσύμφωνα με την απογραφή του
1941 κατέληξαν στους μόλις 15001941 κατέληξαν στους μόλις 1500
που είναι διεσπαρμένοι σε 12που είναι διεσπαρμένοι σε 12
χωριά, με έδρα τον Άγιο Γερμανό,χωριά, με έδρα τον Άγιο Γερμανό,
και υπάγονται στο δήμο Πρεσπών.και υπάγονται στο δήμο Πρεσπών.