Cơ sở lý luận về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢO ĐẢM QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP
PHÁP CỦA NGƢỜI ĐƢỢC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của việc bảo đảm quyền và lợi ích
hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án dân sự
1.1.1. Khái niệm
Theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự thì thủ tục thi hành án
dân sự đƣợc hiểu theo nghĩa rộng là toàn bộ các bƣớc để đƣa một bản án, quyết
định của Tòa án, Trọng tài thƣơng mại, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh ra
thi hành theo quy định của pháp luật [12, tr.5]. Quy trình, thủ tục về thi hành
án dân sự đƣợc thực hiện từ khi chuyển giao bản án, quyết định, tiếp nhận, thụ
lý đơn yêu cầu thi hành án, ra quyết định thi hành án và tiến hành các tác nghiệp
cụ thể cho đến khi chấm dứt việc thi hành án; quyền và nghĩa vụ của đƣơng sự
đƣợc thực hiện trên thực tế.
Về mặt pháp lý, khái niệm "thi hành án" là hoạt động làm cho các bản
án, quyết định đã có hiệu lực thi hành của Tòa án đƣợc thực hiện [28, tr.15].
Nếu nhƣ kết quả của hoạt động xét xử là "đưa ra các phán quyết (bản án, quyết
định) trên cơ sở áp dụng các điều luật cụ thể để xem xét các tình tiết đã xảy ra,
thì kết quả của thi hành án là làm cho các phán quyết đó được thực hiện trong
thực tế". Khái niệm thi hành án dân sự là "hoạt động do cơ quan thi hành án
dân sự tiến hành theo những thủ tục, trình tự nhất định nhằm đưa các bản án,
quyết định dân sự đã có hiệu lực thi hành của Tòa án ra để thi hành" [28, tr.16].
Tuy nhiên, cần hiểu rộng ra là không chỉ bản án, quyết định của Tòa án mà còn
thi hành các quyết định của Trọng tài thƣơng mại, của Hội đồng xử lý vụ việc
cạnh tranh… Trong trình tự, thủ tục thi hành
6

án dân sự, tùy theo từng vụ việc cụ thể mà Thủ trƣởng, Chấp hành viên cơ quan
thi hành án dân sự có thể thực hiện các thủ tục cần thiết khác nhau.
Về giải thích từ ngữ, theo từ điển wiki thì khái niệm “Bảo đảm” đƣợc
hiểu là việc làm cho chắc chắn thực hiện đƣợc, giữ gìn đƣợc hoặc có đầy đủ
những gì cần thiết. Quyền đƣợc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình là
một trong những quyền cơ bản không thể thiếu của công dân và đã đƣợc quy
định cụ thể trong pháp luật Việt Nam [28, tr.20]. Còn theo Từ điển Tiếng Việt
của Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia thành phố Hồ Chí Minh năm 2008 thì “Bảo
đảm” là: 1. Cam đoan chịu trách nhiệm về việc gì đó; 2. Làm cho có đƣợc điều
gì.
Theo khoản 2 Điều 3 giải thích từ ngữ Luật thi hành án dân sự năm 2008
thì “Người được thi hành án là cá nhân, cơ quan, tổ chức được hưởng quyền,
lợi ích trong bản án, quyết định được thi hành”.
Từ những định nghĩa nêu trên, có thể hiểu khái niệm “bảo đảm quyền và
lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự” là tổng thể các biện pháp
của các chủ thể đƣợc thực hiện theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định
nhằm làm cho đầy đủ các quyền và lợi ích của ngƣời đƣợc thi hành án đƣợc
thực hiện trên thực tế. Và đây có thể xem là mục đích cuối cùng của hoạt động
thi hành án dân sự.
1.1.2. Đặc điểm
Trong quá trình thi hành án, vấn đề bảo đảm quyền lợi hợp pháp đƣợc
đặt ra chung cho tất cả các chủ thể nhƣ: ngƣời đƣợc thi hành án, ngƣời phải
thi hành án, ngƣời có quyền và lợi ích liên quan, … Và đối với mỗi nhóm chủ
thể, việc bảo đảm quyền và lợi ích mang những đặc điểm riêng. Việc bảo đảm
quyền, lợi ích hợp pháp cho ngƣời đƣợc thi hành án dân sự có những đặc điểm
sau:
- Về chủ thể đƣợc bảo đảm: Là ngƣời đƣợc thi hành án – thƣờng là
7

ngƣời có quyền và lợi ích bị xâm phạm trong các giao dịch dân sự trƣớc đó.
Việc bảo đảm quyền lợi cho ngƣời đƣợc thi hành án dân sự thực chất là sự bù
đắp những thiệt hại, tổn thất mà họ phải gánh chịu trong các giao dịch dân sự.
- Quyền, lợi ích đƣợc bảo đảm: là những quyền lợi đƣợc ghi nhận trong
bản án, quyết định của tòa án, cơ quan giải quyết vụ việc,… nó hoàn toàn khác với
quyền lợi của các chủ thể khác trong quan hệ thi hành án dân sự.
- Về biện pháp bảo đảm: Việc bảo đảm quyền và lợi ích của ngƣời
đƣợc thi hành án là mục đích chính của giai đoạn thi hành án và có liên quan
trực tiếp đến quá trính xét xử. Do đó chúng đƣợc bảo đảm thi hành bằng các
biện pháp cƣỡng chế Nhà nƣớc, mà cụ thể chính là các biện pháp để thực hiện
nội dung của bản án, quyết định của tòa án. Nó đƣợc áp dụng tại nhiều thời
điểm, nhiều địa điểm khác nhau trong quá trình thi hành án nhằm ngăn chặn
việc tẩu tán, hủy hoại, trốn tránh việc thi hành án.
- Chủ thể chịu sự tác động của bảo đảm: để bảo đảm quyền lợi cho ngƣời
đƣợc thi hành án thì cơ quan thi hành án phải thực hiện các biện pháp nghiệp
vụ để xử lý các tài sản, quyền tài sản, giấy tờ,… của ngƣời phải thi hành án.
Do đó, chủ thể chịu sự tác động rõ nét nhất của hoạt động bảo đảm chính là
ngƣời phải thi hành án. Ngoài ra, các đối tƣợng là ngƣời có quyền lợi và nghĩa
vụ liên quan cũng phải chịu sự tác động của hoạt động này (là các tổ chức, cá
nhân đang quản lý, sử dụng tài sản của ngƣời phải thi hành án; là các cơ quan
có trách nhiệm phối hợp trong quá trình thi hành án,…).
- Về đối tƣợng bảo đảm: Đối tƣợng hƣớng tới ở đây chủ yếu là các vấn
đề về tài sản. Tranh chấp dân sự giữa các bên thƣờng phát sinh từ quan hệ pháp
luật nội dung là quan hệ tài sản. Do đó quyền lợi ích đƣợc bảo đảm chủ yếu là
vấn đề tài sản, tuy nhiên trong một vài trƣờng hợp nó bao gồm cả các quyền
lợi ích về tinh thần.
8

1.1.3. Ý nghĩa
Việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho ngƣời đƣợc thi hành án
dân sự có ý nghĩa thực tiễn quan trọng đối với hoạt động thi hành án nói riêng
và đời sống xã hội nói chung.
- Thứ nhất, việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi
hành án dân sự có ý nghĩa là thƣớc đo đối với kết quả hoạt động thi hành án.
Khi quyền lợi của ngƣời đƣợc thi hành án đƣợc bảo đảm trên thực tế đồng
nghĩa với việc các bản án, phán quyết hoặc các quyết định của Tòa án, trọng tài
hoặc thủ trƣởng cơ quan thi hành án đã đƣợc thực thi. Mặt khác, nhìn vào kết
quả bảo đảm quyền lợi cho ngƣời đƣợc thi hành án, ngoài việc đánh giá số
lƣợng các vụ việc đƣợc thi hành án chúng ta còn đánh giá đƣợc chất lƣợng
hoạt động thi hành án. Thực tiễn cho thấy, trong một số trƣờng hợp mặc dù vụ
việc đã đƣợc thi hành án xong nhƣng quyền lợi của ngƣời đƣợc thi hành án
không đƣợc đảm bảo đầy đủ do những lý do khác nhau. Về mặt trực quan có
thể thấy, quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án càng đƣợc bảo
đảm tối đa, càng chứng tỏ chất lƣợng hoạt động thi hành án cao và ngƣợc lại.
- Thứ hai, việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi
hành án dân sự góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả của hoạt động xét xử.
Mặc dù quá trình xét xử vụ việc dân sự phải tuân thủ chặt chẽ các quy định của
pháp luật về trình tự, thủ tục tố tụng; Chủ thể tiến hành tố tụng đều là những
ngƣời có kinh nghiệm, năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao. Tuy
nhiên, trong một số trƣờng hợp các qui định của pháp luật về nội dung cũng
nhƣ qui định về thủ tục tố tụng còn chƣa theo kịp với đặc điểm tính chất đa
dạng của vụ việc dân sự. Do đó có thể dẫn đến những sai sót trong quá trình xét
xử. Vì vậy, kết quả thi hành án dân sự chính là giai đoạn kiểm nghiệm qua thực
tiễn những phát quyết của Toà án, phản ánh chân thực chất
9

lƣợng và hiệu quả của toàn bộ quá trình giải quyết vụ án. Từ thực tiễn bảo đảm
quyền và lợi ích của ngƣời đƣợc thi hành án mà mỗi Thẩm phán, Kiểm sát
viên, Hội thẩm nhân dân và cán bộ Tòa án đã tham gia vào quá trình xét xử có
thể rút ra kinh nghiệm để khắc phục những khuyết điểm, nâng cao chất lƣợng
và hiệu quả công tác của mình.
- Thứ ba, góp phần vào công tác giữ gìn an ninh trật tự và an toàn xã
hội. Hoạt động thi hành án dân sự là hoạt động của cơ quan nhà nƣớc, mang
tính quyền lực, cƣỡng chế, thể hiện trách nhiệm của nhà nƣớc trong việc bảo
về quyền và lợi ích hợp pháp của công dân [28, tr.20]. Trong giai đoạn xây
dựng đất nƣớc hiện nay, khi nền kinh tế thị trƣờng ngày một phát triển, quan
hệ xã hội đƣợc mở rộng, các giao dịch dân sự ngày càng trở nên phong phú, đa
dạng, phức tạp và tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra tranh chấp thì việc giải quyết
tranh chấp tại tòa án đƣợc nhiều chủ thể lựa chọn nhƣ là một công cụ hữu hiệu
nhất. Việc bảo đảm quyền lợi hợp pháp của công dân thông qua hoạt động xét
xử các vụ việc dân sự cũng trở thành công cụ giúp Nhà nƣớc duy trì trật tự xã
hội, bảo đảm sự công bằng, công lý trong xã hội.
- Thứ tƣ, thông qua các biện pháp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp
của ngƣời đƣợc thi hành án, ý thức pháp luật của ngƣời dân cũng đƣợc nâng
cao. Thi hành án nói chung hay việc bảo đảm quyền và lợi ích của ngƣời đƣợc
thi hành án không chỉ là hoạt động nghiệp vụ của riêng cơ quan chức năng mà
đó còn là sự kết hợp với vai trò và trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính
quyền địa phƣơng, là sự phối hợp chặt chẽ với cơ quan, tổ chức hữu quan và
mỗi thành viên trong cộng đồng xã hội. Thông qua việc thực hiện các biện pháp
bảo đảm quyền và lợi ích của ngƣời đƣợc thi hành án, ý thức chấp hành pháp
luật của ngƣời dân ngày một đƣợc nâng cao, vai trò trách nhiệm của các cơ
quan tổ chức đƣợc bảo đảm, niềm tin của nhân dân vào hệ thống pháp luật, vào
bộ máy nhà nƣớc ngày càng đƣợc củng cố.
10

1.2. Nội dung về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời
đƣợc thi hành án dân sự
Nhƣ đã phân tích ở trên, bảo đảm quyền và lợi ích của ngƣời đƣợc thi
hành án trong thi hành án dân sự đƣợc hiểu là hoạt động của các cơ quan Tòa
án, thi hành án, trọng tài, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh… sử dụng nhiều
biện pháp khác nhau trong thi hành án dân sự nhằm làm cho các quyền, lợi ích
của ngƣời đƣợc thi hành án đƣợc bảo vệ trƣớc những sự xâm hại khác nhau.
Theo đó, nội dung việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi
hành án dân sự bao gồm những nội dung cụ thể, đó là:
- Một, bảo đảm từ phía cơ quan thi hành án đối với quyền và lợi ích hợp
pháp của ngƣời đƣợc thi hành án. Cơ quan THADS là chủ thể trực tiếp thực
hiện hoạt động thi hành án, hiệu quả hoạt động của cơ quan này là yếu tố
quyết định việc quyền lợi của ngƣời đƣợc thi hành án đƣợc bảo đảm ở mức độ
nào. Sự tuân thủ quy định pháp luật, sự linh động, nhạy cảm ở thủ trƣởng cơ
quan THADS, của Chấp hành viên khi ra quyết định thi hành án, khi tổ chức
thi hành án hay ra các quyết định nhằm bảo đảm, cƣỡng chế thi hành án sẽ là
đảm bảo chắc chắn nhất cho các quyền lợi hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành
án đƣợc thực thi trên thực tế.
- Hai, bảo đảm bằng cơ chế phối kết hợp giữa cơ quan thi hành án với
Tòa án, trọng tài, hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh và các chủ thể khác. Tuy
đóng vai trò trung tâm, nhƣng để tổ chức thi hành án thành công cơ quan thi
hành án cần phải phối hợp chặt chẽ với nhiều chủ thế khác. Đó có thể là cơ
quan, tổ chức đã ban hành bản án, quyết định – cơ sở để tổ chức thi hành án;
Đó cũng có thể là các tổ chức tín dụng nơi giữ tiền, tài sản là đối tƣợng đƣợc
thi hành án; Hay đơn giản là những cá nhân, tổ chức có quyền lợi về tài sản liên
quan tới ngƣời phải thi hành án (trƣờng hợp có tài sản thuộc sở hữu chung,
nhận chuyển nhƣợng tài sản là đối tƣợng thi hành án,…). Để một bản
11

án, quyết định đƣợc tổ chức thi hành thành công trên thực tế, bảo đảm tối đa
quyền lợi hợp pháp cho ngƣời đƣợc thi hành án thì không thể thiếu sự phối
hợp của các chủ thể này.
- Ba, bảo đảm bằng việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về thi hành án
nhƣ: nguyên tắc, trình tự, thủ tục, các biện pháp bảo đảm, các biện pháp cƣỡng
chế, … Các quy định của luật pháp là công cụ hữu hiệu nhất để đảm bảo cho
việc thi hành án đạt kết quả mong muốn. Với đặc thù là biện pháp mang tính
chất quyền lực nhà nƣớc, có tính bắt buộc chung đối với toàn xã
hội, các quy định pháp luật về THADS sẽ tạo nên hành lang pháp lý cho công
tác tổ chức thi hành án. Một hệ thống pháp luật ƣu việt, đầy đủ là điều kiện
hoàn hảo để cho ra đời những bản án, quyết định đúng đắn; để tạo nên sự phối
hợp nhuần nhuyễn giữa các chủ thể khác nhau trong quá trình thi hành án; …
qua đó bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho ngƣời đƣợc thi hành án.
- Bốn, bảo đảm bằng việc xã hội hóa, đẩy nhanh việc xã hội hóa thi hành
án dân sự (mở rộng và phát huy vai trò của thừa phát lại). Theo quan
điểm truyền thống thì thi hành án dân sự là hoạt động của cơ quan nhà nƣớc,
nhân danh quyền lực nhà nƣớc và đƣợc bảo đảm thực thi bằng pháp luật. Tuy
nhiên, một thực tế trong thời gian qua cho thấy, rất nhiều bản án, quyết định có
hiệu lực bị tồn đọng, không đƣợc thực thi trên thực tế. Một trong những nguyên
nhân dẫn tới tình trạng này là do cơ quan thi hành án bị quá tải với số lƣợng
bản án, quyết định phải thi hành khổng lồ. Một giải pháp đƣợc đề ra nhằm giải
quyết tình trạng này là thực hiện xã hội hóa công tác thi hành án. Việt Nam
trong thời gian gần đây cũng đã tiếp thu quan điểm này với mô hình thừa phát
lại. Tuy nhiên qua một thời gian thực hiện thì hiệu quả hoạt động của mô hình
này chƣa đƣợc nhƣ mong muốn, cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa.
12

1.3. Cơ sở của việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời
đƣợc thi hành án dân sự
1.3.1. Xuất phát từ đường lối của Đảng về cải cách tư pháp
Nƣớc ta là Nhà nƣớc pháp quyền Xã hội chủ nghĩa, các quyền công dân
đƣợc Nhà nƣớc công nhận và ghi nhận trong các văn bản có tính pháp lý cao
nhƣ Hiến pháp, các đạo luật,… Việc thiết lập, bảo đảm các quyền dân sự, kinh
tế của công dân luôn đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm thực hiện thông qua
những chủ trƣơng, chính sách trên mọi phƣơng diện. Trong đó, vấn đề cải cách,
hoàn thiện các thủ tục tố tụng tƣ pháp theo hƣớng dân chủ, bình đẳng, công
khai, minh bạch, chặt chẽ nhƣng thuận tiện, bảo đảm sự tham gia và giám sát
của nhân dân đối với hoạt động tƣ pháp đƣợc xem là biện pháp hữu hiệu để
bảo đảm quyền lợi hợp pháp của công dân. Vấn đề này đã một lần nữa đƣợc
tái khẳng định trong nghị quyết của Bộ Chính trị, theo đó nhiệm vụ trọng tâm
trong việc hoàn thiện thủ tục tố tụng tƣ pháp là phải “bảo đảm tính đồng bộ,
công khai, minh bạch, tôn trọng và bảo đảm quyền con ngƣời”.
1.3.2. Trên cơ sở các quy định của Hiến pháp và các luật chuyên
ngành về việc bảo đảm quyền cơ bản của công dân
Vấn đề bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, trong đó bao gồm
cả ngƣời đƣợc thi hành án dân sự đã đƣợc đề cập tới trong nhiều văn bản pháp lý
khác nhau. Hiến pháp nƣớc Cộng hòa XHCN Việt Nam quy định:
1. Ở nƣớc Cộng hòa XHCN Việt Nam, các quyền con ngƣời,
quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội đƣợc
công nhận, tôn trọng, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật;
2. Quyền con ngƣời, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế
theo quy định của luật trong trƣờng hợp cần thiết vì lý do quốc
phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức
khỏe của cộng đồng [19, Điều 14].
13

Bộ Luật Dân sự của nƣớc ta cũng đã quy định nguyên tắc tôn trọng, bảo
đảm quyền dân sự của các chủ thể, theo đó tất cả các quyền dân sự của cá nhân,
pháp nhân chủ thể khác đƣợc tôn trọng và đƣợc pháp luật bảo đảm. Khi quyền
dân sự của một chủ thể bị xâm phạm thì chủ thể đó có quyền tự bảo đảm theo quy
định của pháp luật hoặc có thể yêu cầu cơ quan tổ chức có thẩm quyền công nhận
quyền dân sự của mình; buộc chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công
khai, thực hiện nghĩa vụ dân sự hoặc bồi thƣờng thiệt hại [17].
Nhƣ vậy, việc ghi nhận nguyên tắc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp
của ngƣời đƣợc thi hành án trong pháp luật tố tụng dân sự là sự cụ thể hóa các
quy định chung của pháp luật nhằm mục đích bảo đảm tốt hơn quyền của ngƣời
đƣợc thi hành án, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và Nhà nƣớc.
Bản án, quyết định của Tòa án chỉ thực sự có giá trị khi đƣợc thi hành trên thực
tế. Hoạt động thi hành án là công đoạn cuối cùng, bảo đảm cho bản án, quyết
định của Tòa án đƣợc chấp hành, góp phần bảo đảm tính nghiêm minh của
pháp luật và pháp chế XHCN, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá
nhân và Nhà nƣớc.
1.3.3. Xuất phát từ nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan
thi hành án dân sự
Các bản án và quyết định của TAND đã có hiệu lực pháp luật phải đƣợc
cơ quan nhà nƣớc, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, các cá nhân có liên quan tôn
trọng và thi hành [28, tr.27]. Chính vì vậy, quyền lợi hợp pháp của đƣơng sự
đã đƣợc ghi nhận trong phán quyết của Tòa án cần đƣợc pháp luật bảo đảm
trong quá trình THADS. Trong đó, vai trò của cơ quan thi hành án trong việc
bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án dân sự là vô
cùng quan trọng. Cách thức và nguyên tắc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp
của ngƣời đƣợc thi hành án dân sự đƣợc quy định trong nhiệm vụ, quyền hạn
và trách nhiệm của cơ quan thi hành án [29, tr.25]. Cơ quan Thi
14

hành án dân sự tổ chức thi hành bản án, quyết định theo quy định của pháp luật.
Trong quá trình tổ chức thi hành án, nếu phát hiện bản án, quyết định tuyên
không rõ, khó thi hành thì có quyền yêu cầu Tòa án giải thích, đính chính hoặc
bản án, quyết định có vi phạm pháp luật thì có quyền kiến nghị ngƣời có thẩm
quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm đối với bản án,
quyết định theo quy định của pháp luật [18]. Đây là một trong những nhiệm vụ,
quyền hạn của Thủ trƣởng cơ quan Thi hành án dân sự. Quy định này là rất cần
thiết, không những là nhiệm vụ, quyền hạn mà còn là trách nhiệm của cơ quan
Thi hành án dân sự đối với bản án, quyết định mình có trách nhiệm tổ chức thi
hành.
1.3.4. Xuất phát từ quyền bình đẳng của mọi chủ thể trong quan hệ
dân sự
Quan hệ pháp luật dân sự là các quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản
phát sinh thƣờng nhật đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, tiêu dùng, cho hoạt động sản
xuất và kinh doanh. Chủ thể tham gia quan hệ pháp luật dân sự rất đa dạng
nhƣng độc lập về tài sản và tổ chức, có địa vị pháp lý bình đẳng, không phụ
thuộc vào các yếu tố: thành phần xã hội, tôn giáo, dân tộc, trình độ văn hóa,
nghề nghiệp. Trong quan hệ này, các bên thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình
một cách tự giác bằng tài sản của mình, trƣờng hợp vi phạm nghĩa vụ thì phải
tự chịu trách nhiệm về những thiệt hại do mình gây ra [27, tr.20]. Xuất phát từ
những nguyên tắc bình đẳng này, ngƣời đƣợc thi hành án dân sự là ngƣời có
quyền lợi bị xâm phạm trong quan hệ dân sự đƣơng nhiên cần đƣợc tôn trọng,
bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp trong quá trình thi hành án nhằm bù đắp
thiệt hại của họ.
1.4. Các yếu tố bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc
thi hành án dân sự
Nhƣ đã phân tích ở trên, việc bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho ngƣời
15

đƣợc thi hành án là vấn đề quan trọng, phù hợp với chủ trƣơng đƣờng lối của
Đảng và Nhà nƣớc. Đồng thời, thông qua hoạt động này, các bản án, quyết định
giải quyết các vụ việc dân sự đƣợc thực thi nghiêm minh trong thực tiễn. Trong
THADS, vấn đề bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án
đƣợc bảo đảm bởi nhiều yếu tố khác nhau, cụ thể:
1.4.1. Tổ chức và hoạt động của cơ quan thi hành án
Nhƣ đã trình bảy ở trên, cơ quan thi hành án là chủ thể trực tiếp thực
hiện hoạt động thi hành án, hiệu quả hoạt động của cơ quan này là yếu tố quyết
định việc quyền lợi của ngƣời đƣợc thi hành án đƣợc bảo đảm ở mức độ nào.
Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan này, chúng ta cân bảo đảm một
số yếu tố sau:
- Đảm bảo sự độc lập của cơ quan thi hành án trong quá trình thi hành án
dân sự. Theo đó, cơ quan thi hành án trong quá trình thực thi nhiệm vụ không
chịu sự chi phối, tác động của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào; chỉ tuân theo các
quy định của pháp luật nhà nƣớc.
- Đảm bảo hệ thống pháp luật quy định đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn và
trách nhiệm của cơ quan thi hành án cũng nhƣ thủ trƣởng cơ quan thi hành án,
chấp hành viên - đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo cơ quan này chỉ hoạt
động theo quy định của pháp luật, không chịu sự can thiệp của tổ chức cá nhân
khác.
1.4.2. Tổ chức và hoạt động của các tổ chức, cơ quan, cá nhân hỗ trợ
thi hành án
Tuy đóng vai trò trung tâm, nhƣng để tổ chức thi hành án thành công cơ
quan thi hành án cần phải phối hợp chặt chẽ với nhiều chủ thế khác. Để một bản
án, quyết định đƣợc tổ chức thi hành thành công trên thực tế, bảo đảm tối đa quyền
lợi hợp pháp cho ngƣời đƣợc thi hành án thì không thể thiếu sự phối hợp của các
chủ thể liên quan. Để sự phối hợp diễn ra tiện lợi thì việc
16

xây dựng cơ chế có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
1.4.3. Hoàn thiện hệ thống pháp luật thi hành án theo hướng bảo đảm
hơn nữa quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án.
Các quy định của luật pháp là công cụ hữu hiệu nhất để đảm bảo cho việc
thi hành án đạt kết quả mong muốn. Với đặc thù là biện pháp mang tính chất
quyền lực nhà nƣớc, có tính bắt buộc chung đối với toàn xã hội, các quy định
pháp luật về THADS sẽ tạo nên hành lang pháp lý cho công tác tổ chức thi hành
án. Một hệ thống pháp luật ƣu việt, đầy đủ là điều kiện hoàn hảo để cho ra đời
những bản án, quyết định đúng đắn; để tạo nên sự phối hợp nhuần nhuyễn giữa
các chủ thể khác nhau trong quá trình thi hành án; … qua đó bảo đảm tốt nhất
quyền lợi cho ngƣời đƣợc thi hành án.
1.4.4. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực, đạo đức nghề
nghiệp của chấp hành viên
Trong tất cả các chủ thể thì chấp hành viên là ngƣời đóng vai trò trung
tâm trong quá trình thi hành án, quyết định tới hiệu quả của hoạt động này. Do
đó, bên cạnh việc hoàn thiện quy định pháp luật thi hành án, hoàn thiện cơ chế
phối hợp tác nghiệp giữa các cơ quan đơn vị thì việc nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của chấp hành viên là không thể thiếu.
Hoạt động áp dụng pháp luật là một quá trình với đa dạng các tình huống đòi
hỏi kiến thức cũng nhƣ sự linh hoạt của chấp hành viên. Dù hệ thống pháp luật
có đầy đủ tới đâu nhƣng chấp hành viên không nắm đƣợc thì cũng không thể
vận dụng để đƣa ra quyết định kịp thời, đúng đắn. Đó là chƣa kể đến trong
nhiều trƣờng hợp, pháp luật không thể dự liệu đƣợc thực tiễn, lúc này đòi hỏi
chấp hành viên phải vận dụng luật linh hoạt và có sự nhạy cảm trong phán đoán
tình huống – điều này sẽ đƣợc tích lũy kinh nghiệm
17

trong quá trình công tác, và phụ thuộc vào năng lực của chấp hành viên.
Một vấn đề nữa không kém phần quan trọng quyết định tới hiệu quả hoạt
động thi hành án chính là đạo đức nghề nghiệp của chấp hành viên. Thực tế cho
thấy, rất nhiều trƣờng hợp chấp hành viên vì lợi ích cá nhân mà cố tình sách
nhiễu các đƣơng sự, cố tình vi phạm các nguyên tắc trong quá trình thi hành
án, điều này đã ảnh hƣởng nghiêm trọng tới kết quả thi hành án, gây tổn hại
đến quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án.
Tóm lại, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của đƣơng sự nói chung, của
ngƣời đƣợc thi hành án nói riêng là nguyên tắc cơ bản và có tầm quan trọng
lớn trong pháp luật thi hành án dân sự nƣớc ta hiện nay. Tất cả các nguyên tắc
còn lại đều có quan hệ gắn bó mật thiết với nguyên tắc trên, ngoài việc tạo tính
công bằng, minh bạch trong hoạt động thi hành án thì còn đều hƣớng tới bảo
vệ quyền lợi cho ngƣời đƣợc thi hành án.
18

Kết luận Chƣơng 1
Bản án, quyết định của Tòa án nhân danh Nhà nƣớc khi đƣợc chấp hành
nghiêm chỉnh có tác động trực tiếp đến lòng tin của nhân dân đối với pháp luật.
Vì vậy, hoạt động thi hành án có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc giữ
vững kỷ cƣơng phép nƣớc, củng cố pháp chế và trật tự pháp luật xã hội chủ
nghĩa, bảo đảm cho quyền lực tƣ pháp đƣợc thực thi trên thực tế. Chính vì thế,
việc tìm hiểu, phân tích và đánh giá những vấn đề lý luận liên quan đến việc
bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án dân sự có vai
trò vô cùng quan trọng và có ý nghĩa thực tế lớn lao.
Trên đây, luận văn đã đƣa ra và luận giải đƣợc một số quan điểm lý luận
cơ bản về khái niệm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của ngƣời đƣợc thi
hành án, tìm hiểu đặc điểm, bản chất của hoạt động bảo đảm quyền và lợi ích
hợp pháp của ngƣời đƣợc thi hành án và làm phong phú thêm cho hoạt động
nghiên cứu khoa học về pháp luật thi hành án.

Cơ sở lý luận về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở lý luận về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự.docx

Similar to Cơ sở lý luận về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥰🥰 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥰🥰 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở lý luận về bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người được thi hành án dân sự.docx