origin of state

1. Origin of State
Asst.prof.Katawut Phonkhot,Ph.D
Dr.Piyanan Songsoontorawat
Bachelor of Political Science Program
NRRU

2. วัตถุประสงค์
• อธิบายความหมายของรัฐและองค์ประกอบของรัฐได้
• อธิบายแนวคิดทฤษฎีการกําเนิดรัฐได้
• เข้าใจและอธิบายการพัฒนาของรัฐได้
• อธิบายและแยกความแตกต่างของการรับรองรัฐได้
• อธิบายและวิเคราะห์พัฒนาการสู่ความเป็นรัฐสมัยใหม่ได้
• วิเคราะห์เหตุการณ์ทางการเมือง และพยากรณ์รูปแบบรัฐในอนาคตได้

3. ความหมายของรัฐ
• Aristotle (อ้างใน ธงชัย วงศ์ชัยสุวรรณ, 2552 : 51) อธิบายว่า นครรัฐในสมัยอารย ธรรม
กรีกโบราณ คือ ชุมชนทางการเมืองทีมีสถานะสูงสุดเหนือชุมชนอืน และรวมเอาชุมชนอืน ๆไว้
ทังหมด ดังนัน รัฐจะต้องมีจุดมุ่งหมายเพือบรรลุความดีทีเหนือกว่าชุมชนอืน ๆ ทีอยู่ภายในรัฐ
• Weber (1864-1920 อ้างใน บูฆอรี ยีหมะ, 2550 : 37) อธิบายว่า รัฐ เป็นองค์กร เพียง
หนึงเดียวทีมีสิทธิและความชอบธรรมในการใช้อํานาจและความรุนแรงทังหลาย

4. ความหมายของรัฐ
• ในภาษาไทย รัฐ มาจากคําบาลี รฏฐ หรือ ราษฎร ในภาษาสันสกฤต ตามพจนานุกรมราช
บัณฑิตสถาน พ.ศ. 2542 ได้ให้ความหมายว่า บ้านเมือง แว่นแคว้น
• รัฐ คือ สมาคมของมนุษย์จํานวนหนึงครอบครองดินแดนแห่ง หนึงทีมีขอบเขตแน่นอน รวมกัน
อยู่ภายใต้รัฐบาลหนึง ถ้าเป็นกิจการภายในเป็นองค์การทีแสดงออกซึง อธิปไตย แต่ถ้าเป็น
กิจการภายนอกเป็นอิสระจากการบังคับบัญชาของรัฐบาลอืน

5. องค์ประกอบของรัฐ
•Population
•Territory
•Government
•Sovereignty and Independence

6. แนวคิด ทฤษฎีการกําเนิดรัฐ
•The Divine Theory
•Force Theory
•Social Contract Theory
•Natural Theory

7. The Divine Theory

9. Force

10. Social Contract Theory

11. Natural Theory

12. พัฒนาการของรัฐ
• City - State
• Ancient Empire
• The middle Ages : Feudalism
• Dynastic State
• Nation - State

13. ทฤษฎีการกําเนิดรัฐตามแนวคิดใหม่
(Emergence of the Modern State)
นครรัฐ (City - State)
• พืนทีของนครรัฐมีขนาดเล็ก ประชากรมีประมาณ 10,000 คน
• มีเมือง 1 เมืองและเขตแดนทีเป็นชนบททีมีผู้อยู่อาศัยขนาดเหมาะสมทีต้องขึนอยู่กับเจ้าหน้าทีบ้านเมือง
• มีขนาดของกองกําลังติดอาวุธในเมืองสามารถจะปราบปรามได้
• นครรัฐทุกแห่งมีรัฐบาล
• รัฐบาลมีเจ้าหน้าทีของนครรัฐทีจะคอยทําหน้าทีต่างๆ

14. ทฤษฎีการกําเนิดรัฐตามแนวคิดใหม่
(Emergence of the Modern State)
อาณาจักรโบราณ (Ancient Empire)
• ขนาดของอาณาจักรมีอาณาเขตประมาณ 100,000 ตารางไมล์มีประชากรจํานวนมหาศาล
• สร้างขึนหลังจากชัยชนะของพวกทหารทีมีต่อนครรัฐ
• อัตตาธิปไตย (Autocratic government)
• ผู้ปกครองมีลักษณะการปกครองแบบทรราชย์อย่างสมบูรณ์แบบ

15. ทฤษฎีการกําเนิดรัฐตามแนวคิดใหม่
(Emergence of the Modern State)
สมัยกลาง : ศักดินา (The middle Ages : Feudalism)
• เกิดขึนประมาณ ศตวรรษ ที 10 – 11
• รัฐจะเป็นศูนย์รวมของกลุ่มขุนนางศักดินา ผู้ซึงมีกรรมสิทธิทีดินทีได้รับมาจากพระมหากษัตริย์
• เกิดโครงสร้างความสัมพันธ์แบบปิรามิด
• ก่อให้เกิดสภาพอนาธิปไตยขึน (Anarchy)

16. ทฤษฎีการกําเนิดรัฐตามแนวคิดใหม่
(Emergence of the Modern State)
รัฐราชวงศ์ (Dynastic State)
• เกิดขึนในอังกฤษและฝรังเศส
• กษัตริย์เป็นผู้ดูแลอาณาจักรของพระองค์
• ความจงรักภักดีส่วนตัวต่อพระราชวงศ์ ความเห็นพ้องต้องกันมีจุดศูนย์กลางอยู่ทีองค์พระมหากษัตริย์พร้อม
กันนีกษัตริย์
• จะออกกฎหมายมหาชน(Public Law) และพระองค์จะเป็นผู้เพิมจํานวนข้าราชการ

17. ทฤษฎีการกําเนิดรัฐตามแนวคิดใหม่
(Emergence of the Modern State)
รัฐชาติ (Nation - State)
• รัฐชาติมีรากฐานมาจากลัทธิชาตินิยม
• เกิดขึนครังแรกในประเทศอังกฤษหลังจากการปฏิวัติทีเรียกว่า Glorious Revolution ในปี ค.ศ.
1688
• ฝรังเศสหลังจากเกิดการปฏิวัติฝรังเศส (French Revolution) ในปี ค.ศ. 1789
• การเป็นพันธมิตรกันของอิตาลีและเยอรมัน ในระหว่า ค.ศ. 1859 – 1871

18. รูปแบบของรัฐ
รัฐเดียว
• ประชาชนทีอยู่ในรัฐถือว่าอยู่ภายใต้รัฐบาลเดียวกัน
รัฐรวม
• การทีรัฐอย่างน้อย 2 รัฐมารวมกันเป็นรัฐเดียว โดย
แบ่งการใช้อํานาจอธิปไตยออกเป็นสัดส่วน มีรัฐบาล
2 ระดับ ได้แก่ รัฐบาลกลาง กับรัฐบาลท้องถิน

19. แนวคิดทฤษฎีเกียวกับอํานาจอธิปไตย
• อํานาจอธิปไตย มีลักษณะเป็นอันหนึงอันเดียวกัน ไม่อาจถูกแบ่งแยกได้
• อํานาจอธิปไตย คือ อํานาจทีแสดงความเป็นใหญ่ ความเป็นอิสระ
• อํานาจอธิปไตย ถือว่าเป็นอํานาจสูงสุด (Supremacy) ในการปกครองประเทศ

20. แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจสูงสุด
• แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจสูงสุดเป็นของพระผู้เป็นเจ้า ของสันตะปาปา ของกษัตริย์
• แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจอธิปไตยเป็นของประชาชน
• แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจอธิปไตยเป็นของชาติ

21. แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจสูงสุดเป็นของพระผู้เป็นเจ้า
ของสันตะปาปา ของกษัตริย์
• อํานาจสูงสุดเป็นของพระเจ้า (Supremacy of
God)
• พระเยซู (Jesus Christ) มาไถ่บาปมนุษย์แทน
• นักบุญปีเตอร์ (Saint Peter) ให้เป็นผู้ปกครองดูแลค
ริสศาสนิกชน
• พระสันตะปาปาจึงเป็นผู้มีอํานาจสูงสุดทางฝ่ายศาสนจักร
ช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที 15-16

22. แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจสูงสุดเป็นของพระผู้เป็นเจ้า ของ
สันตะปาปา ของกษัตริย์
• อํานาจสูงสุดของกษัตริย์(The Supremacy of
King)
• พระเจ้าหลุยส์ที 14 ทฤษฎีว่าด้วยความมีอํานาจสูงสุด
ของพระสันตะปาปาก็เสือมความนิยมลง
• (I am the state) ซึงหมายถึง “รัฐคือตัวข้า”

23. แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจอธิปไตยเป็นของประชาชน
• “...เราแต่ละคนต่างมอบตัวของเราเอง และพลัง
อํานาจของตัวเรา ให้มาอยู่ภายใต้เจตจํานงทัวไป
ร่วมกัน และเราก็ได้มาซึงองค์คณะ ทีสมาชิกแต่
ละคน เป็นส่วนทีแยกไม่ได้ของทังหมด...”

24. ผลของทฤษฎีว่าด้วยอํานาจอธิปไตยเป็นของประชาชน
•ประชาชนจะมีสิทธิทีจะเลือกผู้ปกครองของตนเอง
•ผู้แทนเป็นตัวแทนของประชาชนๆ
•ประชาชนมีส่วนร่วมในทางกฎหมายและการเมือง

25. แนวคิดทฤษฎีว่าด้วยอํานาจอธิปไตยเป็นของชาติ
• ชาติมีอยู่ก่อนสิงอืนใด และเป็นทีมาของ
ทุกสิง เจตนารมณ์ของชาติจึงเป็ น
เจ ตน า รมณ์ ที ชอ บ ด้วยกฎ หม า ย
เจตนารมณ์ของชาติจะแสดงออกได้ก็แต่
โดยชาติโดยผ่านผู้แทนของชาติ และ
ผู้แทนทีได้รับเลือกโดยประชาชนนันเมือ
ได้รับเลือกแล้วไม่ใช่ผู้แทนราษฎรของ
ประชาชนทีเลือก แต่เป็นผู้แทนราษฎร
ของชาติ

26. ทฤษฎีการแบ่งแยกอํานาจ