fakulti pendidikan-utm

1. Page | i
LAPORAN PROJEK KAYU
TAJUK PROJEK: PENYANGKUT KUNCI
NAMA DAN KOD KURSUS : ASAS KETUKANGAN (SPPE1012)
FAKULTI: FAKULTI PENDIDIKAN
NAMA PELAJAR : ELLI AMIRAH BINTI AZLAN
NO MATRIK : A14PP3014
NAMA PENSYARAH : DR. AMIRMUDDIN BIN UDIN
TARIKH HANTAR: 23 /12/2015
MARKAH
TUGASAN

2. Page | ii
ISI KANDUNGAN
PENGENALAN ii
BAB 1 ORGANISASI DAN PENGURUSAN BENGKEL 1
BAB 2 ALATAN TANGAN DALAM KERJA KAYU 5
BAB 3 LAPORAN DALAM PROJEK KAYU 33
3.1 BAHAN 33
3.2 PERALATAN 33
3.3 BAHAN ALATAN KEMAS 33
3.4 LANGKAH-LANGKAH KERJA 34
3.5 HASIL PROJEK 36
BAB 4 PERBINCANGAN 37
BAB 5 KESIMPULAN 37
BAB 6 RUJUKAN 37

3. Page | iii
PENGHARGAAN
Pertama sekali, saya amat bersyukur ke atas Illahi limpah kurinaNya saya dapat
menyiapkan laporan amali kayu ini dengan sempurna. Saya juga amat berterima kasih kepada
pensyarah saya iaitu Dr. Amirmuddin Bin Udin yang telah banyak menunjukkan serba sedikit
yang dapat membantu saya menyiapkan projek amali ini dengan jayanya.
Saya juga amat berterima kasih kepada kedua ibu bapa saya kerana dapat menampung
semua perbelanjaan saya dalam menyiapkan laporan projek amali kayu ini. Ibu bapa saya
juga telah menyokong saya untuk menyiapkan projek amali kayu ini.
Tidak lupa juga, saya amat berterima kasih kepada rakan seperjuangan saya kerana
banyak membantu saya serba sedikit dalam menyiapkan projek amali kayu ini. Mereka juga
telah menunjuk ajar sedikit sebanyak dalam mengasilkan projek kayu yang terbaik ini.
Sekian Terima Kasih.

4. Page | 1
BAB 1: ORGANISASI DAN PENGURUSAN BENGKEL
1.1 ORGANISASI BENGKEL
Secara umumnya, organisasi adalah bermaksud, kesatuan atau gabungan merangkumi
manusia, alatan, kemudahan-kemudahan dan bahan-bahan yang semuanya diselaraskan dan
disusun secara sistematik untuk mencapai matlamta tertentu.‟Organisasi bengkel dan
keselamatan merupakan sistem pengurusan yang memerlukan kerjasama diantara guru dan
pelajar. Sistem ini dapat menjamin keadaan bengkel yang teratur dan selamat semasa
bekerja.Organisasi makmal dan keselamatan adalah aspek yang penting dalam pengurusan
bengkel. Dengan adanya struktur organisasi yang lebih baik dan bersistematik, pengurusan
bengkel adalah menjadi lebih mudah dan berkesan. Aspek ini penting diamalkan kerana:
a) Memastikan setiap tugasan yang di jalankan didalam bengkel berjalan dengan lancar
dan sempurna.
b) Memastikan tugasan bengkel sentiasa dalam keadaan kemas dan bersih.
c) Memastikan semuakan tugasan makmal dapat dijalankan dengan teratur dan
sistematik mengikut jadual yang telah di tetapkan.
d) Memastikan alat dan kelengkapan berada dalam keadaan teratur, baik dan tidak rosak.
e) Mengelakkan daripada berlaku kemalangan semasa berada didalam bengkel dan
ketika menggunakan alatan yang terdapat dalam bengkel.
1.2 PENGURUSAN BENGKEL
Pengurusan pula adalah satu aktiviti perancangan dan pergerakan atau panduan oleh sesebuah
organisasi atau institusi berhubung dengan segala kaedah, peraturan, tanggungjawab,dan
tugas individu. Ia juga sebagai satu proses sosial menetukan tanggumgjawab untuk
kecekapan atau kekesanan perancangan dan pengendalian sesuatu tugas yang dilaksanakan.
Tujuan pengurusan bengkel yang berkesan adalah:
a) Merancang meningkatkan pengurusan bengkel yang sistematik, efisyen dan
produktif berteraskan konsep tanpa cacat.
b) Mewujudkan keselamatan bengkel, alatan dan bahan.
c) Mengelakkan pembaziran bahan dan menjimatkan masa kerja.

5. Page | 2
d) Mewujudkan suasana pengajaran dan pembelajaran yang berkesan dan
bengkel yang kondusif lagi selamat.
e) Menghasilkan produk yang lebih bermutu, menjimatkan bahan dan masa yang
diperlukan untuk melaksanakan kerja amali seperti yang dirancang.
f) Menerapkan nilai-nilai murni di kalangan pelajar.
g) Mencegah daripada berlakunya kemalangan ketika melakukan kerja amali.
1.3 PERATURAN KESELAMATAN BENGKEL
1.3.1 PENGENALAN
Sebelum kita memasuki bengkel atau makmal maka perlulah kita mengetahui tentang
keselamatan di dalam bengkel atau makmal tersebut. Pada peringkat awal, pensyarah akan
menerangkan peraturan keselamatan kepada pelajar-pelajar.Peraturan keselamatan dalam
bengkel haruslah dipelajari dari semasa-kesemasa. Sewaktu kita bekerja maka perlukan kita
berwaspada bagi menggelakkan satu kejadian yang tidak diingini berlaku. Punca-punca
keselamatan yang berkaitan dengan alat-alat perlulah dikenalpasti dan tabiat kerja yang baik
serta selamat perlulah diamalkan selalu. Demikian juga bagi membolehkan semua kerja-kerja
atau peralatan berkeadaan baik. Setiap kerja yang dilakukan di dalam bengkel mesti
dilaksanakan dengan mempertimbangkan keselamatan diri sendiri dan juga orang lain yang
berada dipersekitaran kita.
Terdapat tiga bahagian yang penting dalam aspek keselamatan di bengkel. Antaranya ialah:
a) Keselamatan bengkel
b) Keselamatan alatan
c) Keselamatan diri
1. Peraturan Am Bengkel
a) Bengkel hendaklah sentiasa berada dalam keadaan yang bersih dan teratur.
b) Tempat khas disediakan untuk menyimpan alatan.
c) Hendaklah memastikan semua alat kawalan dan perlindungan elektrik bengkel
berfungsi dengan baik.
d) Laporkan kepada guru sekiranya terdapat satu keadaan bahaya.
e) Pastikan semua suis ditutup ketika meninggalkan bengkel.

6. Page | 3
f) Tidak bermain di bengkel.
g) Tidak menumpahkan minyak di atas lantai.
h) Memastikan bengkel dibekalkan dengan alat pemadam api
i) Memastikan bengkel sentiasa cerah dan mempunyai pengudaraaan yang baik.
j) Memastikan bengkel dibekalkan dengan peti pertolongan cemas.
k) Sentiasa peka dan mematuhi peraturan yang ditetapkan.
l) Sentiasa bersikap bertimbang rasa dan sentiasa membantu rakan sekerja atau
sekelas.
m) Menyediakan peralatan yang berkaitan sahaja dengan kerja amali yang dilakukan.
n) Hendaklah melaporkan dengan segera kepada guru jika terdapat alatan dan mesin
yang digunanakan rosak dan merbahaya kepada orang lain jika digunakan.
o) Kesemua jenis alat yang tajam hendaklah dibawa dengan matanya sentiasa
menghala kearah bawah.
p) Membawa barang yang merbahaya atau yang panjang melalui laluan yang luar
supaya tidak merbahaya kepada diri sendiri, orang lain dan objek itu sendiri.
2. Peraturan Keselamatan Alatan
a) Pastikan alatan dalam keadaan selamat sewaktu digunakan.
b) Gunakan alatan yang sesuai dengan kerja yang dilakukan.
c) Bersihkan alatan yang telah digunakan.
d) Laporkan kepada guru sekiranya alatan yang digunakan itu rosak, hilang dan
merbahaya untuk digunakan.
e) Menyimpan semua kayu yang tidak digunakan untuk projek dalam setor selepas
habis kerja.
f) Menyimpan barang-barang yang mudah terbakar di tempat yang selamat.
3. Peraturan Keselamatan Diri
a) Hendakalah sentiasa mematuhi peraturan bengkel.
b) Hendaklah melengkapkan diri dengan pengetahuan rawatan asas pertolongan
cemas.
c) Laporkan kepada guru serta-merta sekiranya berlaku kemalangan.
d) Pemakaian seperti jaket, tali leher, barang-barang kemas perlu dielakkan semasa
melakukan kerja-kerja bengkel.
e) Seseorang yang berambut panjang perlu mengikat rambutnya.

7. Page | 4
f) Baju berlengan panjang perlu digulung hingga ke siku.
g) Gunakan kasut yang sesuai.
h) Beri perhatian kepada kerja dan alatan yang digunakan.
i) Jangan melakukan kerja-kerja bengkel dalam keadaan yang penat, mengantuk atau
kurang sihat.
j) Gunakan cermin mata keselamatan dan alat pelindung muka untuk melindungi
mata.
k) Gunakan alat perlindungan telinga ketika menggukan mesin-mesin elektrik.
l) Gunakan alat penapis habuk ketika berada dalam bengkel kayu.
m) Menutup suis setiap kali hendak melakukan penyesuaian.
n) Mendapatkan kebenaran daripada guru sebelum menggunakan mesin.
1.4 PERALATAN KESELAMATAN BENGKEL
1.4.1 PENGENALAN
Di dalam susunan keutamaan mengenai langkah-langkah kawalan yang diambil untuk
keselamatan dan kesihatan di bengkel, kegunaan peralatan keselamatan untuk mencapai
matlamat ini, berada di tahap yang paling rendah berbanding dengan langkah-langkah
kawalan yang lain seperti penghapusan penggunaan bahan-bahan berbahaya melalui proses-
proses baru; penggantian bahan-bahan berbahaya dengan bahan-bahan yang kurang
berbahaya melalui pengubahsuaian proses; pengurangan kegunaan bahan-bahan berbahaya
dan akhir sekali kawalan kejuruteraan seperti peredaran udara,pengasingan proses dan lain-
lain bagi mengurangkan pendedahan.
Peralatan keselamatan diri:
i. Cermin mata keselamatan (gogle)
ii. Pelindung muka
iii. Sarung tangan
iv. Selimut kebakaran
v. Kasut (safety boot)
vi. Pelindung telinga
vii. Peti pertolongan cemas (first aid)
viii. Alat pemadam api

8. Page | 5
BAB 2: ALATAN TANGAN DALAM KERJA KAYU
2.1 ALAT MENGUKUR DAN MENANDA
a) Pembaris keluli  Pembari keluli ini diperbuat daripada
keluli berkarbon tinggi yang tahan karat
dan keras. Permukaan pembaris keluli ini
ditandai dengan ukuran imperial (inci dan
kaki) dan juga metric (sentimeter dan
meter).
 terdapat tiga saiz,adalah 150mm, 300mm
1000mm.
 Digunakan pengukuran panjang.
 Kegunaan alat ini ialah untuk:
i. Mengukur dan memindahkan
ukuran
ii. Membina garisan lurus pada
permukaan.
iii. Menguji keratan permukaan
b) Pita pengukur
 Pita pengukur ini diperbuat daripada
plastik atau keluli.
 Saiz biasa pita ini 3 meter, 5 meter, 7.5
meter dan 8 meter.
 Unit yang digunakan adalah imperial (inci
dan kaki) dan juga metrik (sentimeter
danmeter)
 Ukurunya tepat
 Kegunaan pita pengukur ialah:
i. mengukur jarak yang pendek serta
panjang.
ii. memindahkan ukuran
c) Pisau penanda
 Diperbuat daripada jenis keluli khas.
 Kegunaan pisau penanda adalah:
i. Untuk menanda garisan yang akan
dipotong dengan mrnggunsksn

9. Page | 6
gergaji atau pahat semasa membuat
tanggam.
ii. Terdapat pisau penanda yang
bergabung iaitu untuk menanda dan
memotong veneer atau polywood
tidak lebih dari 4mm.
d) Pensil tukang
 Mata dan badan pensil tukang ini lebar dan
besar. Permukaannya berbentuk segi empat
tepat dan pensil ini direka khas untuk kerja
kasar sahaja.
 Kegunaan:
i. Untuk membuat garisan semasa
kerja merancang tanda.
ii. Untuk menanda bentuk atau
bahagian benda kerja dan lain-lain
e) Pembaris lipat
 Pembaris lipat diperbuat daripada kayu
keras yang boleh dilipat.
 Hujung pembaris ini diperkuat dari
Loyang supaya tahan lasak.
 Saiznya berbeza-beza daripada saiz 90cm
hingga 480cm.
 Alat ini berfungsi sebagai alat pengukur
atau memindahakan ukuran ke benda kerja
yang sedang dibuat.
f) Aras spirit
 Aras spirit ini digunakan untuk
menentukan keadaan mendatar bagi
penyilang ufuk dan penyilang pugak. Skru
klip dan skru pelarasan gelembung
digunakan untuk mengubah kedudukan.
Gelembung mesti dilaraskan supaya
berada di tengah-tengah.
 Diperbuat daripada logaam atau kayu yang
lurus dan rata pada kedua-dua mukanya.
 Panjang aras spirit biasanya diantara 200
milimeter hingga 1.5 meter.
g) Sesiku serong boleh laras  Bentuk badannya serupa dengan sesiku‟L‟
tetapi matanya tidak dipasang tetap.

10. Page | 7
 Panjang matanya antara 150mm hingga
400mm. Sudutnya boleh berubah-ubah
dengan diketatkan skru.
 Digunakan untuk menguji dan
menandakan sesuatu garisan yang
sudutnya lain
 daripada 45˚ dan 90˚
h) Sesiku bergabung
 Badan matanya diperbuat daripada keluli.
Matanya boleh dilaraskan atau
diubahsuaikan kedudukan pada badannya.
Badannya mempunyai satu muka yang
bersudut 90˚ dan mukanya yang lain
bersudut 45˚ dengan matanya.
i) Tolok penanda
 Tolok penanda diperbuat daripada kayu.
Tolok penanda mempunyai badan dan
pelaras. Mata yang terdapat pada kayu
pelaras. Terdapat dua jenis tolok penanda
iaitu Tolok Penanda Satu Paku (mata) dan
Tolok Penanda Tanggam Puting (dua
mata).
 Kegunaannya:
 Digunakan untuk menandai ukuran tebal
atau lebar kayu.
 Tebal atau lebar kayu itu dapat ditandai
dengan garisan selari dengan iras kayu
yang dibuat pada sisi atau permukaan
kayu.
 Garisan ini menunjukkan tebal atau lebar
ukuran kayu dalam ukuran yang seragam.
Cara menanda tebal kayu, garisan selari
dibuat pada sisi kayu lebar kayu, garisan
selari dibuat pada permukaan kayu.
 Langkah keselamatan: berhati-hati agar
tangan tidak terkena mata taji yang tajam.
j) Angkup vernier  Digunakan untuk mengukur, menguji dan
menanda.

11. Page | 8
 Unit ukuran Metrik dan imperial.
 Ukuran yang boleh diambil ialah diameter
luar, diameter dalam, panjang dan ke
dalaman.
k) Mikrometer  Digunakan untuk mengukur, menguji dan
menanda.
 Unit ukuran dalam metrik dan imperial.
 Ukuran boleh diambil pada diameter luar,
diameter dalam, panjang dan kedalaman.
 Jenis-jenis micrometer:
i. Micrometer luar
ii. Micrometer dalam
iii. Tolok dalam micrometer
iv. Micrometer benang skru
v. Micrometer gigi gear
2.2 ALAT MENGAPIT DANMENYANGGA
Proses kerja-kerja pemasangan, samada kerja logam atau kerja kayu, terdapat alat-alat khas
hendaklah digunakan untuk mengapit dan menyangga benda-benda kerja yang berasingan
supaya aktiviti amali dapat dilakukan dengan mudah dan selamat.Peralatan ini direkabentuk
khas untuk jenis pemasangan yang tertentu seperti menngapit dan menyangga ialah ragum
meja, apit G, apit F, apit panjang, Apit rencong, kakak tua, dan lain-lain lagi.
a) Ragum Meja  Ragum meja terdapat pada meja kerja
kayu dan logam.
 Ragum meja dilapik dengan kayu pada
kedua-dua rahangnya untuk
mengelakkan permukaan benda kerja
daripada rosak semasa diapik. Rahang
ragum meja logam pula dilapik dengan
logam lembut (biasanya aluminium)
untuk menjaga permukaankerja.
 Kegunaan utama ragum meja ialah
untuk memegang benda semasa kerja.
b) Apit G dan Apit F
 Bahagian pemidang Apit G dan Apit F
diperbuat daripada bahan keluli.

12. Page | 9
 Saiz Apit G dan Apit F ditentukan oleh
jarak bukaan maksimum antara
bahagian rahang apit.
 Kegunaan Apit G dan Apit F adalah
sama iaitu :
i. Mengapit kayu ketika proses
mengglukan dua kepingan kayu.
ii. Untuk memegang kayu yang
hendak digerudikan, dipahat
atau digergajikan.
 Apit G digunakan bersama-sama kayu
kecil atau reja kayu untuk melindungi
permukaan benda kerja yang diapit
supaya tidak rosak.
c) Apit panjang  Apit panjang diperbuat daripada besi
tuangan atau aluminium dengan
panjangnya 0.6meter, 0.9meter,
1.2meter, 1.5meter, dan 1.8meter.
 Apit panjang digunakan untuk proses
seperti pemasangan tanggam, pemidang
pintu, tingkap, perabut, papan yang
hendak dicantum atau digunakan.
d) Apit Rencong  Apit rencong diperbuat daripada
aluminium atau besi tuangan.
 Fungsinya adalah untuk menetapkan
kedua-dua bahagian kayu yang
bertanggam rencong apabila hendak
diglu atau dipakukan seperti dalam
kerja pemasangan kerangka gambar

13. Page | 10
2.3 ALAT MEMOTONG
1. GERGAJI
Alat-alat dalam bahagian ini ialah untuk menyediakan kayu kepada bentuk dan saiz yang
diinggini. Alat memotong ialah gergaji kerat, gergaji belah, gergaji puting, dan gergaji
lengkung halus.
1. Gergaji kerat  Gergaji kerat digunakan khas untuk
mengerat kayu secara melintang
kayu.
 Gergaji kerat mempunyai gigi
berbentuk pisau dihujungnya dan
tepi hadapannya bersudut diantara
70 darjah- 80 darjah kepada garisan
giginya.
 Gergaji kerat mempuyai bilangan
giginya 5 hingga 9 batang bagi
setiap 25mm.
 Gergaji kerat biasanya panjang
diantara 550mm-700mm.
 Cara-cara menggunakan gergaji
tangan.
 Condongkan gergaji kepada 45˚
daripada benda kerja apabila
menggergaji belah.
 Condongkan gergaji kepada 60˚
daripada benda kerja apabila
menggergaji kerat.
 Langkah keselamatan: mesti
berhati-hati agar mata gergaji
tidak terkena tangan. Jangan
rapatkan tangan pada benda
kerja yang hendak di potong.
2. Gergaji putting  Gergaji puting mempunyai mata
yang sangat nipis yang terpaksa
diperkuatkan oleh jalur logam
(patil keluli) di belakang matanya.
 Ia merupakan gergaji kecil yang
mempunyai gigi-gigi yang halus
sesuai untuk memotong kayu-kayu
jenis kecil.

14. Page | 11
 Biasanya penahan tepi digunakan
semasa menggergajikan adalah
menggunakan gergaji puting.
 Bentuknya hampir sama dengan
gergaji kerat dan mempunyai mata
kecil antara 12hingga 14 bilah bagi
setiap 25 mm.
 Kegunaannya adalah untuk
mengerat secara lurus untuk
membuat tanggam seperti membuat
puting dan lainnya.
3. Gergaji lengkung halus  Gergaji ini mempunyai mata yang
sangat halus dipasang pada bingkai
logam tegak.
 Panjang matanya 150mm.
 Gergaji lengkung halus ini
digunakan untuk membuat
lengkung yang sempit pada papan
nipis yang terdapat pada bahagian
dalam dan luar.
4. Gergaji bajang  Bentuk gergaji bajang seperti
dengan gergaji puting tetapi lebih
kecil.
 Giginya pula lebih kecil adalah 18
hingga 22 bagi setiap inci.
 Gergaji bajang digunakan untuk
membuat tanggam yang
pemasangannya lebih ketat serta
tepat.
5. Gergaji Tebok  gergaji tebok matanya halus dan
berbentuk tirus.
 Panjangnya 300mm hingga 450
mm.
 Gergaji tebok digunakan untuk
memotong benda kerja yang lurus
dan melengkung di bahagian
dalam.
6. Gergaji Ekor Tikus  Mata gergaji ekor tikus lebih halus
daripada mata gergaji tebok.

15. Page | 12
 Terdapat tiga jenis mata yang boleh
ditukar.
 Gergaji ekor tikus bersaiz lebih
pendek daripada gergaji tebok iaitu
200 mm hingga 400 mm.
 Kegunaannya ialah untuk
memotong atau mengerat benda
kerja yang lurus atau melengkung
di bahagian dalam yang lebih
sempit.
2. KETAM
Terdapat pelbagai jenis ketam tangan yang terdapat didalam bengkel kayu. Ketam yamg
sentiasa digunakan dalam proses membuat kerja kayu dan perabut seperti berikut:
a) Ketam Kasar  Terdiri daripada jenis kayu atau logam
 Digunakan untuk mengetam permukaan
kayu secara kasar kepada saiz yang
diperlukan dengan cepat dan pantas
 Permukaan kayu yang dihasilkan adalah
kasar dan perlu diketam semula dengan
ketam pelicin kepada saiz yang lebih
tepat.
 Panjang ketam kasar ini antara 355-380
mm
b) Ketam Pelicin  Badan ketam pelicin diperbuat daripada
logam dan kayu.
 Badannya terdapat yang berukuran 203-
208 mm.
 Mata kelulinya tajam dan lurus selebar
37mm hingga 62 mm.
 Kegunaannya adalah untuk mengetam
permukaan kayu selepas diketam
dengan ketam kasar kepada saiz yang
lebih tepat.
c) Ketam Tetingkat  Ketam ini dibina khas untuk membuat
tetingkat pada tepi atau hujung kayu.
 Ketam ini juga terdapat pelbagai bentuk
dan jenis.
 Ketam ini boleh didapati untuk kerja

16. Page | 13
khas seperti ketam tetingkat berlaras,
ketam tetingkat mata hujung dan ketam
tetingkat mata tepi.
a) Ketam Pangkas  Ketam ini diperbuat khas untuk
mengetam penghujung atau pangkal
kayu secara melintang ira.
 Ketam ini sangat berguna untuk
membuat kerja-kerja penyudah atau
kerja kecil yang tidak dapat dikerjakan
dengan ketam lain seperti menyediakan
kumai serong.
 Ketam pangkas ini bersaiz kecil,
panjangnya adalah 170 mm dan
lebarnya 50 mm.
d) Ketam Lurah  Ketam lurah ini dibina dengan dengan
mata yang seumpamanya bagi membina
lurah atau saluran yang selari di
sepanjang ira kayu dengan jarak yang
dikehendaki.
 Ketam lurah ini mempunyai satu
penahan di bahagian tepi yang boleh
dilaraskan untuk menetapkan jarak dari
tepinya.
e) Ketam Golek
 Ketam golek digunakan untuk
mengetam bahagian tepi permukaan
kayu kecil yang cembong.
 Ketam ini diperbuat daripada logam.
 Bermata lengkung ataupun lurus untuk
kerja yang berasingan.
f) Ketam Pancaguna  Ketam ini besar dan berat.oleh itu
digunakan untuk membuat tetingkat dan
lura

17. Page | 14
3. PAHAT
Terdapat empat (4) jenis pahat dalam proses kerja kayu. Pahat-pahat ini mempunyai fungsi
pelbagai dalam membuat sesuatu kerja.pahat ini biasanya diperbuat daripada jenis keluli.
Manakala bahagian pemegang atau hulu pula diperbuat daripada kayu atau plastik yang tahan
diketuk dan tahan lama.
a) Pahat Pelubang atau Pahat Kukuh  Pahat Pelubang dibuat dengan
matanya yang tebal supaya tahan
diketuk dengan gandin semasa
membuat lubang, Sudut menajamkan
mata menggunakan batu asah pula
antara 30° hingga 35°.
 Semasa mencanai matanya mestilah
bersudut 20° hingga 25°.
b) Pahat Peraut atau Pahat Tepi Serong  mata pahat ini adalah serong pada
bahagian tepinya serta serongan itu
adalah lebih panjang dan
nipis.Matanya tebal dibahagian
tengah dan nipis pada bahagian
tepi.Ini menyebabkan ia tidak sekuat
pahat pelubang.
 Lebar matanya antara 3 mm hingga
50 mm
 Sudut menajamkan mata pahat ini
ialah 25°. Pahat peraut sesuai untuk
kerja-kerja meraut seperti
mengemaskan tanggam danacuan
yang mempunyai pelbagai bentuk
kumai.
 Ganding diperlukan semasa mengetuk
pahat ini.

18. Page | 15
c) Pahat Kuku Jenis Parut-serong dalam  Pahat jenis ini digunakan untuk
mendapat permukaan yang
melengkung.
 Pahat jenis ini bersaiz antara 3mm
hingga 40 mm
d) Pahat Kuku Jenis Peraut-serong luar  Pahat jenis ini digunakan untuk
membuat lurah tepat.
 sesuai membuat lengkung dalam
kerja ukir-mengukir.
 Matanya bersaiz antara 3mm hingga
40 mm.
2.4 ALATAN MENUKUL DAN MEMUTAR
Proses kerja kayu di dalam bengkel kerja kayu melibatkan berbagai jenis alatan menukul dan
memutar.
A. Alat Menukul :
1) Tukul Kuku Kambing(Tukul Besi Berkuku)
2) Tukul Besi Warrington
3) Tukul Besi Kepala atau Bongkol Bulat
4) Gandin
5) Pembenam Paku

19. Page | 16
B. Alatan Memutar :
1) Pemutar Skru Jenis Alur dan Pemutar Skru Philip
2) Gerudi tangan
3) Gerudi Giarsala
A. ALATAN MENUKUL
1) Tukul Kuku Kambing(Tukul Besi
Berkuku)
 Tukul kuku kambing mempunyai
pemegang yang dibuat daripada
kayu atau besi dan bahagian
bongkolnya bengkok dan terbelah
 Saiznya ditentukan mengikut
berat kepala antara 260 g hingga
1.2 kg.
 Saiz lazimnya antara 0.5 kg
hingga 0.6 kg
 Tukul ini digunakan untuk
mengetuk dan mencabut paku.
2) Tukul Besi Warrington  Tukul warrington mempunyai
bongkol berbentuk baji yang
melintang.
 Bongkol berbentuk baji ini dapat
mengetuk paku halus yang
dipegang di celah jari.
 Bongkol berfungsi menukul
paku yang kecil seperti paku
panel serta menekan kayuhiasan
dan venir ke temaptnya semasa
diglu dan bahagian untuk
mengetuk paku di bahagian tepi
perabut yang sempit.
3) Tukul Besi Kepala atau Bongkol
Bulat  Bongkol kepala tukul ini
berbentuk separuh bulat.
Bahagian permukaan rata
digunakan untuk menatal dan
membuat kerja-karja am seperti
untuk menukul kepala pahat dan
alat-alat menanda.
 Bonkol bulat digunakan untuk
meribet.

20. Page | 17
4) Gandin  Gandin kayu digunakan untuk
memahat, dan memasang atau
menanggalkan tanggam.
 Kepala gandin berbentuk
selinder atau pun segi empat .
 Gandin ini diperbuat daripada
kayu keras.
 Saiz ditentukan oleh saiz
kepalanya itu.
5) Pembenam Paku  Ia diperbuat daripada keluli dan
matanya didapati dalam dua
bentuk iaitu bentuk bulat dan
bentuk persegi.
 Pembenam paku yang bermata
bulat adalah digunakan dalam
kerja membuat perabut. Saiznya
ditentukan oleh diameter mata
dan terdapat dalam pelbagai
saizantara 1mm hingga 4mm.
 Alat ini digunakan bersama
dengan tukul besi untuk
menukul kepala paku supaya
terbenam kedalam kayu dan
lubangnya ditampal dengan
menggunakan ‘dempo’. Selepas
kemasan bekas paku tidak
kelihatan.
B. ALAT MEMUTAR
Alat memutar adalah alat yang digunakan untuk memasang antara dua kayu dengan pelbagai
cara pusingan sama ada mengikut arah jam ataupun lawan jam dengan menggunakan skru.
a) Pemutar Skru Jenis Alur dan Pemutar Skru Philip
 Terdiri daripada dua jenis iaitu jenis biasa dan pub bergear.
 Matanya dibuat daripada keluli aloi berbentuk bulat dan hujung samada kepala
atauPhilips.
 Panjang matanya antara 75mm hingga 300mm
 Pemegangnya dibuat daripada kayu ataupun plastik.
 Kegunaan alat ini adalah untuk memasang atau menanggalkan skru.

21. Page | 18
b) Gerudi
 Gerudi terdiri daripada dua jenis :
 Gerudi bergear lebih ringan
 Gerudi jenis gear sal(engkol)
 Kegunaan gerudi ialah untuk memudahkan kerja melubang.
 Terdapat pelbagai jenis mata antaranya ialah :
 Mata tengah
 Mata terlaras
 Mata paku
 Mata pulas
 Mata Froster
 Mata Pelubang benam
a) Gerudi tangan Gerudi tangan digunakan untuk
membuat lubang yang diameter
tidak melebihi 8mm.
Bahagian utama gerudi ini ialah
hulu, pemegang tepi, tangkai
engkol, piring gear, pinion, bindi
dan rahang.
Gerudi tangan digunakan bersama
mata gerudi pintal.
Saiz mata gerudi pintal ialah 0.4mm
hingga 12.5mm.
boleh membuat lubang pada kayu
dan logam
Semasa mengerudi logam, mata
gerudi hendaklah dibubuh minyak
untuk mengelak mata panas dan
terbakar
b) Gerudi Engkol
 Gerudi engkol digunakan untuk
menebuk lubang pada kayu.
 Saiznya ditentukan pada hayunan
pemegangnya.
 Bahagian utama ialah kepala,
pemegang, rangka, cincin sesondol,
gear sehala, bindu, dan rahang.
 Gerudi engkol digunakan bersama

22. Page | 19
mata gerimit.
 Saiz mata gerimit adalah lebih besar
jika dibanding dengan mata gerudi
pintal.
 tidak boleh membuat lubang pada
logam.
c) Senggerek
 Senggerek digunakan untuk
membuat lubang kecil pada kayu.
 Untuk membuat lubang, pusingkan
mata senggerek ke kanan dan ke
kiri sambal menekannya.
2.5 ALAT MENAJAM
1. Kikir Menajam
Sejenis alatan tangan yang diperbuat daripada keluli yang bermutu tinggi. Kegunaan kikir
ialah untuk memotong, menipis, dan melicinkan permukaan sesuatu kerja. Bagi
menghasilkan sesuatu kerja dengan cepat, permukaan yang licin, pemilihan kikir mestilah
dibuat dengan tepat. Pelbagai jenis kikir yang terdapat di dalam bengkel kayu. Kikir berbeza
dari segi panjang, bentuk, jenis potongan gigi dan kasar atau halus matanya.Panjang kikir-
diukur dari hujung hingga ke bahunya. Kikir yang biasa digunakan berbentuk segiempat
sama, segitiga tirus, separuh bulat dan bulat.
Jenis potongan gigi:
I. Gigi selari.
II. Gigi bersilang.
III. Gigi lengkong.
IV. Gigi parut
Kasar atau halus gigi bergantung pada berapa rapat gigi tersebut dipotong pada permukaan
kikir. Gred kehalusan gigi kikir boleh dikelaskan paling kasar,kasar,sederhana halus dan
sangat halus.

23. Page | 20
Jenis-jenis kikir:
a) Kikir Pipih Terus
 Kegunaannya untuk kerja am kerana giginya terdiri dari kasar, sederhana, halusdan
sangat halus.
 Pada satu permukaan kikir, giginya dipotong bersilang dan terdapat gigi lurus
dikedua-dua tepi kikir
 Dua pertiga panjangnya dari pangkal berbentuk selari dan satu pertiga panjangnya
berbentuk tirus.
b) Kikir pipih kasar
 Digunakan untuk penyudahan rata. Salah satu daripada tepinya tidak ada bergigi dan
disebut sebagai tepi selamat kerana tepi selamat digunakan semasa mengukir penjuru
dalam.
c) Kikir Belah Rotan
 Digunakan untuk menyudahkan bahagian-bahagian yang telah siap.
 Gigi pada permukaan rata bentuk silang wajik dan gigi pada permukaan melengkong
berbentuk silang.
 Gred gigi kikir ini terdiri dari kasar, halus dan sangat halus.

24. Page | 21
d) Kikir bulat
 Kikir ini juga disebut kikir ekor tikus. Digunakan untuk membesarkan lubang
berbentuk bulat dan melengkung.
 Gred gigi kikir ini terdiri dari kasar hingga sangat halus.
e) Kikir Segi Empat Sama
 Digunakan untuk membesarkan lubang segi empat sama secara kasar.
 Kikir ini boleh mengikir lurah atau alur.
 Gred gigi kikir ini terdiri dari kasar dan sangat halus.
f) Kikir Bentuk Pisau
 Kikir bentuk pisau digunakan untuk menajamkan gigi-gigi yang terdapat mata gergaji
dan alat-alat pemotong.
 Bentuknya sama seperti pisau dengan bersudut 15˚. Grednya pula terdiri daripada
kasar hingga sangat halus.
g) Kikir Jarum.
 Kikir ini terdapat dalam satu set. Satu set biasanya mengandungi antara 4hingga 12
jenis kikir.
 Kikir jenis ini digunakan untuk kerja-kerja penyudahan selepas sesuatu benda kerja
siap dimesin.
 Ianya juga digunakan oleh tukang pembuat jam dan tukang pembuatacuan. Grednya
dikelaskan daripada 00, 0, 1, 2 hingga 6. Gred no.6 ialah yang paling halus. Saiznya
iaitu 100mm, 140mm dan 160mm.

25. Page | 22
Gaya mengikir
Mengikir memerlukan kemahiran yang sangat tinggi. Seseorang pekerja bukan sahaja boleh
mengikir dengan tepat tetapi boleh membuat pemasangan benda kerja dengan menggunakan
alat tangan.Semasa mengikir, perkara berikut perlu diambil perhatian:
i. Gaya mengikir yang betul adalah penting semasa mengikir. Semasa berdiri kaki
mestilah renggang. Kaki kiri kehadapan dan kaki kanan terletak lebih kurang 45cm
hingga 50cm kebelakang.
ii. Tinggi benda kerja mestilah sesuai supaya kerja mengikir dapat dilakukan dengan
berkesan.
iii. Semasa mengikir, tekan kikir pada benda kerja dari gerakkan tangan dan badan
seperti dalam gambar. Tekanan dikenakan keatas kikir semasa kikir itu disorong
kehapan,semasa kikir ditarik ditarik kebelakang tekanan tidak diperlukan. Gigi kikir
dibentuk hanya untuk memotong kehadapan sahaja. Jika tekanan dikenakan semasa
kikir ditarik kebelakang, mata kikir akan jadi tumpul.
iv. Gaya mengikir juga boleh disesuaikan mengikut kedudukan benda kerja serta jenis
benda kerja.
Langkah Keselamatan /penjagaan kikir.
i. Sebelum mengikir pastikan hulu kikir dipasang dengan hulu yang sesuai.
ii. Kikir mestilah sentiasa dalam keadaan bersih. Kerak-kerak besi yang melekat
dicelahmata kikir boleh merosakan mata kikir dan bendakerja jika dibiarkan tanpa
dibersihkan.
iii. Selepas mengunakkan kikir, kikir hendaklah dibersihkan dan diletakkan dirak yang
khas setiap satu di simpan berasingan.
iv. Jangan gunakan kikir selain mengikir.
v. Gunakan kikir yang bersesuai dengan bahan yang hendak dikikir.
vi. Kikir yang lebih halus digunakan untuk bahan yang lebih keras.
vii. Elakkan kikir dari terkena air atau minyak. Jika terkena air ia mudah berkarat dan jika
terkena minyak ia akan mudah tergelinjir semasa mengikir.
viii. Gunakan berus kikir untuk membersihkan kikir.
ix. Gunakan kikir yang kasar terlebih dahulu dan siapkan dengan kikir yang halus.

26. Page | 23
2.6 BAHAN PENYANTUMAN
Bahan penyantuman sebenarnya banyak tetapi di sini hanya mengenai bahan pemasangan dan
kelengkapan dalam kayu dan perabot. Bahan tersebut memainkan peranan penting bagi
menyempurnakan pemasangan serta memberi pandangan yang menarik seperti kelengkapan
dalam pemasangan tingkap, pembinaan perabot dan lain-lain. Pemilihan bahan tersebut
adalah kerana faktor kekuatan, ketahanan, harga, kaedah pemasangan, kemudahan dan
menarik pada pandangan mata. Diantara bahan pemasangan adalah seperti paku dan
sebagainya.
A. PAKU
 Paku ialah satu bahan yang digunakan untuk mengikat bersama kayu. Kebanyakan
kayu diperbuat daripada bahan keluli lembut. Ia digunakan untuk kerja biasa yang
tidak bergalvani.
 Paku ada pelbagai jenis dan setiap jenis mempunyai sifat dan kegunaannya. Jenis
paku yang lazim digunakan ialah seperti paku biasa, paku kotak, paku kemasan, paku
panel, paku venir, paku payung, paku berkepala dua, paku konkrit, dan paku
bergelugur.
a) Paku Biasa  Paku ini berkepala bulat dan sesuai digunakan
dalam pembinaan yang berat seperti memaku
rangka dinding, membuat kotak dan pembinaan
am. Kapala paku mengelakkan paku daripada
senang tercabut.
b) Paku Kotak (box
nail)
 Paku kotak serupa dengan paku biasa kecuali
toloknya lebih kecil. Paku ini digunakan apabila
didapatipaku biasa mungkin meretakkan hujung
kayu dan amat sesuai untuk membuat kotak
pembinaan.

27. Page | 24
c) Paku Kemasan
(finishing nail)  Paku kemasan digunakan untuk kerja-kerja
kemasan seperti memasang pelapis dinding,kerja
perabot atau kerja yang tidak memerlukan
kelihatan kepala paku yang akan mencacatkan
kemasan pada permukaan kayu.
 Kepalanya berbentuk peluru dan boleh
dibenamkan ke dalam kayu dengan menggunakan
alat pembenam paku.
d) Paku Venir  Merupakan paku dawai halus serupa dengan paku
panel. Kadangkala paku jenis ini tidak mempunyai
kepala. Paku ini sesuai untuk memaku amai dan
bahan-bahan lain yang nipis.Selain daripada paku
jenis ini terdapat juga paku-paku lain yang
dihasilkan untuk kegunaan khas.
e) Paku
Panel(casing
nail)
 Sejenis paku dawai yang halus, kepalanya
berbentuk kon terbalik. Apabila dipakukan
kedalam kayu, kesannya kurang kelihatan, saiznya
antara 12mm × 20mm hingga 50mm ×16mm.
 Paku ini amat sesuai dugunakan dalam kerja panel
dan tidak akan memecahkan kayu.
f) Paku Payung  Paku ini kepalanya berbentuk seperti payung,
digunakan dalam pemasangan bumbung
bergelugur zink dan asbestos supaya air tidak tiris.
g) Paku Berkepala
Dua
 Paku ini mempunyai dua kepala. Ia digunakan
khas dalam pembinaan acuan kayu.
 Paku ini dipakukan sehingga kepala pertama
terbenam dan kepala kedua tertimbul
membolehkan paku ini dicabut dengan tukul
berkuku apabila acuan hendak dibuka.
h) Paku Konkrit
 Paku ini diperbuat daripada keluli keras. Ia boleh
dipakukan kepada konkrit apabila memasang kayu,
untuk menggantung barang-barang, memasang
pendakap dan sebagainya.
i) Paku Bergelugur
 Paku ini adalah jenis paku nipis segiempat
bujurdan bergelugur yang diperbuat daripada

28. Page | 25
keluli. Paku ini amat sesuai digunakan untuk
menemukan beberapa kepingan papan dan juga
tanggam
Cara menggunakan paku
 Untuk memaku terus ke permukaan kayu, panjang kayu mestilah 2½ kali tebal kayu
pertama
 Untuk memaku ke tepi kayu, panjang paku mestilah 3½ kali tebal kayu pertama.
Cara-cara memaku:
 Memaku tegak
 Untuk benda kerja kayu yang nipis.
 Paku dipegang secara tegak apabila mengetuk dengan tukul.
 Memaku serong.
 Memberi cengkaman yang lebih kuat dan kukuh
 Paku dipegang secara serong sedikit apabila mengetuk dengan tuku
B. SKRU
Skru adalah sejenis pengikat yang mempunyai kepala dan badannya diulirkan
sepenuhnya. Kebanyakan skru untuk kerja kayu diperbuat daripada keluli lembut,kuprum
atau loyang. Sebatang skru mengikat dua komponen dengan badannya melalui lubang
pada komponen kedua. Skru terdiri daripada beberapa bahagian iaitu:
a) Kepala
 bentuknya menentukan nama skru. Dikepalanya ada alur berbentuk lurus atau
berpalang membolehkan skru ini berputar dengan pemutar skru.
b) Batang bajak
 batang skru ialah bahagian skru dibawah kepalanya. Bahagian hujungnya
dibenamkan hingga ke hujung tajam.

29. Page | 26
c) Benang
 ia memudahkan skru dimasukkan ke dalam kayu dan memberi cengkaman yang
lebih kuat.
 Skru yang diperbuat daripada keluli lembut boleh digalvanikan, dikrom, dioksidakan
atau disalut dengan tar untuk kerja-kerja yang tertentuJenis-jenis skru
 Contoh-contoh skru yang biasa digunakan ialah seperti skru kepala bulat, skru
kepalarata, skru kepala timbul, dan skru kepala segi empat.
a) Skru
Kepala
Rata
 Skru kepala rata diperbuat daripada keluli lembut
bergalvani, tembaga dan loyang untuk mencegah
karat.
 Skru hendaklah dipasang dengan cermat kerana
mudah patah. Ia digunakan untuk kerja biasa dimana
kepala skrunya sama rata dengan permukaan kayu
seperti dalam pemasangan meja
b) Skru
Kepala
Bulat
 Skru kepala bulat mempunyai kepala yang bulat
dengan bahagian bawahnya rata, skru ini diperbuat
daripada keluli, loyang atau tembaga.
 Ia digunakan untuk mengikat bahagian kayu .
c) Skru
kepala
timbul
 Skru kepala timbul merupakan cantuman skru kapala
rata dan skru kepala bulat yang diperbuat daripada
bahan bahan yang sama tetapi lebih kuat daripada skru
kepala bulat.
 Ia juga digunakan untuk mengikat kepingan logam
kepada kayu
d) Skru
kepala
segi
empat
 Skru kepala segi empat merupakan sejenis skru yang
kuat, dan diperbuat daripada keluli. Kepala skru ini
berbentuk empat segi dan sepana digunakan untuk
mengikatnya.
 Ia juga digunakan untuk kerja kasar seperti jambatan,
pemasangan engsel pada pintu, pemasangan engsel
pada pintu pagar, pembinaan koc dan pasakan mesin.

30. Page | 27
Cara memasang skru
Pemasangan skru hendaklah dibuat dengan berhati-hati dan teliti untuk mendapatkan
cengkaman yang kuat dan mengelakkan daripada skru patah. Diantara langkah semasa
pemasangan skru seperti lubang untuk skru hendaklah dibuat dengan gerudi untuk menerima
batang bajak skru. Bagi kayu lembut pula lubang Cuma perlukan pada kepingan kayu atas
sahaja dan dibuatkan benam skru jika perlu.
Bagi kayu keras pula, lubang menerima batang bajak diperlukan pada kepingan kayu atas dan
lubang panduan diperlukan pada kepingan bawah. Skru mestilah dipasangkan dengan
memutar skru yang sesuai dan ia tidak sepatutnya diketuk dengan tukul besi kerana gentian
kayu akan terputus dan mengakibatkan daya pegangnya pada kayu berkurangan. Skru boleh
dipasangkan dengan lebih mudah jika hujungnya direndam didalam lilin atau sabun.
C. GLU
 Glu adalah suatu bahan yang dapat mencantumkan antara 2 benda kerja sama atau
berbeza sifatnya. Ia dibuat daripada pelbagai bahan yang terdiri daripada pelbagai
bahan yang terdiri daripada protein binatang, pokok, sayuran dan susu. Petroleum dan
lain-lain.Ia juga terdiri daripada pelbagai jenis dan kegunaan.
Jenis-jenis glu
 Glu binatang
 Glu kesin
 Glu protein sayur
 Glu darah albumin
 Resin urea fomeldehide
 Epoksi
 Glu PVA
 Glu sentuh
a) Glu Binatang  Glu binatang dihasilkan daripada kulit tulang dan
perut binatang.glu ini sesuai untuk kerja dalaman
seperti membuat perabot, venier, papan lapis dan
kulit buku.
 Glu ini digunakan dalam pembinaan dalam
tanggam bagi menguatkan kukuhan tanggam.
b) Glu Kesin  Kesin adalah sejenis serbuk yang didapati
daripada susu.
 Kesin dicairkan didalam air dengan alkali dan
akan menjadi glu kesin.
 Ia mempunyai sifat rintangan air dan suhu yang
sederhana, ia akan melumur kayu keras,ia akan
menjadi kering disebabkan kehilangan air.

31. Page | 28
c) Glu Protein
Sayur
 Glu protein sayur diperbuat daripada minyak
campuran seperti kacang soya, kacang tanah,
benih kapas dan dicampurkan dengan bahan-
bahan kimia yang lain.
d) Glu Darah
Albumin
 Glu Darah Albumin diperbuat daripada darah
albumin. Kedua-dua jenis glu protein sayuran dan
glu darah albumin sudah kurang digunakan dan
tempatnya diambil alih oleh mesin kerana glu-glu
itu mengambil masa yang lama untuk mengering
dan ini melambatkan proses penghasilan.
e) Glu PVA  Ia digunakan secara meluas kerana ia dihasilkan
yang sudah siap dibancuh dan boleh disinpan jika
ditutup rapat. Ia senang digunakan dan tidak
melumur.
 Tidak sesuai digunakan pada bahan logam, tidak
boleh membakar, tidak berkulat dan tidak berbisa.
Ia boleh mencapai kekuatan meksimum dalam
jangka masa 12 jam.
 Glu jenis ini biasa digunakan dalam pembinaan
am seperti merekat tanggam dan papan lapis
f) Epoksi
 Glu ini adalah sejenis resin yang cepat mengeras
apabila dicampurkan dengan agen pengeras.
 Ia mempunyai sifat rintangan kepada bahan-bahan
kimia, air dan juga tidak melumur.
 Glu ini sesuai digunakan untuk merekat bahan
seperti kayu, logam, kaca, tembikar, jubin,getah,
plastik dan sebagainya.
g) Glu Resin Urea
Formaldehyde
 Glu ini digunakan secara sejuk, ia dihasilkan
dalam keadaan cecair walaupun serbuk hendaklah
dicampurkan dengan ajen pengeras semasa
digunakan.
 Kebaikan glu ini ialah ia tidak melumur
h) Glu sentuh
 Merupakan cecair getah tiruan yang sangat senang
terbakar. Cara gunanya ialah dengan menyapu
keseluruhan kedua-dua permukaan benda kerja
tersebut dilekatkan kemudian ditekan dan diurut
hingga rata.
 Ia sesuai digunakan untuk merekatkan bahan-
bahan berlainan seperti lapisan plastik hiasan,
veneer, kain, kulit dan kaca.

32. Page | 29
2.7 KEMASAN DALAM KERJA KAYU
PENGENALAN
Kemasan merupakan projek terakhir dalam penghasilan sesuatu projek. Kaedah kemasan
yang betul menentukan kesenian tukang dan kecantikan benda kerja. Untuk menghasilkan
kemasan yang menarik dan bermutu tinggi, benda kerja atau projek perlu dirawat supaya
apabila disiapkan dengan kemasan tertentu tidak akan menunjukkan kelemahan dan
kecacatan kayu tersebut. Antara langkah-langkah dalam kerja kemasan adalah memilih
cat atau kemasan yang bersesuaian, merawat kecacatan kayu dengan menyapu dan
menyumbat dengan tepung penyumbat (filler powder), menggosok dan melelas
permukaan kayu dengan kertas las (sand paper), serta menyapu warna pada permukaan
kayu jika perlu atau membancuh cat dan mengecat samada menggunakan berus atau
spray.
TUJUAN KERJA KEMASAN
a) Untuk memberikan pandangan kayu yang lebih kemas dan cantik.
b) Untuk menghilangkan kesan calar atau cacat.
c) Untuk menyediakan lapisan pelindung daripada air atau serangga.
d) Untuk membuat projek kerja kayu yang lebih tahan lama.
1. BERUS
Berus Cat Berus cat digunakan untuk
menyapu lapisan cat dan tona
kayu. perlu dibersihkan selepas
digunakan supaya tidak rosak dan
dapat digunakan lagi.
Cara membersihkan dan
menyimpan berus cat adalah:
 Buangkan cat yang
melekatpada berus
dengan mengesat pada
perca kain, suratkhabar
lama atau pada tepi cat.
 Basuh berus cat dengan
pelarut cat seperti
turpentin. Rendam jika
perlu.
 Basuh berus dengan
menggunakan air dan
sabun.
 Perah dan keringkan.

33. Page | 30
 Gantung berus cat
ditempat yang sesuai.
Berus Syelek Digunakan untuk meyapu syelek.
Berus syelelk juga mesti
dibersihkan dengan cara yang
betul selepas digunakan supaya
tidak rosak atau kera
Cara membersihkan berus syelek
ialah:
i. Bersihkan berus syelek
dengan menggunakan spirit
methil.
ii. Basuh berus dengan
menggunakan air dan sabun
iii. Perah dan keringkan
iv. Gantung berus syelek
ditempat yang sesuai
BAHAN-BAHAN PENGEMAS
1. Kertas Las  Kertas las juga dikenali sebagai kertas pasir atau kertas
kaca. Ia dijual dalam bentuk keping berukuran 22cm x
27cm.
 Terdapat dua jenis las iaitu kertas pelelas kalis
air(untuk logam) dan kertas pelelas tidak kalis air
(untuk kerja kayu).
 Kertas las juga digunakan untuk menghilangkan
kecacatan dan tanda pada kayu serta menggosok kayu
hingga licin.
2. Tepung Penyumbat  Tepung peeyumbat yang digunakan adalah merupakan
pengemas seperti kapur Paris.
 Tepung penyumbat digunakan untuk menyumbat
lubang-lubang dan liang-liang kayu sebelum kerja

34. Page | 31
mengecat dan menyelek dilakukan.
 Tepung penyumbat dijual dalam bentuk yang mudah
dibancuh dengan air sehingga sebati.
3. Tepung Penyumbat
Polyfilla
 Sejenis penyumbat kayu khas yang berbentuk tepung.
 Cara penyediaan tepung penyumbat polyfilla dengan
air sehingga menjadi adunan yang pekat.
 Bagi menghasilkan kayu yang berwarna sama, bancuh
tepung polyfilla dengan menggunakan syelek dan
pewarna.
4. Syelek
 Resin asli yang dihasilkan dari tahi serangga bernama
Iac bug yang hidup di atas dahan ranting sejenis pokok
yang terdapat di Asia Tenggara.
 Larut di dalam alcohol-methylated spirit dan digunakan
untuk mengilatkan kayu dinamakan French polishing
secara sembur atau dengan menggunakan berus.
 Boleh didapati sebagai serpihan yang perlu dilarutkan di
dalam alkohol untuk digunakan,atau pun dibeli secara
bancuh siap. Ia nya lazim digunakan pada perabot dan
kayu untuk melindungi dan mencatikkan produk.
 Syelek biasa digunakan kerana kerana ia mempunyai
harga yang murah, mudah disediakan dan kalis air.
 Mempunyai dua jenis iaitu syelek jingga untuk kayu
berwarna sederhana dan syelek putih untuk kayu
berwarna pucat atau gelap.
5. Cat
 Cat adalah sejenis bahan cecair yang digunakan dalam
perusahaan untuk memberi lapisan perlindungan
kepada bahan-bahan kayu serta besi, lepa, konkrit,
batu-bata, dan lain-lain.
 Fungsi cat dalah untuk:
 Melindungi bahan perusahaan seperti yang disebut
di atas daripada kerosakan yang disebabkan oleh
keadaan cuaca, serangan serangga, pengoksidaan
dan sebagainya.
 Mencarikkan permandangan.
 Memudahkan membersihkan permukaannya

35. Page | 32
a) Cat Alas  Cat emulsi ialah sejenis cat yang berfungsi sebagai
pengalas untuk menutup lubang-lubang kecil pada
permukaan kayu dan logam. Cara menggunakan alas
ialah:
Pilih warna cat alas yang sama atau hamper
sama dengan catlincau yang akan digunakan
nanti.
Setelah permukaan kayu disapu dengan cat alas,
gosokkan permukaan itu dengan kertas las
selepas cat alas kering.
b) Cat Lincau  Sejenis cat yang dibancuh dengan turpentin atau pelarut
khas.
 Berfungsi untuk menghasilkan permukaan permukaan
yangcantik serta berkilat.
 Memberi perlindungan pada permukaan benda kerja
karana cat ini adalah kalis air dan mempunyai pewarna
dan cecair minyak linseed.
c) Cat Emulsi  Mengandungi pewarna dan cecair resin tiruan dan
hendaklah dibancuh dengan air untuk mencairkannya
semasa digunakan.
 Jenis cat emulsi lateks ialah cat yang diperbuat
daripada getah tiruan dan perlu dicairkan dengan air
apabila hendak digunakan untuk mengecat.
 Menghasilkan kemasan yang pudar.Cat ini mudah
digunakan dengan caradisapu dengan berus, digelek
dengan penggelek atau disembur. Cat lapisan tidak
diperlukan bagi kerja baru.
d) Cat Distemper  Juga dikenali sebagai cat kapur. Cat ini dihasilkan
dengan kapur mati dan dibancuhkan dengan air serta
sedikit nila supaya kelihatan putih.
e) Tona Kayu  Tona kayu adalah bahan pewarna yang perlu dilarutkan
dalam pelbagai perantaraan.Terdapat jenis tona warna
iaitu pewarna minyak, pewarna spirit dan pewarna air.
 Tona kayu digunakan untuk menggelapkan dan
mengeluarkan susunan urat kayu dan menyamakan
kayu yang berlainan warna.
f) Lekar  Lekar disapu selepas syelek dan ianya dapat mencegah
permukaan kayu daripada menjadi calar dan kusam.
Lekar yang biasa digunakan terdiri daripada jenis resin.
g) Venir Kayu  Merupakan kepingan kayu yang nipis untuk menampal
permukaan kayu.
 Ia menyerupai rupa kayu yang asli tetapi ia hanya perlu
ditampal pada permukaan kayu supaya kelihatan
seperti urat kayu.

36. Page | 33
BAB 3: LAPORAN DALAM PROJEK KAYU
NAMA PROJEK : PENYANGKUT KUNCI
3.1 BAHAN
1. 1 keping 8 inci
2. penyangkut kunci 3
3. skru Philips 2
4. pengantung kayu didinding
3.2 PERALATAN
1. Pensil penanda kayu
2. Pembaris / Sesiku L
3. Gergaji putting
4. Gergaji lengkung halus
5. Ragum meja
6. Kikir
7. Gantung kunci
8. Mesin gerudi
9. Skru driver Philips
10. Ketam golek
3.3 BAHAN ALATAN KEMAS
1. Kertas las
2. Syelek
3. Tepung penyumbat

37. Page | 34
3.4 LANGKAH-LANGKAH KERJA
Langkah 1 :
Gambarajah 1 : lakaran projek
Lukiskan gambaran projek diatas kertas
mengikut ukuran yang dikhendaki.
Langkah 2 :
Gambarajah 2: lukis lakaran diatas kayu
Kemudian lukis gambaran projek diatas kayu
dengan menggunakan pensil penanda(tukang)
untuk mendapatkan panjang ukuran yang
dikhendaki
Langkah 3 : Selepas menanda, kayu tersebut diapit dengan
raggum meja untuk kerja pemotongan.
Langkah 4 :
Gambarajah 3: kayu dipotong
menggunakan gergaji lengkung halus
Kayu yang telah ditanda dipotong
menggunakan gergaji putting dan gergaji
lengkung halus.

38. Page | 35
Gambarajah 4: kayu dipotong
menggunakan gergaji putting
Langkah 5 :
Gambarajah 5: mengemaskan
permukaan kayu dengan ketam golek
Setelah kayu siap di potong, gunakan ketam
golek untuk mengemaskan permukaan kayu
Langkah 6 :
Gambarajah 6 : kemaskan permukaaan
kayu dengan kertas las
Kemaskan setiap permukaan kayu dengan
kertas las dan tutup lubang dengan
menggunkan tepung penyumbat dan kemaskan
dengan kertas lagi.
Langkah 7 : Kemudian projek yang telah siap disyelek
sebanyak dua kali untuk mendapatkan hasil
yang menarik.

39. Page | 36
3.5 HASIL PROJEK
Gambarajah 7: kayu disyelek
Langkah 8 :
Gambarajah 8: gantung penyangkut
kunci
Gambarajah 9: tempat peyangkut kayu
di dinding
Setelah selepas projek kayu tersebut diratakan
menggunakan kertas las dan akhirnya projek
kayu tersebut dibuat lubang menggunakan
mesin gerudi untuk letak penyangkut kunci.

40. Page | 37
BAB 4: PERBINCANGAN
Pada awal projek ini saya telah memilih bentuk projek adalah topi koboi tetapi diakhir
projek saya dapati ukuran saya tidak simetri. Oleh itu, saya telah menukar rupa bentuk projek
saya kepada topi lanun. Walaupun berlaku pertukaran rekabentuk ini ia tidak menjejaskan
saya untuk menyelesaikan projek ini.
BAB 5: KESIMPULAN
Kesimpulan yang saya dapati daripada projek ini, saya dapat belajar pelbagai teknik
serta cara-cara baru untuk melakukan kerja pertukangan kayu ini. Hal ini kerana kerja
ketukangan kayu ini merupakan kerja yang memerlukan ketelitian dari segi aspek pemilihan
bahan, pengukuran serta kaedah – kaedah lain dan teknik yang digunakan untuk
menyelesaikan tugasan ini. Selain itu, kerja ketukangan kayu ini juga memerlukan penelitian
yang tinggi bagi menghasilkan kerja yang sempurna dan berkualiti
Antara perkara yang baru saya pelajari ialah cara menggunakan alatan ketukangan kayu yang
tidak pernah saya guna seperti ketam golek, gerudi tangan dan sebagainya
Disamping itu, dalam melaksanakan tugasan ini, saya banyak didedahkan mengenai fungsi
dan cara – cara menggunakan alatan tangan berbanding alatan mesin. Hal ini kerana bagi
pendedahan asas kepada saya agar mahir dalam kerja-kerja ketukangan menggunakan alatan
tangan. Selama 4 minggu kami melaksanakan tugasan ini ia memerlukan kekuatan fizikal dan
mental kerana semua proses kerja ketukangan ini adalah menggunakan tenaga sepenuhnya.
Secara keseluruhannya, tugasan ini adalah merupakan kerja yang mudah jika dilakukan
dengan mengikut segala panduan yang telah diberikan oleh pensyarah dan instuktor.
BAB 6: RUJUKAN
1. Nurul Syuhada Rahim (2013), folio kerja kayu dari
http://www.scribd.com/doc/144895627/FOLIO-KERJA-KAYU diambil pada
20/11/2015