Tiểu Luận Pháp Luật Về Xác Minh, Giám Định Trong Công Chứng.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Tải miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Tiểu luận
PHÁP LUẬT VỀ XÁC MINH, GIÁM
ĐỊNH TRONG HOẠT ĐỘNG CÔNG
CHỨNG

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT ....................................................................................3
I. PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................4
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................................4
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..............................................................................4
4. Tổng quan nghiên cứu ..................................................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................5
6. Kết cấu tiểu luận ............................................................................................................5
II. PHẦN NỘI DUNG ...........................................................................................................6
1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG VÀ XÁC MINH,
GIÁM ĐỊNH TRONG HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG ...........................................6
1.1. Hoạt động công chứng.............................................................................................6
1.2. Xác minh, giám định trong hoạt động công chứng ........................................... 10
2. THỰC TIỄN THỰC HIỆN XÁC MINH, GIÁM ĐỊNH TRONG HOẠT
ĐỘNG CÔNG CHỨNG................................................................................................. 14
2.1 Những mặt đạt được ............................................................................................... 14
2.2 Những mặt hạn chế................................................................................................. 14
2.3 Tình huống minh họa ............................................................................................. 15
3. NGUYÊN NHÂN, GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT............................... 16
3.1 Nguyên nhân............................................................................................................ 16
3.2 Giải pháp, kiến nghị - đề xuất ............................................................................... 17
III. PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................................... 19
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 20

DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT
Luật Công chứng LCC
Hoạt động công chứng HĐCC
Văn phòng công chứng VPCC
Công chứng viên CCV

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động công chứng (HĐCC) là một hoạt động cần thiết và đóng vai trò vô
cùng quan trọng trong việc xác định, đảm bảo tính hợp pháp, chính xác và không trái
với đạo đức của các giao dịch dân sự, các văn bản được soạn thảo, ký kết.
Trong đó, việc xác minh, giám định trong HĐCC là những giai đoạn không thể
thiếu, góp phần đảm bảo mục đích của HĐCC. Tuy nhiên thực trạng về việc xác minh,
giám định trong HĐCC còn cho thấy nhiều vấn mắc cũng như pháp luật chưa tập trung
xây dựng hành lang pháp lý.
Ngoài ra, nhiều nhà nghiên cứu pháp luật vẫn chưa tiến hành nghiên cứu, đi sâu
hơn vào vấn đề này dẫn tới sự bỏ ngỏ và không mấy quan tâm, khiến vấn đề xác minh,
giám định không được xem trọng và đặt vấn đề nghiên cứu.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài sẽ tập trung đi vào hệ thống hóa những lý luận về HĐCC và xác minh,
giám định trong HĐCC. Ngoài ra, đề tài đi vào việc phân tích thực tiễn thực hiện xác
minh, giám định trong HĐCC, đồng thời rút ra những đánh giá sơ bộ, chỉ ra những
nguyên nhân cũng như giải pháp góp phần hoàn thiện những quy định của pháp luật
cũng như nâng cao hiệu quả áp dụng.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu đề tài sẽ được giới hạn trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và
những lý luận, quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam. Những số liệu, thông tin
được thu thập, đề cập được giới hạn trong phạm vi kết quả thực tiễn thực hiện các quy
định của pháp luật liên quan,
4. Tổng quan nghiên cứu
Vấn đề xác minh, giám định trong hoạt động công chứng không phải là một vấn
đề mới mẻ và xa lạ, song hiện nay vẫn là một vấn đề chưa được tập trung nghiên cứu
nhiều.
Trong thời gian gần đây, vấn đề xác minh, giám định mới chỉ xuất hiện và được
đề cập tại bài báo Tạp chí nghề luật, Số 1-2020 mang tiêu đề “Xác minh, giám định và
phòng, chống giả mạo trong hoạt động công chứng” của nhóm tác giả Hoàng Mạnh
Thắng, Phạm Thị Thúy Hồng.

Bài báo mang tính cập nhật, đã nêu được phần nào thực trạng giả mạo chủ thể,
giấy tờ tài liệu của khách hàng, công dân, gây ra những hậu quả đáng khôn lường về
tài sản, uy tín,... Từ đó đề xuất về việc phòng, chống giả mạo trong hoạt động công
chứng.
Về cơ bản bài báo đã chạm tới môt phần vấn đề đang cần nghiên cứu, song nó
chỉ mang tính chỉ ra, đề xuất ở mức độ truyền thông, chưa phải là một bài nghiên cứu
hoàn chỉnh.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành bài tiểu luận này, em áp dụng phương pháp tổng hợp, phân tích,
bình luận các quy định của pháp luật. Đồng thời, để có được cái nhìn tổng quát về thực
tiễn áp dụng các quy định pháp luật có liên quan, em đã sử dụng phương pháp sưu
tầm, phân tích, đánh giá số liệu, nghiên cứu, tìm hiểu thực tế từ đó đưa ra những nhận
xét, đánh giá.
6. Kết cấu tiểuluận
Tiểu luận bao gồm ba phần chính: Phần mở đầu, phần nội dung và phần kết luận.
Trong đó, tại Phần nội dung, tiểu luận gồm:
Phần 1: Lý luận chung về hoạt động công chứng và xác minh, giám định trong
hoạt động công chứng;
Phần 2: Thực tiễn thực hiện xác minh, giám định trong hoạt động công chứng;
Phần 3: Nguyên nhân, giải pháp, kiến nghị - đề xuất

II. PHẦN NỘI DUNG
1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG VÀ XÁC MINH,
GIÁM ĐỊNH TRONG HOẠT ĐỘNG CÔNG CHỨNG
1.1. Hoạt động công chứng
1.1.1 Khái niệm
Hoạt động công chứng (HĐCC) là một hoạt động bổ trợ tư pháp diễn ra phổ
biến, được quy định bởi pháp luật và là điều kiện tiên quyết của một sô giao dịch dân
sự, một số văn bản nhất định.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Công chứng 2014: “Công chứng là việc
công chứng viên của một tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực,
hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản (sau đây gọi là hợp
đồng, giao dịch), tính chính xác, hợp pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch
giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang
tiếng Việt (sau đây gọi là bản dịch) mà theo quy định của pháp luật phải công chứng
hoặc cá nhân, tổ chức tự nguyện yêu cầu công chứng.”
Nói một cách đơn giản, công chứng là cơ sở đảm bảo cho tính hợp pháp của giao
dịch, văn bản, giảm thiểu tính rủi ro đối với những giao dịch, văn bản đó.
1.1.2 Đặc điểm
Từ định nghĩa trên trong quy định của pháp luật, ta có thể rút ra một số đặc điểm
của HĐCC như sau:
Thứ nhất, về chủ thể thực hiện HĐCC:
Theo quy định của pháp luật công chứng hiện nay, HĐCC được diễn bởi hai loại
chủ thể:
Công chứng viên (CCV) của các tổ chức hành nghề công chứng. Cụ thể khoản 2
Điều 2 Luật Công chứng 2014 nêu rõ: “Công chứng viên là người có đủ tiêu chuẩn
theo quy định của Luật này, được Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm để hành nghề công
chứng.”
Cơ quan đại diện ngoại giao hoặc lãnh sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ở nước nước ngoài. Cụ thể tại Điều 78 Luật Công chứng 2014 là: “Cơ quan
đại diện ngoại giao, cơ quan đại diện lãnh sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ở nước ngoài được công chứng di chúc, văn bản từ chối nhận di sản, văn

bản ủy quyền và các hợp đồng, giao dịch khác theo quy định của Luật này và pháp
luật về lãnh sự, ngoại giao, trừ hợp đồng mua bán, chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng
cho, cho thuê, thế chấp, góp vốn bằng bất động sản tại Việt Nam…”
Thứ hai, về đối tượng của HĐCC:
HĐCC được thực hiện với các đối tượng bao gồm: hợp đồng, giao dịch dân sự
bằng văn bản; bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng nước ngoài hoặc từ
tiếng nước ngoài sang tiếng Việt.
Trên thực tế, một số giao dịch, văn bản theo quy định của pháp luật bắt buộc phải được
công chứng, chứng thực như hợp đồng liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở, xe cộ,... Bên
cạnh đó, có nhiều văn bản không quy định bắt buộc phải công chứng.
Thứ ba, về nội dung của HĐCC:
Nội dung của HĐCC là chứng nhận tính xác thực, tính hợp pháp, không trái đạo
đức xã hội của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản, tính chính xác, hợp
pháp, không trái đạo đức xã hội của bản dịch giấy tờ, văn bản từ tiếng Việt sang tiếng
nước ngoài hoặc từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt.
Tính xác thực được đề cập tới được hiểu là xác thực chính xác những thông tin
về thời gian, địa điểm diễn ra việc giao kết hợp đồng, giao dịch; xác định đúng người
yêu cầu công chứng (trên cơ sở giấy tờ tùy thân, giấy tờ, tài liệu về tình trạng hôn
nhân, giấy tờ được ủy quyền,… mà người yêu cầu công chứng cung cấp) cũng như
năng lực hành vi của người yêu cầu công chứng tại thời điểm công chứng; xác định
đúng đối tượng của hợp đồng, giao dịch (trên cơ sở các giấy tờ, tài liệu về tài sản, về
công việc phải làm,… mà người yêu cầu công chứng cung cấp); xác định đúng nội
dung các điều khoản của hợp đồng, giao dịch (trên cơ sở ghi nhận chính xác ý chí chủ
quan của các bên tham gia giao kết hợp đồng, giao dịch); tính chính xác của giấy tờ
văn bản được dịch từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt hoặc tiếng Việt sang tiếng nước
ngoài (bản dịch).
Tính hợp pháp ở đây được hiểu là việc lập và giao kết hợp đồng, giao dịch phải
tuân thủ đúng thủ tục mà pháp luật quy định, đồng thời nội dung các điều khoản, thỏa
thuận (ý chí của các bên) trong hợp đồng giao dịch không được trái với quy định của
pháp luật, đạo đức xã hội. Có nghĩa là, chỉ các hợp đồng giao dịch hợp pháp mới được
CCV xác nhận, những hợp đồng giao dịch bất hợp pháp sẽ bị từ chối công chứng.
Điều này cũng tương tự đối với việc công chứng các bản dịch. Chính đặc điểm này của

công chứng làm cho HĐCC có chức năng đảm bảo an toàn pháp lý cho các hợp đồng,
giao dịch, ngăn ngừa vi phạm pháp luật, phòng ngừa các tranh chấp xảy ra, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp cho các cá nhân tổ chức có liên quan đến hợp đồng giao
dịch.
Thứ tư, về phạm vi công chứng:
Luật Công chứng không quy định cụ thể phạm vi những hợp đồng giao dịch, bản
dịch nào bắt buộc phải thực hiện việc công chứng nhưng tại các luật chuyên ngành
khác có liên quan, chúng ta có thể liệt kê một số loại hợp đồng, giao dịch sau thuộc
diện phải công chứng: hợp đồng mua bán, tặng cho, đổi, góp vốn, thế chấp nhà ở,
chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở thương mại (Khoản 1 Điều 122 Luật Nhà ở
2014); hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất
và tài sản gắn liền với đất (Điểm a Khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013);….
Ngoài các trường hợp theo quy định của pháp luật phải bắt buộc công chứng, thì
các hợp đồng, giao dịch, bản dịch có thể được thực hiện HĐCC khi người yêu cầu
công chứng tự nguyện yêu cầu công chứng và không vi phạm điều cấm của pháp luật,
không trái đạo đức xã hội.
Thứ năm, về chức năng của HĐCC:
HĐCC được thực hiện nhằm đảm bảo an toàn pháp lý cho các hợp đồng, giao
dịch, ngăn ngừa vi phạm pháp luật, phòng ngừa tranh chấp, bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp cho các cá nhân tổ chức liên quan. Bên cạnh đó, công chứng còn có chức
năng tạo lập và cung cấp các chứng cứ cho hoạt động tài phán. Pháp luật công chứng
đã thể hiện chức năng này thông qua việc đề cao giá trị pháp lý của văn bản công
chứng, cụ thể Khoản 3 Điều 5 Luật Công chứng 2014 quy định: “Hợp đồng, giao dịch
được công chứng có giá trị chứng cứ; những tình tiết, sự kiện trong hợp đồng, giao
dịch được công chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên bố là
vô hiệu”.
Chức năng này được xuất phát từ việc những thỏa thuận, tình tiết sự kiện trong
văn bản công chứng đã được CCV xác nhận tính xác thực và tính hợp pháp theo một
thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định. Chính vì vậy, mà văn bản công chứng không
thể tùy tiện bị hủy bỏ mà phải tuân theo quy định của pháp luật cụ thể; qua đó, thể hiện

bản chất của HĐCC là hoạt động bổ trợ tư pháp, một biện pháp bảo đảm an toàn pháp
lý chứ không phải là một thủ tục hành chính.
1.1.3 Giá trị pháp lý của văn bản công chứng
Giá trị pháp lý của là yếu tố thiết yếu trong HĐCC, cụ thể theo Điều 5 Luật Công
chứng 2014:
“1. Văn bản, giấy tờ công chứng có hiệu lực kể từ ngày được công chứng viên
thuộc tổ chức, đơn vị hành nghề công chứng ký và đóng dấu
2. Hợp đồng, giao dịch, giấy tờ công chứng có hiệu lực thi hành đối với các bên
liên quan. Trong trường hợp bên có nghĩa vụ không chịu thực hiện nghĩa vụ của mình
thì bên kia có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định pháp luật, trừ những
trường hợp các bên tham gia có thỏa thuận khác.
3. Có giá trị chứng cứ, những tình tiết, sự kiện trong hợp đồng, giao dịch được
công chứng không phải chứng minh, trừ trường hợp bị Tòa án vô hiệu.
4. Bản dịch được công chứng có giá trị sử dụng như giấy tờ, văn bản được dịch”
Giá trị pháp lý của văn bản công chứng là hiệu lực pháp lý của văn bản đó, được
CCV sau khi xác minh, giám định, sẽ tạo ra và chứng nhận áp dụng thi hành đối với
các bên trong giao dịch, hợp đồng được công chứng.
1.1.4 Ý nghĩa của hoạt động công chứng
Trong cuộc sống thường ngày cũng như trong dân sự, kinh tế, thương mại khi có
tranh chấp xảy ra, các đương sự hay có xu hướng tìm kiếm những chứng cứ nhằm
bênh vực cho lý lẽ của mình hoặc bác bỏ lập luận của đối phương. Để giúp phòng
ngừa và đảm bảo an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự, kinh tế thương mại mà các
bên tham gia phải cần đến công chứng.
Theo quy định pháp luật, có một số loại hợp đồng, giao dịch bắt buộc phải công
chứng. trong trường hợp nếu không thực hiện công chứng, hợp đồng đó được xem là
vô hiệu và không có giá trị pháp lý.
Từ đó có thể thấy, văn bản công chứng là công cụ hiệu quả để bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của công dân, phòng ngừa tranh chấp, tạo nên sự ổn định trong quan
hệ dân sự, tài sản. Mặt khác, còn tạo ra chứng cứ xác thực, kịp thời khiến không thể
chối bỏ trừ trường hợp bị Tòa tuyên vô hiệu
1.1.5 Địa điểm tiến hành hoạt động công chứng

Việc công chứng phải được thực hiện tại các trụ sở của tổ chức hành nghề công
chứng.
Hiện nay, có 2 tổ chức hành nghê công chứng đó là Phòng công chứng và Văn
phòng công chứng
Phòng công chứng do UBND cấp tỉnh thành lập, là đơn vị sự nghiệp công lập
trực thuộc sở Tư pháp có trụ sở, con dấu và tài khoản riêng. Người đại diện theo pháp
luật của Phòng công chứng là Trưởng phòng – CCV do chủ tịch UBND bổ nhiệm.
Văn phòng công chứng: 2 CCV hợp danh trở lên thành lập theo loại hình tổ chức
công ty hợp danh, có con dấu và tài khoản riêng. Hoạt động theo nguyên tắc tự chủ về
tài chính bằng nguồn thu từ phí công chứng, thù lao và các nguồn thu hợp pháp khác.
Như vậy, việc thực hiện công chứng có ý nghĩa quan trọng như thế nào trong đời
sống, việc làm ăn, hợp tác thương mại,… Thực tiễn cho thấy tranh chấp trong xã hội
ngày càng tăng, vụ việc càng phức tạp, trong đó nguyên nhân chính từ việc không có
xác thực mang tính pháp lý. Hy vọng bài viết trên sẽ hữu ích đối với bạn về việc thực
hiện công chứng là gì nhằm tránh những tranh chấp, rủi ro đem lại trong đời sống, làm
ăn.
1.2. Xác minh, giám định trong hoạt động công chứng
1.2.1 Xác minh trong hoạt động công chứng
Xác minh trong HĐCC là “xem xét những sự việc có thật liên quan tới nội
dung cần công chứng để làm căn cứ đánh giá, kết luận cho hành vi công chứng của
Công chứng viên đúng quy định”1.
Việc xác minh là để làm rõ tính xác thực của nội dung hợp đồng, giao dịch mà cá
nhân, tổ chức yêu cầu công chứng nhằm ngăn chặn những vi phạm pháp luật, bảo đảm
hành lang pháp lý an toàn, ngăn ngừa các tranh chấp xảy ra. Xác minh trong HĐCC có
thể được hình dung như một “lưới lọc” lên toàn bộ những giấy tờ, thủ tục trong mỗi
giao dịch dân sự. Bằng những hiểu biết về pháp luật cũng như sự tỉnh táo trước những
giả mạo trong giấy tờ, CCV có thể kịp thời pháp hiện và xem xét có nên công chứng
cho giao dịch, văn bản đó không.
Trong quá trình làm việc, một số vấn đề cần xác minh bao gồm:
- Xác minh đối với năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng;
1 Giáo trình Luật Công chứng - Đại học luật Hà Nội

- Xác minh đối với các giấy tờ về tài sản;
- Xác minh đối với giấy tờ tùy thân, giấy tờ hộ tịch;
- Xác minh về tài sản.
Trong HĐCC những sự việc cần xác minh mà bỏ qua hoặc xác minh không chính
xác sẽ gây thiệt hại đến quyền lợi của những người liên quan khi tham gia công chứng
hợp đồng, giao dịch. Trong thủ tục, trình tự công chứng việc tiếp nhận hồ sơ, thụ lý hồ
sơ, nghiên cứu hồ sơ và xử lý hồ sơ rất quan trọng, các bước tác nghiệp này cần có
nhận định chính xác, cần có kỹ năng nghề nghiệp mới nhận biết được vấn đề cần xác
minh. CCV phải xác định được pháp luật liên quan để áp dụng và yêu cầu bổ sung giấy
tờ cần thiết để chứng minh. Đối với trường hợp người yêu cầu công chứng có dấu hiệu
mất năng lực hành vi dân sự hoặc mất năng lực hành vi dân sự một phần, CCV cần
phải kiểm tra bằng những câu hỏi liên quan đến nội dung của hợp đồng, giao dịch để
xác minh năng lực hành vi dân sự.
Trong mỗi loại hợp đồng, giao dịch yêu cầu công chứng đều liên quan đến nhiều
vấn đề cần phải xác minh khác nhau, kết quả xác minh để làm căn cứ cho việc chứng
nhận tính xác thực, tính chính xác của hợp đồng, giao dịch. Xác minh trong HĐCC có
thể thực hiện theo các biện pháp và kinh nghiệm sau: Biện pháp đơn giản là CCV
nghiên cứu hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc yêu cầu công chứng, trao đổi với người
yêu cầu công chứng để đạt được mục đích xác minh hoặc CCV phải đến nơi cần xác
minh để tìm hiểu, thu thập chứng cứ các vấn đề cần xác minh. Trường hợp phức tạp
phải yêu cầu cơ quan có chức năng xác minh sau đó cung cấp thông tin kết luận việc
xác minh cho CCV.
Hiện nay, vấn đề xác minh trong HĐCC còn gặp nhiều khó khăn, bất cập do hệ
thống pháp luật còn nhiều chồng chéo, không thống nhất, các văn bản hướng dẫn chưa
kịp thời dẫn đến khi công chứng hợp đồng, giao dịch các giấy tờ không hợp lệ, thiếu,
không đầy đủ. Vấn đề này do nhiều nguyên nhân nhưng trong đó có sự không đồng bộ
của hệ thống pháp luật làm cho việc xác minh trong công chứng phải tốn kém, mất
nhiều thời gian, công sức.
Trách nhiệm của CCV đối với một văn bản công chứng rất quan trọng, đòi hỏi
CCV phải có kiến thức pháp luật, kỹ năng nghề nghiệp và trách nhiệm đối với các bên
tham gia hợp đồng, giao dịch. CCV phải kiểm tra, xác minh chính xác những vấn đề

liên quan đến nội dung yêu cầu công chứng để chứng nhận văn bản công chứng đúng
pháp luật, bảo vệ được quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân, tổ chức khi có yêu cầu công
chứng.
Như vậy, vấn đề xác minh trong HĐCC góp phần quan trọng đối với việc nâng
cao hiệu lực pháp luật của văn bản công chứng. Nhiệm vụ của CCV luôn phải nắm bắt
kịp thời các quy định của pháp luật nhằm nâng cao kiến thức về chuyên môn, nghiệp
vụ. Bên cạnh đó, đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần có sự quan tâm trong
việc sửa đổi, bổ sung những quy định của pháp luật còn chưa đồng bộ, chồng chéo để
giải quyết một số vấn đề còn vướng mắc về nghiệp vụ trong HĐCC. Có như vậy, mới
giảm bớt được sự tốn kém về thời gian, công sức và kinh phí cho việc xác minh trong
HĐCC.
1.2.2 Giám định trong hoạt động công chứng
Không phải trong bất cứ trường hợp nào cũng có thể tiến hành hoạt động xác
minh bởi trong một số trường hợp, một số tài liệu, giấy tờ, năng lực chủ thể bắt buộc
phải sử dụng tới chuyên môn của một một số chuyên gia của ngành, lĩnh vực thực hiện
hoặc phải sử dụng tới những phương tiện kỹ thuật đặc biệt, khi đó CCV tiến hành yêu
cầu giám định.
Trên thực tế, pháp luật hiện hành chưa có những quy định cụ thể về giám định
trong hoạt động công chứng mà chỉ có giám định tư pháp.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Giám định tư pháp, “Giám định tư
pháp là việc người giám định tư pháp sử dụng kiến thức, phương tiện, phương pháp
khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ để kết luận về chuyên môn những vấn đề có liên quan
đến hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự, giải quyết vụ việc dân
sự, vụ án hành chính theo trưng cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố
tụng hoặc theo yêu cầu của người yêu cầu giám định theo quy định của Luật này”.
Trong đó. “Người yêu cầu giám định là người có quyền tự mình yêu cầu giám
định sau khi đã đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trưng cầu
giám định mà không được chấp nhận. Người có quyền tự mình yêu cầu giám định bao
gồm đương sự trong vụ việc dân sự, vụ án hành chính, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân
sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự hoặc người đại diện

hợp pháp của họ, trừ trường hợp việc yêu cầu giám định liên quan đến việc xác định
trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo.”2
Khi CCV trong quá trình thực hiện công chứng, nếu “có căn cứ cho rằng trong
hồ sơ yêu cầu công chứng có vấn đề chưa rõ, việc giao kết hợp đồng, giao dịch có dấu
hiệu bị đe doạ, cưỡng ép, có sự nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự của người yêu
cầu công chứng hoặc đối tượng của hợp đồng, giao dịch chưa được mô tả cụ thể thì
công chứng viên đề nghị người yêu cầu công chứng làm rõ hoặc theo đề nghị của
người yêu cầu công chứng, công chứng viên tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám
định; trường hợp không làm rõ được thì có quyền từ chối công chứng.”3 Vậy ngoài
việc tiến hành xác minh thì yêu cầu giám định của CCV cũng là một giải pháp giúp
làm rõ nguồn gốc vấn đề, giao dịch.
1.2.3 Trách nhiệm về xác minh, giám định trong hoạt động công chứng
Trách nhiệm về xác minh, giám định trong HĐCC là trách nhiệm mang tính đặc
trưng bởi trên thực tế, việc CCV tiến hành HĐCC đồng nghĩa với việc CCV sẽ chịu
trách nhiệm cho tính chính xác và những sai phạm phát sinh.
Theo khoản 1 Điều 46 Luật Công chứng 2014: “Lời chứng của công chứng
viên đối với hợp đồng, giao dịch phải ghi rõ thời điểm, địa điểm công chứng, họ, tên
công chứng viên, tên tổ chức hành nghề công chứng; chứng nhận người tham gia hợp
đồng, giao dịch hoàn toàn tự nguyện, có năng lực hành vi dân sự, mục đích, nội dung
của hợp đồng, giao dịch không vi phạm pháp luật, không trái đạo đức xã hội, chữ ký
hoặc dấu điểm chỉ trong hợp đồng, giao dịch đúng là chữ ký hoặc dấu điểm chỉ của
người tham gia hợp đồng, giao dịch; trách nhiệm của công chứng viên đối với lời
chứng; có chữ ký của công chứng viên và đóng dấu của tổ chức hành nghề công
chứng.”
Lời chứng của CCV là sự hiện diện mặc định cho trách nhiệm, phạm vi công
việc của CCV đối với giao dịch, văn bản được công chứng. Chính vì vậy, trong một số
trường hợp, mặc dù các bên trong giao dịch cần được công chứng, chứng thực tự thỏa
thuận và không cần tới việc xác minh, yêu cầu giám định từ CCV, trách nhiệm của
CCV vẫn không được loại trừ.
2 Khoản 3 Điều 2 Luật Giám định tư pháp 2012
3 Khoản 5 Điều 40 Luật Công chứng 2014

Từ đó, sự tồn tại của việc xác minh, giám định trong HĐCC có mối liên kết và
tác động trực tiếp tới trách nhiệm của CCV, bắt buộc các CCV đảm bảo giai đoạn trên.
Dựa trên thực tế đó, pháp luật đã quy định rõ tại điểm o khoản 3 Điều 15 Nghị
định số 82/2020/NĐ-CP, “Công chứng viên không tiến hành xác minh hoặc yêu cầu
giám định trong trường hợp có yêu cầu xác minh, giám định của người yêu cầu công
chứng” sẽ bị “phạt tiền từ 7.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng”.
Việc đảm bảo xác minh, giám định trong HĐCC không chỉ đảm bảo cho uy tín
của CCV, mà còn là quyền lợi của khách hàng, nhất là trong trường hợp xảy ra tranh
chấp giữa bên, ví dụ như hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng thế
chấp nhà ở, đất đai,... Trong trường hợp không có xác minh, giám định dẫn tới xảy ra
sai sót, thiệt hại cho tổ chức, cá nhân, chủ thể bị thiệt hại có quyền khởi kiện tại Tòa
án để đòi bồi thường thiệt hại từ tổ chức hành nghề công chứng.
2. THỰC TIỄN THỰC HIỆN XÁC MINH, GIÁM ĐỊNH TRONG HOẠT ĐỘNG
CÔNG CHỨNG
2.1 Những mặt đạt được
Qua tìm hiểu và những quan sát thực tế trong quá trình làm việc tại văn phòng
công chứng, có thể thấy về cơ bản các bước, trình tự thủ tục đã được tiến hành một
cách nghiêm túc và đầy đủ từ các khâu tiếp nhận hồ sơ cơ đến hoàn thành công việc,
lưu giữ hồ sơ.
Trong đó, các CCV đã thể hiện tốt trong việc tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra, xác minh,
giám định rõ tính đúng đắn của hồ sơ, tài liệu cũng như tính tuân thủ các quy định của
pháp luật đối với những giao dịch, văn bản đó.
Bản thân các CCV dựa trên hiểu biết về pháp luật đã ý thức rõ về trách nhiệm của
mình với tính hợp pháp, đúng đắn và những thiệt hại phát sinh trong trường hợp xảy ra
sai sót. Chính vì vậy, công đoạn xác minh và giám định được các văn phòng thực hiện
vô cùng quy củ. Không chỉ vậy, khi có yêu cầu xác minh, yêu cầu giám định, các văn
phòng đã tiếp nhận và tiến hành xác minh, giám định, không hề chủ quan trong công
đoạn trên.
2.2 Những mặt hạn chế

Bên cạnh những điểm sáng đã làm được, một số hạn chế vẫn tồn tại khiến việc
xác minh, giám định không được tiến hành đạt hiệu quả hoặc không theo phương
hướng, mục đích bản chất của hoạt động này.
Cụ thể, việc xác minh, giám định mặc dù được các CCV nghiêm túc tiến hành, song đôi
khi việc xác minh, giám định là rất khó khăn và không thể phát hiện được toàn bộ những sai
phạm. Trong quá trình làm việc với các bên trong giao dịch dân sự, phía văn phòng công
chứng tiếp nhận hồ sơ toàn bộ là do phía khách hàng cung cấp. Việc xác minh và giám định
sẽ được tiến hành khi CCV làm việc cùng các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những yếu
tố như đất đai (quyền sử dụng đất), xe (giấy tờ xe, đăng kiểm,...). Song vẫn có những yếu tố
mang tính thỏa thuận của các bên trong giao dịch vô cùng linh động và đôi khi không rõ ràng.
Theo quy định, CCV sẽ không công chứng trong trường hợp thiếu một trong các bên
trong giao dịch khi tiến hành công chứng. Khi đó, người vắng mặt bắt buộc phải ủy quyền để
có thể tiến hành công chứng một cách hợp pháp. Song việc ủy quyền vẫn tồn tại những hạn
chế do người được ủy quyền không phải là người trực tiếp có ý chí và mong muốn như người
ủy quyền. Từ đó mục đích trong mong muốn của người ủy quyền có thể không được đáp ứng
dẫn tới tranh chấp phát sinh. Khi đó CCV tiến hành công chứng khi đã xác minh đầy đủ về
giấy tờ hợp lệ, song không thể nắm bắt được những yếu tố sai sót cũng như khác với ý chí của
chủ thể thực sự tham gia vào giao dịch được công chứng.
Bên cạnh đó, vẫn tồn tại những sai phạm do không tiến hành xác minh, giám định vẫn
tồn tại do phía CCV chủ quan hoặc do sự lệch lạc trong đạo đức nghề nghiệp. Từ đó để lại
hậu quả trầm trọng là tranh cbbhấp giữa các bên trong hợp đồng được công chứng, thiệt hại
có thể lên tới hàng trăm, hàng tỷ đồng, đồng thời ảnh hưởng tới uy tín của CCV, cơ quan nhà
nước
2.3 Tình huống minh họa
Bà A và bà B có một hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Mạnh đất trên là của
gia đình chồng bà A để lại và đăng ký dưới tên bà A, do bà A cai quản. Do thiếu tiền kinh
doanh, bà A đã chuyển nhượng cho bà B với số tiền là 3.000.000.000đ (Ba tỷ Việt Nam đồng
chẵn).
Bà A và bà B tới Văn phòng công chứng X để tiến hành công chứng cho hợp đồng
chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên. Văn phòng công chứng X đã chấp nhận và tiến hành
công chứng, hoàn thành thủ tục, hồ sơ cho bà A và bà B.
Trong lúc thỏa thuận, bà A cho rằng mình chuyển nhượng mảnh đất trên cho bà
B là để bà B giúp các thủ tục thế chấp và vay tiền tại ngân hàng, sau khi xong bà B sẽ chuyển
cho bà A khoản tiền vay được. Trong khi đó bà B cho rằng bà B mua lại mảnh đất từ bà A để

bà A có tiền kinh doanh. Việc này không được phía văn phòng công chứng xác minh đầy đủ,
nên dẫn tới công chứng cho hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà trong đó ý chí
của các bên trong giao dịch không thống nhất. Bản thân bà A và bà B trong lúc làm việc cùng
nhau cũng đã có sự hiểu lầm và hiểu sai mục đích.
Nửa năm sau, gia đình chồng bà A yêu cầu bà A cung cấp Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất đối với mảnh đất trên. Lúc này bà A đã liên hệ lại cho bà B để lấy lại mảnh đất
nhưng bà B yêu cầu bà A phải mua lại mảnh đất. Bà A thì cho rằng chỉ chuyển nhượng và
không phải mua bán đất nên đã tiến hành khởi kiện bà B. Tranh chấp phát sinh, khi đó văn
phòng công chứng X đã được yêu cầu làm việc và cung cấp các giấy tờ có liên quan.
Khi này, chính Văn phòng công chứng X đã không thể xác minh tính đúng đắn và thống
nhất trong ý chí của các bên, dẫn tới việc công chứng cho một giao dịch đối diện với rủi ro vô
hiệu.
3. NGUYÊN NHÂN, GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT
3.1 Nguyên nhân
Nguyên nhân dẫn tới những hạn chế ở trên xuất phát từ hai nguyên nhân chính
gồm: Nguyên nhân chủ quan, nguyên nhân khách quan.
Thứ nhất, nguyên nhân chủ quan:
Bản thân CCV khi tiến hành HĐCC chưa thực hiện tốt giai đoạn xác minh, giám
định cho giao dịch, văn bản được công chứng. Những giấy tờ, hồ sơ, tài liệu được phía
khách hàng cung cấp cũng như vấn đề liên quan tới ý chí của các bên trong giao kết
hợp đồng đều được công chưng viên tiếp nhận và gắn liền đó là trách nhiệm cho sự giả
mạo, lừa dối, sai phạm, vi phạm tồn tại và có nguy cơ làm phát sinh mâu thuẫn cũng
như tranh chấp.
Thứ hai, nguyên nhân khách quan:
Mặc dù các văn bản quy phạm như Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2013, Luật
Nhà ở 2014, Luật Công chứng 2014,... đều đề cập tới vấn đề công chứng cũng như
việc xác minh, giám định trong HĐCC, song vẫn chưa thực sự tạo nên nền tảng pháp
lý đầy đủ và vững chắc để các chủ thể có thể áp dụng vào thực tiễn.
Trong Luật Công chứng 2014, một số vấn đề liên quan đến xác minh, giám định
đã được đề cập như thời gian xác minh, giám định (trong Điều 43 về Thời hạn công
chứng), “nếu thấy chưa rõ hoặc có căn cứ cho rằng việc để lại di sản và hưởng di sản

là không đúng pháp luật thì từ chối yêu cầu công chứng hoặc theo đề nghị của người
yêu cầu công chứng, công chứng viên tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám định”
(trong khoản 3 Điều 57 về Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản), giấy tờ
xác minh (trong Điều 63 về Hồ sơ công chứng),... Tuy nhiên nhưng quy định trên chưa
đủ để đảm bảo tính minh bạch cũng như tạo điều kiện dễ dàng trong áp dụng vào thực
tế.
Không chỉ vậy, quy định về việc khi có đề nghị của người yêu cầu công chứng,
tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám định đã hạn chế đi phần nào sự chủ động của
các CCV trong việc tiến hành xác minh, giám định.
3.2 Giải pháp, kiến nghị - đề xuất
3.2.1 Xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn chi tiết về xác
minh, giám định trong hoạt động công chứng
Có thể thấy những quy định về xác minh, giám định có tần số vô cùng hiếm hoi
trong các văn bản quy phạm pháp luật. Mặc dù những quy định về xác minh, giám
định trong HĐCC vẫn tồn tại, song chưa đủ để các chủ thể có thể áp thực trong thực
tiễn thi hành. Chính vì vậy, các nhà làm luật có nhiệm vụ cấp thiết trong nghiên cứu,
xây dựng, sửa đổi bổ sung các quy định có liên quan, tạo nền tảng pháp lý.
Việc yêu cầu giám định trong HĐCC mang một số đặc trưng về cơ bản là khác
so với yêu cầu giám định pháp y. Vì vậy cần có quy định cụ thể trong HĐCC, về trình
tự, thủ tục xác minh, giám định, giải thích rõ về những thuật ngữ chuyên ngành,
3.2.2 Quy định rõ ràng về xác minh, giám định trong hoạt động công chứng là một
giai đoạn bắt buộc trong hoạt động công chứng
Hiện nay, việc xác minh, giám định trong HĐCC không phải là một giai đoạn bắt
buộc mà chỉ trong trường hợp “có căn cứ cho rằng trong hồ sơ yêu cầu công chứng có
vấn đề chưa rõ, việc giao kết hợp đồng, giao dịch có dấu hiệu bị đe doạ, cưỡng ép, có
sự nghi ngờ về năng lực hành vi dân sự của người yêu cầu công chứng hoặc đối tượng
của hợp đồng, giao dịch chưa được mô tả cụ thể thì công chứng viên đề nghị người
yêu cầu công chứng làm rõ hoặc theo đề nghị của người yêu cầu công chứng, công
chứng viên tiến hành xác minh hoặc yêu cầu giám định; trường hợp không làm rõ
được thì có quyền từ chối công chứng.”4
4 Khoản 5 Điều 40 Luật Công chứng 2014

Trên thực tế, không phải lúc nào CCV cũng xác định được hồ sơ yêu cầu công
chứng có vấn đề, có dấu hiệu khiến giao dịch dân sự bị vô hiệu. Chính vì vậy em đề
xuất việc ghi nhận trong quy định của pháp luật về tính bắt buộc của việc xác minh,
giám định các giao dịch, văn bản được công chứng.
Đề xuất trên sẽ góp phần làm chặt chẽ hơn các trình tự thủ tục trong HĐCC.
Nhìn vào mặt tích cực của việc nhiều hơn một thủ tục bắt

III. PHẦN KẾT LUẬN
Xác minh, giám định trong HĐCC là một giai đoạn vô cùng quan trọng góp phần
đảm bảo tính chính xác, kịp thời phát hiện các sai phạm, thiếu sót và đảm bảo điều
kiện về tính hợp pháp của các giao dịch, văn bản được công chứng.
Mặc dù xác minh và giám định trong HĐCC không được quy định một cách cụ
thể, rõ ràng và chi tiết, song bản thân các CCV khi tiến hành công chứng vẫn luôn đảm
bảo thực hiện. Bởi việc xác minh, giám định là một giai đoạn giúp CCV xác định có
hay không việc dùng uy tín của bản thân đảm bảo cho tính hợp pháp, chính xác và
đúng đắn của những giao dịch, văn bản đó.
Bên cạnh những điểm tích cực, hiện nay vẫn tồn tại những rủi ro bởi pháp luật
chưa quy định rõ ràng về tính bắt buộc cũng như thủ tục chi tiết khi tiến hành xác
minh, giám định, gây ra tình trạng một số CCV không tiến hành xác minh, giám định
hoặc việc hoạt động đó không đạt hiệu quả do công chứng viên gặp khó khăn trong
việc xác minh, giám định các giao dịch, văn bản.
Chính vì vậy, việc hoàn thiện pháp luật về xác minh, giám định trong HĐCC
mang tính cấp thiết, cần được thực hiện càng sớm càng tốt để có thể xác lập căn cứ
pháp lý.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. Văn bản pháp luật
1. Luật Công chứng năm 2014
2. Luật Giám định pháp y 2012
3. Nghị định số 82/2020/NĐ-CP của Chính phủ về Quy định xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi
hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp; hợp tác xã ngày 15 tháng 07 năm 2020
B. Tài liệu khác
4. Giáo trình Đại học luật Hà Nội

Tiểu Luận Pháp Luật Về Xác Minh, Giám Định Trong Công Chứng.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Tiểu Luận Pháp Luật Về Xác Minh, Giám Định Trong Công Chứng.docx

Similar to Tiểu Luận Pháp Luật Về Xác Minh, Giám Định Trong Công Chứng.docx (20)

More from Nhận Làm Đề Tài Trọn Gói Zalo/Tele: 0917.193.864

More from Nhận Làm Đề Tài Trọn Gói Zalo/Tele: 0917.193.864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Tiểu Luận Pháp Luật Về Xác Minh, Giám Định Trong Công Chứng.docx