Effectief versterken van therapeutische allianties in de jeugdzorg

1. Effectief versterken van veelvoudige
therapeutische allianties in de jeugdzorg
Audri Lamers en Anne Krabbendam
24 november 2016

2. Kernboodschap
Therapeutische alliantie versterken kan ieder!
• effectief bij de behandeling van gezinnen
• inzetbaar bij de samenwerking tussen jeugdinstanties
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

3. INHOUD
- Overzicht Effectieve alliantieversterkende strategieën
- Oefenen Versterken van de therapeutische alliantie
- Brainstorm Sterke allianties tussen instanties
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

4. THERAPEUTISCHE ALLIANTIE
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016
Een wederzijdse constructie van een affectieve relatie,
gezamenlijke doelen en verdeling van taken (Bordin, 1979)

5. ONDERBOUWING
- Betere behandeluitkomsten: Meta-analyse jeugd-ggz:
r=.22 (Shirk & Karver, 2003) r=.14 (McLeod, 2011),
alliantieversterking gaat vooraf aan symptoomverbetering
en niet andersom (Lamers et al., submitted).
- Verminderde drop-out: Meta-analyse jeugd-GGZ: 30% tot
75% van de behandelingen in de jeugd-ggz wordt
voortijdig afgebroken (drop-out), therapeutische alliantie
belangrijke predictor (De Haan et. al., 2013).
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

6. ALLIANTIEVERSTERKENDE STRATEGIEËN
- Investeren in de start
- Partnerschap
- Gedeeld beeld en besluitvorming
- Positieve attributies
- Expliciet monitoren
- Stagnatie signaleren en bespreken
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

7. INVESTEREN IN START
- Exploreren en herformuleren van verwachtingen (hoop)
- Bespreken beloop eerdere samenwerking in de
hulpverlening
- Structurering van de aanmeldfase
- Voorspellen van uitdagingen
- Ambivalentie/ motivatie bewerken
(Scharer, 2000; Hack & Chow, 2001; Nock & Kazdin, 2005)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

8. PARTNERSCHAP
- Gelijkwaardige inbreng
- Evalueren met de cliënt erbij
- Client activeren tot een inbreng
- Informeren over de mogelijkheden/ behandelcontext
- Gezamenlijke verantwoordelijkheid over behandel uitkomsten
(Alexander & Dore, 1999, Morrissey-Kane & Prinz, 1999)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

9. GEDEELD BEELD EN BESLUITVORMING
- Gezamenlijk eens worden over waarom behandeling
nodig is, hoe de behandeling eruit ziet, wat er gebeurt
tijdens de behandeling
- Gezamenlijk kiezen zowel wat betreft beeld als beleid
- Informeren over de mogelijkheden/ behandelcontext
- Heeft positief effect op competentiegevoel
(Maurer &Westermann, 2007)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

10. POSITIEVE ATTRIBUTIES
De hulpverlener hanteert positieve gedachten:
- Over de mogelijkheden, sterke kanten, oplossings-
vaardigheden, etc. van de client
- Over een positief effect van het traject
- Over een positieve wijze van samenwerken/ alliantie
(Ackerman & Hilsenroth, 2003; Finn & Tonsager, 1997)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

11. EXPLICIET MONITOREN VAN DE ALLIANTIE
- Belang van alliantie benadrukken voor goede uitkomsten
behandeling
- Regelmatig evalueren: monitoren en bespreekbaar maken
van de alliantie
- Dit kan met lijstjes ORS, SRS, WAV-12
- Daarna in gesprek hierover
(Sapyta et al., 2005; Bickman et. al., 2011; Whipple et.al., 2003)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

12. STAGNATIE SIGNALEREN EN BESPREKEN
- Benutten van breuk om verdieping te geven aan de
samenwerking
- Bevorderen reflectieve functie ten aanzien van relaties
- Alliance Focused Training (AFT): eigen gevoel serieus
nemen als leidraad voor wat er speelt in de relatie
(Shimokawa et.al., 2010; Safran et. al., 2014)
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

13. OEFENEN VERSTERKEN VAN DE THERAPEUTISCHE ALLIANTIE
Situatie: Thijs (17) is opgenomen voor de duur van 3
maanden op de psychiatrische jeugdkliniek in verband met
een depressie en niet naar school gaan.
Thijs: Vindt dat er te weinig aan zijn somberheid is
gewerkt. Hij moet dingen ondernemen zoals met de bus
naar school gaan, terwijl dat juist niet gaat omdat hij zo
somber is.
Wijkhulpverlener: Is heel blij met de opname vanwege
vastlopen thuis/ school en onvoldoende ambulant
resultaat. Opname biedt nodige ritme en mogelijkheid
nieuwe vaardigheden te leren.
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

14. SPIEKBRIEFJE
Benadrukken van partnerschap  WIJ, SAMEN,
GEZAMENLIJK (DOEL), MET ELKAAR, ALS PARTNERS, TOT
OVEREENSTEMMING KOMEN.
Positieve attributies  STERK, EFFECTIEF,
MOGELIJKHEDEN, HELPEND, OPLOSSEN, BENUTTEN
TALENTEN, ADEQUAAT, GROEI, KRACHT.
Gedeelde beeld/besluitvorming  Vraag naar de
VISIE, geef een KEUZE, CHECK.
Expliciteren therapeutische alliantie  Geef een
gezamenlijk cijfer, hoe kan dit omhoog?
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

15. BRAINSTORM STERKE ALLIANTIE TUSSEN INSTANTIES
Hoe deze kennis te benutten om de alliantie te versterken
tussen partners in de jeugdhulp:
huisartsen, beleidsmedewerkers, leerkrachten,
wijkteammedewerkers, zorginkopers, specialisten,
hulpverleners
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

16. BRAINSTORM STERKE ALLIANTIE TUSSEN INSTANTIES
Neem een andere instantie in gedachten en bedenk een
specifieke interventie
Geel  Vóór de start
Oranje  Bij een alliantiebreuk
Groen  Expliciteren van de samenwerking
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

17. Kernboodschap
Therapeutische alliantie versterken kan ieder
• effectief bij de behandeling van gezinnen
• inzetbaar bij de samenwerking tussen jeugdinstanties
1 minuut bezinnen: Wat heb je geleerd? Wat kun je
morgen in de praktijk toepassen?
Audri Lamers en Anne Krabbendam, 24 november 2016

18. Hartelijk dank voor jullie aandacht!
Audri Lamers en Anne Krabbendam
24 november 2016