3. -Ang pangunahing layunin
sa pagtuturo ng
wika ay magamit ito nang
wasto sa mga angkop
na sitwasyon, maipahatid
ang tamang
mensahe at magkaunawaan
ng lubos ang
dalawang taong nag-uusap.
9. Kakayahang Pangkomunikatibo
Ayon kay Hymes, sa nagsasalita
ay hindi sapat ang magkaroon
ng kakayahang lingguwistika
upang epektibong
makipagtalastasan gamit ang
wika.
12. Kakayahang Gramatikal
Ayon kina Canale at Swain, ito ay
ang pag-unawa at paggamit sa
kasanayan sa ponolohiya,
morpolohiya, sintaks,
semantika, gayundin ang mga
tuntuning pang-ortograpiya.
13. Kakayahang Gramatikal
Ang komponent na ito ay
magbibigay kakayahan sa taong
nagsasalita upang magamit ang
kaalaman at kasanayan sa pag-
unawa at pagpapahayag sa
literal na kahulugan ng mga
salita.
15. Sintaks
Sintaks-pagsasama ng mga salita upang makabuo ng
pangungusap na may kahulugan.
Estraktura ng pangungusap
Tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita
Uri ng pangungusap ayon sa gamit (pasalaysay,
patanong, pautos, etc.)
Uri ng pangungusap ayon sa kayarian (payak,
tambalan, hugnayan, langkapan)
Pagpapalawak ng pangungusap
16. Pangungusap
- Isang sambitlang may patapos na himig
sa dulo
- Lipon ng mga salita na may buong diwa o
kaisipan
- Halimbawa:
Nanay!
Aray!
Opo.
17. Estruktura ng pangungusap
- Simuno o Paksa (Subject sa wikang Ingles)
ang bahaging pinag-uusapan o pinagtutuunan ng
pansin sa loob ng pangungusap. Ang paksa o
simuno ay maaaring gumaganap ng kilos o
pinagtutuunan ng diwang isinasaad sa pandiwa at
ganapan ng kilos ng pandiwa.
- Panaguri (Predicate sa wikang Ingles) ang
bahagi ng pangungusap na nagbibigay ng
kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay
naglalahad ng mga bagay hinggil sa simuno.
18. Pangunahing Uri ng Pangungusap
Karaniwan
- Maganda si Khristiane.
- Pumunta si Thom sa palengke.
- Gustong maglaro ng basketball ni Nico.
. Di Karaniwan
- Si Allen ay nakatulog sa classroom.
- Tayo ay nalulungkot sa pagkawala ni Carlo james.
- Sina Nieva at Christine ay sumayaw sa kanto.
19. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
1. Pasalaysay o Paturol
Ito ay nagsasalaysay ng katotohanan o
pangyayari. Lagi tiong nagtatapos sa tuldok.
Mga Halimbawa
- Si Norberto ay isang matagumpay na arkitekto.
- Ang mundo ay umiikot sa sarili nitong axis.
- Ang daigdig ay ang tanging planetang may
buhay.
20. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
2. Patanong
Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o
pangyayari. Tandang pananong(?) ang bantas sa
hulihan nito.
Mga Halimbawa
- Saan-saan matatagpuan ang magagandang
tanawin ng Pilipinas?
- Kailan ang huling pagsusulit para sa
kasalukuyang semester?
- Kanino makukuha ang mga klas kards?
21. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
2. Patanong
Ito ay nag-uusisa tungkol sa isang katotohanan o
pangyayari. Tandang pananong(?) ang bantas sa
hulihan nito.
Mga Halimbawa
- Saan-saan matatagpuan ang magagandang
tanawin ng Pilipinas?
- Kailan ang huling pagsusulit para sa
kasalukuyang semester?
- Kanino makukuha ang mga klas kards?
22. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
3. Padamdam
Ito ay nagsasabi ng matinding damdamin gaya ng
tuwa, lungkot, pagkagulat, paghanga,
panghihinayang at iba pa. Karaniwang nagtatapos
ito sa tandang panamdam. Maaari ring gamitin ang
tandang pananong.
Mga Halimbawa
- Ay! Tama pala ang sagot ko.
- Ano? Hindi mo pa natatapos ang proyekto
natin?
- Yehey! Wala na namang pasok.
23. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
4. Pautos o Pakiusap
Ang pautos ay nagpapahayag ng obligasyong
dapat tuparin, samantalang ang pakiusap ay
nagpapahayag ng pag-utos sa magalang na
pamamaraan. Nagtatapos ito sa tuldok.
24. Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit
Mga Halimbawa
Pautos
- Mag-aral kang mabuti.
- Nararapat lamang matutong sumunod ang mga
mag-aaral ng seminary sa patakaran ng Bible
School.
Pakiusap
- Pakibigay mo naman ito sa iyong guro.
- Maari bang iabot mo ang aklat na iyan?
25. Uri ng pangungusap ayon sa
pagkabuo o kayarian.
1. Payak – isang diwa lang ang tinatalakay.
– maaaring may payak na simuno at
panaguri.
Hal. Maraming biyayang bigay ang Panginoon
sa mga tao.
26. Payak na Pangungusap
Payak ang pangungusap kapag
nagpapahayag ng isang diwa, maaaring
tambalan ang simuno at panaguri na
pinag-uugnay ng at.
• Mega star si Sharon.
• International star si Lea.
• Mang-aawit si Sharon at si Lea.
• Artista ang mang-aawit na si Lea.
• Artista at mang-aawit sina Lea at Sharon.
27. 2. Tambalan – may higit sa dalawang kaisipan.
– binubuo ng dalawa o higit pang diwa /sugnay na
nakapag-iisa.
– ginagamitan ng pangatnig na magkatimbang
Hal. Ang biyaya ay kusang-loob na ibinibigay at ito
ay kaloob na walang bayad.
Ang mga pangatnig na magkatimbang ay at,
pati, saka, o, ni , maging, ngunit.
28. Payak o Tambalang Pangungusap?
. Mega star si Sharon at international star si
Lea.
. Naghihimala ang Birhen sa Agoo at
naghihimala rin ang Birhen sa Lipa.
. May kapansanan siya subalit
napaglabanan niyang lama ang pagsubok
sa buhay.
. Matanda na siya datapwat malakas pa ang
tuhod niya.
29. SUGNAY
. Ang Sugnay ay bahagi ng mga
salita
pangungusap na buo ang diwa.
Maroong itong dalawang uri, ang
sugnay na makapag-iisa at sugnay
na di mag-iisa.
30. . Sugnay na makapag-iisa - ito
ay maaaring tumayo bilang payak
na
pangungusap.
31. - Ang ating mga tahanan ay linisan.
- Nagluluto ako na ako ng ulam.
- Ang aking takdang araling ay tapos na.
- Si itay ay nagpunta sa doktor.
- Ako ay kakain ng gulay.
32. Sugnay na di makapag-iisa -
mayroon itong paksa at panaguri
ngunit
hindi buo ang diwa ng
ipinahahayag.
Kailangan nito ng sugnay na
makapag-
iisa upang mabuo ang diwa.
33. - upang di pamugaran ng lamok.
- nang sila ay dumating.
-kaya pwede na akong maglaro sa labas.
- upang magpagamot.
- para maging malusog ang aking
katawan.
34. HALIMBAWA
(naka-highlight sa pula = makapag-iisa pag berde
= di makapag-iisa)
1. Ang ating mga tahanan ay linisan upang di
pamugaran ng lamok.
2. Nagluluto na ako ng ulam nang dumating sila.
3. Ang aking takdang araling ay tapos na, kaya
pwede na akong maglaro sa labas.
4. Si itay ay nagpunta sa doktor upang magpagamot.
5. Ako ay kakain ng gulay upang maging malusog
ang aking katawan.
35. Hugnayan
- pangungusap na binubuo ng isang sugnay na
makapag-iisa at sugnay na di makapag-iisa.
– ginagamitan ng pangatnig na di-magkatimbang
( kung, nang, bago, upang, kapag, dahil sa,
sapagkat)
Hal. Mabuti ang mag-asawa sapagkat tumutulong sa
mga kapitbahay na nangangailangan.
( ang may salungguhit ay sugnay na makapag-iisa;
walang salungguhit ay sugnay na di makapag-iisa)
36. 4. Langkapan – pangungusap na binubuo ng
tambalan at hugnayang pangungusap ( binubuo ng
dalawang sugnay na nakapag-iisa at sugnay na di
nakapag-iisa)
Hal. Mabuti ang mag-asawa at sila ay may busilak
na puso dahil sinusunod nila ang utos ng
Panginoon.
(walang salungguhit ay sugnay na makapag-iisa;
may salungguhit sugnay na di- makapag-iisa)
37. Hugnayan ang pangungusap na binubuo ng
malaya at di malayang sugnay na
pinangungunahan ng kung, kapag,
samantala, habang, sapagkat, upang, nang,
pagkat,dahil sa. May simuno at panaguri ang
sugnay tulad ng pangungusap ngunit
bahagilamang ito ng pangungusap.
38. . Kung may pananalig ka sa sarili, magtatagumpay
ka.
. Habang nasa kabundukan pa ang Bundok Pinatubo
ang lahar malaking panganib angdarating.
. Nararapat puntahana ang mga makasaysayang poo
k upang maisadiwa ang mganagawang kabayanihan
ng ating kalahi.
. Kilalanin natin ang katangian ng ating bansa nang
maipagmalaki natin ito.
. Samantalang nasa isip mo iyon walang mangyayari
sa buhay mo.
39. MORPOLOHIYA
- ang pag-aaral ng mga morpema ng isang wika at
nagpagsasama-sama ng mga ito upang makabuo
ng salita.
- Ang morpema ay maaaring isang salitang-ugat o
isang panlapi.
- Ang salitang makahoy, halimbawa ay may
dalawang morpema: (1) ang unlaping {ma-} at ang
salitang-ugat na {kahoy}.
40. Bahagi ng Pananalita
Pangngalan - (noun)
- mga pangalan ng tao, hayop, pook, bagay,
pangyayari. Ginamit ito sa pagtawag sa pangalan
ng mga hayop, tao, atbp.
Uri ng Pangngalan
1. Pantangi at pambalana (specific at common)
2. Tahas o basal (concrete at abstract)
Halimbawa: Corazon Aquino, bata, babae
41. Bahagi ng Pananalita
Panghalip - (pronoun)
- paghalili sa pangngalan.
Halimbawa: ako, ikaw, siya, atin, amin,
kanya.
Mga Uri
1. Panao – tao
2. Pananong – tanong
3. Pamatlig – direksyon (itinuturo o
inihihimaton)
4. Panaklaw – sumasaklaw sa kaisahan,
dami o kalahatan
42. Bahagi ng Pananalita
Pangatnig - (conjunction)
- ginagamit para ipakita ang
relasyon ng mga
salita sa pangungusap.
Halimbawa: dahil, maging,
man, gawa ng,
upang, nang, para, samantala atbp
43. 2 Pangkat
1.Pangatnig na
magkatimbang – at,
pati, saka, o, ni, maging,
ngunit, subalit, atbp
2.Pangatnig na di
magkatimbang – kung,
nang, bago, upang,
kapag o pag, dahil,
sapagkat, palibhasa,
kaya, kung gayon, sana,
atbp.
44. Bahagi ng Pananalita
Pandiwa - (verb)
- bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos.
Halimbawa: sayaw, tuwa, talon.
Aspekto ng Pandiwa:
1. Perpektibo (Tapos nang gawin ang kilos)
2. Perpektibong katatapos (Katatapos lamang
gawin ang kilos)
3. Imperpektibo (Kasalukuyang ginagawa ng
kilos)
4. Kontemplatibo ( Gagawin pa lamang ang
kilos)
45. Bahagi ng Pananalita
Pang-ukol - (preposition)
- ginagamit kung para kanino o
para saan ang kilos.
Halimbawa: para, ukol, ayon
46. Mga uri o mga
karaniwang
pang-ukol
sa/sa mga
ng/ng mga
ni/nina
kay/kina
sa/kay
labag sa
nang may
tungkol sa/kay
alinsunod sa/kay
hinggil sa/kay
nang wala
para sa/kay
laban sa/kay
ayon sa/kay
tungo sa
mula sa
47. Bahagi ng Pananalita
Pang-angkop - (ligature)
- bahagi ng pananalita na
Nag-uugnay sa panuring at
salitang tinuturingan
Halimbawa:
magandang bata.
48. May tatlong pang-angkop ang
ginagamit sa pag-uugnay ng mga
salita
1. Pang-angkop na na - Ito ay nag-
uugnay ng dalawang salita na kung
saan ang naunang salita ay nagtatapos
sa mga katinig maliban sa titik n.
Isinusulat ito nang kahiwalay sa mga
salitang pinag-uugnay.
Halimbawa:
Ang malinis na hangin ay ating
kailangan.
49. May tatlong pang-angkop ang
ginagamit sa pag-uugnay ng mga sali
2. Pang-angkop na -ng - Ito ay
isinusulat karugtong ng mga
salitang nagtatapos sa mga patinig
(a, e, i, o u).
Halimbawa:
Pinipigil ng malalaking
ugat ng
mga puno ang baha.
50. May tatlong pang-angkop ang
ginagamit sa pag-uugnay ng mga
salita
3) Pang-angkop na -g - ginagamit
kung ang salitang durogtungan ay
nagtatapos sa titik na n.
Halimbawa: Isang masunuring
bata si Nonoy.
51. Bahagi ng Pananalita
Pang-uri (adjective)
-naglalarawan ng katangian ng
pangngalan o panghalip.
Halimbawa: matangkad, mabango,
mababaw
Magandang bata.
52. Bahagi ng Pananalita
Pang-abay - (adverb)
- naglalarawan sa pang-uri,
pandiwa at kapwa nito pang-
abay .
Halimbawa: taimtim, agad, tila,
higit, kaysa
53. Nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat,
mula, umpisa, hanggang
Kahapon, kangina, ngayon, mamaya, bukas,
sandali,atb.
Araw-araw, tuwing umaga,taun-taon atb.
Sa, kay, kina
marahil, siguro, tila, baka, wari, atb.
54. Bahagi ng Pananalita
Pantukoy - (article o determiner )
- tinutukoy ang relasyon ng
paksa at panag-uri sa pangungusap
Halimbawa: si, ang, ang mga, mga
56. Bahagi ng Pananalita
Pantukoy na Pantangi -
tumutukoy sa pangngalang
pantangi (tiyak na tao)
Halimbawa: si, sina, ni, nina,
kay, kina
57. Bahagi ng Pananalita
Pangawing - (linker)
- nagpapakilala ng ayos ng
mga bahagi ng pangungusap.
- AY ito ang pang-dugtong
sa mga pangungusap na di-
karaniwang ayos
59. Wastong Gamit ng mga Salita
1. Nang at Ng
Ginagamit ang nang kapag:
a. pangatnig na ang katumbas sa Ingles ay ‘When, so that, for, in
order to” o kaya naman ay noon
halimbawa: Matulog kang mahimbing nang may lakas ka
mamaya.
Mag-ensayo ka nang manalo ka sa paligsahan.
Nang dumaong ang mga kaaway,
nangagsitakot sila.
b. Kapag sumasagot sa tanong na PAANO ginawa o gagawin ang
kilos
halimbawa: Nagmaneho nang maingat sa baha si Gabie.
Nagluto nang masarap na pagkain si nanay.
60. d. Kapag sumasagot sa tanong na GAANO kadami, kalayo o
katagal
halimbawa: Tumakbo nang 5 kilomentro si Ben.
Nagluto nang 1 kilong adobong manok si Roan.
e. ginagamit sa gitna ng dalawang salitang-ugat
halimbawa: Walis nang walis si Iday sa hardin.
Aral nang aral si Glenne para sa mahabang
pagsusulit.
61. Ginagamit ang ng kapag:
a. Kapag sumasagot sa tanong na ANO
halimbawa: Nagpintura siya ng kotse.
Naghakot sila ng gamit.
b. Kapag sumasagot sa tanong na SINO
Pinasyalan ng turista ang Hawaii.
Ikinarga ng binata ang mga kahon.
c. Kapag sumasagot na tanong na KANINO
Ang laruan ng bata ay nasira.
Ang sasakyan ng mag-asawa ay nalubog sa baha.
62. Pagsasanay: NG o NANG
Salamat ______ marami sa iyo.
Sa pamamagitan _____ tamang ehersisyo at
wastong nutrisyon
Aral ka _____ aral
_____ dumating ang mga mananakop sa bansa
63. 2. Kung at Kong
Kung pangatnig na nagpapakilala ng di-katiyakan ng isang
kalagayan.
Kong nanggaling sa panghalip na panaong “ko” at
inaangkupan lamang ng “ng”.
64. Pagsasanay: KUNG o KONG
Hindi niya masabi _____ Sabado o Linggo ang
uwi niya sa probinsya.
Mag-ingat ka _____ ikaw ang magmamaneho
ng kotse.
Gusto _____ maging maayos ang buhay mo
Minamahal _____ ina.
65. 3. May at Mayroon
Ginagamit ang may kapag:
a. sinusundan ng pangngalan
halimbawa: May pagkain ka ba diyan?
May bukas pa.
Sinabi kong may pag‐asa pa siya.
b. sinusundan ng pandiwa
halimbawa: May nalaman ako tungkol sa’yo.
May bumili na ba ng papel?
May gagawin pa akong takda.
66. c. sinusundan ng pang‐uri
halimbawa: Si Antonette ay may bagong manliligaw.
Siya ay may maliit na bahay.
d. sinusundan ng panghalip na panao
halimbawa: May kanya‐kanya tayong buhay.
Doon daw siya nakatira sa may atin.
Doon nangyari ang krimen sa may amin.
67. Ginagamit ang mayroon kapag:
a. may napapasingit na kataga
halimbawa: Ang Pilipinas ba ay mayroon pang pag‐asa?
Ginoo, mayroon po kayong bisita sa labas.
b. ipananagot sa tanong
halimbawa: May naiwanan ka ba? Mayroon.
May umaway ba sa’yo? Mayroon po, Inay.
Si Yumi ba ay mayroon ding ginagawa? Mayroon daw.
68. c. nangangahulugan ng pagka‐maykaya sa buhay
halimbawa: Isa si Jennifer sa mga mayroon sa barkada namin.
Mayroon ang pamilyang Santiago.
Hindi siya mayaman, mayroon lang ang pamilya nila.
70. 4. Subukin at Subukan
Subukin pagsusuri o pagsisiyasat sa lakas o kakayahan o try.
Subukan pagtingin upang malaman ang ginagawa ng isa o
maraming tao o to spy.
71. Pagsasanay: SUBUKIN O
SUBUKAN
_____ mong bumili ng ibang bolpen.
_____ mong malaman kung paano
ginagamit iyon.
_____ mo kung anong ginagawa ng
bata sa likod-bahay.
72. 5. Pahirin at Pahiran
Pahirin pag−alis o pagpawi ng isang bagay.
Pahiran paglalagay ng isang bagay.
73. Pagsasanay: PAHIRAN O
PAHIRIN
_____ mo ang dumi sa iyong mukha.
_____ mo ang dugo sa kanyang noo.
_____ mo ng lotion ang iyong balat
_____ mo ang uling sa mukha mo.
74. 6. Operahin at Operahan
Operahin tinutukoy ang tiyak na bahaging tinitistis.
Operahan tinutukoy ang tao at hindi ang bahagi ng kanyang
katawan.
76. 7. Din at Rin, Daw at Raw
Rin at Raw ginagamit kung ang sinusundang salita ay
nagtapos sa patinig at sa malapatinig na “w” at “y”.
Din at Daw ginagamit kung ang salitang sinusundan ay
nagtatapos sa katinig maliban sa “w” at “y”.
77. PAGSASANAY: RIN O DIN
Tumulong na _____ siya tulad ng iba.
Ikaw _____ ang napili ng guro na
lumahok sa paligsahan.
Mahirap _____ ang exam.
Mamahalin _____ niya si Ruth.
78. 8. Pinto at Pintuan
Pinto (door) bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas.
Ginagawa ito upang ilagay sa pintuan.
Pintuan (doorway) kinalalagyan ng pinto. Ito rin ang bahaging
daraanan kapag bukas na ang pinto.
79. Pagsasanay: PINTO O
PINTUAN
Pakisara naman ng _____ .
Hawakan mo ang _____ .
Sira ang _____ kaya’t hindi maisara ang
_____.
Ginagawa na ang _____ sa bago naming
bahay.
80. 9. Hagdan at Hagdanan
Hagdan (stairs) mga baytang at inaakyatan at binababaan sa
bahay/gusali.
Hagdanan (stairways) bahagi ng bahay na kinalalagyan ng
hagdan.
81. Pagsasanay: HAGDAN O
HAGDANAN
Ipatong mo na lang sa _____ ang mga
iyan.
May nakalutang na multo sa _____.
Maganda ang _____ nila sa bahay.
Baka mahulog ka sa _____.
82. 10. Iwan at Iwanan
Iwan (to leave something) nangangahulugang huwag
isama/dalhin.
Iwanan (to leave something to somebody) nangangahulugang
bibigyan ng kung ano ang isang tao.
83. Pagsasanay: IWAN O
IWANAN
_____ mo na ang bag mo sa
condominium dahil mabigat.
_____ mo na lang sa ‘kin yang mga
chocolate.
_____ mo ako ng pagkain para sa
aking tanghalian.
84. 11. Sundin at Sundan
Sundin (follow an advice) nangangahulugang sumunod sa payo
o pangaral.
Sundan (follow where one is going; follow what one does)
nangangahulugang gayahin ang ginagawa ng iba o pumunta sa
pinuntahan ng iba.
85. Pagsasanay: SUNDIN O
SUNDAN
_____ mo ang sinasabi ko at baka
masaktan ka pa.
_____ mo na lang ang steps sa Giling
Giling.
Baka magpakamatay ang iyong
kapatid, _____ mo siya sa rooftop.
86. 12. Dahil sa at Dahilan sa
Dahil sa ang wasto. Sinusundan ito ng pangngalang pinagsanhian
ng isang pangyayari.
Mali ang dahilan sa. Ang dahilan ay pangngalan mismo.
87. 13. Ikot at Ikit
IKIT - ginagamit para maipakita ang kilos na paggilid mula sa
labas patungo sa loob.
IKOT - mula sa loob patungo sa labas.
88. Pagsasanay: IKOT O IKIT
Hindi ko mahanap ang daan
papuntang SLUC Library. Kanina pa
ako _____.
_____ mula tayo sa palengke
samantalang wala pa tayong klase.
89. 14. Kung at Kapag
KUNG - pinakikilala ng kung ang di-katiyakan ng isang kalagayan
KAPAG - ipinakikilala ng kapag ang isang kalagayang tiyak.
90. Pagsasanay: KUNG O KAPAG
Mag-ingat ka naman _____
nagmamaneho ka.
Mag-ingat ka _____ ikaw ang
magmamaneho ng kotse.
91. 15. Habang at Samantala
Habang - ang isang kalagayang walang tiyak na
hangganan,o “mahaba”.
Samantalang- ang isang kalagayang may taning, o
“pansamantala”.
92. Pagsasanay: HABANG O
SAMANTALA
Gulong-gulo ang isip niya _____ hindi
pa siya sinsagot ng
kanyang kasintahan.
Gulong-gulo ang isip niya _____ hindi
pa dumarating ang sulat
ng kanyang kasintahan.
