Prenatale blootstelling aan SSRIs en de ontwikkeling van het jonge kind

1. Prenatale blootstelling aan
SSRIs en de ontwikkeling van
het jonge kind
Dr. Hanan El Marroun
Generation R studie groep KNICR-
Imaging groep, afd. Kinder- &
jeugdpsychiatrie, Erasmus MC – Sophia;
contact: h.marrounel@erasmusmc.nl

2. Depressie en zwangerschap
• Depressie komt vaak voor
• Lifetime prevalentie varieert van 5-17%
• Komt vaker voor in vrouwen (2x zo vaak)
• Onset op 20-30 jaar met een piek tussen 30-40 jaar
• Ook bij zwangere vrouwen komt depressie regelmatig voor
• Prevalentie ± 10%

3. Depressie en zwangerschap
• Belangrijk om te voorkomen of te behandelen:
• Inadequate prenatale zorg
• Slechte voeding
• Obstetrische complicaties
• Postpartum depressie
• Mogelijke behandelingen:
• Psychoeducatie
• Cognitieve gedragstherapie/ interpersoonlijke psychotherapie
• Gebruik van medicatie
http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/articles_129pdf.pdf

4. SSRI’s en zwangerschap
• Selectieve serotonine
heropnameremmers
• 1.5% in 1996
• 6.2 % in 2005
• In Nederland: 1-2%
• Zorgen over mogelijke gevolgen op het ongeboren kind
• Abstinentiesyndroom bij pasgeborene
• Verstoorde slaappatronen bij pasgeborene
• Vertraagde motorische ontwikkeling (subtiele effecten)
Huidige studies zijn niet eenduidig, kleine groepen, verschillende uitkomstmaten,
bias/vertekening, retrospectief, etc.

5. • Afweging voordelen van behandeling t.o.v. nadelen mogelijke gevolgen
• Richtlijnen: landelijk kenniscentrum psychiatrie en zwangerschap
• Meer informatie nodig om ‘evidence-based’ beslissingen te nemen
Belangrijk thema

6. Onderzoeksvraag
Is prenatale SSRI blootstelling gerelateerd aan hersenontwikkeling?
Pregnancy birth
6 yrs.

7. Methode
• Een experimenteel gerandomiseerd onderzoek is niet ethisch
• Zwangere vrouwen en kinderen, multiethinisch longitudinaal
bevolkingsonderzoek: de Generation R Studie
• Prospectieve dataverzameling
• Langdurig vervolg (follow-up nu 13 jaar)
• Extra controle groep: depressieve symptomen zonder SSRI’s

8. SSRI, depressie and hoofdgroei
SSRI
Depression
Controls

9. SSRI, depressie en autistische kenmerken
• In utero SSRI blootstelling is
• Gerelateerd aan een verhoogde mate van autistische kenmerken
• Niet gerelateerd aan IQ op 6 jaar [-0.48 (-4.13 to 3.17), p=.79]

10. Samenvatting
• Er zijn aanwijzingen dat SSRI blootstelling mogelijk van invloed is op de
hersenontwikkeling
• Er is meer onderzoek nodig naar SSRI blootstelling en de ontwikkeling van
het kind
• Uit meerdere systematische reviews blijkt dat de literatuur nog steeds
inconsistent is
• Belangrijk om depressie bij jonge vrouwen te voorkomen

11. Vragen
&
Discussie

12. Prenatal SSRI & autistic symptoms
Significant findings
1. Croen et al. 2011, OR=2.2 #
2. Rai et al. 2013, OR=2.3 #
3. Gidaya et al. 2014, OR=2.0#
4. El Marroun et al. OR 1.96 *
No significant associations
1. Harrington et al. 2014, OR=1.3 (2.9 in boys only) #
2. Clements et al. OR=1.28 #
3. Castro et al. 2016, OR=0.90 (antidepressants, not specific SSRIs)
4. Sorensen et al 2015, OR=1.1 (sibling design)*
5. Boukris et al. 2016, OR= 0.84 *
6. Hviid et al. 2016, OR= 1.08 *
Meta-analyses, September 2016
Meta-analyses of case-control studies # showed significant associations between SSRI use
during preconception, pregnancy, first and second trimester, while the qualitative review of
registry-based/cohort * studies showed conflicting results.

13. Prenatal SSRI & cognition
Depressive symptoms SSRI exposure
B(95% CI), p-value B(95% CI), p-value
Executive function 4
yrs. (mother report)
3.28 (0.97 to 5.59), p=.005 5.58 (0.98 to 5.59), p=.02#
Non-verbal IQ at 6 yrs.
(lab assessment)
-0.92 (-2.59 to 0.75), p=.28 -0.48 (-4.13 to 3.17), p=.79
Neuropsychological
function at 7 yrs. (lab)
No associations with attention
and executive function, language,
memory and learning, visuospatial
and sensory motor function
Only associated with language
-0.40 (-0.65 to -0.15), p=.001
All models are corrected for maternal education, cognitive ability, ethnicity, maternal smoking habits, age and gender of the
child, gestational age at birth and maternal depressive symptoms at 2 months or 3 years.
# Effect did not remain present after additional adjustment for depressive symptoms
El Marroun et al. Journal of Psychopharmacology, 2016

14. Neuroimaging?

15. MRI
Children aged between 6-8 years were more likely to drop out:
• Of the 60 SSRIs exposed children contacted, 14 refused to participate, and of the
44 children participating only 21 children were scanned successfully.
• Also later (second MRI wave) at 9-10 years, only 34 children exposed to SSRIs
were scanned.