Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Πνευματική καλλιέργεια και δημοκρατία

1. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ – ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
«Τα μέτρα των αξιών της δημοκρατίας
είναι το πνεύμα και η αρετή. Δίχως αυ-
τά δεν υπάρχει δημοκρατία…»
Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλος

2. ΘΕΜΑ: Σε μία ομιλία προς τους συμμαθητές σας να τους επιδείξετε το
πώς η πνευματική καλλιέργεια μπορεί να συμβάλει στην εδραίωση της
δημοκρατίας και στη διάπλαση δημοκρατικών προσωπικοτήτων (400-
500 λέξεις).
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες,
Όπως όλοι γνωρίζουμε, η πνευματική καλλιέργεια αποτελεί το θεμέλιο μιας
υγιούς προσωπικότητας, συντελώντας στην πνευματική ωρίμανση του
ατόμου, αλλά και στην ηθική και ψυχική συγκρότησή του. Πέραν όμως αυτών,
η πνευματική καλλιέργεια συνδράμει και στον εκδημοκρατισμό των κοινωνιών
και των μελών τους, ευνοώντας την ορθή και διαρκή λειτουργία του
δημοκρατικού πολιτεύματος.
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Πώς η πνευματική καλλιέργεια συντελεί στην εδραίωση δημοκρατιών /
διάπλαση δημοκρατικών προσωπικοτήτων;
Πνευματική καλλιέργεια =
 γνώσεις, κριτική σκέψη, πνευματικές ικανότητες.. = αυτενέργεια, απουσία
παθητικότητας = αυτοδιάθεση, αυτονομία = διαμόρφωση ανεξάρτητων
ατόμων, πολιτών δηλαδή με έντονη τη βούληση της ελευθερίας, που
προσιδιάζουν μόνο σε δημοκρατικά καθεστώτα..
 απομάκρυνση από φανατισμούς, δόγματα, στερεότυπες αντιλήψεις,
προκαταλήψεις.. = ανεκτικότητα, διαλλακτικότητα = διάλογος και σεβασμός
στις απόψεις των αντιπάλων = βασικό γνώρισμα δημοκρατίας..
 ηθικοποίηση = εντιμότητα, σεβασμός συνανθρώπου, πνεύμα συνεργασίας,
υπευθυνότητα, κυριαρχία σε πάθη.. = δημοκρατικός τρόπος ζωής..
 πολιτικοποίηση = ενεργός συμμετοχή στα κοινά (ο πνευματικά
καλλιεργημένος γνωρίζει τις εξελίξεις και τις διαμορφώνει / δεν είναι ουραγός
των γεγονότων) = λαϊκή κυριαρχία = εξ ορισμού εδραίωση του δημοκρατικού
πολιτεύματος (ετυμολογία δημοκρατίας: κυριαρχεί ο δήμος)..
 εντοπισμός της όποιας προπαγάνδας, λαϊκισμού, αποπροσανατολιστικής
προσπάθειας.. = αποφυγή της χειραγώγησης και ανατροπή των σχεδίων των
κέντρων ετεροκατεύθυνσης του πολίτη = η εξουσία και οι αποφάσεις δεν
ελέγχονται από τους λίγους = στερέωση της δημοκρατίας..
 δυνατότητα άσκησης ελέγχου στους πολιτικούς ιθύνοντες = αποτροπή
τους από αυθαιρεσίες και καταχρήσεις εξουσίας.. = προστασία των
δημοκρατικών θεσμών..
2
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

3.  αγωνιστικότητα κατά ανισοτήτων, αδικιών, ρατσισμών, φαινομένων
κοινωνικής παθογένειας.. = κατανόηση της αξίας των δημοκρατικών αρχών
της ισότητας, της ισονομίας, της δικαιοσύνης, της αξιοκρατίας…και ανάληψη
δράσης υπέρ της επίτευξής τους.. = όραμα της δημοκρατίας..
 νομιμοφροσύνη = τήρηση ατομικών και κοινωνικών υποχρεώσεων =
εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας και προστασία των θεμελιωδών αρχών του
ανθρωπισμού.. = δημοκρατική στάση ζωής..
 συνειδητοποίηση των αρνητικών συνεπειών των αυταρχικών καθεστώτων
και αφιέρωση όλων των δυνάμεων για αποτροπή / ανατροπή τους =
διασφάλιση των δημοκρατιών από την όποια επιβουλή..
 επιθυμία επικράτησης της ειρήνης, η οποία υφίσταται μόνο υπό το φως
δημοκρατικών πολιτευμάτων..
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό πως η διάπλαση
δημοκρατικών συνειδήσεων και η θεμελίωση της δημοκρατίας προϋποθέτουν
την ύπαρξη πνευματικής καλλιέργειας. Χωρίς αυτή μάλλον το μέλλον φαντάζει
δυσοίωνο και η πορεία των κρατών συγκεντρωτική και ολοκληρωτική. Να
επομένως το χρέος του ανθρώπου: η πνευματική του καλλιέργεια προς
διατήρηση και προστασία των αξιών της δημοκρατίας..
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
3
«ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΑΡΕΤΗ. ΔΙΧΩΣ ΑΥΤΑ
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ…»
Ι. Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ