Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm_08322212092019

KLTN Tìm hiểu SP&DVTT-TV của Trung tâm TT-TV Trường ĐH KTQDHN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA THÔNG TIN – THƯ VIỆN
-------***-------
LÃ THỊ TRANG
TÌM HIỂU SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ THÔNG TIN - THƯ VIỆN
CỦA TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƯ VIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN HÀ NỘI
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: THÔNG TIN – THƯ VIỆN
HỆ ĐÀO TẠO: CHÍNH QUY
KHOÁ HỌC: QH-2006-X
HÀ NỘI, 2010
Lã Thị Trang – K51 – Thông tin - Thư viện Page 1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA THÔNG TIN – THƯ VIỆN
-------***-------
LÃ THỊ TRANG
TÌM HIỂU SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ THÔNG TIN THƯ - VIỆN
CỦA TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƯ VIỆN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: THÔNG TIN – THƯ VIỆN
Hệ đào tạo: Chính quy
Khóa học: QH-2006-X
NGƯỜI HƯỚNG DẪN: ThS. Trần Thị Thanh Vân
HÀ NỘI, 2010

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đề tài mà em nghiên cứu không bị trùng lặp với các đề tài
đã nghiên cứu trước đây. Đề tài nghiên cứu về thực trạng hệ thống sản phẩm và
dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân Hà Nội; đánh giá ưu nhược điểm của hệ thống sản phẩm và
dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm; phân tích những thuận lợi, khó khăn
của Trung tâm khi tiến hành xây dựng, hoàn thiện, phát triển hệ thống sản phẩm
và dịch vụ thông tin - thư viện. Đồng thời, đề tài cũng đã đưa ra những góp ý để
Ban lãnh đạo Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Hà Nội làm cơ sở xem xét hoàn thiện, nâng cao chất lượng và phát triển hệ thống
sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm trong thời gian tới.
Hà Nội, ngày 18 tháng 05 năm 2010
Sinh viên
Lã Thị Trang
LỜI CẢM ƠN

Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới ThS. Trần Thị Thanh Vân-Người đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này.
Em xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo trong khoa
Thông tin – Thư viện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn- Đại học
Quốc gia Hà Nội- những người đã dày công dạy dỗ, truyền đạt kiến thức cho em
trong suốt cả khoá học.
Em xin gửi lời cảm ơn tới các cô, các chú, các anh chị làm việc tại Trung tâm
Thông tin – Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội đã nhiệt tình
giúp đỡ em trong quá trình hoàn thành khoá luận.
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân và bạn bè đã luôn bên
em, động viên và khuyến khích em đạt được kết quả như ngày hôm nay.
Trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, do thời gian ngắn cộng với trình
độ chuyên môn nghiệp vụ cũng như kinh nghiệm thực tế của một sinh viên còn
hạn chế. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song khoá luận chắc chắn không tránh
khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp, chỉ bảo
của các thầy cô, các cán bộ thư viện và bàn bè để đề tài được hoàn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 18 tháng 05 năm 2010
Sinh viên
Lã Thị Trang
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu viết tắt Ký hiệu đầy đủ
1 OPAC Online Public Access Catalog
2 ISBD
International Standard Bibliographic Description
3 MARC Machine Readable Cataloging
4 Trung tâm
Trung tâm Thông tin - Thư viện
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

TT Tên Trang
1
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Trung tâm Thông tin – Thư viện
16
2
Bảng 1: Mức độ đáp ứng thông tin của các sản phẩm thông
tin - thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
34
3
Biểu đồ 1: Mức độ đáp ứng thông tin của các sản phẩm
thông tin - thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
35
4
Bảng 2: Mức độ đáp ứng thông tin của các dịch vụ
thông tin – thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
44
5
Biểu đồ 2: Mức độ đáp ứng thông tin của các dịch vụ
thông tin – thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
45
6
Bảng 3: Mức độ sử dụng các dịch vụ thông tin - thư viện
tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
46
7
Biểu đồ 3: Mức độ sử dụng các dịch vụ thông tin - thư viện
tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
47
MỤC LỤC
Lời mở đầu

...................................................................................................................
5
1. Tính cấp thiết của đề tài
...................................................................................................................
5
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
...................................................................................................................
6
3. Tình hình nghiên cứu theo hướng đề tài
...................................................................................................................
7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
...................................................................................................................
8
4.1. Đối tượng nghiên cứu
...................................................................................................................
8
4.2. Phạm vi nghiên cứu
...................................................................................................................
8
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
...................................................................................................................
8
5.1. Cơ sở lý luận
...................................................................................................................
8
5.2. Phương pháp nghiên cứu
...................................................................................................................
8

6. Đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn của đề tài
...................................................................................................................
9
6.1. Đóng góp về mặt lý luận
...................................................................................................................
9
6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
...................................................................................................................
9
7. Bố cục của khóa luận
...................................................................................................................
9
NỘI DUNG
Chương 1: Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân Hà Nội trước nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học
của Nhà trường
1.1. Vài nét về Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
10
1.2. Giới thiệu về Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
11
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển
.................................................................................................................
11
1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ
.................................................................................................................
13

1.2.3. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ
.................................................................................................................
14
1.2.4. Cơ sở vật chất và nguồn lực thông tin
.................................................................................................................
17
1.2.4.1. Cơ sở vật chất
......................................................................................................................
17
1.2.4.2. Nguồn lực thông tin
......................................................................................................................
17
1.3. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin tại Trung tâm Thông tin -
Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
......................................................................................................................
18
1.3.1. Đặc điểm người dùng tin của Trung tâm Thông tin - Thư viện
.................................................................................................................
18
1.3.2. Đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin tại Trung tâm Thông
tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
19
1.4. Vai trò của sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện đối với
Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà
Nội
.................................................................................................................
20

Chương 2: Thực trạng các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện
của Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân Hà Nội
......................................................................................................................
22
2.1. Thực trạng các sản phẩm thông tin - thư viện của Trung tâm
Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
22
2.1.1. Hệ thống mục lục
.................................................................................................................
22
2.1.1.1. Mục lục chữ cái
......................................................................................................................
23
2.1.1.2. Mục lục phân loại
......................................................................................................................
24
2.1.1.3. Mục lục công vụ
......................................................................................................................
24
2.1.1.4. Mục lục tra cứu trực tuyến
......................................................................................................................
24
2.1.2. Thư mục
......................................................................................................................
26
2.1.2. 1. Thư mục thông báo sách mới
......................................................................................................................
26

2.1.2. 2. Thư mục luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ
......................................................................................................................
27
2.1.2. 3. Thư mục chuyên đề báo, tạp chí
......................................................................................................................
28
2.1.3. Danh mục luận văn tốt nghiệp của sinh viên
......................................................................................................................
29
2.1.4. Cơ sở dữ liệu
.................................................................................................................
30
2.1.5. Hiệu quả sử dụng các sản phẩm thông tin - thư viện tại Trung
tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
34
2.2. Thực trạng các dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm
Thông tin – Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
.................................................................................................................
36
2.2.1. Dịch vụ cung cấp tài liệu
.................................................................................................................
36
2.2.1.1. Dịch vụ cho mượn tài liệu về nhà
.................................................................................................................
36
2.2.1.2. Dịch vụ đọc tài liệu tại chỗ
.................................................................................................................
37
2.2.1.3. Dịch vụ cung cấp bản sao tài liệu

.................................................................................................................
40
2.2.2. Dịch vụ tra tìm tin
.................................................................................................................
41
2.2.3. Dịch vụ truy cập Internet
.................................................................................................................
43
2.2.4. Dịch vụ hướng dẫn người dùng tin
.................................................................................................................
43
2.2.5. Dịch vụ khai thác tài liệu đa phương tiện
.................................................................................................................
43
2.2.6. Hiệu quả sử dụng các dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung
tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
......................................................................................................................
44
Chương 3: Một số nhận xét và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
sản phẩm và dịch vụ Thông tin - Thư viện tại Trung tâm Thông tin -
......................................................................................................................
49
3.1. Những thuận lợi và khó khăn của Trung tâm Thông tin - Thư
viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
......................................................................................................................
49
3.1.1. Thuận lợi
......................................................................................................................
49

3.1.2. Khó khăn
......................................................................................................................
51
3.2. Nhận xét về sản phẩm và dịch vụ của Trung tâm Thông tin -
......................................................................................................................
52
3.2.1. Ưu điểm
.................................................................................................................
52
3.2.2. Nhược điểm
.................................................................................................................
53
3.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch
vụ thông tin - thư viện của Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường
Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
......................................................................................................................
55
3.3.1. Tăng cường xây dựng và hoàn thiện nguồn thông tin
.................................................................................................................
55
3.3.2. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật
......................................................................................................................
56
3.3.3. Đào tạo và nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ
.................................................................................................................
56
3.3.4. Đào tạo và hướng dẫn người dùng tin
.................................................................................................................
57

3.3.5. Marketing các loại hình sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư
viện
..............................................................................................................
57
3.3.6. Hoàn thiện, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông
tin - thư viện hiện có
......................................................................................................................
58
3.3.7. Xây dựng các sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư viện mới
......................................................................................................................
60
KẾT LUẬN
...................................................................................................................
62
TÀI LIỆU THAM KHẢO
...................................................................................................................
63
PHỤ LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thế kỉ XXI được coi là thế kỷ của nền “Kinh tế tri thức”, thế kỷ của xã hội
hoá thông tin, dẫn đến sự bùng nổ thông tin một cách mạnh mẽ trong xã hội. Sự
bùng nổ thông tin đã làm cho các nguồn thông tin gia tăng một cách nhanh
chóng cả về số lượng và chất lượng. Bên cạnh đó nhu cầu thông tin của người
dùng tin cũng ngày càng gia tăng, đỏi hỏi thông tin được cung cấp phải có giá trị

cao. Các cơ quan thông tin - thư viện có vai trò quan trọng như là cầu nối giúp
cho người dùng tin tiếp cận đến các nguồn thông tin, tri thức khoa học. Trong
hoàn cảnh mới đòi hỏi các cơ quan thông tin - thư viện phải có quá trình xử lý
thông tin khoa học, nhằm tạo ra các sản phẩm thông tin - thư viện và tổ chức
triển khai các dịch vụ thông tin - thư viện có chất lượng cao để đáp ứng được
nhu cầu thông tin ngày càng cao của người dùng tin.
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội là một trường trọng điểm, trung
tâm đào tạo các cử nhân, cán bộ chuyên ngành Kinh tế. Đây là nguồn nhân lực
quan trọng góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước. Song, để đào tạo
được đội ngũ cử nhân, cán bộ kinh tế giỏi về chuyên môn nghiệp vụ phụ thuộc
vào rất nhiều yếu tố trong đó có một yếu tố không thể thiếu được đó là nguồn
thông tin, tư liệu, các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện đáp ứng nhu cầu
học tập nghiên cứu của họ.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để tạo ra được các sản phẩm và dịch vụ thông tin
- thư viện có hiệu quả nhằm đáp ứng một cách tốt nhất nhu cầu của người dùng
tin là một bài toán khó không chỉ đối với Trung tâm Thông tin - Thư viện
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội (gọi tắt là Trung tâm) nói riêng mà
còn là vấn đề cần giải quyết của tất cả các cơ quan thông tin - thư viện trường đại
học nói chung.
Xác định được ý nghĩa, tầm quan trọng của các sản phẩm và dịch vụ thông tin
- thư viện đối với việc đáp ứng nhu cầu tin của người dùng tin, tác giả đã tiến
hành nghiên cứu đề tài: “Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện
của Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà
Nội” nhằm mục đích tìm hiểu thực trạng các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà
Nội. Qua đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, phát triển các sản
phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm trong giai đoạn hiện nay.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Trên cơ sở khảo sát, nghiên cứu hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện tại Trung tâm nhằm:
+ Mục đích:
Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển hệ thống sản phẩm và dịch
vụ thông tin - thư viện của Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh
tế Quốc dân Hà Nội.
+ Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục tiêu trên, đề tài đi sâu nghiên cứu các
vấn đề sau:
- Tìm hiểu sơ lược về Trung tâm.
- Đặc điểm và nhu cầu của người dùng tin tại Trung tâm.
- Tìm hiểu yêu cầu và sự cần thiết phải phát triển các sản phẩm và dịch vụ
thông tin - thư viện tại Trung tâm.
- Thực trạng hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện tại Trung tâm;
đánh giá ưu nhược điểm của hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện
của Trung tâm; phân tích những thuận lợi, khó khăn của Trung tâm khi tiến hành
xây dựng, hoàn thiện, phát triển hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển hệ thống sản phẩm
và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm trong thời gian tới.
3. Tình hình nghiên cứu theo hướng đề tài
Đã có khá nhiều đề tài nghiên cứu về các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện tại các cơ quan thông tin - thư viện nói chung và các trung tâm thông tin -
thư viện trường đại học nói riêng. Cụ thể một số khoá luận tốt nghiệp của sinh
viện Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội
như: Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm Thông tin

- Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội năm 2003 của Đinh Quang
Huy, Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm Thông tin
- Thư viện Trường Đại học Đại học Giao thông vận tải năm 2005 của Vũ Thị
Thuý Nhài, Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Thư viện
Trung ương quân đội năm 2009 của Phạm Trang Nhung…
Nghiên cứu về sản phẩm và dịch vụ tại Trung tâm Thông tin - Thư viện
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội đã có 01 một đề tài luận văn tốt
nghiệp: “Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm
Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội” năm 2003 của
tác giả Đinh Quang Huy.
Tác giả trên mới tập trung nghiên cứu các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện truyền thống, ít đề cập đến các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện
hiện đại. Khi nghiên cứu thực hiện đề tài này, tác giả đã đi sâu hơn nghiên cứu
các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện ở dạng truyền thống và hiện đại của
Trung tâm.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư viện của Trung tâm Thông tin – Thư
viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
+ Về mặt thời gian: Trong giai đoạn hiện nay

+ Về mặt không gian: Tại Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
5.1. Cơ sở lý luận của đề tài
- Khoá luận dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ
Chí Minh về công tác sách báo và thư viện.
- Khoá luận dựa trên các tài liệu chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về hoạt động
thông tin khoa học và công nghệ.
5.2. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu về sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện của Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà
Nội tác giả đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:
• Phân tích tổng hợp tài liệu
• Phương pháp phỏng vấn trực tiếp và qua bảng hỏi
• Phương pháp thống kê số liệu
• Phương pháp quan sát trực tiếp
6. Đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1. Đóng góp về mặt lý luận
- Nghiên cứu nhằm đóng góp vào việc tìm hiểu hệ thống sản phẩm và dịch vụ
thông tin - thư viện tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân Hà Nội.
6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn

- Giới thiệu khái quát về Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội và Trung
tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
- Giới thiệu hệ thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm
Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
- Phân tích những khó khăn, thuận lợi và đưa ra đánh giá, nhận xét về hệ
thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm; đồng thời đề xuất
các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư
viện. Khoá luận sẽ là góp ý để Ban lãnh đạo Trung tâm xem xét và nâng cao hơn
chất lượng hoạt động thông tin - thư viện của mình.
7. Bố cục của khoá luận
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục khoá luận
được chia làm 3 chương:
Chương 1: Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân Hà Nội trước nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học của Nhà trường.
Chương 2: Thực trạng các sản phẩm và dịch vụ thông tin – thư viện của
Trung tâm Thông tin – Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
Chương 3: Một số nhận xét và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng sản
phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm Thông tin – Thư viện
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
CHƯƠNG 1: TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN HÀ NỘI TRƯỚC NHIỆM VỤ
ĐÀO TẠO VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NHÀ TRƯỜNG
1.1. Vài nét về Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội được thành lập theo Nghị định số
678-TTg ngày 25 tháng 1 năm 1956, với tên gọi ban đầu là Trường Kinh tế Tài

chính. Trường được đặt trong hệ thống Đại học nhân dân Việt Nam trực thuộc
Thủ tướng Chính phủ. Ngày 22 tháng 5 năm 1958, Thủ tướng Chính Phủ ra Nghị
định số 252-TTg đổi tên Trường thành Trường Đại học Kinh tế Tài chính trực
thuộc Bộ Giáo dục. Tháng 1 năm 1965 Trường được đổi tên thành Trường Đại
học Kinh tế Kế hoạch. Ngày 22 tháng 10 năm 1985, Bộ trưởng Bộ đại học và
Trung học chuyên nghiệp (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) ra Quyết định số
1443/QĐ-KH đổi tên Trường thành Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
cho đến nay.
Qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, Trường Đại học Kinh tế Quốc
dân Hà Nội luôn luôn giữ vững vị trí là một trong những trung tâm đào tạo và
bồi dưỡng cán bộ quản lý kinh tế và quản trị kinh doanh lớn nhất ở Việt nam.
Trường hiện có hơn 49.570 sinh viên, 1.167 cán bộ, giảng viên, công nhân viên
(trong đó có 697 giảng viên, 19 giáo sư và 105 phó giáo sư, 107 tiến sĩ và 398
thạc sĩ).
Hiện tại Trường đã tổ chức đào tạo các bậc học sau: ở bậc đại học đào tạo 45
chuyên ngành thuộc 8 khối chuyên ngành khác nhau; ở bậc cao học đào tạo hai
nhóm ngành: Kinh tế, Kinh doanh và quản lý với 33 chuyên ngành hẹp; bậc
nghiên cứu sinh đào tạo 14 mã số chuyên ngành với 22 chuyên ngành hẹp.
Đến nay, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đào tạo được nhiều thế hệ cán
bộ quản lý chính quy, năng động và dễ thích nghi với nền kinh tế thị trường và
có khả năng tiếp thu các công nghệ mới. Trong số những sinh viên tốt nghiệp
của Trường, nhiều người hiện đang giữ những chức vụ quan trọng trong các cơ
quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các doanh nghiệp.
Để đảm bảo chất lượng giảng dạy và học tập đạt tiêu chuẩn quốc tế, Trường
đang nâng cấp hệ thống phòng học, mua các thiết bị hiện đại, biên soạn và xuất
bản giáo trình và các tài liệu tham khảo, hệ thống thông tin phục vụ đào tạo và
nghiên cứu, đổi mới và nâng cấp cơ sở vật chất hiện có với những trang thiết bị

hiện đại. Mục tiêu phấn đấu của Trường đến năm 2020 trở thành một trường đại
học hiện đại với đầy đủ các trang thiết bị tiên tiến.
1.2. Giới thiệu Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân Hà Nội
1.2.1. Quá trình hình thành và phát triển
Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội là
một bộ phận hữu cơ trong cơ cấu tổ chức của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Hà Nội. Ngay từ khi thành lập, Ban Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế - Tài
chính Hà Nội đã nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa to lớn và sự cần thiết của việc xây
dựng một thư viện có hệ thống tài liệu, thông tin phù hợp với các chuyên ngành
đào tạo của Nhà trường. Chính vì vậy, ngay sau khi thành lập (năm 1956),
Trường đã thành lập Thư viện Trường Đại học Kinh tế - Tài chính Hà Nội, nay
được đổi tên thành Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế
Quốc dân Hà Nội.
Khi mới thành lập, Trung tâm gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất chật,
nguồn kinh phí hạn hẹp. Trung tâm chỉ có một phòng đọc nhỏ, cơ sở vật chất
thiếu thốn, lạc hậu, số lượng tài liệu chỉ có vài trăm cuốn sách. Tài liệu phục vụ
người dùng tin chủ yếu là tài liệu của Liên Xô cũ và Trung Quốc tặng biếu hoặc
bán rẻ, sách và các bài giảng chủ yếu là sách dịch của các chuyên gia Liên Xô cũ
và Trung Quốc.
Trải qua trên 50 năm xây dựng và phát triển Trung tâm đã có nhiều thay đổi
tích cực. Hiện tại Trung tâm đã có cơ sở hạ tầng khá khang trang, đầy đủ trang
thiết bị hiện đại, vốn tài liệu thông tin phong phú, đa dạng, đội ngũ cán bộ lớn
mạnh cả về số lượng và chất lượng. Trung tâm đã chuyển dần từ một thư viện có
quy mô nhỏ trở thành một Trung tâm thông tin - thư viện chuyên ngành Kinh tế
và Quản trị kinh doanh.
Trung tâm đã bổ sung được vốn tài liệu khá phong phú, đa dạng: Trung tâm
hiện có trên 107.500 cuốn sách bằng tiếng Việt, tiếng Anh, Pháp, Đức, Nga,

Nhật bản, Trung Quốc... ; 210 loại báo, tạp chí, trong đó có 7 loại báo tạp chí
nước ngoài; Luận án tiến sĩ, thạc sĩ: trên 4.198 cuốn; Khoá luận tốt nghiệp của
sinh viên: trên 15.000 cuốn… (theo số liệu thống kê năm 2008). Trung tâm đã
từng bước ứng dụng tin học vào quản lý và phục vụ: Trung tâm đang ứng dụng
phần mềm tích hợp quản lý thư viện Libol 6.0 trong quản lý hoạt động và phục
vụ người dùng tin; Trung tâm đã xây dựng được cơ sở dữ liệu về: sách, luận án,
luận văn, báo, tạp chí với hơn 23.684 biểu ghi; cơ sở dữ liệu điện tử trực tuyến,
cơ sở dữ liệu lưu giữ trên đĩa CD-ROM…
Trung tâm còn thiết lập quan hệ hợp tác với một số thư viện trường đại học
trong nước, một số tổ chức nước ngoài để trao đổi kinh nghiệm chuyên môn,
tranh thủ những nguồn tài liệu tặng biếu, làm tăng thêm vốn tài liệu của Trung
tâm. Nguồn tài liệu của Trung tâm đều phù hợp với diện đào tạo, đáp ứng tài liệu
tham khảo cho 32 chuyên ngành đào tạo của Nhà trường.
Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội đã
phục vụ được khối lượng người dùng tin khá lớn: hàng nghìn sinh viên các hệ
đào tạo, hơn 1000 cán bộ, giảng viên, công nhân viên của Trường (năm 2008-
2009 Trung tâm đã phục vụ 67.369 lượt người dùng tin), cấp thẻ cho trên 49.570
người dùng tin… Đóng góp vào sự nghiệp giáo dục, đào tạo của Nhà trường, góp
phần đưa Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội trở thành một trường trọng
điểm của cả nước.
1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ
∗ Chức năng:
Chức năng chính của Trung tâm là thu thập, lưu trữ, xử lý và cung cấp tư liệu
thông tin về khoa học xã hội nói chung, khoa học kinh tế nói riêng cho tất cả cán
bộ, giáo viên, sinh viên trong công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học và học
tập. Bên cạnh đó còn có chức năng văn hoá, giải trí: đáp ứng nhu cầu thông tin
văn hoá, giải trí cho người dùng tin sau những giờ học tập, làm việc căng thẳng.
∗ Nhiệm vụ:

Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội có
những nhiệm vụ chính sau:
- Xây dựng và trình hiệu trưởng phê duyệt kế hoạch chiến lược phát triển
công tác thông tin thư viện theo hướng hiện đại.
- Lập kế hoạch và tổ chức bổ sung, tiếp nhận các loại tài liệu thông tin ở cả
dạng in trên giấy và dạng điện tử, phù hợp với diện nghiên cứu, đào tạo của Nhà
trường.
- Tổ chức quản lý, bảo quản và lưu trữ vốn tài liệu.
- Tổ chức các loại hình tuyên truyền, giới thiệu các loại tài liệu, đẩy mạnh
việc sử dụng có hiệu quả vốn tư liệu thông tin mà thư viện quản lý.
- Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại trong quản lý và phục
vụ người dùng tin, nhằm tăng cường khả năng lưu trữ, xử lý, tìm kiếm và khai
thác tư liệu thông tin trong nước và quốc tế.
- Tổ chức cung cấp, phục vụ người dùng tin khai thác các tài liệu có hiệu
quả.
- Mở rộng quan hệ hợp tác, trao đổi kinh nghiệm quản lý, nghiệp vụ với thư
viện các trường đại học trong và ngoài nước.
- Lập và thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, tin học và ngoại ngữ cho đội ngũ cán bộ, nhân viên của Trung
tâm.
1.2.3. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ
Trung tâm thông tin - thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội có
cơ cấu tổ chức như sau:
- Ban giám đốc: gồm có: 01 Giám đốc, 01 Phó giám đốc phụ trách về chuyên
môn nghiệp vụ, 01 Phó giám đốc phụ trách về tin học.

Ban giám đốc chịu trách nhiệm quản lý, chỉ đạo các hoạt động chung của cơ
quan, thu thập những thông tin từ trong và ngoài hệ thống để đưa ra những quyết
định chỉ đạo đúng đắn và chính xác cho sự phát triển của Trung tâm.
Hiện tại Trung tâm có 10 phòng phục vụ và phòng chức năng, mỗi phòng
chịu trách nhiệm riêng theo chuyên môn của từng phòng:
- Phòng bổ sung và nghiệp vụ
- Phòng tin học - Quản trị mạng
- Phòng thông tin thư mục
- Phòng tra tìm tin và truy cập Internet
- Phòng đọc dành cho cán bộ, giáo viên, nghiên cứu sinh, học viên cao học
- Phòng đọc Sách tiếng Việt và Ngoại văn
- Phòng đọc báo, tạp chí
- Phòng cho mượn sách tiếng Việt về nhà
- Phòng đọc luận án, luận văn
- Phòng đọc dữ liệu điện tử
Trung tâm có đội ngũ cán bộ khá năng động nhiệt tình, có tinh thần trách
nhiệm trong công việc. Tổng số cán bộ nhân viên của Trung tâm: 25 cán bộ,
trong đó có 20 cán bộ được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ thông tin - thư viện
(03 cán bộ trình độ thạc sĩ), 05 cán bộ phụ trách công việc bảo vệ và vệ sinh.
Trung tâm luôn không ngừng bổ sung thêm số lượng cán bộ, đồng thời tổ
chức đào tạo nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, để cán bộ của Trung
tâm có thể bắt kịp với nhịp độ phát triển chung của ngành thông tin - thư viện
trong nước cũng như thế giới để nâng cao hiệu quả chất lượng phục vụ người
dùng tin tại Trung tâm. Bên cạnh đó cán bộ thư viện của Trung tâm luôn được

quan tâm về đời sống vật chất và tinh thần, tạo điều kiện học tập nâng cao trình
độ chuyên môn, nghiệp vụ.
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Trung tâm Thông tin - Thư viện
BAN GIÁM ĐỐC
BỘ PHẬN KỸ
THUẬT
NGHIỆP VỤ
BỘ PHẬN
PHỤC VỤ

1.2.4. Cơ sở vật chất và nguồn lực thông tin
1.2.4.1. Cơ sở vật chất
Trung tâm được Nhà trường dành cho một toà nhà 3 tầng nằm trong diện tích
khoảng 3.000m2
, trong đó diện tích sử dụng thực tế là khoảng 15.000m2
. Không
gian đọc tại Trung tâm được bố trí thoáng mát, khoa học tạo điều kiện cho người
dùng tin cảm thấy thoải mái khi đến Trung tâm sử dụng tài liệu. Các phòng phục
vụ của Trung tâm được bố trí tương đối hợp lý, thuận tiện cho người dùng tin:
Phòng mượn sách Việt văn; Phòng đọc sách Việt văn và Ngoại văn; Phòng đọc
Phòng bổ sung
và nghiệp vụ
Phòng thông tin
thư mục
Phòng tin học -
Quản trị mạng
Phòng tra tìm tin và
truy cập Internet
Phòng đọc dành cho
cán bộ, giáo viên,
nghiên cứu sinh, học
viên cao học
Phòng đọc Sách tiếng
Việt và Ngoại văn
Phòng đọc luận án,
luận văn
Phòng cho mượn sách
tiếng Việt về nhà
Phòng đọc báo, tạp chí
Phòng đọc dữ liệu
điện tử

tư liệu về luận án, luận văn; Phòng tra cứu tìm tin; Phòng đọc dành cho cán bộ,
giáo viên, nghiên cứu sinh;…
Trung tâm đã trang bị: 100 máy vi tính được nối mạng cục bộ (mạng LAN)
và mạng thông tin toàn cầu (mạng Internet); hàng trăm giá sách mới, 600 chỗ
ngồi đọc, tự học; hệ thống máy điều hoà nhiệt độ, quạt trần, hệ thống quạt thông
gió, hệ thống đèn chiếu sáng, hệ thống camera để quản lý, hệ thống phòng báo
cháy, máy photocopy, máy in, máy scanle… Đặc biệt Trung tâm còn có phòng
hội thảo khang trang, với hơn 40 chỗ ngồi, trang thiết bị hiện đại.
1.2.4.2. Nguồn lực thông tin
Trung tâm có vốn tài liệu khá phong phú, đa dạng với hiện trạng như sau:
• - Số sách hiện có: trên 107.500 cuốn; Báo tạp chí: 210 loại, trong đó có 7
loại báo tạp chí nước ngoài
• - Luận án thạc sĩ, tiến sĩ: trên 4.198 cuốn; Luận văn tốt nghiệp của sinh
viên: trên 15.000 cuốn
• - Cơ sở dữ liệu: cơ sở dữ liệu lưu trên đĩa CD-ROM khoảng 1000 đĩa, các
cơ sở dữ liệu trực tuyến…
1.3. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin của Trung tâm Thông tin -
1.3.1. Đặc điểm người dùng tin của Trung tâm Thông tin - Thư viện
Người dùng tin chính là chủ thể của nhu cầu tin, họ là người tiếp nhận và sử
dụng thông tin. Mỗi đối tượng người dùng tin có động cơ và mục đích sử dụng
thông tin khác nhau, họ chính là đối tượng sử dụng các sản phẩm và dịch vụ
thông tin - thư viện của các cơ quan thông tin – thư viện.

Hiện nay đối tượng người dùng tin của Trung tâm khá đa dạng, phong phú về
thành phần và trình độ học vấn (khoảng 1000 cán bộ giảng dạy, cán bộ nghiên
cứu, công nhân viên và hơn 49.570 sinh viên thuộc các hệ đào tạo chính quy và
tại chức). Nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu của người dùng tin, có thể chia người
dùng tin tại Trung tâm thành các nhóm sau:
• Nhóm người dùng tin là cán bộ lãnh đạo, quản lý
Người dùng tin thuộc nhóm này gồm các cán bộ lãnh đạo, quản lý thuộc Ban
Giám hiệu Nhà trường, cán bộ các phòng ban, chức năng, ban chủ nhiệm bộ môn
Khoa, các Trung tâm, các cấp lãnh đạo trong Trường.
• Nhóm người dùng tin là cán bộ giảng dạy, cán bộ nghiên cứu
Người dùng tin thuộc nhóm này gồm: những cán bộ nghiên cứu, những người
đang tham gia các đề tài nghiên cứu từ cấp nhà nước, cấp Bộ đến cấp cơ sở…;
cán bộ giảng dạy, công nhân viên. Đây là những cán bộ tham gia trực tiếp trong
công tác giảng dạy của Nhà trường và tạo ra các nguồn thông tin mới.
• Nhóm người dùng tin là nghiên cứu sinh, học viên cao học, sinh viên
Đây là nhóm người dùng tin có số lượng lớn và là đối tượng phục vụ chủ
yếu của Trung tâm. Nhóm người dùng tin này có nhu cầu tin phong phú đa dạng.
1.3.2. Đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin tại Trung tâm Thông tin -
Nhu cầu tin là đỏi hỏi khách quan của con người đối với việc tiếp nhận và
sử dụng thông tin nhằm duy trì và phát triển hoạt động sống của mình.
Tương ứng với từng nhóm người dùng tin khác nhau của Trung tâm sẽ có
những đặc điểm về nhu cầu tin khác nhau:
• Đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin là cán bộ quản lý:

Yêu cầu thông tin của họ vừa có tầm bao quát rộng, vừa có giá trị thông tin
cao, chính xác, cụ thể… Thông tin cho nhóm người dùng tin này là những vấn đề
thời sự cập nhật, các tài liệu chỉ đạo của Đảng, các tài liệu liên quan đến lĩnh vực
kinh tế, chính trị - xã hội trong và ngoài nước, phương hướng phát triển đất
nước… Một bộ phận không nhỏ cán bộ lãnh đạo, quản lý của Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân Hà Nội ngoài công việc quản lý còn tham gia công tác giảng
dạy và nghiên cứu khoa học. Vì thế, ngoài những thông tin phục vụ công tác
quản lý, lãnh đạo thì nhóm này cũng cần đến những thông tin về các lĩnh vực
chuyên môn mà họ giảng dạy, nghiên cứu.
• Đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin là cán bộ giảng dạy, cán bộ
nghiên cứu:
Thông tin họ quan tâm là các tài liệu chuyên sâu về từng ngành khoa học cụ
thể, những tài liệu có giá trị nghiên cứu cao, những tài liệu liên quan trực tiếp tới
đề tài hoặc công trình nghiên cứu họ đang thực hiện... Người dùng tin thuộc
nhóm này thường có nhu cầu cung cấp tài liệu gốc, các bài viết đăng trên các
báo, tạp chí khoa học trong và ngoài nước, tài liệu hồi cố…
• Đặc điểm nhu cầu tin của người dùng tin là nghiên cứu sinh, học viên
cao học, sinh viên:
Người dùng tin thuộc nhóm này cần thông tin và tài liệu phù hợp với chuyên
ngành đào tạo, phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu khoa học, các kì thi, làm
khoá luận, luận văn tốt nghiệp. Thông tin họ cần là những thông tin mang tính
chất chuyên ngành, các báo cáo khoa học, công trình nghiên cứu, luận án, luận
văn, bài viết trên báo, tạp chí... Ngoài ra họ còn sử dụng thông tin phục vụ nhu
cầu giải trí, nâng cao đời sống tinh thần.
Việc phân chia thành từng nhóm người dùng tin trên chỉ mang tinh chất
tương đối, vì trên thực tế có nhiều người dùng tin vừa là cán bộ lãnh đạo, quản lý
vừa là cán bộ nghiên cứu khoa học, cán bộ giảng dạy… Do đó người cán bộ thư

viện cần nắm bắt, hiểu rõ đặc điểm nhu cầu tin của từng nhóm người dùng tin cụ
thể để đáp ứng yêu cầu của họ một cách tốt nhất.
1.4. Vai trò của sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện đối với Trung
tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội
Để đánh giá đúng vai trò của sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện trong
hoạt động thông tin - thư viện cần phải hiểu rõ được khái niệm về sản phẩm và
dịch vụ thông tin - thư viện:
“Sản phẩm thông tin - thư viện là kết quả của quá trình xử lý thông tin do
một cá nhân/tập thể nào đó thực hiện nhằm thoả mãn nhu cầu của người dùng
tin” [18, tr. 21]
Quá trình tạo ra sản phẩm thông tin - thư viện chính là quá trình xử lý thông
tin, gồm các quá trình: Biên mục, phân loại, tóm tắt, chú giải, định chủ đề… Sản
phẩm thông tin - thư viện phụ thuộc chặt chẽ vào nhu cầu của người dùng tin,
bởi nó được tạo ra nhằm mục đích thoả mãn nhu cầu tra cứu thông tin của người
dùng tin.
“Dịch vụ thông tin thư viện bao gồm các hoạt động nhằm thoả mãn nhu cầu
thông tin và trao đổi thông tin của người sử dụng các cơ quan thông tin thư viện
nói chung” [18, tr. 24-25]
Các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện có mối quan hệ tương hỗ lẫn
nhau, sản phẩm thông tin - thư viện là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của dịch
vụ thông tin - thư viện. Muốn phát triển các dịch vụ thông tin - thư viện thì phải
đa dạng hoá và nâng cao chất lượng cũng như khả năng thích nghi của sản phẩm
thông tin - thư viện. Mặt khác muốn cho sản phẩm thông tin - thư viện được mở
rộng và sử dụng có hiệu quả thì cần đa dạng hoá các loại hình cung cấp dịch vụ
thông tin - thư viện.
Sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện là cầu nối giữa Trung tâm và người
dùng tin, là cầu nối giữa thông tin và người sử dụng thông tin. Nếu không có các
sản phẩm và dịch vụ thông tin thì người dùng tin sẽ gặp nhiều khó khăn trong

việc tiếp cận sử dụng các nguồn thông tin. Chính vì thế mà vấn đề làm sao để
thông tin đến với người dùng tin nhanh nhất, chính xác và hiệu quả nhất đã trở
thành vấn đề cấp thiết, đòi hỏi Trung tâm phải nâng cao chất lượng và hoàn thiện
các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của mình.
Dịch vụ thông tin - thư viện cũng là kênh nhận thông tin phản hồi từ phía
người dùng tin, giúp Trung tâm có cơ sở đánh giá, điều chỉnh và hoàn thiện hệ
thống sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của mình để đáp ứng tốt hơn nhu
cầu tin của người dùng tin.
Chất lượng các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện là thước đo, là nhân
tố quyết định trực tiếp đến hiệu quả hoạt động phục vụ nhu cầu tin cho người
dùng tin của Trung tâm, là yếu tố cụ thể hoá chức năng, nhiệm vụ của Trung
tâm. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng, phát triển các sản phẩm và dịch vụ thông
tin - thư viện nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ mà Nhà trường đã giao phó cho
Trung tâm càng trở lên quan trọng và cần thiết.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÁC SẢN PHẨM VÀ DỊCH VỤ
THÔNG TIN - THƯ VIỆN CỦA TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN
2.1. Thực trạng các sản phẩm thông tin - thư viện của Trung tâm Thông
tin – Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
2.1.1. Hệ thống mục lục

“Hệ thống mục lục là tập hợp các đơn vị/phiếu mục lục được sắp xếp theo
một trình tự nhất định, phản ánh nguồn tin của một/một nhóm cơ quan thông tin
- thư viện” [18, tr. 37]
Hệ thống mục lục phiếu là một trong những bộ phận cấu thành quan trọng của
bộ máy tra cứu truyền thống trong thư viện. Hệ thống mục lục phiếu vừa là công
cụ tra tìm, vừa một hình thức giới thiệu tài liệu tới người dùng tin.
Hệ thống mục lục được xây dựng với chức năng, mục đích sau:
- Cho phép người dùng tin xác định được vị trí của tài liệu trong kho, các
thông tin về hình thức tài liệu.
- Hệ thống mục lục phản ánh trữ lượng thành phần, kho tài liệu.
- Trợ giúp người dùng tin trong việc lựa chọn tài liệu.
Hệ thống mục lục phiếu của Trung tâm có khoảng trên 10.000 phiếu, các
phiếu mục lục này được in từ cơ sở dữ liệu tài liệu của Trung tâm. Tài liệu được
mô tả tuân thủ theo quy tắc mô tả ISBD nên thuận tiện cho người dùng tin trong
tra tìm tài liệu.
Trung tâm đã xây dựng hệ thống mục lục cho các tài liệu hiện có và chủ yếu
xây dựng mục lục phiếu và mục lục tra cứu trực tuyến OPAC. Trung tâm có hệ
thống mục lục được tổ chức khá đa dạng gồm các loại mục lục sau: Mục lục chữ
cái, Mục lục phân loại, Mục lục công vụ, Mục lục tra cứu trực tuyến.
2.1.1.1. Mục lục chữ cái
Đây là loại mục lục được tổ chức sắp xếp theo thứ tự chữ cái tên tác giả hay
tên tài liệu. Loại mục lục này rất thuận tiện cho việc tra cứu tài liệu, đơn giản dễ
sử dụng, người dùng tin chỉ cần căn cứ theo trật tự bảng chữ cái để tra tìm.
Tại Trung tâm hiện nay có cả hai loại mục lục chữ cái là:
- Mục lục chữ cái tên tài liệu, được sắp xếp theo thứ tự chữ cái đầu tiên trong
tên tài liệu

- Mục lục chữ cái tên tác giả tài liệu, được sắp xếp theo nguyên tắc: Họ, tên
đệm, tên riêng.
Mục lục chữ cái giúp cho người dùng tin tra tìm tài liệu một cách nhanh
chóng theo vần chữ cái, việc tra tìm trên mục lục chữ cái chỉ thuận tiện khi người
dùng tin biết một số thông tin tài liệu: tên tác giả cá nhân, tên tác giả tập thể, tên
tài liệu. Đặc biệt khi người dùng tin tìm nhiều tài liệu của cùng một tác giả thì
việc tìm kiếm trong mục lục chữ cái sẽ rất tiện lợi (tài liệu của cùng một tác giả
được sắp xếp cùng một vị trí).
Minh hoạ phiếu mô tả sắp xếp theo vần chữ cái tên tác giả:
Vb 2468-2472/92
Krugman, P.R.
Kinh tế bảo hiểm: Lý thuyết và chính sách - Những
vấn đề về chính sách bảo hiểm/ P.R. Krugman, M.B. Feld;
Bùi Thanh Sơn.- H.: CTXH, Tập 1.- 1998.- 243 tr.
MFN 06122
2.1.1.2. Mục lục phân loại
Mục lục phân loại được sắp xếp theo các lớp trong trật tự lôgíc của một bảng
phân loại áp dụng cho công tác phân loại của một cơ quan thông tin - thư viện.
Mục lục phân loại là mục lục phản ánh kho tài liệu theo hệ thống các ngành khoa
học, nhằm giúp người dùng tin dễ dàng tìm được tài liệu có cùng nội dung, chủ
đề, ngành khoa học mà người dùng tin quan tâm.
Các phiếu mô tả tài liệu đươc sắp xếp theo các môn loại khoa học được phân
chia trong khung phân loại 19 lớp (do Thư viện Quốc gia Việt Nam biên soạn),

trong mỗi đề mục môn loại các phiếu mô tả lại được sắp xếp theo vần chữ cái
của tiêu đề mô tả.
Việc tìm kiếm trong mục lục phân loại giúp người dùng tin tìm kiếm tài liệu
theo chủ đề, môn loại của tài liệu một cách nhanh chóng. Khi người dùng tin
không biết chính xác tác giả, tên tài liệu thì có thể căn cứ vào chủ đề nội dung
của tài liệu để tìm kiếm theo các môn loại khoa học đã ghi trên các hộp phiếu.
2.1.1.3. Mục lục công vụ
Hệ thống mục lục công vụ của Trung tâm là hệ thống mục lục được sắp xếp
theo vần chữ cái của tiêu đề mô tả nhằm mục đích phục vụ công tác chuyên môn,
nghiệp vụ cho các cán bộ phục vụ trong Trung tâm. Tiêu đề mô tả của mục lục
công vụ chủ yếu là họ và tên tác giả.
Khi cán bộ của Trung tâm muốn tìm một tài liệu nào đó thì vào tủ mục lục
công vụ, họ chỉ cần kiểm tra họ, tên tác giả của tài liệu đó theo vần chữ cái đã
được sắp xếp thứ tự trong mục lục.
2.1.1.4. Mục lục tra cứu trực tuyến
Là hệ thống mục lục mà người dùng tin có thể tra tìm, sử dụng trên máy vi
tính qua hệ thống mạng Internet.
Trung tâm đã áp dụng phần mềm tích hợp quản lý thư viện Libol vào hoạt
động quản lý và phục vụ người dùng tin từ năm 2002. Trong phần mềm này có
phân hệ tra cứu OPAC, phân hệ này có thể tích hợp trên mạng Intranet/Internet
để tạo ra môi trường như là một cổng nối giúp cho người dùng tin có thể tra cứu
tài liệu của Trung tâm qua mạng Internet.
♦ Ưu điểm và hạn chế của hệ thống mục lục phiếu truyền thống:
∗ Ưu điểm:
- Hệ thống phiếu mục lục là tấm gương phản ánh đầy đủ vốn tài liệu của
Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.

- Hệ thống phiếu mục lục còn là công cụ tra cứu đắc lực cho cán bộ thư viện
và người dùng tin khi các cơ sở dữ liệu trên máy tính chưa được cập nhật và hồi
cố được tất cả các tài liệu của Trung tâm. Mặt khác, trong trường hợp có sự cố
về hệ thống máy tính hoặc mất điện, người dùng tin vẫn có thể tìm kiếm được tài
liệu mình cần.
- Hệ thống mục lục phiếu của Trung tâm vẫn đóng vai trò tích cực là công cụ
tra cứu đắc lực của người dùng tin. Theo kết quả phiếu điều tra cho thấy 40% số
người dùng tin vẫn sử dụng hệ thống mục lục phiếu để tra tìm tài liệu.
∗ Nhược điểm:
Bên cạnh những ưu điểm thì hệ thống phiếu mục lục tại Trung tâm Thông tin
- Thư viện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội còn tồn tại một số điểm
hạn chế sau:
- Sự phản ánh kho tài liệu của hệ thống phiếu mục lục chưa thực sự chính
xác, biểu hiện ở điểm sau: có những tài liệu không có trong kho (do mất mát
hoặc bị hư hỏng, đã được thanh lí…) nhưng vẫn tồn tại các phiếu mô tả thư mục
trong tủ mục lục.
- Hệ thống phiếu mục lục được sắp xếp theo khung phân loại cũ nên việc hiệu
chính theo khung phân loại mới còn gặp nhiều khó khăn. Việc quản lý hệ thống
phiếu mục lục cũng phức tạp, cán bộ thư viện phải thường xuyên sửa chữa các
lỗi về phân loại biên mục, sắp xếp lại các phích xếp sai chỗ, làm lại các phích
hỏng, bị mất,… san phích bổ sung các phích tiêu đề… Có trường hợp độc giả
muốn mượn độc quyền một tài liệu nên đã giật đứt phích ra khỏi hộp và trường
hợp mất phích dẫn đến tài liệu trên giá không được sử dụng, phục vụ cho các độc
giả khác.
- Thời gian tra tìm tài liệu qua hệ thống phiếu mục lục bằng hộp phích mất
khá nhiều thời gian.

Chính những hạn chế trên đòi hỏi trong quá trình hoạt động Trung tâm cần
phải chỉnh lý hệ thống phiếu mục lục để sản phẩm thông tin - thư viện này ngày
càng hoàn thiện, giúp người dùng tin có thể tra tìm tài liệu một cách thuận tiện
và hiệu quả.
2.1.2. Thư mục
“Thư mục là một sản phẩm thông tin, thư viện mà phần chính là tập hợp các
biểu ghi thư mục (có hoặc không có tóm tắt, chú giải) được sắp xếp theo một trật
tự xác định phản ánh các tài liệu có chung một hoặc một số dấu hiệu về nội
dung hoặc hình thức” [18, tr. 49]
Thư mục là một sản phẩm thông tin - thư viện không thể thiếu của mỗi cơ
quan thông tin - thư viện. Trung tâm đã biên soạn một số loại thư mục sau:
2.1.2.1. Thư mục thông báo sách mới
Thư mục thông báo sách mới của Trung tâm được biên soạn sau mỗi đợt bổ
sung các tài liệu mới về thư viện. Nhằm mục đích giới thiệu tới người dùng tin
đầy đủ, chi tiết những tài liệu mới nhập về thư viện. Trung tâm xuất bản các thư
mục thông báo sách mới dưới dạng bản in và bản điện tử. Bản in sẽ đặt tại phòng
tra cứu tin của thư viện, bản điện tử sẽ được cập nhật lên bản tin thông báo trên
Website của Nhà trường và lên trang phụ mục tin tức sự kiện của Trung tâm.
Tài liệu đưa vào thư mục được sắp xếp theo từng lĩnh vực, chuyên ngành,
được mô tả theo tiêu chuẩn mô tả ISBD. Các yếu tố thông tin về một tài liệu bao
gồm: ký hiệu kho, yếu tố thư mục, tóm tắt nội dung tài liệu…
Minh hoạ thư mục thông báo sách mới tháng 01/2010. Một tài liệu thuộc lĩnh
vực Bảo hiểm:
Bảo hiểm
Vb/9211341-11344
Đỗ Hữu Vinh
Bảo hiểm và giám định hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường

biển / Đỗ Hữu Vinh.- H.: Giao Thông Vận Tải, 2009 .- 426tr., 24cm
Tóm tắt:
Hội nhập quốc tế ngày càng phát triển, các tổ chức ngoại thương nhiều
nước thông qua những hiệp định hay hợp đồng mua bán, vận tải, bảo hiểm để
thực hiện nhiệm vụ giao thương hàng hoá giữa các nước. Thực tế giao nhận
hàng hoá giữa các nước việc tổn thất, hư hỏng, mất mát là điều không thể tránh
khỏi. Các thủ tục cần thiết phải tiến hành để có thể đòi được người bảo hiểm bồi
thường hàng hoá đã được bảo hiểm như thế nào?...
Trung tâm cũng thường xuyên cập nhật danh sách các tài liệu mới đưa ra
phục vụ trên mục lục trực tuyến OPAC để người dùng tin có thể nắm bắt, khai
thác sử dụng nhanh chóng, kịp thời.
2.1.2.2. Thư mục luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ
Thư mục luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ phản ánh khoảng 389 luận án tiến
sỹ, 594 luận văn thạc sỹ (từ năm 1994 đến năm 2002), được sắp xếp theo các
chuyên ngành như: Kinh tế Công nghiệp, Kinh tế Nông nghiệp, Kinh tế đầu tư…
Các tài liệu cụ thể lại được sắp xếp theo trật tự vần chữ cái tên tác giả tài liệu.
Mỗi luận án, luận văn được trình bày trong thư mục đều tuân theo một trật tự
thống nhất: ký hiệu kho lưu giữ, chuyên ngành, các yếu tố mô tả.
Các luận án, luận văn đưa vào thư mục được mô tả theo tiêu chuẩn mô tả thư
mục quốc tế ISBD:
Tiêu đề mô tả (tên tác giả)
Nhan đề chính: cấp luận án, luận văn: ngành, chuyên ngành: Mã số chuyên
ngành / Tác giả.- Nơi bảo vệ, năm bảo vệ.- Số trang.
Với các bảng tra thư mục luận án, luận văn giúp người dùng tin dễ dàng tin
thấy tài liệu mình cần một cách thuận tiện, nhanh chóng.
2.1.2.3. Thư mục chuyên đề báo, tạp chí

Thư mục chuyên đề báo, tạp chí là tập hợp danh mục các bài báo được tổng
hợp từ hơn 70 loại báo tạp chí. Thư mục báo, tạp chí được Trung tâm tiến hành
biên soạn theo từng năm.
Thư mục là tập hợp danh mục các bài báo, tạp chí viết về một chuyên đề cụ
thể: Kinh tế bảo hiểm, Ngân hàng – tài chính, Xuất nhập khẩu, Thị trường chứng
khoán, Kinh tế thị trường,… Danh mục các bài báo, tạp chí được Trung tâm sao
chụp đóng thành từng quyển.
Loại hình thư mục này giúp người dùng tin dễ dàng tìm được thông tin trên
báo, tạp chí theo các chuyên đề mà mình quan tâm. Khi người dùng tin muốn tìm
thông tin về một vấn đề nào đó trên báo, tạp chí thì người dùng tin chỉ cần tìm
cuốn thư mục báo tạp chí về chuyên đề đó. Từ năm 2007, Trung tâm đã ngừng
việc biên soạn thư mục này.
Tuy nhiên loại hình thư mục này cũng còn một số hạn chế như: thư mục xuất
bản dưới dạng quyển nên tính cập nhật bị hạn chế, gây khó khăn cho việc bổ
sung thêm các thông tin vào bản thư mục, thư mục được biên soạn theo từng
năm nên khi người dùng tin chưa biết chính xác tên bài báo, tạp chí sẽ tốn nhiều
thời gian trong việc tìm kiếm.
2.1.3. Danh mục luận văn tốt nghiệp của sinh viên
“Danh mục là một bảng liệt kê cho phép xác định được thông tin về một/một
nhóm đối tượng nào đó thuộc các lĩnh vực hoạt động xã hội/hoặc khu vực địa
lý” [18, tr. 72]
Trung tâm tiến hành xây dựng danh mục luận văn tốt nghiệp của sinh viên
theo định kỳ hàng năm. Danh mục này là tập hợp các đề tài luận văn tốt nghiệp
của sinh viên trong Trường, được biên soạn theo từng khoá tốt nghiệp, trong đó
tài liệu lại được sắp xếp theo các ngành, chuyên ngành đào tạo như: Kinh tế
nông nghiệp, Ngân hàng tài chính, Luật kinh tế... Danh mục này được đặt tại
phòng tra tìm tin phục vụ nhu cầu tra cứu của người dùng tin.

Các tài liệu được trình bày trong danh mục sắp xếp theo vần chữ cái tên tác
giả đề tài, gồm các thông tin mô tả: ký hiệu ngành, tên chuyên ngành, tên tác giả,
tên đề tài, thông tin về giáo viên hướng dẫn.
Ví dụ: Một đề tài khoá luận tốt nghiệp của sinh viên khoá 46, ngành đào tạo
Kinh tế nông nghiệp, chuyên ngành Nông nghiệp phát triển nông thôn:
2.1.4. Cơ sở dữ liệu
“Cơ sở dữ liệu là tập hợp các bản ghi hoặc tệp có quan hệ lôgíc với nhau và
được lưu giữ trên bộ nhớ của máy tính.” [18, tr. 82]
Cơ sở dữ liệu là một trong những sản phẩm thông tin - thư viện hiện đại, có
những ưu điểm vượt trội so với các sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện
truyền thống:
- Có thể tìm kiếm mọi thông tin về một đối tượng trong cơ sở dữ liệu.
- Có thể tra tìm tài liệu trong cơ sở dữ liệu một cách nhanh chóng, người dùng
tin có thể tra tìm từ xa không cần trực tiếp đến các cơ quan thông tin - thư viện.
Lã Thị Trang – K51 – Thông tin - Thư viện
47-01
NNPTNT
Bùi Thị Đào
Nghiên cứu các giải pháp hoàn thiện hoạt động khuyến nông
trên địa bàn tỉnh Bắc Giang
GVHD: PGS.TS. Vũ Đình Thắng
Page 39

- Việc lưu giữ, truyền tải và bảo quản thông tin trong các cơ sở dữ liệu dễ
dàng, thuận tiện.
- Thông tin trong các cơ sở dữ liệu có thể được cập nhật một cách dễ dàng và
thường xuyên.
- Kết quả tìm tin trong các cơ sở dữ liệu có thể coi là đầy đủ và hoàn thiện
nhất.
Trung tâm đã sử dụng phần mềm tích hợp quản lý thư viện Libol 6.0 để xây
dựng hệ thống các cơ sở dữ liệu. Phân hệ bổ sung, biên mục của phần mềm này
có khả năng tổ chức dữ liệu theo khổ mẫu MARC21 và trình bày dữ liệu theo
tiêu chuẩn ISBD. Việc sử dụng phần mềm này giúp cho Trung tâm có thể dễ
dàng cập nhật, bổ sung các dữ liệu vào hệ thống và chia sẻ nguồn lực thông tin
với các cơ quan thông tin - thư viện khác (nếu việc chia sẻ được tiến hành). Các
tài liệu sau khi nhập về được tiến hành xử lý biên mục nhập máy tại phòng
nghiệp vụ. Sau khi nhập máy tài liệu có thể tra cứu ở tất cả các phòng phục vụ do
hệ thống máy trạm được nối trực tiếp với nhau và máy chủ.
Cơ sở dữ liệu thư mục: là cơ sở dữ liệu chứa các thông tin bậc 2, bao gồm các
thông tin: tên tài liệu, tên tác giả, thông tin xuất bản, thông tin vật lý, các chỉ số
phân loại, tóm tắt,… Đây là các thông tin giúp cho người dùng tin có thể tra tìm
tới tài liệu gốc chứa các thông tin giúp người dùng tin có cơ sở lựa chọn sơ bộ về
tài liệu gốc, nhằm hướng người dùng tin trong việc tìm kiếm, lựa chọn tài liệu
cho các mục đích khác nhau.
Trung tâm đã xây dựng được cơ sở dữ liệu thư mục với gần 23.684 biểu ghi:
trong đó có: 18.760 biểu ghi sách tiếng Việt và sách Ngoại văn; 13.200 biểu ghi
khoá luận của sinh viên, 4.198 biểu ghi luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ, 301
biểu ghi bài trích báo, tạp chí...
Hiện tại Trung tâm đang tiến hành xây dựng cơ sở dữ liệu bài trích báo, tạp
chí phục vụ nhu cầu tra tìm các bài viết có giá trị khoa học cao đăng trên các
báo, tạp chí khoa học.

Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm_08322212092019

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm_08322212092019

Similar to Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm_08322212092019 (20)

More from PinkHandmade

More from PinkHandmade (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tìm hiểu sản phẩm và dịch vụ thông tin - thư viện của Trung tâm_08322212092019