Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Βία - εγκληματικότητα

1. ΘΕΜΑ: Σε μία εκδήλωση που διοργανώνει το πνευματικό κέντρο της
περιοχής σας με αφορμή την αύξηση των κρουσμάτων βίας,
καλείστε να εκφωνήσετε μια ομιλία στην οποία θα αναλύσετε τους
παράγοντες γενικότερα που εξωθούν στη βία και θα προτείνετε
τρόπους καταστολής και πρόληψής της ώστε τουλάχιστον να
αμβλυνθεί (600 λέξεις).
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αγαπητοί συμπολίτες και συνδημότες
Όπως όλοι γνωρίζουμε, μία από τις κοινωνικές πληγές που μαστίζει στις
μέρες μας την περιοχή μας, αλλά και απασχολεί το σύνολο της χώρας μας,
αποτελεί το πρόβλημα της βίας – εγκληματικότητας. Μολονότι το μορφωτικό
επίπεδο των ανθρώπων γνώρισε σημαντική άνοδο, η βία όχι μόνο δεν
υποχώρησε, αλλά επιπλέον βρίσκεται σε έξαρση. Οι συνέπειες για τη ζωή μας
είναι άσχημες και δείχνουν πως το κοινωνικό μας σύστημα, για την οργάνωση
του οποίου τόσους κόπους αναλώσαμε, κάπου καρκινοβατεί.
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Ζήτημα πρώτο: αιτίες του προβλήματος
 μη παροχή ανθρωπιστικής παιδείας στους νέους (η ηθική διάπλαση δεν
είναι εφικτή, οι ποικίλες αξίες εύκολα καταπατώνται, ο αυτοέλεγχος και η
κυριαρχία στα πάθη και στην οξυθυμία καθίστανται μάλλον αδύνατες
καταστάσεις..) / έλλειψη υγιούς κοινωνικοποίησης (το ένστικτο επιθετικότητας
που υπάρχει στον άνθρωπο από τη φύση του ελέγχεται μόνο όταν αυτός έχει
κοινωνικοποιηθεί ορθά)..
 κρίση του θεσμού της οικογένειας: όταν οι γονείς, λόγω άκριτου
φιλελευθερισμού ή υπερεργασίας, αδιαφορούν για τη συμπεριφορά, τις
παρέες και την κοινωνική προσαρμογή των παιδιών τους ή υφίστανται
σοβαρά οικογενειακά προβλήματα που επιβαρύνουν την ψυχολογία των
νεαρών μελών (διενέξεις και ξυλοδαρμός μεταξύ των γονιών, αλκοολισμός,
ναρκωτικά..), τότε θεωρούνται σχεδόν αυτονόητες οι πράξεις βίας ή και
εγκληματικότητας από αυτά στο μέλλον..
 κοινωνικά προβλήματα: η ανεργία και η πενία γεννούν βία / εγκληματικότητα
καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν με κάθε τρόπο να καλύψουν τις
βιοποριστικές τους ανάγκες (ένστικτο αυτοσυντήρησης), ενώ οι ανισότητες και
οι αδικίες προκαλούν αγανάκτηση, απεχθή συναισθήματα προς τους έχοντες
1
ΒΙΑ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

2. κοινωνική δύναμη, φθόνο και επιθετική συμπεριφορά…εξάλλου, οι
διεκδικήσεις περισσότερων δικαιωμάτων και βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου
μοιραία δημιουργούν κοινωνικές συγκρούσεις που συνοδεύονται από
εκδηλώσεις βίας..
 ευθύνες φέρει και η τηλεόραση με τη συνεχή προβολή σκηνών βίας (ταινίες,
κινούμενα σχέδια, δελτία ειδήσεων..), στις οποίες εξοικειώνονται οι δέκτες και
πλέον δεν αποτροπιάζονται από το περιεχόμενό τους…σε αρκετές μάλιστα
περιπτώσεις, βία χρησιμοποιεί και ο «καλός» της υπόθεσης, γεγονός που τη
νομιμοποιεί στο μυαλό των τηλεθεατών και ταυτόχρονα «δικαιώνει» την
άποψη πως «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» (αν βρεθούν, λοιπόν, κάποια στιγμή
σε δυσχερή θέση, θα μπορούν και αυτοί, με βάση τα πρότυπα που έλαβαν,
να τη χρησιμοποιήσουν δικαίως)..
 αστικοποίηση: λόγω του υπερπληθυσμού παρατηρείται συρρίκνωση του
ζωτικού χώρου του καθενός, με αποτέλεσμα την αίσθηση ασφυξίας και την
επιθυμία άμεσης εκτόνωσης  νευρώσεις, επιθετικότητα, διενέξεις.. // από
άλλη οπτική γωνία, τα αστικά κέντρα συνιστούν ένα χαώδη χώρο, όπου ο
καθένας δύναται να διαπράξει την όποια ανομία και έπειτα να διαφύγει..
 φανατισμοί και ρατσισμοί θεωρούνται βασικές παράμετροι πρόκλησης βίας /
εγκληματικότητας, καθώς τα άτομα κυριαρχούνται από έντονο πάθος και
αισθήματα μίσους και απέχθειας για τον αντίπαλο…φανατικοί και ρατσιστές δε
χαρακτηρίζονται από διαλλακτικότητα και πνεύμα ανεκτικότητας, αλλά από
συναισθηματική φόρτιση και έλλειψη λογικής (ενδεικτικά είναι τα ποικίλα
παραδείγματα βίας που οφείλονται σε αθλητικό, κομματικό, θρησκευτικό,
εθνικό...φανατισμό)..
 η επιδίωξη περισσότερων υλικών αγαθών και μεγιστοποίησης των
εισοδημάτων πολλών πολιτών, σε συνδυασμό με την ανάγκη κοινωνικής
προβολής και την ανωριμότητά τους, τους οδηγεί σε αντικοινωνικές
εκδηλώσεις για την επίτευξη του σκοπού τους με την ελάχιστη δυνατή
προσπάθεια, εύκολα και άκοπα (χαρακτηριστική είναι η οικονομική
εγκληματικότητα, η παραοικονομία, η φοροδιαφυγή, το λαθρεμπόριο..)..
 η αδυναμία πρόληψης, η ελλιπής αστυνόμευση, οι ατέλειες του δικαστικού
και ποινικού συστήματος (ελαφρές ή άδικες ποινές, μεγάλες καθυστερήσεις
εκδίκασης των υποθέσεων..) και το απάνθρωπο και αναποτελεσματικό
σωφρονιστικό σύστημα (αδυνατεί να επανακοινωνικοποιήσει και να
επανεντάξει υγιώς τους συλληφθέντες..) συντελούν στο πρόβλημα..
Ζήτημα δεύτερο: τρόποι καταστολής και πρόληψης
Α) τρόποι καταστολής της βίας / εγκληματικότητας
 επαύξηση του προσωπικού της αστυνομίας // προσλήψεις με κριτήρια,
πέραν της μαθητικής επίδοσης, τη φυσική κατάσταση και την ψυχική
σθεναρότητα – αρτιότητα (ο αστυνομικός θα πρέπει να διακρίνεται από
θάρρος, ψυχραιμία, αποφασιστικότητα, ηρεμία..)  αναγκαία η εξέταση και
διαπίστωση αυτών των στοιχείων μέσα από αγωνίσματα με υψηλότερα όρια
επιδόσεων από τα ήδη υπάρχοντα και από εξομοιωτές πραγματικών
2

3. καταστάσεων υπό αντίξοες συνθήκες = εξασφάλιση πρόσληψης ικανών
αστυνομικών..
 εξειδίκευση των αστυνομικών έναντι των ποικίλων κατηγοριών εγκλημάτων
και διαμόρφωση ειδικών σωμάτων για κάθε περίσταση (άρτια εκπαίδευση,
σεμινάρια ανά τακτά διαστήματα..)…άλλωστε, η εγκληματικότητα αλλάζει
διαρκώς «πρόσωπα», ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες και τις
τεχνολογικές εξελίξεις…επομένως και η αστυνομία πρέπει να προσαρμόζεται
στα νέα δεδομένα έγκαιρα και να μην έπεται παρακολουθώντας απλώς τα
αδικήματα και αδυνατώντας να τα αντιμετωπίσει..// πάταξη της διαφθοράς
εντός του κύκλου των αστυνομικών, ώστε ούτε να εξαγοράζονται συνειδήσεις,
ούτε οι ίδιοι οι υπερασπιστές του νόμου να τρέπονται σε καταπατητές του
(υψηλότερες απολαβές, «μπόνους» επιδόσεων, σώμα «αδιάφθορων»..)..
 εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού και αναβάθμισή του για ευκολότερη και
αποτελεσματικότερη καταστολή των αδικημάτων (ταχύτερα αυτοκίνητα,
περισσότερες μοτοσικλέτες, αλεξίσφαιρα γιλέκα, κάμερες εντός αστυνομικών
οχημάτων και στους δρόμους, ελικόπτερα, βάση δεδομένων με στοιχεία
εχόντων ποινικό μητρώο με γρήγορη – εύκολη πρόσβαση σε αυτά, συνδρομή
υπολογιστών στο έργο της αστυνομίας..)..
 πεζές περιπολίες σε όλο το μήκος και πλάτος των αστικών κέντρων και
απεμπλοκή των αστυνομικών από διοικητικές και γραφειοκρατικές
αρμοδιότητες (πρόσληψη πολιτικού προσωπικού για εργασίες «γραφείου») //
άμεση εκκαθάριση περιοχών που είναι γνωστές για άνομες διεργασίες,
διακίνηση ναρκωτικών και όχι επίδειξη ανοχής..
 άρση γραφειοκρατικών διαδικασιών στην ποινική νομοθεσία και περιορισμός
των νομικών κωλυμάτων στην πάταξη του εγκλήματος (τροποποιήσεις
νόμων, γοργότερη έκδοση ενταλμάτων..)..
Β) τρόποι πρόληψης βίας / εγκληματικότητας
 ανθρωπιστική παιδεία: ηθική συγκρότηση των ατόμων, συνειδητοποίηση
του σωστού και θεμιτού προς μόνιμη επιλογή του, ψυχική καλλιέργεια που
απομακρύνει από τη βία, πνευματική ωριμότητα και καταπολέμηση
δογματικών / ρατσιστικών αντιλήψεων..
 οικογένεια και λοιποί φορείς αγωγής: υγιή πρότυπα ζωής, καθοδήγηση
νεαρών μελών και προσανατολισμός τους σε αξίες, πολιτισμό, ευγενείς
δραστηριότητες..
 ΜΜΕ: περιορισμός προβολής τηλεοπτικής βίας, εφαρμογή της
δεοντολογίας και ποινές στα κανάλια που την παραβαίνουν.. // συμβολή στη
νομική αγωγή των πολιτών, ενημερωτικές – αποτρεπτικές εκπομπές..
 πολιτεία: αποτελεσματικότερη οικονομική πολιτική προς επίτευξη
πλεονάσματος που θα επενδυθεί και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας,
αμβλύνοντας το πρόβλημα της ανεργίας.. // δικαιότερη κατανομή του εθνικού
3

4. πλούτου, αξιοκρατικό φορολογικό σύστημα προς ελαχιστοποίηση των
ανισοτήτων και των αδικιών..
 διαμόρφωση χώρων δημιουργικής εκτόνωσης στα αστικά κέντρα προς
αποφόρτιση των ατόμων από τους ασφυκτικούς και γοργούς ρυθμούς ζωής
και μείωση της επιθετικότητας και των νευρώσεών τους (πλατείες, πάρκα,
γήπεδα, πνευματικά και πολιτιστικά κέντρα..)..
 αποκέντρωση και κίνητρα για επιστροφή σε επαρχία, όπου ο άνθρωπος θα
βιώνει πιο ήρεμους ρυθμούς ζωής, θα βρίσκεται πιο κοντά στην αγχολυτική
φύση, θα αποκαθίσταται πιο εύκολα εργασιακά στον αγροτικό τομέα και λόγω
των κλειστών κοινωνιών θα αναπτύσσει πιο στενούς δεσμούς με τους
συνανθρώπους του, αποτρεπόμενος από αντικοινωνικές πράξεις εις βάρος
τους..
 βελτίωση του σωφρονιστικού συστήματος προς επιτέλεση του σκοπού
ύπαρξής του (υγιής επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία και
αποτροπή τους από επανάληψη των παρελθόντων σφαλμάτων τους στο
μέλλον)..
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως η λήψη και εφαρμογή των
μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος δεν είναι εύκολη, ούτε άμεσα
αποτελεσματική…επομένως, καθίσταται αναγκαία η συνδρομή όλων μας στην
υλοποίησή τους, ώστε να θέσουμε τα θεμέλια για ένα καλύτερο κοινωνικό
οικοδόμημα, ακριβώς τέτοιο που το ονειρευόμαστε και το προσδοκούμε..
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
4