Έκθεση Γ΄ Λυκείου: Αξιοκρατία

1. ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ – ΕΥΝΟΙΟΚΡΑΤΙΑ
«Σύμφωνα με την αξία του πρέπει
να πράττει και να τιμάται ο κάθε
άνθρωπος…»
Ισοκράτης

2. ΘΕΜΑ: Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως η Ελλάδα αποτελεί
σε μεγάλο βαθμό τη χώρα των αξιοποιημένων αναξιοτήτων και των
αναξιοποίητων αξιών. Σε ένα αποδεικτικό δοκίμιο να αναλύσετε τη
σημασία της αξιοκρατίας στο άτομο και στην κοινωνία και να
προσδιορίσετε τους παράγοντες για τους οποίους παρατηρούνται
φαινόμενα ευνοιοκρατίας (600 λέξεις).
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στη σύγχρονη εποχή, αν και έχει σημειωθεί ένας έντονος εκδημοκρατισμός σε
όλους τους θεσμούς της πολιτείας και οι συμπεριφορές των ατόμων
προσπαθούν να ακολουθούν τα δημοκρατικά πρότυπα ζωής…ωστόσο,
παρατηρούνται ακόμη αρκετά εκφυλιστικά και αλλοτριωτικά φαινόμενα, όπως
αυτά της ευνοιοκρατίας και του νεποτισμού, που μας στερούν τις ωφέλειες
που πηγάζουν από αξιοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες...
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Ζήτημα πρώτο: ωφέλειες αξιοκρατίας
Α) ατομικές
 το άτομο οδηγείται στην αυτογνωσία και κατανοεί ποιες είναι οι αδυναμίες
του, τις οποίες και προσπαθεί να αποβάλει, και ποιες είναι οι ικανότητές του,
τις οποίες και επιχειρεί να αξιοποιήσει και γι αυτό τις επιστρατεύει για την
επίτευξη των σκοπών του..
 συντελείται η συναισθηματική πλήρωση και η ψυχική ικανοποίηση του
ατόμου, λόγω της επιβράβευσης των προσπαθειών του, της κοινωνικής του
καταξίωσης και της απόκτησης κύρους.. // δικαίωση του ατόμου έναντι του
εαυτού του και εμπιστοσύνη πλέον στις προσωπικές του δυνάμεις..
 προσδίδεται αίσθημα ασφάλειας και αισιοδοξίας για το μέλλον και τη
σταδιοδρομία του ατόμου, επειδή γνωρίζει ότι, εφόσον αξίζει, δεν πρόκειται να
παραγκωνισθεί, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τον πλούτο, την ιδεολογία και
την κοινωνική του θέση..
 η αξιοκρατία αποτελεί κίνητρο για τη διατήρηση και την επαύξηση των
ατομικών προσπαθειών (είναι γνωστό πως, όταν απουσιάζει η επιβράβευση
και η ανταμοιβή, το άτομο απογοητεύεται και παραιτείται)..
2
ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ - ΕΥΝΟΙΟΚΡΑΤΙΑ

3.  το άτομο γίνεται πιο ηθικό και κοινωνικοποιείται υγιώς, αφού βιώνει σε ένα
αξιοκρατικό περιβάλλον που συνεπάγεται τη θεμελίωση ενός κλίματος
υπευθυνότητας, συνέπειας, ήθους, εντιμότητας, αλληλοσεβασμού και
αναγνώρισης της αυταξίας..
Β) κοινωνικές
 προώθηση ικανών και άξιων ατόμων στις κατάλληλες θέσεις  οργάνωση
πολιτείας, αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, κατακόρυφη αύξηση
της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας  ανάπτυξη της κοινωνίας σε
όλους τους τομείς (οικονομία, διοίκηση, παιδεία, υγεία..= ευημερία) και άριστη
λειτουργία των πολιτειακών θεσμών..
 απομόνωση των οκνηρών στοιχείων που ζουν εις βάρος του λοιπού
κοινωνικού συνόλου και αποφυγή της ζημίας που θα προκαλούσαν..
 αναπτύσσεται η ευγενής άμιλλα μεταξύ των μελών της κοινωνίας,
εξασφαλίζεται η κοινωνική ισορροπία και δικαιοσύνη και περιορίζονται
αισθητά οι όποιες κοινωνικές και ταξικές ανισότητες.. // εδραιώνεται το
δημοκρατικό ήθος ζωής και κυριαρχεί η αίσθηση μιας ευνομούμενης
πολιτείας..
 ικανοποιείται το δημόσιο περί δικαίου αίσθημα, αποκαθίσταται η υπόληψη
του κράτους, εφόσον είχε αμαυρωθεί, επανακτάται ο σεβασμός και η
εμπιστοσύνη στις διαδικασίες επιλογής και στους κοινωνικούς – πολιτειακούς
θεσμούς..
Ζήτημα δεύτερο: αίτια ευνοιοκρατίας
 το ρουσφέτι συνιστά κατάλοιπο της τουρκοκρατίας που διοχετεύτηκε στη
νοοτροπία των σύγχρονων ελλήνων ως το κλειδί για την ανάδειξη και
καταξίωσή τους, ιδίως σε μια εποχή με έντονους ανταγωνισμούς και με
κατάφωρη την ανεργία..
 κρίση αξιών = ο σεβασμός, η τιμιότητα…θεωρούνται πλέον παρωχημένες
αξίες, ενώ στη θέση τους έχουν κυριαρχήσει ο εγωισμός, η φιλαυτία και τα
πάθη  κρίνεται πια εύκολη η μετάβαση στη χρήση αθέμιτων και
αναξιοκρατικών μέσων προς υπερνίκηση του όποιου εμποδίου τίθεται στην
προσωπική εξέλιξη…άλλωστε, λόγω της επικράτησης της αρχής της ήσσονος
προσπάθειας, ο καθένας επιχειρεί την επιτυχία με το μικρότερο δυνατό
καταβαλλόμενο κόπο, γεγονός που παραπέμπει και στη συνδρομή της
ευνοιοκρατίας..
ατομικισμός, οικονομικά συμφέροντα, επικράτηση του ευδαιμονιστικού
πνεύματος, θεοποίηση του χρήματος, προσήλωση στα υλικά αγαθά :
ερμηνεύουν τις προσπάθειες για επίτευξη των επιδιωκόμενων σκοπιμοτήτων
με κάθε μέσο..
3

4. «Σύμφωνα με την αξία του πρέπει
να πράττει και να τιμάται ο κάθε
άνθρωπος…»
ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ (4ος
αι. π.Χ.)
 γραφειοκρατία + δυσλειτουργία κρατικών φορέων αργοί ρυθμοί
διεκπεραίωσης υποθέσεων και εξυπηρέτησης των πολιτών  η επιθυμία
γοργής επιτέλεσής τους και επιτάχυνσης της λύσης των όποιων
προβλημάτων οδηγεί σε ρουσφέτια..
 η έκλυση των πολιτικών ηθών και η έλλειψη πολιτικής συνείδησης
επέτρεψε την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων μεταξύ πολιτικών και πολιτών
προς εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων (οι πολιτικοί επιτελούν «χάρες»
για να εξασφαλίσουν ψήφους και εκλογή…βέβαια, από αυτή την κατάσταση
είναι ευχαριστημένοι και οι ευνοημένοι πολίτες, αυτοί που πωλούν την ψήφο
τους )..
 η αστικοποίηση με τον υπερπληθυσμό οδηγεί στην ανωνυμία των πολιτών,
ευνοεί την έλλειψη κοινωνικού ελέγχου, υπηρετεί την αυθαιρεσία και
διευκολύνει τις πράξεις ευνοιοκρατίας, αφού δε γίνονται αντιληπτές..
 η έλλειψη παιδείας και υγιούς κοινωνικής αγωγής δεν επιτρέπει τη
συνειδητοποίηση της ανάγκης ύπαρξης πνεύματος αξιοκρατίας και
διασφάλισης / προώθησης του κοινωνικού οφέλους..
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Παρ όλες λοιπόν τις πολιτικές διακηρύξεις και διαβεβαιώσεις
και τις επιθυμίες του συνόλου της κοινωνίας, το φαινόμενο της αναξιοκρατίας
συνεχίζει να υφίσταται, χωρίς ωστόσο να παραβλέπουμε τις βελτιώσεις που
έχουν συντελεστεί σε σύγκριση προς το παρελθόν και τις προσπάθειες για
αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αξιοκρατία συνεπώς παραμένει ένα αίτημα
ιδανικό , του οποίου η πραγμάτωση εναποτίθεται στο μέλλον..
4