Education

1. PENYAMBUNGAN DAN KEMASAN
KERJA KAYU

2. PENGENALAN
Dalam proses penghasilan produk-produk kerja kayu,
proses penyambungan dan kerja kemasan perlu
dilaksanakan.
Proses penyambungan bertujuaan untuk
menggabungkan bahan-bahan kerja supaya menjadi
seperti bentuk yang dikehendaki
kerja kemasan pula dilakukan bertujuan untuk
memperbaiki kekurangan dan menambahkan
kecantikannya pada produk kerja kayu yang dihasilkan.

3. • Dalam proses penyambungan, kaedah yang
paling mudah boleh dilakukan adalah dengan
memaku atau memasang skru pada bahagian-
bahagian kayu yang ingin disambung.
• Atas faktor kualiti, sambungan-sanbungan
pada kayu lebih sesuai dilakukan dengan
menggunakan kaedah tanggam kerana ia
menghasilkan sambungan yang lebih kemas
dan kukuh

4. • Kemasan - cara untuk memperbaiki kecacatan
dan meningkatkan rupa fizikal produk-produk
kerja kayu
• Meliputi faktor pemilihan, bahan-bahan,
alatan yang digunakan serta langkah-langkah
yang perlu dilakukan.
• Proses kerja kemasan ini adalah proses yang
terakhir sebelum sesuatu projek kerja kayu
siap untuk dijual atau digunakan.

5. JENIS-JENIS TANGGAM DAN KEGUNAAN
Dalam industri pembuatan perabot, kaedah
penyambungan tanggam ini masih digunakan dengan
meluas atas faktor kekemasan dan nilai seni.
• Konsep penggunaan tanggam ialah apabila sepasang
kayu dibentuk (diukur, ditanda, dipotong dan
dipahat) supaya sepadan dan bercantum diantara
satu sama lain. Terdapat beberapa jenis tanggam
yang selalu digunakan dan pemilihannya bergantung
kepada kedudukan sambungan (hujung atau pada
bahagian tengah kayu) dan kekuatan sambungan
yang diperlukan.

6. (i) Tanggam temu.
• Tanggam temu adalah kaedah penyambungan kayu
yang paling mudah. Hujung kayu hanya perlu
disambungkan secara bersudut tepat antara satu
sama lain.
• Memerlukan sokongan daripada bahan pengikat
yang lain terutamanya paku dan skru.
• Tanggam temu banyak digunakan untuk
menghasilkan kotak.
• Terdapat dua jenis tanggam temu iaitu tanggam
temu mudah dan tanggam temu rencong

7. (a)Tanggam temu mudah
Tanggam temu mudah dan contoh penggunaan.

8. (b) Tanggam temu rencong (mittered joint)
Hampir sama seperti tanggam temu mudah tetapi
hujung kayu dipotong dan disambungkan pada sudut
yang tertentu supaya dapat mengyembunyikan
hujung kayu yang terkesan dengan kerja-kerja
pemotongan.
Tanggan temu rencong dan contoh penggunaan

9. (ii)Tanggam lekap
Tanggam lekap dihasilkan dengan menarah ( ½
tebal kayu) kedua-dua kayu yang ingin
dicantumkan, dan kemudian dilekapkan secara
bertindihan antara satu sama lain.
Kebiasaanya tanggam lekap digunakan untuk
membentuk rangka atau struktur asas produk
kayu. Terdapat empat jenis tanggam lekap
yang selalu digunakan iaitu:

10. (a)Tanggam lekap siku atau pepenjuru
Digunakan untuk mencantumkan sepasang
kayu supaya membentuk pepenjuru pada
kerangka objek.

11. (b)Tanggam lekap T
Digunakan untuk melakukan penyambungan diantara
bahagian tengah kayu dengan penghujung kayu yang
lain secara bersudut tepat (90º).

12. (c) Tanggam lekap palang
Digunakan untuk mencantumkan sepasang kayu
pada bahagian tengah kayu-kayu tersebut

13. (d) Tanggam lekap bajang
Kegunaan yang sama seperti tanggam lekap T, tetapi
tanggam lekap berbajang ini lebih kukuh dan kuat
untuk menahan daya dari arah tepi.

14. (iii) Tanggam parit
Tanggam ini dihasilkan dengan membentuk parit
berserenjang dengan arah ira kayu, bagi
menempatkan penghujung kayu yang lain. Ketebalan
parit yang perlu dibentuk adalah sama dengan tebal
hujung kayu yang akan masukkan ke dalamnya
manakala kedalaman parit tersebut adalah separuh
daripada tebal kayu. Kebiasaanya tanggam parit
digunakan dalam kerja pemasangan tetingkat pada
kabinet, rak dan almari. Terdapat dua jenis tanggam
parit yang biasa digunakan iaitu tanggam parit terus
dan tanggam parit buntu.

15. (a) Tanggam parit terus
Parit pada tanggam terus dipotong sepanjang lebar
kayu untuk menempatkan hujung kayu yang akan
dicantumkan.

16. (b) Tanggam parit buntu
Dalam sesetengah kerja pembinaan perabot,
tanggam parit buntu digunakan supaya parit
tanggam dan kesan pemotongan tidak kelihatan
untuk menjadikan perabot tersebut lebih kemas dan
cantik.

17. Jenis-Jenis Tanggam yang Lain
(a) Tanggam puting
Tanggam jenis ini menghasilkan ikatan yang kukuh
antara kayu-kayu yang bercantum tetapi sukar untuk
dihasilkan terutamanya semasa membentuk soket
(lubang) pada kayu. Puting pada kayu pula perlu
berketebalan tidak kurang daripada ¾ tebal kayu. Ia
banyak digunakan bagi memasang kaki dan rangka
perabot terutamanya meja dan kerusi.

18. (b) Tanggam jejari
Tanggam jejari juga menghasilkan cantuman yang
kukuh. Kebisaanyanya digunakan dalam kerja
pemasangan perabot untuk mencantumkan kayu
supaya menjadi lebih panjang atau digunakan untuk
menyambungkan pepenjuru kayu.
Walaubagaimanapun ia lebih banyak dihasilkan
dengan menggunakan mesin kerana memerlukan
ketelitian dan ketepatan yang tinggi.

19. PENGENALAN
Kekurangan kayu sebagai bahan binaan
 Ketahanan yang lemah terhadap serangan
fungi dan serangga (anai-anai)
 Ketahanan yang lemah terhadap api
 Kemampatan kayu lemah apabila
mengalami tekanan yang bersudut tepat
dengan urat kayu

20. JENIS-JENIS KAYU
YANG AKAN
DIBINCANGKAN
KAPUR MELAWANIS
SEPETIR
JATI
JELUTUNG
RAMIN
MERANTI
KERUING

21. PENGKELASAN KAYU
Terdapat dua jenis pengkelasan kayu yang
di gunakan di Malaysia:
Pengkelasan kualiti – Pengkelasan
yang berpandukan kepada nilai estetika
kayu
Pengkelasan struktur – Pengkelasan yang
berpandukan kepada kebolehan kayu
menghadapi tekanan yang disebabkan
oleh sesuatu beban

22. PENGKELASAN
Senarai kayu Malaysia mengikut kekuatan mampatan:
GROUP A GROUP B GROUP C GROUP D
Cengal
Balau
Tualang
Kempas
Penaga
Kekatong
Kapur
Keruing
Merbau
Resak
Rengas
Merapuh
Meranti
Sepetir
Ramin
Nyatoh
Simpoh
Panarahan
Jelutong
Pulau
Sesendok
Geronggang
Damar
minyak
Terentang

23. Kayu Melawanis
Sejenis kayu yang berwarna putih membawa
kepada warna kuning pucat. Hidup di kawasan
paya air tawar. Kayu melawanis mempunyai urat
kayu yang lurus dan berkait serta iranya
sederhana halus dan seragam.
Kebaikan :
 Sederhana keras, tegap dan kuat
 Boleh diglu, digilap dan dicelup dengan baik

24. Kayu Melawanis
Kelemahan :
 Permukaan yang mudah retak
 Mudah dijangkiti kulat biru
Kegunaan :
 Membina tanggam
 Membuat perabot
 Kerja-kerja melarik
 Dijadikan lantai
 Bagi pemasangan kedai dan pejabat

25. Kayu Sepetir
Sejenis kayu yang berwarna merah muda
membawa kepada warna ungu dengan
bunga yang berjalur yang jelas. Kayu
sepetir mempunyai urat kayu yang lurus
serta iranya halus dan rata.
Kebaikan :
 Tahan lama
 Sederhana kuat

26. Kayu Sepetir
Kelemahan :
 Perlu disebu sebelum digilap.
Kegunaan :
 Membina tanggam
 Membuat perabot
 Membuat alat-alat pertanian
 Bagi kerja-kerja melarik

27. KAYU JELUTUNG
• Ialah sejenis kayu yang berwarna
seakan-seakan putih membawa
hingga kepada warna kelabu
muda.
• Mempunyai urat kayu yang lurus
dan iranya halus dan seragam.
• Kebaikan kayu ini ialah
i)mudah untuk dikerjakan
ii)dapat menerima gilapan
dengan baik
• Kelemahan kayu ini ialah
i)tidak tahan
ii)mudah diserang
serangga

28. KEGUNAAN KAYU JELUTUNG
• Bagi kerja-kerja melarik
• Membuat kerja-kerja ukiran

29. KAYU KAPUR
• Sejenis kayu yang berwarna merah
muda dan membawa kepada warna
ungu
• Mempunyai urat kayu yang lurus
dan iranya kasar dan seragam
• Kebaikan kayu kapur ini:
i)tahan daripada serangan
serangga
ii)boleh dikerjakan dengan
baik
iii)keras,berat,kuat dan tegap
• Kelemahan kayu kapur ini :
i)berkarat jika tersentuh dengan
besi
ii)perlu disebu sebelum
digilap

30. KEGUNAAN KAYU KAPUR
• Membuat tanggam
• Sebagai lantai rumah
• Rangka pembinaan bangunan
• Pemegang alat tangan
• Membina almari

31. KAYU KERUING
Sejenis kayu yang berwarna merah ungu
hingga membawa kepada ungu tua.kayu
keruing mempunyai urat lurus dan juga
berkait serta iranya kasar dan rata.
Kebaikan kayu keruing:
i) Sederhana kuat, keras
dan tegap.
ii) Tahan reput

32. KELEMAHAN KAYU KERUING:
 melemahkan mata alat tangan.
 susah melakukan kerja mengecat.
 boleh diserang oleh anai-anai kayu kering.
KEGUNAAN KAYU KERUING:
 sebagai tiang
 membina perahu.
 membina pintu.
 membuat kotak.
 pelantar gerabak.

33. KAYU JATI.
CIRI-CIRI:
 Kayu berwarna perang kuning yang jelas dan biasanya dengan
jalur-jalur lebih gelap.meghitam menjadi perang tua seragam apabila di
dedahkan, nipis,berminyak dan berbau seperti kulit lama.
KEBIKAN KAYU JATI:
 tahan reput dan serangan kebanyakan jenis serangga.
 setanding atau rendah sikit daripada beech eropah.
 dapat dikerjakan dengan baik menggunakan alat pertukangan tangan
dan mesin, tetapi menumpulkan mata pemotong dengan kadar
sederhana.

34. KELEMAHAN KAYU JATI:
 kurang tahan terhadap serangan anai-anai dan penggerek
laut.
 sifatnya yang berminyak menyukarkan untuk direkat,
digilap, dengan memuaskan.
 pengeringan yang agak perlahan.
KEGUNAAN KAYU JATI:
 pembinaan kapal,
terutama geladak kapal.
 kerja kayu struktur luar
seperti tanggam
dan perabot di taman.
 papan pengalir dan sinki.

35. Meranti merah muda
CIRI-CIRI TUMPUAN
 Ira kayunya berpanca,kayu berwarna merah muda
hingga merah,dan kayu gubal jelas.
KEBAIKAN
 sangat baik digunakan dengan alatan pertukangan
tangan dan mesin,menghasilkan kemasan yang baik
dalam kebanyakan proses,tetapi ira bahan potong
rentang timbul semasa mengetam,mudah
dipaku,diskru dan direkat
 kemasiapan,kayu yang sangat baik untuk kupasan
putar.

36. KELEMAHAN
 Agak cepat mengering,mudah untuk pecah
 Perlu disimpan rapi bagi mengindar daripada
menggeleding nilai pengecutan daripada
‘basah’ hingga 12% kandungan air
KEGUNAAN
 Perabot,hiasan dalaman dan (gred rendah)
untuk meja tanggam dan lantai,menghasilkan
papan lapis bermutu tingg.

37. Meranti Merah Tua
CIRI-CIRI TUMPUAN
 garis putih-kuning pada semua permukaan,ira
berpanca,kayu berwarna perang merah tua dengan
imbasan ungu,kayu gubal jelas
KEBAIKAN
 Dapat melakukan kerja dengan elok menggunakan
alatan pertukangan tangan dan mesin,
 Dengan hanya sedikit penumpulan mata
pemotong,ira papan potong rentang cenderung
untuk menimbul semasa diketam,
 Senang dipaku,diskru dan direkat dengan baik

38. KEBURUKAN
 Walaubagaimanapun salur damar yang
menonjol menyukarkan kerja bagi proses
pengilapan.
 Kayu jenis ini melalui proses mengering
lebih perlahan daripda meranti merah muda
terutamanya bagi yang bersaiz lebih tebal
mudah terdorong untuk menggeliding dan
pecah
KEGUNAAN
 Perabot,kemasiapan,tanggaman luar dan
dalaman,bahan bengkel,pembuatan bot dan
lantai

39. Meranti kuning
• Ciri-ciri tumpuan
 Ira kayunya kelihatan bersimpul dangkal,kayu berwarna kuning
kelabu hingga perang-kuning yang menjadi gelap bila
terdedah.mudah berubah warna apabila terdapat bersama
dengan besi dalam keadaan lembap.
KEBAIKAN
 Boleh dikerjakan dengan baik menggunakan alatan
pertukangan tangan dan mesin serta kurang menumpulkan
mata pemotong.
 Ira daripada papan potong rentang terdorong timbul semasa
diketam,mudah dipaku,diskru dan direkat dengan baik,boleh
dikupas putar

40. KELEMAHAN
 Kayu gubal mudah diserang oleh kumbang bubuk.
 Mudah terdorong untuk melengkung.
 Papan tebal mempunyai risiko untuk merekah dalam
atau pemanjangan rekah yang sedia ada
KEGUNAAN
 Perabot,tanggaman dalam,mainan kanak-
kanak,lantai rumah dan papan lapis.

41. RAMIN
CIRI-CIRI TUMPUAN
 Gegelang pertumbuhan kadangkala jelas,dipisahkan oleh
lapisan nipis tisu yang berwarna muda (trakeid-
gentian),salur bersaiz sederhana hingga agak
besar,parenkima sederhana banyak,aliformdengan sayap
nipis memanjang menyambung beberapa
salur,menghasilkan parenkima konfluen-aliform,kayu
berwarna kuning pucat,kayu gubal tidak jelas.
KEBAIKAN
 Digergaji dengan mudah,boleh dimesin dengan baik
 Boleh dikumai memuncung tinggi,dipaku,diskru direkat
dengan baik
 Mengering secara perlahan dan baik

42. KEBURUKAN
 Kayu teras mudah rosak, mungkin akan
nmudah diserang oleh Kumbang Bostrychid
kecil semasa pengeringan. Sangat mudah
diserang oleh kulat pewarna gubal apabila
permukaan papan bersih dan terang.
 Cenderung sedikit untuk melengkung,sukar
untuk kering dalam mengelak masalah
pewarnaan gubal
KEGUNAAN
 Perabot, kumai, tanggaman dalam, mainan
kanak-kanak