Recommended
More Related Content
Similar to Lesson 4 political institution
Similar to Lesson 4 political institution (6)
More from KatawutPK
More from KatawutPK (18)
Lesson 4 political institution
- 1. Lesson 4 Political Institution Asst. Prof. Ating Capt.KATAWUT PONKHOT, Ph.D. Bachelor of Political Science Program NRRU
- 2. Political Institution สถาบันทางการเมือง (Political Institution) มาจากคํา ว่า “สถาบัน” และ “การเมือง” สถาบัน หมายถึงบรรทัดฐานของพฤติกรรมทีสร้างขึนมา และมี การปฏิบัติสืบทอดกันมาจนกระทังเป็นทียอมรับในสังคม สถาบันทางการเมือง เป็นสถาบันทีแสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่าง การเมืองและสมาชิกของสังคม และระหว่างสมาชิกของสังคมด้วยกัน เอง
- 3. สถาบัน (Institution) • สถาบันทางรูปธรรม คือ องค์การ หรือสมาคม • สถาบันทางนามธรรม คือ ระเบียบหรือระบบทีปฏิบัติในสังคม
- 4. สถาบันทางการเมือง (Political Institution) คือสถาบัน ทีมีความสัมพันธ์กับการปกครองของรัฐโดยตรง สถาบันทางการเมืองการปกครอง หมายถึง สถาบันสังคมทีเป็น แบบแผนทีเกียวข้องกับการสนองความต้องการของสมาชิกในการ ดํารงชีวิตตามกฎระเบียบของสังคม ควบคุมให้กลุ่มคนอยู่ในสังคมอย่าง สงบสุข
- 5. องค์กรของสถาบันการเมืองทีสําคัญ • ฝ่ายนิติบัญญัติ • ฝ่ายบริหาร • ฝ่ายตุลาการ • ฝ่าย องค์กรอิสระ
- 6. หน้าทีของสถาบันการเมืองการปกครอง • สร้างระเบียบกฎเกณฑ์ให้แก่สังคม • วินิจฉัยข้อขัดแย้งระหว่างสมาชิกในสังคม • หน้าทีในการบริหารองค์การของรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิน • การป้องกันและรักษาความปลอดภัยทังภายในสังคมและจากภายนอก สังคม
- 7. สถาบันนิติบัญญัติ สถาบันนิติบัญญัติ ในระบบรัฐสภา มีหน้าทีหลักก็คือ - การออกกฎหมาย ซึงเป็นกลไกทีสําคัญในการบริหารและปกครองประเทศ - หน้าทีเป็นตัวแทนของประชาชน - ควบคุมการทํางานของรัฐบาล สถาบันนิติบัญญัติ ในระบบประธานาธิบดี มีหน้าทีหลักก็คือ • รัฐสภามีหน้าทีตรวจสอบถ่วงดุลการทํางานของคณะรัฐมนตรี • Impeachment ในการขับไล่ประธานาธิบดีอีกด้วย
- 8. 8 การเรียกชือรัฐสภา อังกฤษ : Parliament สหรัฐอเมริกา : Congress ญีปุ่ น : Diet ฝรังเศส : Assembly อิสราเอล : Knesset
- 9. องค์ประกอบของสถาบันนิติบัญญัติ ตามปกติสภานิติบัญญัติของแต่ละประเทศจะแบ่งออกเป็น 2 สภา (Houses, Chambers) ระบบ 2 สภานีเรียกว่า Bicameral
- 10. ระบบสภาเดียว (Unicameral) เป็นระบบทีได้รับความนิยมน้อยกว่าระบบสองสภา มักปรากฏ ระบบนีในการปกครองท้องถินมากกว่า ในสหรัฐอเมริกา เช่น สภา แขวง (County Board) สภาเมือง (City Councils) ประเทศทีใช้สภาเดียว เช่น สวีเดน นอร์เวย์ เป็นต้น
- 11. ระบบสภาเดียวมีข้อดี • ทําให้การดําเนินงานเป็นไปอย่างรวดเร็ว • ไม่สินเปลืองงบประมาณ • ไม่ปรากฏการขัดแย้งระหว่างสองสภา • ผู้แทนของสภาเดียวจะมีความภูมิใจว่าตัวเองเป็นผู้แทนของประชาชน เพียงองค์กรเดียวเท่านัน
- 12. ระบบสภาเดียวอาจจะมีข้อเสียคือ • อาจจะเกิดข้อบกพร่องได้ • อาจจะเป็นไปได้ว่ากฎหมายอาจจะขัดต่อรัฐธรรมนูญ หรือกฎหมาย อืนๆ ทีมีลําดับสูงกว่า • ขัดต่อหลักเสรีภาพของประชาชนเป็นต้น • รัฐสภาสามารถออกกฎหมายได้ตามอําเภอใจ • ยากต่อการตรวจสอบถ่วงดุลในระบบรัฐสภา
- 13. ระบบสองสภา (Bicameral) ระบบทีมีสภาหนึงเป็นสภาทีเป็นตัวแทนจากประชาชนทัวไปส่วน อีกสภาหนึงเป็นสมาชิกทีมีคุณสมบัติพิเศษบางประการ • สภาล่าง (Lower House) • สภาสูง (Upper House)
- 14. ข้อดีของระบบสองสภา • เป็นการเปิดโอกาสให้มีตัวแทนจากกลุ่มอาชีพเข้าไปมีเสียงในสภา • มีสภาสูงคอยทําหน้าทีเป็นสภาทีทําหน้าทีกลันกรองกฎหมายจากสภา ล่าง • ทําให้มีสภาทีทําหน้าทีถ่วงดุลการทํางานของรัฐสภา
- 15. บทบาทของรัฐสภาในระบบรัฐสภา • วุฒิสภาทําหน้าทีเป็นสภาพีเลียง • สภาผู้แทนราษฎรมีอํานาจมากกว่าวุฒิสภา • รัฐสภามีอํานาจในการตรวจสอบหาข้อเท็จจริงด้วย
- 16. บทบาทของรัฐสภาในระบบรัฐสภา ในขันตอนของกระบวนการออกกฎหมายนันจะมีหลายขันตอน ดังนี –คณะรัฐมนตรีเป็นผู้ร่างพระราชบัญญัติเป็นส่วนใหญ่ –รัฐสภาสามารถร่างพระราชบัญญัติได้เช่นเดียวกัน –การพิจารณาวาระกฎหมายต่างๆ มีดังนี • วาระทีหนึง อ่านชือพระราชบัญญัติให้สภารับทราบ • วาระทีสอง เปิดโอกาสให้มีการอภิปราย • วาระทีสาม ลงมติผ่านร่างพระราชบัญญัติฉบับนัน ก็จะนําร่าง นันเข้าสู่สภาสูง
- 17. บทบาทของรัฐสภาในระบบประธานาธิบดี สภาสูง (Senate) และสภาผู้แทนราษฎร (House of Representative) • สภาสูงและสภาล่างมีอํานาจเท่าเทียมกัน • การดํารงตําแหน่งของวุฒิสภา วุฒิสภาของสหรัฐอเมริกาอยู่ในตําแหน่งครังละ 6 ปี และหนึงในสามของสมาชิกจะต้องเลือกตังใหม่ทุกๆ 2 ปี ต้องเป็นคนอเมริกัน มาแล้ว 9 ปี มีอายุมากกว่า 30 ปีและอยู่ในมลรัฐทีจะสมัครเลือกตังไม่น้อยกว่า 90 วัน • การดํารงตําแหน่งของสภาผู้แทน ฯ ต้องเป็นคนอเมริกันแล้วไม่น้อยกว่า 7 ปีมีอายุ ไม่ตํากว่า 25 ปีในการเลือกตัง
- 18. บทบาทของรัฐสภาในระบบประธานาธิบดี หน้าทีของรัฐสภา คือ • ทังสภาสูงและสภาล่างมีอํานาจในการออกกฎหมายและแก้ไข รัฐธรรมนูญ • วุฒิสภามีอํานาจในการให้การรับรองการแต่งตังข้าราชการฝ่ายบริหาร ของประธานาธิบดี • วุฒิสภาให้ความยินยอมในการให้สัตยาบันในสนธิสัญญาต่างๆ ของ สหรัฐอเมริกาทีทํากับประเทศอืนๆ • สภาผู้แทน ฯ มีอํานาจกล่าวโทษ (Impeach) ข้าราชการฝ่ายพล เรือนหรือตุลา
- 20. สถาบันบริหารในระบบรัฐสภา • ฝ่ายบริหารมีอํานาจในการบริหารปกครองประเทศ • ฝ่ายบริหารอาจจะประกอบด้วยบุคคลจํานวนมากหรือน้อยไม่สําคัญ • นายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีถือเป็นคณะทํางานเดียวกัน • รัฐบาลมีความเข้มแข็งและมันคง
- 22. สถาบันบริหารในระบบประธานาธิบดี อํานาจหน้าทีของประธานาธิบดีนันพอสรุปได้ดังนี • ควบคุม และปฏิบัติตามกฎหมาย • แต่งตัง ถอดถอน โยกย้ายข้าราชการฝ่ายบริหารทัวไป แต่บาง ตําแหน่ง โดยเฉพาะตําแหน่งทีมีความสําคัญระดับนโยบาย เช่น รัฐมนตรี และเอกอัครราชทูต ต้องได้รับความเห็นชอบจากวุฒิสภา เสียก่อน
- 23. สถาบันบริหารในระบบประธานาธิบดี อํานาจหน้าทีของประธานาธิบดีนันพอสรุปได้ดังนี • การมีส่วนร่วมในสถาบันนิติบัญญัติ – ให้ความเห็นชอบ หรือยับยังกฎหมาย – เสนอร่างกฎหมาย – State of the Union Message คือคํา ปราศรัยของประธานาธิบดีใน วาระเปิดประชุมสมัยแรกแห่งปี – Budgeting Message ข้อความถึงรัฐสภาเพือชีแจงนโยบายและ วัตถุประสงค์ของงบประมาณของฝ่ายบริหาร – Economic Report การรายงานภาวะเศรษฐกิจของประเทศในช่วงกลางปี – Special Message รายงานสภาพการณ์พิเศษทีเกิดขึน
- 24. สถาบันบริหารในระบบประธานาธิบดี อํานาจหน้าทีของประธานาธิบดีนันพอสรุปได้ดังนี • อํานาจในสถาบันตุลาการ • อํานาจหน้าทีในการดําเนินความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ • อํานาจทางการทหาร
- 26. การแต่งตังและเลือกตังผู้พิพากษา • แต่งตัง บางระบบการเมือง มีระบบการเข้าสู่ตําแหน่งของผู้พิพากษาเป็น แบบการแต่งตัง ในประเทศไทยมีคณะกรรมการตุลาการ (ก.ต.) ในสหรัฐอเมริกา ผู้ทีแต่งตังผู้พิพากษาศาลสหพันธ์คือ ประธานาธิบดี ทังนีโดยผ่านการรับรองจากวุฒิสภา ทังนีทังคณะกรรมการตุลาการและ วุฒิสภาคือผู้ทีมีความสําคัญในการกลันกรองผู้พิพากษา • เลือกตัง ประชาชนเป็นผู้เลือกตังผู้พิพากษาเองในบางระดับ เช่นใน ประเทศสหรัฐอเมริกาให้ประชาชนในมลรัฐเป็นผู้เลือกตังผู้พิพากษาของศาล บางประเภทในมลรัฐ ซึงทําให้ผู้พิพากษาได้รับความภาคภูมิใจว่าเป็น ตัวแทนของประชาชน
- 27. บทบาทอืนๆ ของฝ่ายตุลาการ • การตีความรัฐธรรมนูญ • การตีความกฎหมาย • กําหนดกฎเกณฑ์ในกระบวนการยุติธรรม • สร้างขนบประเพณี • ให้คําแนะนําของศาล • เป็นกระบวนการสุดท้ายในการสร้างความมันคงและผดุงไว้ซึงความ ยุติธรรม
- 28. ระบบศาล ทัวโลกมี 2 ระบบ คือ - ระบบศาลเดียว (อังกฤษ – ศาลยุติธรรม) - ระบบศาลคู่ (ฝรังเศส – ศาลยุติธรรม และ ศาลปกครอง
- 29. ระบบศาลของประเทศไทย • ศาลรัฐธรรมนูญ • ศาลยุติธรรม ศาลอาญา ศาลแพ่ง แบ่งเป็น ศาลชันต้น อุทธรณ์และฎีกา และศาลชํานาญการพิเศษ • ศาลปกครอง • ศาลทหาร
- 30. พรรคการเมือง (Political Party) พรรคการเมือง (Political Party) มีรากศัพท์มาจากภาษา ลาตินว่า Par ซึงแปลว่า “ส่วน” พรรคการเมือง จึงหมายถึงส่วนของประชากรภายในประเทศ หมายถึงการทีแยกประชากรออกเป็นส่วนๆ ตามความคิดเห็นและ ประโยชน์ได้เสียทางการเมือง
- 31. ส่วนประกอบของพรรคการเมือง • การจัดองค์การของพรรค • กลไกของพรรค • นโยบายของพรรค • การเงินของพรรค • การประชุมพรรค
- 32. หน้าทีของพรรคการเมือง • ประกาศหรือแถลงนโยบายหลักของพรรคการเมือง • ปลุกเร้าและแสดงความคิดเห็นทางการเมือง • ส่งผู้แทนเข้าสมัครรับเลือกตังผู้แทนราษฎรในการเลือกตังแต่ละครัง • จัดตังรัฐบาล หากได้รับเสียงข้างมากในรัฐสภา • ควบคุมรัฐบาล • ประสานระหว่างกลุ่มผลประโยชน์กับรัฐบาล
- 33. ระบบพรรคการเมือง พรรคการเมืองออกเป็น 3 ระบบด้วยกัน - ระบบพรรคเดียว (Single Party System) - ระบบสองพรรค (Two Party System) - ระบบหลายพรรค (Multi Party System)
- 34. ระบบพรรคเดียว เรามักจะเห็นระบบพรรคเดียวในประเทศเผด็จการทังแบบ เบ็ดเสร็จนิยม และอํานาจนิยม เช่นพรรคคอมมิวนิสต์ในประเทศจีน ซึงเป็นพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียวพรรคฟาสซิสต์ของอิตาลี และ พรรคนาซีสมัยก่อนและระหว่างสงครามโลกครังทีสอง
- 35. ระบบสองพรรค ลักษณะสําคัญของระบบพรรคการเมืองแบบสองพรรคก็คือการทีมี พรรคการเมืองเด่นๆ ทีแข่งขันกันเป็นผู้บริหารประเทศเสมอเพียงสอง พรรคเท่านัน ข้อดี ของระบบพรรคการเมืองแบบสองพรรคนีคือ ทําให้รัฐบาลมี เสถียรภาพ และมีความมันคง เพราะจะมีพรรคการเมืองเพียงพรรค เดียวทําหน้าทีรัฐบาลหรือผู้บริหารประเทศ ส่วนอีกพรรคทีได้รับคะแนน เสียงน้อยกว่าจะเป็นผู้ตรวจสอบถ่วงดุล ซึงอาจจะอยู่ในรูปของรัฐสภา หรือพรรคฝ่ายค้านก็ได้
- 36. ระบบสองพรรค ข้อเสีย ของระบบพรรคการเมืองแบบสองพรรค คือ ระบบนีทําให้ไม่ สามารถมีทางเลือกทีสามในประชาธิปไตยได้ คือมีกระแสซ้ายกับขวา ให้เลือก ไม่สามารถเลือกหนทางทีสาม
- 38. กลุ่มผลประโยชน์และกลุ่มอิทธิพล (Interest Group and Pressure Group) กลุ่มผลประโยชน์ หมายความถึง การรวมตัวกันของผู้มี ผลประโยชน์ร่วมกัน เนืองจากในสังคมปัจจุบัน มีความซับซ้อน หลากหลายมากกว่าสังคมดังเดิมมาก เกิดอาชีพหลายอาชีพ เกิด ตําแหน่ง หน้าที ความรับผิดชอบ บทบาท สถานภาพทีแตกต่างกัน คนทีอยู่ในสังคมทีมีความหลากหลายเหล่านีจึงเข้ามารวมตัวกัน
- 39. บทบาทของกลุ่มผลประโยชน์ • ทําให้นโยบายของชาติเป็นของประชาชนอย่างแท้จริง • กลุ่มผลประโยชน์พยายามมีอิทธิพลในทางการเมือง • พยายามเข้าถึงองค์กรทีกําหนดนโยบายของชาติ • ติดตามและประเมินผลงานบทบาทของรัฐบาล
- 40. ลักษณะของกลุ่มผลประโยชน์ในไทย • เชิดชูคนมีอํานาจ • ขาดเอกภาพ • ขาดอุดมการณ์
- 41. สือมวลชน (Mass Media) สือมวลชน อันได้แก่ หนังสือพิมพ์ วิทยุ โทรทัศน์ ภาพยนตร์ ต่างมีบทบาทสําคัญในการเข้าถึงและเปลียนแปลงความคิดของ ประชาชนได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพสูง บทบาททีสําคัญของสือมวลชน - ทางแรกคือสะท้อนความเห็นของมวลชน - ทางทีสองคือ เป็นกระบอกเสียงให้กับรัฐบาล
- 42. ปัจจัยทีทําให้สือมวลชนมีความสําคัญในทางการเมือง • การขยายตัวอย่างรวดเร็วของสือมวลชน • ลัทธิทุนนิยมแพร่หลายไปทัวโลก • การขยายตัวของอุดมการณ์ประชาธิปไตยและสิทธิเสรีภาพ
- 43. บทบาทของสือมวลชนในทางการเมือง • เผยแพร่ข้อมูลตามหลักความจริง ทัศนคติ และความคิดเห็น • เปิดโปงเรืองราวความจริงทีอาจเป็นประโยชน์ต่อสังคม • ตรวจสอบการทํางานของรัฐบาล • สร้างอุดมการณ์ ค่านิยม • เป็นตัวกลางในการแสดงความคิดเห็นร่วมของประชาชน • เป็นตัวกลางในการร้องเรียนความผิดพลาดต่างๆ • ส่งต่อความคิดเห็นไปยังรัฐบาล • ช่วยประชาสัมพันธ์การทํางานของรัฐบาล
- 44. ประเด็น สอบถาม
- 45. คําถาม • สถาบันทางการเมืองคืออะไร เพราะเหตุใดจึงมีความสําคัญในทางการเมือง • สถาบันรัฐธรรมนูญมีความสําคัญอย่างไร จงอธิบายบทบาทของรัฐธรรมนูญในประเทศไทย ตังแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน • ท่านพบว่า รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันมีหลักการใดบ้างทีส่งเสริมการปฏิรูปการเมือง จง ยกตัวอย่างมา 3 ประเด็น • พรรคการเมืองและกลุ่มผลประโยชน์มีความแตกต่างกันอย่างไร • พรรคการเมืองและกลุ่มผลประโยชน์มีบทบาทในทางการเมืองอย่างไร • หากต้องการส่งเสริมระบอบประชาธิปไตย ท่านคิดว่ามีเหตุจําเป็นประการใดทีจะสนับสนุน ความ เข้มแข็งของกลุ่มผลประโยชน์ • ระบบราชการมีบทบาทในการปฏิรูปการเมืองหรือไม่ อย่างไร • ท่านคิดว่าสือมวลชนมีบทบาทอย่างไรในทางการเมือง • รัฐบาลได้แทรกแซงสือมวลชนของไทยในปัจจุบันนีหรือไม่ อย่างไร • สถาบันนิติบัญญัติ บริหาร และตุลาการ ในระบบรัฐสภาและระบบประธานาธิบดีทํางาน แตกต่างกันอย่างไร