CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Y TẾ.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
LÝ LUẬN CHUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚCVỀ Y TẾ
1.1. Một số khái niệm liên quan đến y tế
1.1.1. Khái niệm về y tế
Theo nghĩa rộng, y tế là lĩnh vực hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân dân
từ hoạt động vệ sinh môi trường sống và làm việc, dinh dưỡng, phòng chống
bệnh tật đến việc khám và điều trị bệnh.
Theo nghĩa hẹp, y tế là những hoạt động phòng chống và điều trị bệnh
tật cho nhân dân. Hoạt động phòng chống bệnh tật rất rộng gồm công tác vệ
sinh môi trường sống và làm việc liên quan đến gây bệnh, tiêm chủng mở rộng,
giáo dục sức khỏe cho cộng đồng, thể dục dưỡng sinh.
Hoạt động khám bệnh và điều trị bệnh cho nhân dân là hoạt động cơ bản
nhất của ngành y tế.
Có nhiều cách tiếp cận khác nhau để phân loại các hoạt động y tế. Trong
đó có căn cứ vào khu vực thì chia ra khu vực y tế chuyên sâu là các bệnh viện
trung ương và các bệnh viện lớn đầu ngành của một số tỉnh – thành lớn nơi tập
trung nghiên cứu và khu vực y tế phổ cập là hệ thống y tế từ tỉnh, huyện, xã đến
thôn bản nơi trực tiếp khám chữa bệnh cho nhân dân tại địa phương, chăm sóc
sức khỏe ban đầu cho nhân dân bao gồm các bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y
tế cấp xã, phường,thị trấn, nhân viên y tế thôn, bản.[11]
Mạng lưới y tế cơ sở (gồm y tế thôn, bản, xã, phường, thị trấn, quận,
huyện, thị xã) là đơn vị kỹ thuật y tế đầu tiên tiếp xúc với nhân dân, nằm trong
hệ thống y tế nhà nước có nhiệm vụ thực hiện các dịch vụ kỹ thuật, chăm sóc
sức khỏe ban đầu, phát hiện dịch sớm, chữa các bệnh và đỡ đẻ thông thường,
vận động nhân dân thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình, vệ sinh
phòng bệnh, tăng cường sức khỏe.[23]
7

Mạng lưới y tế bảo đảm cho mọi người dân được chăm sóc sức khỏe cơ
bản với chi phí thấp nhất góp phần thực hiện công bằng xã hội, xóa đói giảm
nghèo, xây dựng nếp sống văn hóa, trật tự an toàn xã hội và tạo niềm tin của
nhân dân vào chế độ xã hội chủ nghĩa.
Y tế cấp xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là y tế cấp xã) là một bộ
phận của y tế cơ sở, là đơn vị cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu có chất
lượng, nhằm thực hiện mục tiêu công bằng và hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe
nhân dân: đầu tư ít, phạm vi bao phủ rộng, hiệu quả lớn. Có khoảng 80% các loại
bệnh tật thông thường có thể điều trị hiệu quả tại tuyến xã.
Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay Y tế cấp xã góp phần quan trọng vào
việc thực hiện thắng lợi các chương trình y tế quốc gia ở cộng đồng, hạn chế
các bệnh truyền nhiễm, ngăn ngừa dịch bệnh, đưa các dịch vụ dân số - kế hoạch
hóa gia đình đến từng gia đình, từng người dân. Đóng góp không nhỏ trong các
thành tựu về chăm sóc sức khỏe nhân dân ở nước ta.
Theo Nghị định số 01/1998/NĐ-CP của Chính Phủ ngày 03/01/1998 quy
định về hệ thống tổ chức Y tế địa phương thì trạm y tế cấp xã, phường, thị trấn
có trách nhiệm giúp Giám đốc Trung tâm Y tế huyện và UBND xã, phường, thị
trần thực hiện các nhiệm vụ được giao về công tác y tế trên địa bàn. Trạm Y tế
cấp xã, phường, thị trấn chịu sự quản lý, chỉ đạo và hướng dẫn của Giám đốc
Trung tâm Y tế huyện về chuyên môn, nghiệp vụ, kinh phí và nhân lực y tế;
chịu sự quản lý, chỉ đạo của UBND cấp xã trong việc xây dựng kế hoạch phát
triển y tế để trình cơ quan có thẩm quyền và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện
kế hoạch đó sau khi đã được phê duyệt; phối hợp với các ban ngành, đoàn thể
trong xã tham gia vào các hoạt động nhằm chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân
dân.
Theo Nghị định số 117/2014/NĐ-CP của Chính phủ ngày 08/12/2014
quy định về y tế cấp xã, phường, thị, trấn và Thông tư số 33/2015/TT-BYT
8

của Bộ Y tế ngày 27/10/2015 về việc hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ của trạm
y tế cấp xã, phường, thị trấn thì: Tổ chức y tế cấp xã, phường, thị trấn (sau đây
gọi chung là trạm y tế cấp xã) là đơn vị y tế thuộc Trung tâm Y tế huyện, quận,
thị xã (sau đây gọi chung là Trung tâm y tế huyện) được thành lập theo đơn vị
hành chính xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là xã) có chức năng cung
cấp, thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân trên địa
bàn xã.
* Nhiệm vụ của trạm y tế cấp xã:
Thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật về y tế dự phòng, khám
bệnh, chữa bệnh, kết hợp, ứng dụng y học cổ truyền trong chữa bệnh, phòng
bệnh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, cung ứng thuốc thiết yếu, quản lý sức khỏe
cộng đồng, tuyền thông giáo dục sức khỏe theo hướng dẫn của cơ quan quản lý
cấp trên và quy định của pháp luật.
Hướng dẫn về chuyên môn và hoạt động đối với đội ngũ nhân viên y tế
thôn, bản.
Phối hợp cơ quan liên quan thực hiện công tác dân số - kế hoạch hóa gia
đình trên địa bàn.
Tham gia kiểm tra các hoạt động hành nghề y, dược tư nhân và các dịch
vụ có nguy cơ ảnh hưởng đến dức khỏe nhân dân trên địa bàn.
Là đơn vị thường trực Ban Chăm sóc sức khỏe cấp xã về công tác bảo
vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trên địa bàn.
Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Trung tâm Y tế huyện và Chủ
tịch UBND cấp xã giao.[15]
1.1.2. Khái niệm về sức khỏe
Tổ chức y tế thế giới đã đưa ra định nghĩa “Sức khỏe là trạng thái hoàn
toàn thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội chứ không phải đơn thuần là
không có bệnh tật”. Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người, mỗi gia
9

đình và toàn xã hội, là nhân tố quyết định sự phát triển cường thịnh của mỗi gia
đình và mỗi quốc gia. Sức khỏe còn là quyền cơ bản và quan trọng của con
người. Để con người có thể đạt được mức độ sức khỏe tốt nhất luôn là mục tiêu
xã hội quan trọng của mỗi quốc gia và của toàn thế giới. Và để thực hiện được
mục tiêu quan trọng này không chỉ có hành động đơn thuần của ngành y tế mà
cần có sự tham gia góp sức hành động của nhiều tổ chức chính trị, kinh tế và
xã hội khác. Điều này được thể hiện rõ tại Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày
23/2/2005 của Bộ Chính trị đã nêu rõ quan điểm “Bảo vệ chăm sóc và nâng cao
sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân, mỗi gia đình và cộng đồng, là trách
nhiệm của các cấp ủy Đảng và chính quyền, mặt trận tổ quốc, các đoàn thể
nhân dân và các tổ chức xã hội, trong đó ngành Y tế đóng vai trò nòng cốt về
chuyên môn, kỹ thuật”[3]
1.1.3. Khái niệm về chăm sóc sức khỏe ban đầu
Tuyên bố Alma-Ata đưa ra khái niệm chăm sóc sức khỏe ban đầu là các
chăm sóc sức khỏe thiết yếu dựa trên những phương pháp và những kỹ thuật
vừa có tính khoa học, vừa có tính thực tiễn và được xã hội chấp nhận. Những
phương pháp và kỹ thuật này có mức chi phí thích hợp mà công đồng, quốc gia
có thể chấp nhận được và được mọi cá nhân, mọi gia đình trong cộng đồng sử
dụng một các rộng rãi thông qua việc tham gia đầy đủ với tinh thần tự lực và
quyết định của mỗi cá nhân, gia đình trong mỗi giai đoàn phát triển của họ. Có
thể nói chăm sóc sức khỏe ban đầu chính là:
- Những chăm sóc thiết yếu, những chăm sóc cơ bản, đầu tiên cho sức khỏe;
- Những chăm sóc này là những kỹ thuật thực hành có cơ sở khoa học;
- Những chăm sóc có thể tới được mọi người dân, mọi gia đình và tới được
nơi họ đang sinh sống. Đây là mức độ đầu tiên, giai đoạn đầu tiên của quá trình
chăm sóc sức khỏe liên tục cho mọi người.
- Những chăm sóc mà mọi người có thể chấp nhận được và tích cực tham
gia hưởng ứng;
10

- Những chăm sóc phù hợp với nền kinh tế của nhân dân, của đất nước. Hay
nói cách khác chăm sóc sức khỏe ban đầu yêu cầu và đề cao tính tực lực của cộng
đồng, của mỗi cá nhân trong việc tham gia vào quá trình lập kế hoạch, tổ chức
thực hiện, kiểm soát các hoạt động chăm sóc sức khỏe trong việc sử dụng hiệu quả
nhất các nguồn lực sẵn có của địa phương và của quốc gia.
Như vậy nội dung của chăm sóc sức khỏe ban đầu sẽ không hoàn toàn
giống nhau ở các nước trong cùng một thời điểm và ngay trong một nước ở các
vùng và các thời điểm khác nhau. Nội dung của chăm sóc sức khỏe ban đầu
dược thay đổi theo thời gian hoặc theo địa lý để phù hợp với tình hình sức khỏe,
tình hình bệnh tật, trình độ văn hóa của nhân dân cũng như hoàn cảnh kinh tế
của mỗi quốc gia, mỗi địa phương trong cùng thời điểm khác nhau.
Ở nước ta hiện nay chăm sóc sức khỏe ban đầu tập chung vào giải quyết
các vấn đề sức khỏe chủ yếu của cộng đồng bằng viện cung cấp các dịch vụ
nhằm dự phòng, điều trị, phục hồi chức năng và tăng cường sức khỏe cho cộng
đồng gồm những 10 nội dung chủ yếu trong đó 8 nội dung theo Tuyên ngôn
Alma Ata và bổ sung thêm 02 nội dung để phù hợp với hoàn cảnh của Việt Nam
như sau:
- Tuyên truyền, giáo dục sức khỏe, cụ thể là về các vấn đề sức khỏe ưu
tiên của cộng đồng và các biện pháp dự phòng và khống chế chúng;
- Cung cấp thực phẩm và dinh dưỡng hợp lý;
- Cung cấp đẩy đủ nước sạch và vệ sinh môi trường;
- Chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em, bao gồm cả kế hoạch hóa gia
đình; - Tiêm chủng mở rộng, phòng chống các bệnh nhiễm trùng chủ
yếu; - Phòng ngừa và kiểm soát các bệnh dịch tại địa phương;
- Điều trị hợp lý những bệnh và chấn thương thông
thường; - Cung cấp đủ thuốc thiết yếu;
- Quản lý sức khỏe (Nội dung bổ sung);
- Kiện toàn mạng lưới y tế (Nội dung bổ sung);
11

1.1.4. Khái niệm quản lý nhà nước về y tế
Quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế là hoạt động thực thi quyền lực nhà
nước của các cơ quan trong bộ máy nhà nước (Chủ yếu là các cơ quan thuộc hệ
thống hành pháp), mang tính quyền lực nhà nước, chủ yếu bằng pháp luật để
điều chỉnh hành vi hoạt động của con người trên lĩnh vực y tế (lĩnh vực phòng
bệnh, chữa bệnh, chăm sóc và bảo vệ sức khỏe con người) nhằm thỏa mãn
những nhu cầu hợp pháp của con người về chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, duy trì
sự ổn định, và phát triển của xã hội về sức khỏe con người.
Công tác quản lý nhà nước về y tế nói chung và quản lý nhà nước về y
tế cấp xã nói riêng luôn được Đảng và nhà nước ta đặc biệt quan tâm xuất phát
từ tầm quan trọng của ngành y tế và vai trò, vị trí của y tế cấp xã.
Quản lý nhà nước về y tế cấp xã là hoạt động của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền sử dụng các công cụ quản lý tác động lên y tế cấp xã nhằm đạt
được mục tiêu đề ra.
1.2. Vị trí, vai trò của quản lý nhà nƣớc về y tế; quan điểm, định hƣớng
trong quản lý nhà nƣớc về y tế; Phƣơng thức quản lý nhà nƣớc về y tế.
Vị trí, vai trò của quản lý nhà nước về y tế.
Con người vừa là chủ thể của xã hội, vừa là mục tiêu phát triển của xã
hội đồng thời con người cũng là nguồn lực quý nhất quyết định sự phát triển
của mỗi địa phương và của đất nước. Con người là sự kết hợp giữa thể lực và
trí tuệ. Hai yếu tố này gắn bó hữu cơ với nhau, tạo nên bản thân con người.
Song giữa hai yếu tố đó thì thể lực của con người là cơ sở, là điều kiện để phát
huy trí tuệ của họ tạo ra của cải vật chất đưa xã hội phát triển không ngừng.
Hay có thể nói sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi con người và của toàn xã hội
vì vậy bảo vệ chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vừa là hoạt động nhân
đạo, vừa là hoạt động trực tiếp bảo đảm nguồn nhân lực cho
12

sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, phát triển y tế là một trong những chính
sách ưu tiên hàng đầu của Đảng và nhà nước ta.
Đảng và Nhà nước luôn quan tâm kiện toàn hệ thống y tế. Tháng 01/1993,
Hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã ra Nghị quyết
về những vấn đề cấp bách của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân
dân. Nghị quyết đã nêu 7 giải pháp lớn, trong đó có giải pháp chấn chỉnh hệ
thống chăm sóc sức khỏe, coi củng cố y tế cơ sở là nhiệm vụ cấp bách hiện nay.
Qua những năm đổi mới, phát triển nền kinh tế thị trường đã tác động
mạnh mẽ tới ngành y tế, và ảnh hưởng đến các hoạt động bảo vệ và chăm sóc
sức khỏe. Sự ảnh hưởng này càng biểu hiện rõ khi chúng ta đem nhìn nhận
trong sự đối lập giữa mục đích vì lợi nhuận của kinh tế thị trường và mục đích
nhân đạo của ngành y tế; giữa giá các dịch vụ khám chữa bệnh với y đức của
người thầy thuốc; giữa trách nhiệm và lợi ích của mỗi cán bộ y tế. Có thể thấy
đây là những thách thức lớn đặt ra để giải quyết và cân bằng giữa yếu tố kinh
tế và yếu tố nhân văn của bản chất xã hội chủ nghĩa mà nước ta đang theo đuổi.
Từ tất cả các khác biệt trên cho thấy việc quản lý nhà nước về y tế là việc làm
cần thiết, có vai trò quan trọng để phát triển ngành y tế Việt Nam theo đúng
định hướng của Đảng và nhà nước đề ra, đảm bảo tính công bằng trong cung
cấp, tiếp cận các dịch vụ y tế và nâng cao hiệu quả và phát triển của các dịch
vụ y tế phù hợp với sự phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương và đất
nước.
Có thể thấy vai trò của Quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế thể hiện ở
hai mặt sau:
Một là đảm bảo sự công bằng trong xã hội: Xã hội ngày càng phát triển
thì yêu cầu đảm bảo sức khỏe tốt cho tất cả mọi người ngày càng được quan
tâm. Mặt khác người dân khỏe mạnh tạo ra một nguồn nhân lực có chất
13

lượng, năng suất lao động cao, giảm các chi phí an sinh xã hội cho nhà nước.
Vì vậy dịch vụ y tế phải được coi là một hàng hóa đặc biệt. Mọi người dân đều
có quyền tiếp cận các dịch vụ tế và được hưởng một mức chăm sóc sức khỏe
tối thiểu như nhau. Mặt khác nhiều loại dịch vụ y tế mang tính công cộng thuần
túy, vì vậy sẽ không có tổ chức hay cá nhân nào có thể đảm nhiệm việc cung
ứng các dịch vụ đó. Chỉ có nhà nước với quyền lực, nguồn lực của mình mới
có thể đảm bảo cho mọi người dân được công bằng trong tiếp cận các dịch vu
y tế, cũng nhưng chỉ có nhà nước mới quan tâm đầy đủ đến lợi ích của cả cộng
đồng.
Hai là, đảm bảo tính hiệu quả của việc cung cấp các dịch vụ y tế: xuất
phát từ nguyên tắc hoạt động của y tế là không phải vì mục tiêu lợi nhuận nên
để đảm bảo các cơ sở y tế không phát triển một cách tự phát thành các đơn vị
kinh doanh chạy theo lợi nhuận, vì vậy phải có sự kiểm soát của nhà nước đối
với các cơ sở y tế.
Mặt khác các dịch vụ y tế là các dịch vụ không có tính so sánh, nhưng
lại có ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng con người vì vậy nhà nước cần đứng
ra đảm bảo chất lượng, hạn chế tối thiểu các rủi ro từ dịch vụ y tế của các cơ sở
y tế bằng những tiêu chuẩn, quy trình thống nhất chặt chặt chẽ giúp cho người
dân an tâm khi tiếp cận các dịch vụ y tế.
Quan điểm và định hướng trong quản lý nhà nước về y tế.
Đổi mới và hoàn thiện hơn nữa hệ thống y tế Việt Nam theo hướng Công
bằng - Hiệu quả - Phát triển, bảo đảm an sinh xã hội.
Trong những năm tới kiên trì, nỗ lực nhằm đạt mục tiêu ngành y tế đề ra
bảo đảm chăm sóc sức khoẻ nhân dân ngang tầm tiên tiến khu vực (top 3), và
quốc tế (top 20). Hội nhập với thế giới, thể hiện giảm nhập - tăng xuất, sớm đạt
thăng bằng nhập - xuất, tiến tới có xuất siêu, trên cả 4 mũi giáp công: dịch vụ
y; nhân lực cao y - dược; Dược liệu, Dược phẩm; Trang thiết bị y tế.
14

Nhấn mạnh đầu tư cho y tế là một đầu tư phát triển, thưc hiện bản chất
của chế độ. Nhà nước đảo đảm đầu tư cho y tế khoảng 50% trong tổng chi y tế.
Thực hiện Nhà nước và Nhân dân cùng làm. Tăng mức đầu tư từ Ngân sách,
đồng thời ra sức vận động tăng thu hút các nguồn lực xã hội, bao gồm tư nhân,
phi lợi nhuận, thiện nguyện, cả trong và ngoài nước.
Thực hiện chăm sóc sức khỏe toàn diện. Gắn phòng bệnh với chữa bệnh,
phục hồi chức năng và tập luyện thể dục thể thao nâng cao sức khỏe. Tuy nhiên
tập chung hơn nữa theo định hướng phòng bệnh hơn chữa bệnh, tập trung làm tốt
hơn nữa công đoạn y tế dự phòng. Bảo đảm nguồn lực cho y tế dự phòng không ít
hơn 30% tổng nguồn lực. Có tổ chức mạng lưới làm y tế dự phòng phủ khắp các
huyện, xã. Bố trí đủ lực lượng mạnh cho các trọng điểm: cửa khẩu, tụ điểm thương
mại, đầu mối giao thông, các vùng “trũng” nguy cơ ô nhiễm môi trường, tai nạn
thương tích, chịu ảnh hưởng biến đổi khí hậu, …
Về công nghệ y tế: Phát triển y tế công nghệ cao, tiếp cận trình độ tiên
tiến của khu vực và quốc tế. Luôn coi trọng kết hợp Tây y – Đông y. Đến 2015,
tất cả các tỉnh đều có Bệnh viện y học cổ truyền. Chỉ đạo kết hợp điều trị y học
cổ truyền xuyên suốt đến tất cả các huyện, xã. Theo định hướng “Nam dược trị
Nam nhân”, nhấn mạnh, coi trọng nghiên cứu khoa học y tế trong nước, cả y
học hiện đại và y học cổ truyền. Đạt tới nhiều công nghệ, bài thuốc tiên tiến
nhập khẩu được Việt Nam hoá; đồng thời có nhiều công nghệ, bài thuốc do
sáng tạo Việt Nam, phục vụ hiệu quả phòng bệnh và chữa bệnh cho người Việt
Nam.
Thu hẹp khoảng cách chênh lệch hưởng thụ dịch vụ y tế giữa các vùng
miền, nhóm dân cư. Tích cực tăng cường năng lực tuyến y tế cơ sở. Hạn chế,
sớm tiến tới loại trừ các trường hợp chuyển tuyến không cần thiết.
Triển khai mạnh mẽ thực hiện Luật Bảo hiểm y tế tạo thế cân đối bền
vững của quỹ Bảo hiểm y tế. Thực hiện nâng cao chất lượng khám chữa
15

bệnh, làm hài lòng bệnh nhân Bảo hiểm y tế. Tổ chức phong trào thi đua rộng
khắp sớm đạt mục tiêu Bảo hiểm y tế toàn dân tại mỗi đơn vị xã, huyện, tỉnh.
Đưa việc khám chữa bệnh dùng thẻ Bảo hiểm y tế về rộng khắp các xã, làng,
thôn, bản.
Công tác DS - KHHGĐ: Phấn đấu giữ vững thành quả mức sinh thấp,
(dưới mức sinh thay thế). Nhấn mạnh bảo đảm chăm sóc sức khoẻ sinh sản,
tránh thai an toàn, làm mẹ an toàn. Cân bằng giới để từng bước nâng cao chất
lượng dân số. Tăng cường phối kết hợp liên ngành để xử lý tốt những vấn đề di
dân, buôn bán phụ nữ và trẻ em, hôn nhân với người nước ngoài; những vấn đề
hôn nhân gia đình trong nước, dân tộc, tôn giáo,…
Coi trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực y tế, vừa có mũi nhọn chất lượng
cao đáp ứng nhu cầu phổ cập. Phấn đấu vào tốp 500 Đại học quốc tế: đến 2015 có
ít nhất 1 Đại học Y - Dược; đến 2020 có ít nhất 2 Đại học Y - Dược. Bác sĩ làm
việc tại xã: năm 2015 phủ được 80%; năm 2020 phủ khắp 100%.
Phát triển công nghiệp dược, sản xuất trang thiết bị Y tế.
Về công nghiệp dược: phấn đấu tổng giá trị sản xuất so với tổng giá trị
thuôc sử dụng: năm 2015 đạt 70 - 75%; năm 2020 đạt 95 - 100%. Có những
thương hiệu mạnh dược phẩm xuất khẩu. Thông qua xuất nhập khẩu, thể hiện
vai trò công nghiệp và kinh doanh dược bảo đảm thoả mãn nhu cầu thiêu thụ
trong nước, (theo các chỉ tiêu tỉ lệ vừa kể trên).
Về sản xuất trang thiết bị y tế: phấn đấu thực hiện các mục tiêu của Chính
sách quốc gia về trang thiết bị y tế, ban hành theo Quyết định của Thủ tướng
Chính phủ số 130/2002/QĐ-TTg, ngày 04/10/2002 lui sau 10 năm đến năm
2015 đạt 40%, năm 2020 đạt 60% .
Về quản lý, phấn đấu nâng cao năng lực toàn diện, cả vĩ mô và vi mô.
Hoàn thiện pháp luật, chính sách, bảo đảm nhà nước quản lý, tổ chức thực hiện
thuận lợi, người dân hài lòng, ngăn chặn tham nhũng, lãng phí. Đối với
16

quản lý vi mô, yêu cầu cán bộ quản lý đơn vị (Bệnh viện, Viện, Trường, …)
phải có tín chỉ đào tạo quản lý, mỗi ban quản lý đơn vị phải có ít nhất 1 cán bộ
chuyên môn quản lý, với chỉ tiêu: năm 2015 đạt ít nhất 50%; năm 2020 đạt ít
nhất 80% . Nghiên cứu, sớm thành lập bộ môn, khoa Quản lý Y tế cấp Đại học,
Cao đẳng.
Tăng cường xã hội hóa các hoạt động chăm sóc sức khỏe gắn với tăng
cường đầu tư của nhà nước, thực hiện tốt việc trợ giúp cho các đối tượng chính
sách và người nghèo trong chăm sóc nâng cao sức khỏe [1].
Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về y tế là một nội dung quan trọng
trong đó nhấn mạnh: Đẩy mạnh cải cách hành chính trong ngành y tế; hoàn thiện
hệ thống pháp luật về y tế phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước, nâng cao năng lực lập kế hoạch và quản lý tài chính trong các lĩnh vực hoạt
động của ngành y tế. Thường xuyên theo dõi, giám sát và đánh giá kết quả hoạt
động xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch. Phân cấp quản lý rõ ràng cho các
tuyến y tế, các địa phương. Tăng cường quản lý chất lượng dịch vụ y tế, quản lý
chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả nguồn tài chính của các cơ sở y tế công lập nhằm
bảo đảm thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đẩy mạnh xã hội hoá các hoạt động
y tế, làm tốt vai trò quản lý nhà nước đối với hệ thống y tế tư nhân. Tăng cường
thanh tra, kiểm tra để các cơ sở y tế ngoài công lập hoạt động theo đúng quy định
của pháp luật, đặc biệt là quy chế kê đơn và bán thuốc. Khuyến khích các cơ sở y
tế ngoài công lập tham gia khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và hoạt động nhân đạo
vì sức khỏe.[24]
Phương thức quản lý nhà nước về y tế
Quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước về y tế nói riêng phải
tuân thủ các nguyên tắc phải tuân thủ các phương pháp của quản lý hành chính
hà nước. Trong quản lý nhà nước về y tế phải giải quyết các yêu cầu quan trọng
sau :
17

Đảm bảo nguyên tắc tập chung dân chủ trong công tác quản lý nhà nước
về y tế: Quản lý nhà nước về y tế phải có tính tập chung của nhà nước về các
vấn đề trọng yếu nhưng không hạn chế quyền chủ động, sáng tạo, năng động,
linh hoạt của cấp dưới. Nhà nước không can thiệp sâu vào các tác nghiệp vi mô,
tác nghiệp kỹ thuật mà thiết lập các khuôn khổ pháp luật, công cụ quản lý để
thúc đẩy sự vận động, hoạt động nhằm đạt được sự hoàn thiện và hiệu quả.
Quản lý nhà nước về y tế trên cơ sở các quy định pháp luật, phù hợp với
điều kiện kinh tế xã hội từng thời kỳ theo định hướng xã hội chủ nghĩa: Hệ
thống pháp luật định hướng và tạo môi trường cho các thành phần được tham
gia cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe nói chung, chăm sóc sức khỏe ban dầu
nói riêng….
Quản lý nhà nước về y tế phải đảm bảo tính thống nhất trong cả nước
nhưng có sự phân công, phân cấp hợp lý, phối hợp chặt chẽ giữa TW – địa
phương – ngành – lãnh thổ đặc biệt cần chú trọng việc phân chia rõ ràng giữa
quản lý nhà nước về y tế theo ngành và quản lý nhà nước về y tế theo lãnh thổ
để đảm bảo không bỏ sót, không chồng chéo, đồng thời cần tạo điều kiện tham
gia của các tổ chức liên quan.
Bộ máy quản lý nhà nước về y tế nói chung và y tế cấp xã nói riêng phải
được tổ chức gọn, nhẹ nhưng phải hoạt động có hiệu lực và hiệu quả.
Phương thức quản lý nhà nước về y tế phải được đổi mới theo hướng
tăng cường tính pháp chế, tăng cường hội nhập, phù hợp với thông lệ, chuẩn
mực quản lý hiện đại trên thế giới.
Quản lý nhà nước về y tế hiện nay phải trên cơ sở không ngừng ứng dụng
các phương tiện kỹ thuật hiện đại, sử dụng công nghệ thông tin vào quá trình
quản lý, điều hành hệ thống. Phương thức nhà nước sử dụng để quản lý nhà
nước về y tế các cấp cụ thể là :
18

- Quản lý bằng pháp luật và chính sách;
- Quản lý bằng tổ chức bộ máy và cán bộ;
- Quản lý bằng đầu tư tài chính;
- Quản lý thông qua hoạt động thanh tra, kiểm tra và đánh giá.
1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về y tế
Chủ thể quản lý nhà nước về y tế là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền
– Các cơ quan nhà nước theo luật định.
Khách thể quản lý nhà nước về y tế cấp xã là những gì mà hoạt động
quản lý hướng tới, tác động tới. Bao gồm:
- Trật tự quản lý trong lĩnh vực y tế;
- Là hoạt động của cơ sở y tế, hành vi cán bộ y tế.
Đối tượng quản lý nhà nước về y tế: là hoạt động của các tổ chức y tế,
hành vi của cán bộ y tế.
Nội dung quản lý nhà nước về y tế bao gồm các nội dung sau:
1.3.1.Ban hành và thực thi các văn bản quy phạm pháp luật
Để điều hành và quản lý thống nhất các hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân
dân. Các văn bản pháp luật là cơ sở để điều chình các hành vi và quan hệ của
tổ chức, cá nhân có liên quan đến lĩnh vực này như: hoạt động khám chữa bệnh,
phòng chống dịch bệnh, buôn bán dược phẩm, kiểm định y tế…
Hiện nay, hệ thống pháp luật về y tế tương đối đầy đủ gồm 1137 văn bản
quy phạm pháp luật trực tiếp và gián tiếp điều chỉnh các hoạt động y tế như:
Luật bảo vệ sức khỏe nhân dân năm 1989, Luật Dược năm 2005, Luật Phòng,
chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người
(HIV/AIDS) năm 2006, Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến,
lấy xác năm 2006, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007, Luật Bảo
hiểm y tế năm 2008, Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2009, Luật An toàn thực
phẩm năm 2010, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm
19

2012, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật bảo hiểm y tế năm 2014 cùng
hàng loạt các VBQPPL khác hướng dẫn thi hành các luật, pháp lệnh trên. Các
văn bản quy phạm pháp luật này trực tiếp hoặc gián tiếp tác động đến hoạt động
của y tế cấp xã về mặt quản lý hành chính, cũng như về mặt chuyên môn nghiệp
vụ. Tuy nhiên, so với yêu cầu quản lý, vẫn chưa có luật để điều chỉnh các vấn
đề: an toàn truyền máu; phòng, chống tác hại của lạm dụng rượu, bia; quản lý
trang thiết bị, sức khoẻ tâm thần, phòng chống tai nạn thương tích... [13]
Đặc biệt đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật trực tiếp điều
chỉnh từng cấp quản lý, từng đối tượng quản lý trong đó có y tế cấp xã, phường,
thị trấn như: Thông tư liên tịch số 51/2015/TTLT-BYT-BNV ngày 11/12/2015
gữa Bộ Y tế, Bộ Nội vụ hướng dẫn chức năng nhiệm vụ, quyền hạnh và cơ cấu
tổ chức của Sở Y tế thuộc UBND tỉnh, thành phố trục thuộc trung ương và
Phòng Y tế thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; Nghị định
số: 117/2014/NĐ-CP ngày 08/12/2015 của chính phủ về y tế cấp xã, phường,
thị trấn; Thông tư số 33/2015/TT-BYT ngày 27/10/2015 hướng dẫn chức năng,
nhiệm vụ của TYT xã, Phường, thị trấn.
1.3.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển y tế, tham mưu và
chỉ đạo triển khai các chính sách đối với y tế.
Chính sách công là một chuỗi các quyết định hoạt động của Nhà nước
nhằm giải quyết một vấn đề đặt ra trong đời sống kinh tế - xã hội theo mục tiêu
xác
Chính sách y tế là các quan điểm về y tế và chăm sóc sức khỏe nhân dân
đã được thể chế hóa để tác động vào các quan hệ xã hội nhằm giải quyết các
vấn đề của ngành y góp phần thực hiện công bằng xã hội, tiến bộ và phát triển
con người trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe nhân dân.
20

Nhà nước ta đã ban hành các chính sách mang tầm quốc gia, cũng như
mỗi địa phương phụ thuộc vào điều kiện kinh tế xã hội mà có những chính sách
của riêng mình nhằm giải quyết các vấn đề y tế địa phương và nâng cao chất
lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn hướng tới các mục tiêu
công bằng, bình đẳng, tiến bộ xã hội và phát triển con người trong đó chính
sách y tế cần thỏa mãn các giá trị mục tiêu sau:
Một là, Công bằng và bình đẳng trong việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc
sức khỏe tính công bằng được thể hiện ở hai khía cạnh công bằng ngang và
công bằng dọc. Công bằng ngang là sự đối xử như nhau với những người như
nhau còn công bằng dọc là sự đối xử khác nhau đối với những người khác nhau
nhằm giảm bới sự khác biệt sẵn có. Với y tế khi xem xét sự công bằng người ta
thường xem xét dưới góc độ chia sẻ lợi ích và chi phí giữa các cá nhân. Mọi
người dân, đặc biệt người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, trẻ em dưới 6 tuổi,
các đối tượng chính sách, người dân vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên
giới, hải đảo và các nhóm người dễ bị tổn thương được tiếp cận với dịch vụ
chăm sóc sức khoẻ cơ bản, có chất lượng. Ví dụ để người nghèo được khám
chữa bệnh cần thực hiện công bằng dọc trong việc đóng góp tài chính tức là
chúng ta cần có các chính sách hỗ trợ như BHYT miễn phí, giảm viện phí trực
tiếp…
Hai là, Đảm bảo được hưởng các phúc lợi xã hội cơ bản về y tế và sự
hòa nhập cộng đồng. Sức khỏe là giá trị cơ bản của cuộc sống, nó vừa là phương
tiện vừa là mục tiêu của mọi quá trình phát triển. Đã từ lâu chăm sóc sức khỏe
là một trong hai chỉ tiêu cơ bản phản ánh sự phát triển của mỗi quốc gia (Chỉ
số phát triển con người HDI và chỉ số nghèo khổ HPI). Như vậy chăm sóc sức
khỏe là phúc lợi chung mà con người cần được hưởng theo mức chung của thế
giới. Mặt khác sức khỏe là một phương tiện cơ bản vì nó ảnh hưởng trực tiếp
đến chất lượng cuộc sống cá nhân và quyết định tới năng suất
21

lao động của họ. Vì vậy chăm sóc sức khỏe sẽ đảm bảo cho cá nhân có một tiền
đề vững chắc để lao động và học tập, thoát nghèo và đảm bảo sự hòa nhập của
họ với cộng đồng.
Ba là, tạo điều kiện để mọi tầng lớp trong xã hội tham gia sự nghiệp bảo
vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân đây là bổn phận của mỗi người
dân, mỗi gia đình và cộng đồng; là trách nhiệm của các Bộ, Ngành, các cấp ủy
Đảng, chính quyền, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể nhân dân và các tổ chức xã
hội dân sự, trong đó ngành y tế giữ vai trò nòng cốt về chuyên môn và kỹ thuật.
Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong quản lý vĩ mô, định hướng phát triển
sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân thông qua hệ thống
pháp lý và chính sách; điều tiết, phân bổ nguồn lực, quản lý giá và chất lượng
dịch vụ y tế. Đẩy mạnh xã hội hóa, phát triển y tế ngoài công lập, kết hợp công
- tư để huy động nguồn lực cho chăm sóc sức khỏe gắn với việc tăng nhanh đầu
tư từ NSNN cho y tế, Ưu tiên phát triển y tế dự phòng, y tế cơ sở, chăm sóc sức
khoẻ ban đầu. Kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền, kết hợp quân dân y,
phối hợp y tế ngành. Đẩy nhanh tiến độ hiện đại hoá ngành y tế, phát triển y tế
chuyên sâu và y tế phổ cập. [10]
Chính phủ đã ban hành một số chính sách như chính sách quốc gia về
thuốc, Chính sách quốc gia phòng, chống tác hại của thuốc lá ... Hiện nay, chỉ
còn 01 chính sách là Chính sách quốc gia phòng, chống tác hại của lạm dụng
đồ uống có cồn đến năm 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 244/QĐ-TTg
ngày 12/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ.
Như vậy, ở các quốc gia khác, người ta chủ yếu sử dụng công cụ pháp
luật và chính sách nhưng ở nước ta, trong lĩnh vực y tế, công cụ chính sách lại
ít được sử dụng. Mặt khác, về hình thức các chính sách và chiến lược đều tương
đối giống nhau nên khó phân biệt sự khác nhau giữa chính sách và chiến lược.
22

1.3.3. Thực hiện theo sự phân cấp của tổ chức bộ máy
Bộ máy các cơ quan nhà nước quản lý về y tế là sự kết hợp giữa quản lý
theo ngành và quản lý theo lãnh thổ. Có sự phân công, phân cấp giữa các cơ
quan này.
Đối với hệ thống y tế cơ sở. Trước ngày 25/01/2016 quản lý nhà nước về
y tế cơ sở được điều chỉnh bời thông tư Liên tịch số 03/2008/TTLT-BYT-BNV
ngày 25/4/2008 của Bộ Y tế và Bộ Nội vụ về việc Hướng dẫn chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Y tế, Phòng Y tế thuộc Uỷ ban nhân
dân cấp tỉnh, cấp huyện. Theo đó, Sở Y tế thuộc UBND cấp tỉnh, Phòng Y tế
thuộc UBND cấp huyện;
Ngày 11/12/2015 Thông tư số 51/2015/TTLT-BNV-BYT thông tư liên
tịch giữa Bộ Nội vụ và Bộ Y tế ra đời về việc hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở y tế thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương và Phòng y tế thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc
tỉnh thay thế cho thông tư Liên tịch số 03/2008/TTLT-BYT-BNV ngày
25/4/2008 của Bộ y tế và Bộ Nội vụ về việc Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở y tế, Phòng y tế thuộc Uỷ ban nhân dân
cấp tỉnh, cấp huyện. Thông tư quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ
máy của Sở y tế, Phòng y tế là 2 cơ quan chuyên môn giúp việc cho UBND các
cấp trong công tác quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn.
Thông tư này đã có những điểm khác biệt so với thông tư số 03/2008/TTLT-
BYT-BNV ngày 25/4/2008 của Bộ y tế và Bộ Nội vụ những điểm sau:
- Mở rộng nhiệm vụ và quyền hạn của Sở y tế và Phòng y tế. Đây cũng
là bước mở rộng chức năng quản lý nhà nước về y tế của các cơ quan chức năng
góp phần quản lý tốt hơn và hiệu quả hơn.
- Quy định rõ hơn cơ cấu tổ chức và biên chế của cơ quan chuyên môn
Sở y tế và Phòng y tế, không đưa ra các đặc thù trong tổ chức đảm bảo tính
23

thống nhất cao trong toàn bộ máy, bám sát các quy định mới về vị trí việc làm,
cơ cấu ngạch công chức, viên chức, cơ cấu tổ chức bộ máy của các đơn vị sự
nghiệp công lập có phân định rõ các lĩnh vực quản lý.
- Đặc biệt tại Thông tư mới quy định rõ Trung tâm y tế huyện được tổ
chức thống nhất trên địa bàn cấp huyện, thực hiện chức năng về dự phòng,
khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng, các Phòng khám đa khoa khu
vực, nhà hộ sinh khu vực(nếu có) và trạm y tế cấp xã, phường, thị trấn trên địa
bàn huyện là đơn vị thuộc Trung tâm Y tế huyện.
* Các quy định về Sở Y tế
Vị trí và chức năng
- Sở Y tế là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có chức
năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý nhà nước về y tế, bao
gồm: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh; phục hồi chức năng; giám định y
khoa, pháp y, pháp y tâm thần; y dược cổ truyền; trang thiết bị y tế; dược; mỹ
phẩm; an toàn thực phẩm; bảo hiểm y tế; dân số - kế hoạch hóa gia đình; sức
khỏe sinh sản và công tác y tế khác trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp
luật.
- Sở Y tế có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự
chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh; đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra về chuyên
môn, nghiệp vụ của Bộ Y tế.
* Các quy định về Phòng Y
tế Vị trí và chức năng
- Phòng Y tế là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, có
chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện quản lý nhà nước
về y tế, bao gồm: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức
24

năng; y dược cổ truyền; sức khỏe sinh sản; trang thiết bị y tế; dược; mỹ phẩm;
an toàn thực phẩm; bảo hiểm y tế; dân số - kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn.
- Phòng Y tế chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động
của Ủy ban nhân dân cấp huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm
tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Sở Y tế.
Nhiệm vụ và quyền hạn
- Trình Ủy ban nhân dân cấp huyện ban hành quyết định, chỉ thị; quy
hoạch, kế hoạch dài hạn, 5 năm, hàng năm và các văn bản khác; chương trình,
biện pháp tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cải cách hành chính thuộc phạm vi
thẩm quyền quy định của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện trong
lĩnh vực y tế.
- Tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật, quy hoạch, kế hoạch sau khi
được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; thông tin, tuyên truyền, phổ biến, giáo
dục pháp luật; theo dõi thi hành pháp luật thuộc lĩnh vực phụ trách.
- Giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện thực hiện và chịu trách nhiệm về việc
thẩm định, đăng ký, cấp các loại giấy phép, giấy chứng nhận trong lĩnh vực y
tế thuộc thẩm quyền theo quy định của pháp luật và theo phân công của Ủy ban
nhân dân cấp huyện.
- Giúp Ủy ban nhân dân cấp huyện quản lý nhà nước đối với các doanh
nghiệp, tổ chức kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân; hướng dẫn và kiểm tra đối với
các hội và tổ chức phi chính phủ tham gia hoạt động trong lĩnh vực y tế trên địa
bàn huyện theo quy định của pháp luật.
- Hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về lĩnh vực được giao quản lý đối
với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn.
- Tổ chức ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ; xây dựng hệ thống
thông tin, lưu trữ phục vụ công tác quản lý nhà nước và chuyên môn nghiệp vụ
thuộc lĩnh vực được giao.
25

- Thực hiện công tác thông tin, báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình
thực hiện nhiệm vụ được giao theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp huyện
và Sở Y tế.
- Kiểm tra, tham gia thanh tra về lĩnh vực được phân công phụ trách đối với
tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật; giải quyết khiếu
nại, tố cáo; phòng chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo
quy định của pháp luật và phân công của Ủy ban nhân dân cấp huyện.
- Quản lý tổ chức bộ máy, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu
ngạch công chức, thực hiện chế độ tiền lương, chính sách, chế độ đãi ngộ, khen
thưởng, kỷ luật, đào tạo và bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ đối với công
chức thuộc phạm vi quản lý theo quy định của pháp luật, theo phân công của
Ủy ban nhân dân cấp huyện.
- Quản lý và chịu trách nhiệm về tài chính, tài sản được giao theo quy
định của pháp luật và phân công của Ủy ban nhân dân cấp huyện.
- Thực hiện một số nhiệm vụ khác do Ủy ban nhân dân cấp huyện giao
hoặc theo quy định của pháp luật.
* Chính quyền địa phƣơng ở xã: Theo luật tổ chức chính quyền địa
phƣơng
Chính quyền địa phương ở xã: là cấp chính quyền địa phương gồm có
Hội đồng nhân dân xã và Ủy ban nhân dân xã.
Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã
- Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã.
- Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân
cấp theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
- Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan hành chính nhà nước cấp
trên ủy quyền.
26

- Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả
thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã.
- Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm
chủ của nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển
kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã.
Có thể thấy trong luật tổ chức chính quyền nhân dân đã quy định khái
quát nhiệm vụ của chính quyền địa phương (Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân
dân) tuy nhiên chưa đề cập sâu vào nhiệm vụ quản lý nhà nước về y tế.
Tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Y tế cấp xã
Hiện nay theo Nghị định: 117/2014/NĐ-CP ngày 08/12/2014 của Chính
phủ quy định về Y tế cấp xã, Phường, thị trấn và Thông tư số: 33/2015/TT-
BYT ngày 27/10/2015 của Bộ Y tế về việc hướng dẫn nhiệm vụ, chức năng của
Trạm Y tế cấp xã, phường, thị trấn. 02 văn bản này quy định .
- Tổ chức Y tế cấp xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là Trạm Y tế cấp
xã) là đơn vị y tế thuộc Trung tâm Y tế huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc
tỉnh (sau đây gọi chung là Trung tâm Y tế huyện), được thành lập theo đơn vị
hành chính xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là xã).
-Trạm Y tế cấp xã có chức năng cung cấp, thực hiện các dịch vụ chăm sóc
sức khỏe ban đầu cho nhân dân trên địa bàn xã.
Trạm Y tế cấp xã có nhiệm vụ:
- Thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật về: Y tế dự phòng; khám
bệnh, chữa bệnh, kết hợp, ứng dụng y học cổ truyền trong chữa bệnh và phòng
bệnh; chăm sóc sức khỏe sinh sản; cung ứng thuốc thiết yếu; quản lý sức khỏe
cộng đồng; truyền thông giáo dục sức khỏe theo hướng dẫn của cơ quan quản
lý cấp trên và quy định của pháp luật;
- Hướng dẫn về chuyên môn và hoạt động đối với đội ngũ nhân viên y tế
thôn, bản;
27

- Phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện công tác dân số - kế hoạch
hóa gia đình trên địa bàn;
- Tham gia kiểm tra các hoạt động hành nghề y, dược tư nhân và các dịch
vụ có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân trên địa bàn;
- Là đơn vị thường trực Ban Chăm sóc sức khỏe cấp xã về công tác bảo vệ,
chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trên địa bàn;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Trung tâm Y tế huyện và Chủ
tịch Ủy ban nhân dân cấp xã giao.
Tổ chức và nhân lực
- Tổ chức:Trạm Y tế cấp xã có Trưởng trạm và 01 Phó trưởng
trạm;Viên chức làm việc tại Trạm Y tế cấp xã chịu trách nhiệm phụ trách lĩnh
vực công tác theo sự phân công của Trưởng trạm bảo đảm thực hiện các
nhiệm vụ của Trạm y tế theo quy định tại Điều 2, Thông tư này; Việc bổ nhiệm,
miễn nhiệm Trưởng trạm, Phó Trưởng trạm và luân chuyển, điều động viên
chức làm việc tại Trạm Y tế do Giám đốc Trung tâm Y tế huyện quyết định
theo thẩm quyền và phân cấp quản lý ở địa phương.
- Nhân lực: Cơ cấu chức danh nghề nghiệp và số lượng của từng chức danh
nghề nghiệp làm việc tại Trạm y tế cấp xã xác định trên cơ sở nhu cầu thực tế,
khối lượng công việc và đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội của đơn vị hành
chính cấp xã nơi có Trạm Y tế.
Mối quan hệ của trạm y tế xã
- Trạm Y tế cấp xã là đơn vị y tế thuộc Trung tâm Y tế huyện, chịu sự
quản lý toàn diện, điều hành trực tiếp của Giám đốc Trung tâm Y tế huyện.
- Trạm y tế cấp xã chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp xã trong việc thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật.
28

- Trạm y tế cấp xã có mối quan hệ phối hợp với các tổ chức chính trị xã
hội ở cấp xã và Trưởng thôn, bản trong việc tổ chức triển khai thực hiện các
hoạt động chăm sóc sức khỏe cho nhân dân trên địa bàn.
1.3.4. Đầu tư cho y tế .
Y tế là dịch vụ xã hội đặc biệt, hoạt động khám chữa bệnh là hoạt động
phi lợi nhuận. Đầu tư cho lĩnh vực là đầu tư phát triển, thể hiện bản chất tốt đẹp
của xã hội.
Y tế cơ sở đặc biệt là y tế cấp xã là tuyến y tế trực tiếp gần dân nhất, đảm
bảo cho người dân được chăm sóc sức khoẻ cơ bản với chi phí thấp nhất, góp
phần thực hiện công bằng xã hội, xoá đói giảm nghèo và xây dựng nếp sống
văn hoá. Vì vậy đầu tư cho Y tế cơ sở là hình thức đầu tư thiết thực nhất góp
phần quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng và thuận tiện trong việc tiếp
cận dịch vụ y tế của mọi tầng lớp nhân dân.
Thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 22/01/2002 của Ban Bí thư về
“Củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở”, Nghị quyết 46-NQ/TW ngày
23/02/2005 về “Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân
trong tình hình mới” của Bộ Chính trị; Trong thời gian qua, công tác
CS&BVSKND luôn luôn được sự quan tâm lãnh, chỉ đạo trực tiếp của của
Thành ủy, HĐND và UBND thành phố; HĐND và UBND các cấp, cũng như
được sự phối hợp chặt chẽ của các ban ngành và sự hổ trợ tích cực của các tổ
chức phi Chính phủ, đã tạo điều kiện cho ngành Y tế củng cố và hoàn thiện
mạng lưới y tế cơ sở để phấn đấu khống chế được các dịch bệnh xảy ra và đã
có nhiều biện pháp tích cực để người dân, đặc biệt là người dân ở vùng sâu,
vùng xa được tiếp cận các dịch vụ y tế một cách thuận lợi nhất. Đặc biệt trong
thời gian qua có thế thấy các cơ quan quản lý nhà nước về y tế đã tập chung
đầu tư các nội dung sau: nâng cấpcơ sở vật chất, đầu tư trang thiết bị, đẩy mạnh
ứng dụng công nghệ thông tin tăng cường xã hội hóa và huy động các nguồn
lực khác, đặc biệt chú trọng đầu tư cho con người.
29

1.3.5. Hợp tác, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Hiệu quả của nền y tế là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố trong đó có
những yếu tố quan trọng nhất:
Một là, nền y tế đó phải có một tổ chức bộ máy vận hành hiệu quả.
Hai là, nền y tế đó phải có đội ngũ thầy thuốc được đào tạo bài bản, phải
được bồi dưỡng thường xuyên, không ngừng nâng cao tay nghề, có khả năng
chiếm lĩnh những đỉnh cao về kỹ thuật y học.
Ba là, nền y tế đó phải từng bước được trang bị các kỹ thuật ngày càng
hiện đại, có khả năng chẩn đoán nhanh, chính xác, và có đầy đủ các phương
tiện hiện đại để đạt được các yêu cầu cao hơn trong khám chữa bệnh. Từ đây
có thể thấy nguồn nhân lực y tế là một bộ phận quan trọng trong việc nâng cao
hiệu quả hoạt động, quản lý y tế.
Nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong hoạt động y tế, Vì vậy
quản lý nhà nước về y tế phải đảm bảo xây dựng được đội ngũ cán bộ y tế đủ
về số lượng, và ngày càng nâng cao về chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng được
nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của nhân dân.
Nhận thức được yêu cầu, đòi hỏi khách quan của sự nghiệp chăm sóc và
bảo vệ sức khỏe nhân dân Đảng và nhà nước ta có nhiều chủ trương, chính sách
để phát triển đội ngũ y bác sĩ, tại Nghị quyết 46-NQ/TW về “Công tác bảo vệ,
chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới” cũng đã nêu lên
“Nghề y là một nghề đặc biệt, vì vậy cần được đào tạo và sử dụng một cách
đặc biệt”, cán bộ nhân viên y tế phải không ngừng nâng cao đạo đực nghề
nghiệp và năng lực chuyên môn.
1.3.6. Hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát y tế
* Kiểm tra việc thực hiện pháp luật về y tế
Kiểm tra việc thực hiện pháp luật về y tế là một biện pháp quan trọng
để bảo đảm việc tôn trọng và thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật, khắc
30

phục, phòng ngừa những vi phạm pháp luật. Kiểm tra nhằm mục đích nhắc nhở,
giáo dục cho cán bộ, nhân viên viên y tế tôn trọng, chấp hành nghiêm chỉnh
theo pháp luật; phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong các văn bản quy phạm
pháp luật để đề nghị bổ sung, sửa đổi; phát hiện những hành vi sai lệch trong
việc thực hiện pháp luật; có biện pháp uốn nắn, khắc phục và phát hiện những
việc làm vi phạm pháp luật; có biện pháp xử lý nghiêm minh, kịp thời; đồng
thời phát hiện những điển hình thực hiện pháp luật tốt để động viên, khen
thưởng.
* Việc thanh tra thực hiện pháp luật về y tế
Thanh tra là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước nhằm làm
tốt công tác quản lý, giúp cho việc thực thi pháp luật được tiến hành một cách
có hiệu quả.Việc thanh tra các hoạt động y tế tập trung vào những vấn đề chủ
yếu như tiến hành thường xuyên các hoạt động thanh tra chuyên ngành về y tế
theo thẩm quyền, tập trung vào các chế độ, quy tắc chuyên môn, kỹ thuật y tế,
các hoạt động của các cơ sở y, dược tư nhân và khi phát hiện các hành vi
vi phạm pháp luật về y tế, cơ quan thanh tra y tế, thanh tra viên y tế và các cơ
quan nhà nước có thẩm quyền xử phạt phải xử lý nghiêm, kịp thời và công bằng
các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động y tế, bảo đảm trật tự, kỷ cương;
bảo vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ
chức và cá nhân liên quan đến y tế.
* Xử lý vi phạm
Việc xử lý này thực chất là bảo vệ các giá trị của pháp luật về y tế không
bị vi phạm trong thực tiễn cuộc sống, giúp cho công tác quản lý nhà nước bằng
pháp luật trong lĩnh vực y tế đạt hiệu quả cao hơn.
Các hành vi vi phạm pháp luật gắn với từng loại trách nhiệm pháp lý khác
nhau như sau: Tội phạm và trách nhiệm hình sự; vi phạm pháp luật dân sự và
trách nhiệm dân sự; vi phạm hành chính và trách nhiệm hành chính; vi
31

phạm kỷ luật và trách nhiệm kỷ luật. Tiếp cận dưới góc độ khoa học quản lý
hành chính công nên Luận án này không nghiên cứu vấn đề xử lý trách nhiệm
hình sự và xử lý trách nhiệm bồi thường dân sự.
Vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế là những hành vi do tổ chức, cá
nhân thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý vi phạm các quy định của pháp luật về
quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế mà không phải là tội phạm và theo quy
định của pháp luật phải bị xử phạt hành chính. Việc xử phạt vi phạm hành chính
(XPVPHC) trong lĩnh vực y tế phải dựa trên cơ sở của pháp luật hiện hành về
XPVPHC liên quan đến y tế dự phòng, an toàn thực phẩm, KCB, thuốc, mỹ
phẩm và trang thiết bị y tế. Việc XPVPHC trong lĩnh vực y tế phải theo đúng
các hành vi vi phạm, hình thức và mức phạt.
Xử lý kỷ luật đối với CCVC là một trong những công cụ, biện pháp
quản lý của Nhà nước trong quá trình xây dựng, phát triển và sử dụng đội ngũ
CCVC. Việc xử lý kỷ luật đối với CCVC phải bảo đảm theo đúng các hình thức
kỷ luật, bảo đảm khách quan, công bằng, nghiêm minh, đúng thời hiệu và theo
đúng các trình tự, thủ tục quy định của pháp luật về CCVC.
* Tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích trong giải quyết các vấn
đề của lĩnh vực y tế.
Việc tôn vinh thành tích trong giải quyết các vấn đề của lĩnh vực y tế được
thể hiện qua các phong trào thi đua và khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân.
Tuy nhiên, phương thức này cần phải xem xét một cách nghiêm túc vì phần lớn
khen thưởng không qua phong trào thi đua và nếu có phát động thi đua thì lại
hình thức nên không linh thiêng hóa việc tôn vinh.[13]
1.4. Những yếu tố tác động tới quản lý nhà nƣớc về y tế
Hệ thống pháp lý điều chỉnh trong lĩnh vực y tế ngày càng hoàn thiện
nhưng còn nhiều hoạt động y tế chưa có văn bản pháp quy nào điều chỉnh như:
an toàn truyền máu, sức khỏe tâm thần, phân công, phân cấp, phối hợp
32

của các cơ quan quyền lực nhà nước có chức năng quản lý nhà nước về y tế và
các đơn vị sự nghiệp công lập có chức năng cung cấp dịch vụ công …. Mặt
khác nhiều văn bản đã lỗi thời không còn phù hợp với điều kiện thực tế hiện
nay. Đặc biệt các quy định về Trung tâm Y tế huyện là đơn vị trực tiếp quản lý
các trạm y tế xã, thị trấn trên địa bàn đã, đang không còn phù hợp với thực tế
quản lý và hoạt động điều này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động quản lý nhà
nước về y tế.
Những thay đổi về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của mạng lưới
y tế, y tế cơ sở - y tế cấp xã, việc chuyển đổi, nhập tách cơ quan trực tiếp quản
lý các trạm y tế cấp xã, thị trấn từ Trung tâm Y tế huyện sang Phòng Y tế quản
lý, rồi điều chuyển lại mặc dù công tác tổ chức đã dần đi vào ổn định nhưng
còn nhiều vướng mắc trong hoạt động của ngành Y tế trong nhiều năm qua việc
phối hợp trong điều hành, quản lý của các cơ quan liên quan chưa thực nhuần
nhuyễn làm ảnh hưởng chung đến hoạt động của các đơn vị, khó khăn trong
quản lý nhà nước về y tế.
Theo Nghị định số 12/2001/NĐ-CP ngày 27/3/2001 của Chính phủ về
việc tổ chức lại một số cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương và UBND quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh đã quy
định: Chuyển nhiệm vụ quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn huyện từ Trung
tâm Y tế huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh về UBND cùng cấp. Thực
hiện Nghị định trên của Chính phủ thì Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nội vụ đã xây
dựng và ban hành Thông tư liên tịch số 20/2001/TTLT-BTCCBCP-BYT hướng
dẫn việc thực hiện chuyển nhiệm vụ quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn từ
Trung tâm Y tế quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh về UBND cùng cấp.
Tại hai văn bản này xác định rõ quản lý nhà nước về y tế cấp xã, phường, thị
trấn thuộc thẩm quyền của UBND huyện. Tuỳ theo đặc điểm của huyện, Chủ
tịch UBND huyện quyết định bố trí cán bộ, công chức
33

trong Văn phòng Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân huyện, làm việc theo
chế độ chuyên viên (không tổ chức thành phòng riêng), trực tiếp tham mưu cho
Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện quản lý nhà nước về y tế
trên địa bàn huyện. Biên chế quản lý nhà nước về y tế của huyện nằm trong
biên chế của Văn phòng Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân huyện và được
điều chỉnh chung trong tổng biên chế quản lý nhà nước của tỉnh, huyện
(TT20/2001)
Tại Thông tư Liên tịch số 03/2008/TTLT-BYT-BNV ngày 25/4/2008 của
Bộ Y tế và Bộ Nội vụ về việc Hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
cơ cấu tổ chức của Sở Y tế, Phòng Y tế thuộc Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp
huyện và trong giai đoạn hiện nay là Thông tư số 51/2015/TTLT-BNV-BYT
ngày 11/12/2015 thông tư liên tịch giữa Bộ Nội vụ và Bộ Y tế về việc hướng
dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Sở Y tế thuộc UBND
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Phòng Y tế thuộc UBND huyện, quận,
thị xã, thành phố thuộc tỉnh có những thay đổi cơ bản, trong đó xác định rõ trạm
y tế cấp xã, phường, thị trấn trên địa bàn huyện là đơn vị y tế thuộc Trung tâm
Y tế huyện (Trung tâm Y tế trực thuộc Sở Y tế).
Từ những quy định trên có thể thấy cơ cấu tổ chức, mô hình quản lý hiện
nay làm cho Phòng y tế cơ quan chuyên môn giúp UBND huyện quản lý nhà
nước về y tế tại địa phương sẽ khó phát huy được hết vai trò quản lý nhà nước
về y tế ở địa phương đặc biệt là y tế cấp xã.
Quá trình hội nhập những yêu cầu về nguồn nhân lực làm việc trong
ngành y đòi hỏi phải có sự kết hợp đổi mới của các khâu, từ đào tạo, bồi dưỡng
đến sử dụng, quản lý đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế để tiệm cận tới các yêu cầu
chung của khu vực và thế giới đòi hỏi phải có một cách thức mới trong quản lý
và phát triển nguồn nhân lực y tế.
34

Mất cân bằng trình độ của nhân lực y tế hiện nay theo vùng, và lĩnh vực
chuyên môn. Nhân lực y tế có trình độ cao tập trung chủ yếu thành phố lớn và
khu vực kinh tế phát triển. Ở tuyến y tế cơ sở và vùng khó khăn, có tình trạng
thiếu nhân lực y tế có trình độ đại học trở lên, đây là bài toán cho những cơ
quan quản lý đi tìm lời giải đáp, làm cách nào, làm như thế nào để xây dựng
đội ngũ y tế của mỗi địa phương vừa đủ về số lượng, vừa đủ về cơ cấu chức
danh nghề nghiệp với trình độ chuyên môn đáp ứng được nhu cầu của nhân dân
địa phương.
Măt khác đề y đức, ứng xử của cán bộ y tế vẫn gây phản ứng của xã hội,
bệnh nhân trong thời gian qua đặt ra các yêu cầu phải đổi mới cách thức quản
lý nhà nước đối với đội ngũ này.
Diễn biến phức tạp của mô hình bệnh tật, sự gia tăng của các loại dịch
bệnh nguy hiểm, tình hình mất an toàn vệ sinh thực phẩm trở nên trầm trọng
trong những năm gần đây …
35

Kết luận Chƣơng 1
Chương 1 đã đề cập lý luận chung về quản lý nhà nước về y tế cấp xã đã
hệ thống hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, các văn bản quy phạm pháp
luật của Nhà nước liên quan đến y tế cơ sở trong đó có y tế cấp xã Trên cơ sở
đó cho thấy cách thức tổ chức bộ máy quản lý, phương thức và nội dung quản
lý nhà nước về y tế, một số nội dung xây dựng hệ thống y tế cơ sở vững mạnh
góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế phục vụ nhân dân.

CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Y TẾ.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Y TẾ.docx

Similar to CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Y TẾ.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ Y TẾ.docx