1. Ημερομηνία εφαρμογής σεναρίου: 16/3/2011
Φιλόλογος: Ζαρκογιάννη Εύα
Σχολείο: Πειραματικό Γυμνάσιο & Λύκειο Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Τίτλος σεναρίου: Η εφαρμογή της διαθεματικότητας στην έννοια του ρατσισμού.
Τάξη: Β΄ Λυκείου
Διδακτική ενότητα: Θέματα για συζήτηση και έκφραση – έκθεση: Ρατσισμός, σελ.
119
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Νεοελληνική Γλώσσα, Ιστορία
Στόχοι γνωστικοί:
1. Να κατανοήσουν οι μαθητές την έννοια του ρατσισμού, να διακρίνουν τις
μορφές του (φυλετικός και κοινωνικός ρατσισμός) και να αντιληφθούν την
ιστορική του συνέχεια.
2. Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές απέναντι στα σύγχρονα προβλήματα που
υφίστανται διάφορες εθνικές και κοινωνικές ομάδες λόγω του ρατσισμού.
3. Να συνειδητοποιήσουν τους μηχανισμούς εκείνους (προκαταλήψεις και
στερεότυπα) που συντηρούν το φαινόμενο του ρατσισμού.
4. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την παραγωγή διαφόρων κειμενικών ειδών σε
επικοινωνιακή μορφή (επιστολή, άρθρο, ομιλία).
Στόχοι τεχνογραμματισμού:
1. Να εξοικειωθούν με τα χαρακτηριστικά του ψηφιακού κειμένου (υπερκείμενο,
πολυτροπικότητα).
2. Να εθιστούν στην ενεργητική αναζήτηση και επεξεργασία της πληροφορίας
μέσα από το διαδίκτυο.
3. Να εξασκηθούν στη χρήση των υπολογιστικών εργαλείων (πλοήγηση στο
διαδίκτυο, χρήση προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου και παρουσίασης).
Παιδαγωγικοί στόχοι:
1. Να ενισχύσουν τη δεξιότητα της αυτενέργειας στη διαδικασία έρευνας.
2. Να προσεγγίσουν βιωματικά το υπό εξέταση φαινόμενο.
3. Να εξασκηθούν στην καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων.
4. Να ασκηθούν οι μαθητές στη συνεργασία μέσα από τον ενεργό ρόλο τους
στην ομάδα.
Λογισμικό που αξιοποιήθηκε:
α. διαδίκτυο (για διερεύνηση της γνώσης από τους μαθητές)
β. πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (για παραγωγή αυτόνομου γραπτού λόγου από
τους μαθητές)

2. γ. πρόγραμμα παρουσίασης (για εκπόνηση πολυτροπικού κειμένου αξιοποιώντας
πολλές από τις δυνατότητες του προγράμματος αυτού).
Οργάνωση τάξης:
Εφαρμόζοντας την ομαδοσυνεργατική μέθοδο χωρίζουμε τους μαθητές σε τέσσερις
ομάδες με κριτήριο να είναι ισόποσες και να ισχύει το κριτήριο της διαφοροποίησης
(ανομοιογένεια ως προς την επίδοση). Για την εφαρμογή του διδακτικού σεναρίου
χρησιμοποιήθηκε το εργαστήριο της πληροφορικής.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
1η Διδακτική ώρα: Χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες των πέντε έως έξι ατόμων.
Μοιράζουμε τα φύλλα εργασίας και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να προσεγγίσει το
φαινόμενο του ρατσισμού από διαφορετική σκοπιά αξιοποιώντας το διαδίκτυο. Η
μελέτη των παραμέτρων του φαινομένου του ρατσισμού θα εξοικειώσει τις ομάδες με
τον τρόπο που αναπτύσσεται το φαινόμενο του ρατσισμού στον κοινωνικό περίγυρο
ευρύτερα και θα αποτελέσει κίνητρο να εξετάσουν οι μαθητές τον πολυπαραγοντικό
χαρακτήρα του φαινομένου. Αφόρμηση για τη διεξαγωγή σεναρίου αποτελεί μια
συζήτηση που ξεκινά ο διδάσκων με τους μαθητές για το φαινόμενο του ρατσισμού
αξιοποιώντας την παρακάτω εικόνα που προβάλλεται σε όλους τους μαθητές στο
εργαστήριο πληροφορικής:
2η και 3η ΄Ωρα: Οι μαθητές εργάζονται ομαδικά αξιοποιώντας το διαδίκτυο,
προκειμένου να εφαρμόσουν τα φύλλα εργασίας. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι
εμψυχωτικός και συντονιστικός για την επίτευξη της ομαδοσυνεργατικής μάθησης
μέσα από το μαθητοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας. Μέσα από την εφαρμογή της
αρχής της αυτενέργειας και της βιωματικότητας στη μάθηση ο διδάσκων
προτρέπει τους μαθητές να εμβαθύνουν στο υπό εξέταση θέμα και να αναπτύξουν την
ενσυναίσθηση, έτσι ώστε να αντιληφθούν τη σημασία της θυματοποίησης λαών και
ατόμων μέσα από το ρατσισμό. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής των φύλλων εργασίας
ενθαρρύνουμε τους μαθητές να επιστρατεύσουν τη φαντασία τους, με απώτερο
στόχο να αισθητοποιήσουν στην τάξη τα αποτελέσματα των εργασιών τους με ένα
πρωτότυπο και δημιουργικό τρόπο.
4η Ώρα: Κατά τη διάρκεια της τέταρτης διδακτικής ώρας γίνεται η παρουσίαση και
αξιολόγηση των εργασιών των ομάδων με κριτήρια:

3.  την επίτευξη των γνωστικών στόχων
 την πρωτοτυπία ιδεών
 το βαθμό εφαρμογής των δραστηριοτήτων
 τη γλωσσική καλλιέργεια των μαθητών
 την επίτευξη της ομαδικότητας
Συζητάμε με όλους τους μαθητές τους επιμέρους αυτούς τομείς, προκειμένου να
οδηγηθούν μέσα από την εποικοδομητική κριτική στην αυτοβελτίωση και να
εφαρμοστεί η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τη συνεργασία
εκπαιδευτικού – μαθητών.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1η Ομάδα: Ανατρέξτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Unicef
http://www.unicef.gr/reports/racism.php , στην οποία θα μελετήσετε την έρευνα που
πραγματοποιήθηκε για το ρατσισμό και την ξενοφοβία στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστημα. Στο πάνω μέρος της ιστοσελίδας μπορείτε να αναλάβετε - με διανομή
ρόλων στην ομάδα σας - να μελετήσετε τα αποτελέσματα της έρευνας στα 4 επίπεδα
της ιστοσελίδας:
1. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
2. Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
3. Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ
4. Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
Συγκρίνετε τα αποτελέσματα των ερευνών που μελετήσατε στην ιστοσελίδα με το
άρθρο της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού (τελευταίο άρθρο της
ιστοσελίδας πολιτιστικά και μειονοτικά δικαιώματα), για να ελέγξετε, εάν η
πραγματικότητα στη χώρα μας διαψεύδει τους κανονισμούς της Σύμβασης. Να
καταχωρήσετε τα αποτελέσματα της διαδικτυακής σας έρευνας με τη μορφή Word
(επεξεργασίας κειμένου), για να πραγματοποιήσετε μια ομιλία στην τάξη σας στην
αντίστοιχη επικοινωνιακή μορφή.
2η Ομάδα: Σας δίνονται οι παρακάτω εικόνες που αφορούν το φαινόμενο του
ρατσισμού συνολικά. Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα δίνοντας έναν τίτλο με
ποιητική λειτουργία της γλώσσας για κάθε εικόνα. Στη συνέχεια πληκτρολογήστε την
ηλεκτρονική διεύθυνση που αντιστοιχεί σε κάθε εικόνα και αξιοποιώντας τις
πληροφορίες των κειμένων, στα οποία θα οδηγηθείτε, γράψτε μια παράγραφο που θα
περιέγραφε καλύτερα την κάθε εικόνα.
http://www.sxoliana.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=208&Itemid=2
(ηλεκτρονική σχολική εφημερίδα)
Τίτλος:

4. http://archive.enet.gr/online/online_text/c=111,id=71419108
(διερύνηση της έννοιας του ρατσισμού)
Τίτλος:
http://4lyk-kater.pie.sch.gr/Efimerida/fyllo2/ratsismos.htm
(διερύνηση της έννοιας του ρατσισμού)
Τίτλος:
http://www.hellenica.de/Koinoniologia/Ratsismos.html
(διερύνηση της έννοιας του ρατσισμού)
Τίτλος:
http://mikrosserifis.blogspot.com/2011/03/ku-klux-klan-kkk.html
(ενημερωτικό μπλογκ για την κου-κλουξ-κλαν)
Τίτλος:
http://www.blackhumor.gr/content_simple.php?s=1&c=13
(ιστοσελίδα με ανέκδοτα)
Τίτλος:

5. 3η Ομάδα:
Ανατρέξτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας το Βήμα
http://www.tovima.gr/ και μέσα από τη μηχανή αναζήτησης θα αναζητήσουν το
λήμμα «ρατσισμός» στην κατηγορία «κοινωνία». Μέσω αυτής της διαδρομής θα
οδηγηθούν στο άρθρο:
Ένας Κενυάτης στην Ελλάδα
«Δεν ξέρετε τη χώρα σας...
Απαντήστε στη συνέχεια στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Πώς συνδέεται η μετανάστευση με το φαινόμενο του ρατσισμού;
2. Χαρακτηρίζεται η ελληνική κοινωνία από φαινόμενα ξενοφοβίας;
3. Κινητοποιούνται οι φορείς κοινωνικοποίησης για την καταπολέμηση του
φαινομένου;
4. Πώς βιώνει ένας μετανάστης τις κοινωνικές συνθήκες στη χώρα
υποδοχής;
Αφού απαντήσετε στις παραπάνω ερωτήσεις, να γράψετε ένα άρθρο διαμαρτυρίας σε
σχολική εφημερίδα. Υποθέστε ότι εκπροσωπείτε κάποιους μετανάστες που παλεύουν
για τα δικαιώματα τους στη χώρα υποδοχής. Να παρουσιάσετε τρόπους ένταξης των
μειονοτικών ομάδων στην ελληνική κοινωνία.
4η Ομάδα:
Οι μαθητές θα πληκτρολογήσουν την ηλεκτρονική διεύθυνση www.youtube.com ,
όπου και θα αναζητήσουν την εκπομπή «Πρωταγωνιστές» του Θεοδωράκη τη φράση
«γυναικείες φυλακές». Οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν όποιο βίντεο επιθυμούν της
κατηγορίας αυτής, για να αισθητοποιήσουν στην τάξη την ψυχολογία ειδικών
κοινωνικών ομάδων που βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Χαρακτηριστικό βίντεο (http://www.youtube.com/watch?v=H2ehpulN0uI ).
Θα απαντήσουν στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες μέσα στις φυλακές;
2. Είναι εύκολο για τις γυναίκες – μητέρες που είναι έγκλειστες να
μεγαλώνουν τα παιδιά τους σε τέτοιες συνθήκες διαβίωσης;
3. Πώς είναι η ψυχολογία μιας φυλακισμένης γυναίκας σε σχέση με το
αδίκημα που διέπραξε;
4. Πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία μια γυναίκα που εκτίει την ποινή της στις
φυλακές;
Αφού απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις, να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα
παρουσίασης (powerpoint), το οποίο να περιγράφει τις βασικές διαστάσεις του
κοινωνικού ρατσισμού σε ειδικές κοινωνικές κατηγορίες (γυναίκες, χειρωνακτικά
επαγγέλματα, κοινωνική τάξη, άτομα με ειδικές ανάγκες). Το κείμενο σας να
περιέχει και εικόνες, τις οποίες μπορείτε να αναζητήσετε με ελεύθερη αναζήτηση
στο διαδίκτυο.
Διαθεματική επέκταση σεναρίου: Σε ιστολόγιο που έχει δημιουργηθεί από τον
εκπαιδευτικό και έχουν αναρτηθεί προηγούμενες εργασίες μαθητών (ενδεικτικά

6. εδώ http://filologikigonia.blogspot.com ) να σχολιάσετε τις εργασίες : Oι γυναίκες
στο Ισλάμ, Το τείχος του Βερολίνου, Μάγισσες στο Μεσαίωνα και να εξετάσετε
το φαινόμενο του ρατσισμού στη διαχρονική του μορφή. Με τη βοήθεια του
μαθήματος της Ιστορίας να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Γιατί το γυναικείο φύλο υπήρξε στόχος της Ιεράς Εξέτασης στο Μεσαίωνα;
2. Πως αντιμετωπίζεται η γυναίκα στις ισλαμικές χώρες σήμερα;
3. H εφαρμογή πολιτικών σχεδίων είναι παράγοντας εκδήλωσης ρατσιστικών
συμπεριφορών;