NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME DERSİ

1. AÇIK VE UZAKTAN
ÖĞRENME İÇİN ÖĞRETİM
TASARIMI
HAZIRLAYAN: İREM SENA AYDOĞAN
DANIŞMAN DOÇ. DR AGAH TUĞRUL KORUCU

2. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME İHTİYACI
Açık ve uzaktan öğrenme, insanların değişen ve gelişen
dünya şartlarına uyum sağlamak için öncelikle zaman ve
mekan bağımsızlığı özelliğinden dolayı son yıllarda
giderek artmaktadır. Günümüzde her yaştaki bireyin
öğrenme sürecinin devam etmesi en sık vurgulanan
konulardandır. Öğrenme, bireylerin yaşamında sürekli hale
getirilmelidir. Örgün eğitimin bu ihtiyacı karşılamada
yetersiz geleceği düşünülmektedir. Bu sebeple, bireyler,
sosyal yaşamlarını devam ettirirken kişisel gelişimlerinin
devamına imkan sağlayan açık ve uzaktan öğretime
yönelmektedir. Açık ve uzaktan öğrenme, örgün eğitime
devam edecek vakti olmayan insanların kendilerini
geliştirmeleri için de önemli bir alternatiftir.
Açık ve uzaktan öğrenme ortamları, gelişmiş olan birçok
ülkede yaygın olarak kullanılmaktadır.

3. Açık ve uzaktan öğrenmenin gelişmiş ülkelerde
yaygın olarak kullanılmasının nedenleri şunlardır:
• Kurumların kitlesel ölçek ekonomilerini
gerçekleştiriyor olması.
• Birçok durumda öğrenci masraflarının yüz yüze
eğitim veren üniversitelere göre daha düşük olması.
• Yüz yüze eğitim veren kurumların kontenjanlarının
her zaman yeterli olmaması.
• Açık ve uzaktan öğrenmenin birçok durumda ulusal
olarak nitelikleri sunuyor olması.

4. Açık ve uzaktan öğrenme süreciyle ilgili verilen bazı
öneriler şöyledir:
• Açık ve uzaktan öğrenme ortamlarındaki öğretmenlerin,
etkili öğretim stratejileri ve yöntemleri olmalıdır.
• Dersten önce dersin içeriği dikkatlice tasarlanmalıdır.
• Öğrencilere sunulan ders materyallerinin
tasarlanmasında, kavramların ve fikirlerin görselleştirilmesi
çok önemlidir.
• Öğrencilere kaynaklara erişmeleri için yeterli destek
sistemleri oluşturulmalıdır.
• Öğrenciler kendi aralarında ve öğretmenleri ile iletişim
halinde olmalılar.
• Öğrenme kazanımları ya da çıktıları dikkate alınarak
değerlendirme işlemleri yapılmalıdır.

5. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME İÇİN
ÖĞRETİM TASARIMI İHTİYACI
Açık ve uzaktan öğrenmede öğretim tasarımı oldukça
önemlidir. Öğrenmenin etkili olması için planlamaya
ihtiyaç vardır. Öğretim tasarlama süreci planı
düzenler ve sistematize eder. Sistematik bir yaklaşım
ile hazırlanmış öğretim tasarımı, öğrencilere,
öğretmenlere ve yöneticilere, analiz, tasarım,
geliştirme, uygulama ve geliştirme aşamalarında
somut bir yol haritası olur. Öğrenme tasarımında en
önemli faktörlerden biri öğrencilerin aktif katılım
yapmalarını sağlayan, problem çözme ve proje
geliştirme gibi etkinlikleri kapsayacak şekilde
tasarlanmasıdır. Öğretim tasarımında nesnelci
yaklaşım kullanıldığı gibi yapılandırmacı yaklaşımda
kullanılmaktadır.

6. Felsefi yaklaşıma göre öğretim tasarımının genel
ilkeleri:
Nesnelci Öğretim Tasarımı:
1. Tasarım süreci, sıralı ve doğrusaldır.
2. Planlama yukarıdan aşağı ve sistematiktir.
3. Hedefler kılavuza açıkça geliştirilmiştir.
4. Özel bilgiye sahip uzmanlar, öğretim tasarımı çalışmaları için önemlidir.
5. Dikkatli sıralanmış alt becerilerin öğretimi önemlidir.
6 Amaç önceden seçilmiş bilginin aktarılmasıdır.Düzey belirleyici değerlendirme
önemlidir.
7. Nesnel veri önemlidir.
Yapılandırmacı Öğretim Tasarımı:
1. Tasarım süreci, yinelenen, doğrusal olmayan bazen de karmaşıktır.
2. Planlama örgütsel, gelişimsel, yansıtıcı ve işbirlikçidir.
3. Hedefler, tasarım ve geliştirme çalışmaları ile ortaya çıkar.
4. Genel öğretim asarım uzmanları yoktur.
5. Öğretim, anlamlı içeriklerle öğrenmeyi vurgular.
6. Biçimlendirici değerlendirme önemlidir.
7. Öznel veriler önemlidir.

7. ÖĞRETİM TASARIMI MODELLERİ
Öğretim tasarımı, eğitim ve öğretim programlarının güvenilir ve
tutarlı bir biçimde gerçekleşmesini sağlar. ADDIE modeline göre
öğretim tasarımı beş aşamadan oluşur. Bunlar: Analiz, tasarım,
geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamalarıdır.

8. Öğretim tasarımlarında bulunması gereken özellikler:
1. Öğrenci merkezli olmalıdır.
2. Hedef odaklı olmalıdır.
3. Anlamlı performansa odaklı olmalıdır.
4. Sonuçların güvenli ve geçerli bir şekilde ölçülebilmesi
gereklidir.
5. Deneysel, tekrarlayıcı ve kendini düzelten bir yapıda
olmalıdır.
6. Öğretim tasarımı, genellikle bir ekip çalışmasıdır.

9. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE
KULLANILABİLECEK ÖĞRETİM TASARIMI
MODELLERİ
ASSURE, Dick ve Carey Modeli gibi teknoloji kullanımına
vurgu yapan modeller ve uzaktan eğitim için çok önemli
olan motivasyonu öne çıkaran ARCS modeli açık ve
uzaktan öğrenme ortamlarında kullanılabilir.

10. DİCK VE CAREY MODELİ
Bu model açık ve uzaktan öğretimde kullanabilen bir
modeldir. Dick ve Carey’in öğretim tasarımı modeli,
tasarım sürecini 9 aşamada ele almaktadır.
1. Aşama: Öğretim hedeflerinin belirtilmesi
2. Aşama: Öğretim analizinin yapılması
3. Aşama: Giriş davranışlarının ve öğrenci özelliklerinin
belirtilmesi
4. Aşama: Performans hedeflerinin yazılması
5. Aşama: Açık ve uzaktan öğrenme için ölçüt tabanlı
ölçme-değerlendirme araçlarının geliştirilmesi
6. Aşama: Açık ve uzaktan öğrenme için öğretim
stratejisinin gelişmesi
7. Aşama: Öğrenme materyalleri ve çevrimiçi
etkinliklerinin seçimi
8. Aşama: Biçimlendirici değerlendirmenin yapılması
9. Aşama: Düzey belirleyici değerlendirmenin yapılması

12. ASSURE MODELİ
ASSURE modeli altı aşamalı bir öğretim tasarım
sürecidir. Daha etkili öğrenmeyi hedefler.
ASSURE modelinin bu aşamaları e-öğrenme ve
harmanlanmış öğrenme ortamları için 4 madde
halinde uyarlanabilir.
1. Hedeflerin belirlenmesi
2. Yöntem, teknoloji, medya ve materyallerin seçimi
3. Teknoloji, medya ve materyallerin kullanımı
4. Değerlendirme ve düzeltme

13. ARCS MOTİVASYON MODELİ
Öğrenmenin etkili olması için motivasyon çok önemli bir
unsurdur. Özellikle açık ve uzaktan öğrenme sürecinde
öğrencilerin motivasyonlarını daha yüksek tutmaları
gerekmektedir.
ARCS tasarım modeline göre motivasyonu artırmak için 4
temel adım vardır.
Dikkat: Motivasyonun ilk basamağıdır. Dikkat kavramı,
merakın uyarımı, sürdürülmesi ve dikkati sağlama olarak
ele alınmıştır. Keller’a göre güdülemenin ilk adımı dikkati
oluşturmak ve bunun devamını sağlamaktır. Öğrencilerin
dikkati algılanan uyarılma, sorgulama uyarısı ve
değişkenlik olmak üzere üç şekilde çekilebilir.
Öğrenmedeki bireysel farklılıklar düşünülerek materyalleri
sunmada çeşitli yöntemler kullanmak dikkat çekmede etkili
olabilir.

14. Uygunluk: Bu adımda öğrencinin ilgi, beklenti ve
ihtiyaçlarıyla bağlantılar kurup, bunların öğrenme
sonucunun önemi hakkında bilgilendirmesini içerir.
Keller bu adımda üç strateji sunmuştur.
1: Hedef Tanıtımı: Öğrencilere bilginin günümüzde ve
gelecekte nasıl kullanılacağı açıklanmalıdır.
2. Güdü Eleştirme: Öğrenciler yeni bir konu
öğrenirken onlara uygun yöntem seçmelerine fırsat
verilmelidir.
3. Benzerlik: Öğretmenin yeni bir konu öğretirken,
öğrencinin geçmiş bilgi birikimini, deneyimlerini ve
becerilerini dikkate alması önemlidir.

15. Güven: Bu strateji, öğrencilerin başarı elde etmek için olumlu düşünceler
geliştirmesine odaklanmaktadır. Keller’e göre öğrencilerin güven seviyesi,
genel olarak motivasyonlarına ve hedeflerine ulaşmada gösterilen çabaya
bağlıdır. Keller, öğretim tasarımlarında güven artırıcı şu stratejileri sunar:
1: Performans Gereksinimleri: Olumlu düşünceler oluşturmak ve başarıya
ulaşmak için, öğrenciye değerlendirme kriterleri ve öğrenme standartları
önceden verilmelidir.
2: Başarı Olanakları: Öğrenme ortamında başarılı olmak, sonraki çabalar
için güven yaratabilir. Öğrencilere farklı yollar ile başarıya ulaşma fırsatı
vermek motivasyonu artırmada yardımcı olabilir.
3: Kişisel Denetim: Öğrencilerin başarılarının ve çabalarının doğrudan bir
sonucu olduğuna inanmaları gereklidir.
Doyum: Keller’e göre, öğrenciler öğrenmeleri sonucunda doyum ve ödül
elde etmelidirler. Keller doyumun artırılması için üç strateji önermiştir.
1: İçsel Pekiştirme: Öğrenme tecrübesinin içsel doyumunu teşvik etmek ve
desteklemek gerekir.
2: Dışsal Ödüller: Öğrencilere yaptıkları iş sonrasında ödül vermek, takdir
etmek öğrenciyi motive eder.
3: Eşitlik: Belirli bir standartların ve ölçütlerin kullanılması ve devam
ettirilmesi gereklidir.

16. KAYNAKÇA
Kitap(yaz ismini sonra)
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/402166