ÖĞRETİM TASARIM MODELLERİ

1. Öğretim Tasarımı Modelleri
HAZIRLAYAN: Emine DEMİRCİ
SINIF ÖĞRETMENLİĞİ
DANIŞMAN: DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU

2. ADDIE MODELİ
 Analyze Çözümleme
 Design Tasarım
 Develop Geliştirme
 Implementation Uygulama
 Evaluation Değerlendirme

3.  ANALİZ (ANALYSİS): Analiz basamağında ihtiyaç analizi yapılarak hedef kitle,
öğrenenlerin mevcut beceri ve yeterlilikleri, öğrenme ortamı ve
gereksinimleri, tasarımcı ihtiyacı, mevcut öğretim problemleri, sınırlılıklar ve
öğrenenlerin hali hazırdaki bilgi ve beklentileri, öğretim amaçları ve hedefleri
belirlenir. Bu şekilde sistem analiz edilerek problem ve problemin kaynağı
tanımlanır.
 TASARIM (DESİGN): Analiz aşamasında gelen bilgiler sonucunda, geliştirme
stratejisi belirlenir ve hedeflere nasıl ulaşılacağı saptanır. Diğer bir ifade ile
bilgi ve becerilerin kazandırılmasında hedeflerin, en uygun ortamın, içeriğin,
konu analizinin, ders planlamasının, alıştırmaların, öğrenme etkinliklerinin,
materyallerin, öğretim yöntemi ve ölçme araçları belirlenerek değerlendirme
süreci tasarlanır.
 GELİŞTİRME(DEVELOPMENT): Bu aşamada da tasarım denendikten sonra
elde edilen bilgiler (öğrenci yorumları, uygulama sürecinde yüz yüze gelinen
sorunlar ve gözlem sonuçları) kullanılır. Tasarım aşamasında oluşturulan
içerikler, etkinlikler, zamanlama, sınıf düzeni, materyaller ve ölçme –
değerlendirme araç – gereçleri yeniden gözden geçirilerek, gerekli
düzeltmeler yapılır. Tüm öğretim materyalleri, öğretimde kullanılan araç –
gereçler materyalleri geliştirme sürecinde hazırlanıp, ihtiyaç olunan öğrenme
ortamı oluşturulur. Ürün bu basamakta geliştirilir ve genellikle revizyona
yönelik bir değerlendirme yapılarak, tekrar düzenlenmeye gidilir.

4.  UYGULAMA (IMPLEMENTATİON): Uygulama basamağında, öğretmenler ve
öğrenciler için kılavuz kitabı veya materyali geliştirilir ve tasarım öğrencilerle
uygulamaya konularak materyaller paylaşılıp görüş alınır. Geliştirilen
tasarımın ne şekilde uygulanacağı konusunda öğretmenlere rehberlik etmek
ve eğitime katılacakları da bu eğitimde neyi nasıl yapacaklarına dair yardımcı
olmak amaçtır. Bu aşamada ayrıca tasarım uygulanarak gerekli dönütler
alması sağlanır.
 DEĞERLENDİRME (EVALUATİON): Değerlendirme basamağında tasarımın
öğrenme hedeflerinin, hazırlanan öğrenme ortamlarının, öğretim
materyallerinin, kullanılan öğretim yöntem ve tekniklerini öğrencilerin
ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığı kontrol edilir. Değerlendirme diğer diğer
basamakların tanımıyla direk ilişkilidir. Sonunda diğer basamaklardan
herhangi birine geri dönülmesi gerekebilir. Bununla birlikte, her bir
basamağın sonunda da değerlendirme yapılabilir. Bu yapılan
değerlendirmeler, tasarım sürecinin daha başarılı olmasını sağlar.
Değerlendirme süreci neticesinde bir sonraki uygulama için gerekli
düzeltmeler yapılır.
ADDIE Modeli’nde her bir aşamanın sonucunda elde edilenler, diğer aşama için
birer giriş verisi olmaktadır. Her aşamanın sonunda yapılan değerlendirme
sonunda, bir sonraki aşamaya geçişte onay sağlanır.

5. DİCK ve CAREY TASARIM MODELİ
 1. Öğretim Hedefleri
 2.Öğretimsel Analiz
 3. Giriş Davranışları ve Öğrenen Özellikleri
 4. Performans Hedefleri
 5. Ölçüt Tabanlı Test Maddeleri
 6. Öğretim Stratejileri
 7. Öğretim Materyalleri
 8.Biçimlendirmeye Dönük Değerlendirme
 9. Bütüne Dönük Değerlendirme

6.  TASARIM: Genel hedeflerin belirlenmesi için ihtiyaç değerlendirilmesi.
 ANALİZ: Öğretim Analizi ve Öğrenci – bağlam analizi
 GELİŞTİRME: Performans hedefleri yazma
Değerlendirme araçları geliştirme
Öğretim stratejileri geliştirme
Öğretim materyalleri geliştirme ve seçme
 DEĞERLENDİRME: Öğretimin süreç değerlendirmesini tasarlama ve
uygulama
Öğretimde düzeltmeler
Sonuç değerlendirmesi tasarlama ve uygulama

7. Kemp, Morrison ve Ross Modeli
 a) Öğretim sorunlarını belirleme ve programın hedeflerini netleştirme
 b) Planlama sırasında dikkat edilmesi gereken öğrenci özelliklerini gözden geçirme
 c) İçerik alanını belirleme ve amaçlara uygun görevleri çözümleme
 d) Öğrenci için öğretim amaçlarını belirleme
 e) Mantıksal öğrenme açısından her öğretim ünitesi için içeriği düzenleme

8. Kemp, Morrison ve Ross Modeli
 f) Her öğrencinin amaçlarda yetkinleşmesi için öğretim stratejilerini tasarımlama
 g) Öğretme-öğrenme sırasında sunumun nasıl yapılacağını planlama
 h) Amaçlara ne oranda ulaşıldığını belirlemek için değerlendirme araçlarını
geliştirme
 i) Öğretme-öğrenme etkinliklerini destekleyecek kaynakları seçme

9.  Bu modelde, tasarıma yönelik daha esnek bir yaklaşım vardır ve diğer
modellere göre farklı gelişim aşamalarını ele alır.
 Kemp Tasarım modelinde oval kalıp etrafında birbirini takip eden dokuz
temel unsur ele alınır.
 Özel bir başlama noktası yoktur. Bireyler kendilerine özel seçtikleri bir yolda
öğretimsel yöntemler arasında ilerleyebilirler.
 Öğrenci özellikleri, öğretim hedefleri ve öğretim stratejilerinin seçimi
tasarımda etkili bir yer tutar.
 Öğrenme çevresini, öğrenenin üzerine odaklar.

10. ASSURE TASRIM MODELİ
 Analyze learners Öğrenci analizi
 State objectives Hedeflerin belirlenmesi
 Select instructional materialsand media Öğretim yöntem, ortam
materyallerinin seçimi
 Utilize media, materials Ortam ve materyallerin
kullanımı
 Require learner participation Öğrenen katılımı
 Evaluate and revise Değerlendirme ve
gözden geçirme

11.  ÖĞRENCİ ANALİZİ: Öğretim sürecinin merkezinde öğrenci vardır. Öğretilecek
mesajın ve materyallerin etkili kullanılabilmesi için öğrenci özellikleri,
öğretim yöntem ve teknikleri, öğretilecek mesajın ve materyallerin arasında
uyum olmalıdır.
 AMAÇLARIN BELİRLENMESİ: Amaçlar yol göstericidir. Öğretim sürecinin
sonucunda öğrencilerin ne çeşit bilgi ve beceriler edineceği belirlenir.
 ORTAM VE MATERYAL SEÇİMİ: Edinilmesi gereken amaçların öğrenci
tarafından edinilebilmesi için en uygun yöntemin ve bu yöntemin
uygulanabilmesi için en uygun ortamın ve materyalin seçilmesi sağlanır.
 ORTAM VE MATERYALLERİ KULLANMA: Kullanılacak materyaller hazırlanıp
gözden geçirilir ve öğretim ortamı hazırlanır. Eğitim ortamı hazırlandıktan
sonra öğrenciler hazır hale getirilerek belirlenen öğretim içeriği aktarılır.

12.  ÖĞRENCİ KATILIMI SAĞLANMASI: Öğretim sürecinin daha başarılı
olabilmesi için öğrencilerin hazırlanan programa aktif olarak katılmaları
gereklidir. Bunun için öğretmenler tarafından çeşitli öğretim etkinlikleri
yürütülür. Hazırlanan etkinlikler, öğrencilerin alıştırma yapmalarına imkan
vermeli, bilgi ve becerilerini geliştirmeli ve dönütler sağlamalıdır.
 DEĞERLENDİRME VE GÜNCELLEME: Hazırlanan öğretim tasarımı programı
sonucunda düzenlenen öğretimin programının etkileri, verimliliği ve
programa katılan öğrencilerin öğrendikleri bilgilerin değerlendirilmesi
gerekir. Bu değerlendirme tamamlandıktan sonra ortaya çıkan ayrımları
düzeltmek için, öğretim programını yeniden gözden geçirmeli ve ihtiyaç
duyulan kısımlar bir daha düzenlenerek öğretim programının hedeflerine
ulaştırılması için yeniden revize edilmelidir.

13. KELLER’in GÜDÜLEYİCİ (Motivasyon)
TASARIM MODELİ (ARCS)
 Attention Dikkat
 Relevance Uygunluk
 Confidence Güven
 Satisfaction Doyum

14. ARCS MODELİ
DİKKAT
Algısal Uyarma: Öğrencilerin ilgisini çekmek için ne yapılmalı?
Sorgusal Uyarma: Sorgulama becerileri nasıl uyarılmalı?
Değişkenlik: Öğrencilerin dikkatlerini uyanık tutmak için neler yapılmalı?

15. ARCS MODELİ
 UYGUNLUK
Hedef Tanıtımı: Öğrencilerin gereksinimleri nasıl karşılanmalı?
Güdü Eşlemesi: Öğrencilere nasıl ve ne zaman uygun seçenek, sorumluluk ve etki
sağlanır?
Benzerlik: Öğrencilerin deneyimlerine benzer öğretim nasıl sağlanır?

16. ARCS MODELİ
• GÜVEN
Öğrenme Gereklilikleri: Öğrencilerin başarı beklentisi oluşturmalarına nasıl yardım
edilmeli?
Başarı Fırsatları: Öğrenme deneyimi öğrencilerin yeterliklerine inancını nasıl
desteklemeli?
Kişisel Denetim: Öğrenciler başarılarının kendi güç ve yeteneklerine bağlı olduğunu
nasıl bilmeli?

17. ARCS MODELİ
 DOYUM
İçsel Pekiştireçler: Öğrencilerin başarılarına ilişkin olumlu duygular hissetmelerine
yardım etme.
Dışsal Ödüller:Öğrencilerin başarısını pekiştirme.
Eşitlik: Öğrencilerin yeni öğrendikleri bilgi ve becerileri kullanmaları için fırsatlar
sağlama.