2. DEFINISI
Berasal daripada bahasa Yunani:
sema →tanda/lambang
Kajian fenomena makna dalam bahasa
Definisi semantik menurut beberapa
sarjana:
➢
Ogden dan Richards (1923)
➢
de Saussure
5. Semantik juga boleh didefinisikan sebagai:
(a) Bidang yang mengkaji makna dalam sesuatu
bahasa.
(b) Diiktirafkan juga sebagai kajian makna
linguistik bagi kata, frasa dan ayat.
- Makna perkataan dapat dilihat dari segi leksikal
(Makna sesuatu perkataan itu sendiri) dan juga
konteks( ayat yang merujuk kepada sesuatu
perkataan)
6. Semantik leksikal(Perkataan)
• Semantik leksikal merupakan kajian mengenai
sesuatu perkataan tersebut bagi mendapati isi
perkataan tersebut tanpa melihat keseluruhan
ayatnya.
• Contoh:
“Ayah saya pemandu”
7. Perkataan Ciri-ciri
Ayah (1) Manusia
(2) Lelaki
(3) Dewasa
(4) Bapa kepada anak
Saya (1) Manusia
(2) Orang yang sedang
berkata/ dimaksudkan
(3) Kata ganti nama diri
Pemandu (1) Manusia
(2) Membawa kenderaan
(3) Mempunyai lesen
8. Semantik konteks(Rujukan)
• Semantik konteks merupakan kajian yang
mengkaji sesuatu ayat dengan merujuk kepada
sesuatu ayat lagi bagi memahami maksud ujaran/
keseluruhan ayat.
• Contoh:
“ Orang itu pengarah syarikat”
“Orang itu abang saya”
- Walaupun ayat tersebut berlainan makna, namun
ayat-ayat tersebut membuat rujukan yang sama
kepada orang yang sama.
9. Teori Semantik
1.Teori Tekanan Sosial (Adam Smith)
Bunyi yang berbeza dicipta berdasarkan
pengalaman yang berbeza
Semakin banyak bunyi atau tanda digunakan dan
difahami → manusia dapat berhubung dengan
lebih mudah
Contohnya:
Penggunaan bunyi buluh yang diketuk →
menghasilkan bunyi ‘tok-tok-tok’.
Jika buluh itu diketuk 10 kali → ada orang sakit.
Jika bunyi ketukan itu panjang sedikit → ada
orang kampung yang meninggal dunia.
10. 2.Teori Onomatopeia (J.G.Herder)
Penamaan sesuatu rujukan(benda) disesuaikan
dengan bunyi yang dihasilkan oleh rujukan
tersebut.
Manusia meniru bunyi haiwan atau alam,
adakalanya disesuaikan untuk mudah dibunyikan.
Contoh :
‘cak-cak’ ditambah ‘ci’ menjadi ‘cicak’
‘sir’ ditambah ‘de’ menjadi ‘desir’
‘kerik-kerik’ ditambah ‘ceng’ menjadi
‘cengkerik’
11. 3.Teori Seruan
Apabila seseorang kehairanan keluarlah
bunyi [o], berasa sakit [uh], melihat sesuatu
yg jijik [i]
Bunyi seperti ini disebut seruan
Contoh:
Aduh, sakitnya kepalaku ini!
12. 4.Teori Ding Dong
Bunyi daripada benda → pengwujudan luaran,
bunyi daripada manusia → pengwujudan
dalaman.
Muller mengatakan: apabila bunyi luaran diganti
oleh bunyi dalaman → terbentuklah akar bahasa.
Contoh:
Bunyi ‘gooong’ ditiru oleh manusia apabila
sejenis logam diketuk dan menghasilkan bunyi
tersebut → alat tersebut dinamakan gong.
13. 5. Teori Isyarat
• Gerakan mimetik → gambaran wajah utk
menyatakan emosi dan perasaan
• Gerakan pantomimik → gambaran gerak tubuh
untuk menyatakan sesuatu gagasan
• Gerakan artikulatoris → gerak mulut untuk
hasilkan ujaran
• Ketiga-tiga gerakan sering digunakan manusia
• Namun, gerakan artikulatoris ialah gerakan
paling lengkap digunakan semasa berkomunikasi.
• Dalam keadaan tertentu, ketiga-tiga gerakan
digunakan serentak.
14. JENIS-JENIS MAKNA
i. Makna denotatif/tersurat
ii. Makna konotatif/tersirat
iii. Makna afektif
iv. Makna emotif
v. Makna luas
vi. Makna sempit
vii. Makna gaya
viii.Makna tekanan
15. i.Makna denotatif/tersurat
• Makna yang tersurat/ makna umum/ makna
leksikal/ makna kamus
→ makna yang sesuai dengan rujukan/
pemerhatian alat indera/ makna yang nyata
• Contoh:
Buaya yang mengganas itu telah ditangkap.
• Buaya dalam ayat itu bermaksud sejenis binatang
buas yang tinggal di dalam air, tetapi boleh juga
naik ke darat.
16. ii. Makna konotatif
• Makna tersirat atau bukan literal/tersurat
• Lebih mengutamakan nilai komunikatif (rujukan
penutur berdasarkan konteks)
• Contoh:
Jangan percaya sangat kata-kata Imran kerana dia
itu buaya.
• Buaya dalam ayat tersebut → seorang lelaki yang
suka memujuk dan menipu wanita.
17. iii.Makna afektif
• Muncul akibat reaksi pendengar/
pembaca terhadap penggunaan kata
• Kebalikan daripada yang disebutkan
• Contoh:
Perkataan teratak, pondok, rumah yang
tidak sepertinya → makna afektif →
orang yang mengujarkan perkataan ini
ingin merendah diri.
18. iv. Makna emotif
Makna yang sama tetapi berbeza nilai rasa
bahasanya
Perkataan meninggal dunia, mangkat, wafat,
mampus, kojol → makna emotif
Kesemua contoh kata tersebut mendukung
maksud mati
Penggunaan perkataan yang berbeza
menimbulkan nilai yang berbeza
19. v. Makna luas
• Makna yang terkandung dalam sesuatu perkataan
→ lebih luas daripada makna sebenar.
• Contoh :
Universiti → institusi pengajian tinggi tempat
mempelajari pelbagai bidang ilmu dan kajian
ilmiah.
Makna luas universiti merangkumi pelbagai
aspek seperti profesor, pensyarah, bilik kuliah
dan
mahasiswa.
20. vi. Makna sempit
• Makna yang terkandung dalam
perkataan tersebut semata-mata.
• Contoh :
Siku Alia luka semasa terjatuh tadi.
Anggota badan yang luka tidak
melibatkan anggota badan Alia yang
lain, hanya pada bahagian siku sahaja.
21. vii. Makna gaya
• Perkataan khas yang selalu
dikemukakan oleh seseorang pengarang
dalam karyanya.
• Contoh:
Gaya penulisan Shahnon Ahmad boleh
dikenali, misalnya beliau gemar
menggunakan dialek Kedah dalam
penulisannya.
22. viii. Makna tekanan
• Perkataan yang diberi penekanan semasa ujaran
• Perkataan itu mewakili makna utama dalam
keseluruhan ujaran tersebut.
• Contoh:
Amira MELAHIRKAN bayi perempuan.
Amira melahirkan bayi PEREMPUAN.
23. HUBUNGAN MAKNA
• Melihat hubungan makna antara satu perkataan dengan
perkataan lain.
• Kajian semantik tradisional:
i. Sinonim
ii. Antonim
iii. Homonim
iv. Hiponim
v. Polisemi
24. i. Sinonim
Dua perkataan atau lebih yang maknanya hampir sama atau
maknanya seolah-olah sama
Contoh:
cantik boleh disinonimkan dengan indah
indah boleh disinonimkan dengan cantik
→ perkataan cantik dan indah bersinonim
(kedua-dua boleh ditukar ganti)
Contoh lain:
ibu - emak
kekal - abadi
senang - mudah
25. ii. Antonim
Dua perkataan atau lebih yang maknanya
berlawanan.
Contoh:
gemuk antonimnya kurus
lelaki antonimnya perempuan
Siti masih bujang, sedangkan semua
adiknya sudah berkahwin.
26. iii. Homonim
• Perkataan yang mempunyai bentuk dan bunyi yang
sama, mendukung makna yang berbeza.
• Contoh:
haus → kering tekak
haus → berkurangan besarnya
• Dalam kamus, ditandai angka Roman (I,II dan III)
• Contoh perkataan lain yang berhomonim:
mancung
mancung I makin kecil ke hujung
mancung II seludang kelapa yang kering
27. Homonim mengandungi dua konsep, iaitu
homofon dan homograf
Homofon
• Perkataan yang sama bunyinya tetapi ejaan dan
maknanya berbeza.
• Perkataan bang dan bank sama bunyinya tetapi
ejaan dan maknanya berbeza.
bang → abang dan azan
bank → tempat berurusan wang.
28. Homograf
• Perkataan yang sama ejaannya, tetapi
sebutan dan maknanya berbeza.
• Contohnya:
semak [semak] dan semak [səmak]
perang [perang] dan perang [pərang]
29. v. Hiponim
• Perkataan yang maknanya dianggap sebagai
sebahagian daripada makna suatu perkataan lain.
• Misalnya, perkataan mawar berhiponim dengan
bunga, kerana makna mawar termasuk dalam
makna bunga.
• Contoh perkataan berhiponim:
burung - merbuk, tekukur, pipit, gagak
31. vi. Polisemi
• Perkataan yang mempunyai bentuk yang sama
tetapi mendukung banyak makna.
• Contohnya, perkataan berat mempunyai sembilan
makna yang berbeza. Antaranya:
i. tekanan benda
ii. tidak ringan
iii.sukar (dilakukan, diselesaikan)
iv. amat sangat, kuat
v. menyebelah, memihak
vi. berkenaan dengan novel, drama dll yang
mengisahkan perkara yang serius (seperti
pergolakan rumah tangga, perjuangan politik,
dan sebagainya)
32. sambungan…
• Mempunyai makna yang lebih luas daripada
homonim
• Tidak terbatas pada perkataan sahaja tetapi juga
kelompok kata dan ayat. Contoh:
i. Pemenggalan bunyi
am/bil/kan/tong
ii. Imbuhan
pe+latih = orang yang melatih atau orang
yang dilatih
iii.Kelompok kata
makan nasi, makan angin, makan gaji,
makan garam
