Öğretim Tasarımı Modelleri

1. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
AHMET KELEŞOĞLU EĞİTİM
FAKÜLTESİ
MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ ANA BİLİM DALI
Fatma Gül Bekci
18310331035
-DOÇ. DR. AGAH TUĞRUL KORUCU
Öğretim Tasarımı Modelleri

2. Öğretim Tasarımı Modelleri
ADDIE MODELİ
DİCK ve CAREY TASARIM MODELİ
Kemp, Morrison ve Ross Modeli
ASSURE TASRIM MODELİ
KELLER’in GÜDÜLEYİCİ (Motivasyon) TASARIM MODELİ (ARCS)

3. ADDIE MODELİ
 Analysis (Analiz) A
 Design (Tasarım) T
 Development (Geliştirme) G
 Implementation (Uygulama) U
 Evaluation (Değerlendirme) D

5. ANALİZ
 Analiz aşamasında ihtiyaç analizi yapılarak, mevcut öğretim problemleri,
öğrenenlerin beklentileri, ön bilgileri mevcut beceri ve yeterlilikleri,
öğrenme ortamı, öğretim amaçları ve hedefleri belirlenir.
 Bunlar belirlenirken aşağıdaki sorular irdelenebilir.

6. TASARIM
 Tasarım aşaması da öğrenme hedefleri, ölçme araçları, alıştırmalar ve
etkinlikler, içerik, konu analizi, ders planlama ve materyal seçimi ile ilgilidir.
Tasarım aşaması sistematik ve belirli olmalıdır.
 Öğretim tasarım planı her bir unsuru detaylara dikkat edilerek hazırlanmalı
ve ihtiyaç analizini dikkate alarak planlanmalıdır.

7. GELİŞTİRME
 Bu aşamada, tasarımın test edilmesi sonucunda elde edilen veriler
kullanılır.
 Tasarım aşamasında oluşturulan içerik ve konular, etkinlikler, alıştırmalar,
zamanlama, sınıf düzeni, materyaller ve ölçme-değerlendirme araçları
tekrar gözden geçirilerek gerekli iyileştirme ve düzeltmeler yapılır.

8. UYGULAMA:
 Uygulama aşamasında, öğretmen kılavuz kitabı veya materyali de olabilir)
ve öğrenci kılavuzu geliştirilir ve uygulanır.
 Geliştirilmiş olan tasarımın nasıl uygulanacağı konusunda eğitmenlere yol
göstermek ve eğitime katılacak olanlara da bu eğitimde neleri nasıl
yapacaklarına dair yardımcı olmak amaçtır.

9.  Ne işe yaradı / ne işe yaramadı?
 Neleri değiştirmem gerekiyor? (Eklemeler ve çıkarmalar)
 Daha başka hangi etkinlikleri kullanabilirim veya hangi değerlendirmeleri
yapabilirim?

10. DEĞERLENDİRME
 Öğretim tasarımının verimliliği ve etkililiğini ölçmek için oluşturulan bir
değerlendirme sürecidir.
 Değerlendirme iki bölümden oluşur; şekillendirici yada biçimlendirici olarak
tanımlanan ADDIE tasarımının her aşamasında gerçekleştirilen ara
değerlendirmeler ve diğeri de özet değerlendirme olarak adlandırılan
sürecin sonunda gerçekleştirilen ve ADDIE tasarımının bir bütün olarak
değerlendirildiği bölümdür.
 Burada öneri Kirkpatrick değerlendirme modelinin uygulanmasıdır.
Genellikle de eğitimciler tarafından bu model kullanılır.

12. DİCK ve CAREY TASARIM MODELİ
 1. Öğretim Hedefleri
 2.Öğretimsel Analiz
 3. Giriş Davranışları ve Öğrenen Özellikleri
 4. Performans Hedefleri
 5. Ölçüt Tabanlı Test Maddeleri
 6. Öğretim Stratejileri
 7. Öğretim Materyalleri
 8.Biçimlendirmeye Dönük Değerlendirme
 9. Bütüne Dönük Değerlendirme

13. SİSTEMİN YAKLAŞIMI
 Birbiriyle ilgili olan ve birlikte çalışan parçalar, hedefi gerçekleştirmek
amaçlı çalışır.
 Sistem hedefe ulaşmışsa değerlendirme yapılır, ulaşmamışsa modife edilir
 Öğretimsel hedefler üzerine dikkat toplanır.
 Her bir adım birbiriyle bağlantılıdır.
 Farklı seviye ve statüdeki öğrencilere uygulanabilir.

14. Kemp, Morrison ve Ross Modeli
 a) Öğretim sorunlarını belirleme ve programın hedeflerini netleştirme
 b) Planlama sırasında dikkat edilmesi gereken öğrenci özelliklerini gözden
geçirme
 c) İçerik alanını belirleme ve amaçlara uygun görevleri çözümleme
 d) Öğrenci için öğretim amaçlarını belirleme
 e) Mantıksal öğrenme açısından her öğretim ünitesi için içeriği düzenleme

16. Kemp, Morrison ve Ross Modeli
 f) Her öğrencinin amaçlarda yetkinleşmesi için öğretim stratejilerini
tasarımlama
 g) Öğretme-öğrenme sırasında sunumun nasıl yapılacağını planlama
 h) Amaçlara ne oranda ulaşıldığını belirlemek için değerlendirme araçlarını
geliştirme
 i) Öğretme-öğrenme etkinliklerini destekleyecek kaynakları seçme

17. 1. Adım: Öğretim Problemlerini, Hedeflerini
Belirleme
 Bir öğretim problemini belirlemek için öğretim ihtiyaçlarına bakmak gerekir.
Ortak bir görüş, ihtiyaç yakalayabiliriz.
 Bu ihtiyaçlar doğrultusunda da öğretim hedeflerimizi belirleriz. Hedefleri
belirlediğimizde unutmamamız gereken sorular vardır:
 Öğretim hedefleri probleme uygun mu? Problemin çözümüne yardımcı
olacak mı?unun için sınıfımızda, okulumuzda ihtiyaç analizi yapmalıyız.

18. 2. Adım: Öğrenen Kişi Özellikleri
 İhtiyacı belirlediğimiz zaman, ihtiyaca yönelik çalışacağımız sınıfın veya
grubun tüm özelliklerini (hazır bulunuşluk düzeyleri, ön bilgileri vb.)
araştırmamız gerekir.
 Bu sadece öğrenciye veya katılımcıya özel bir konu değildir. Bu adımda
öğrenen kişilerin bulunduğu ortamın da uygunluğunu, özelliklerini de
belirlememiz gerekir

19. 3. Adım: Görev Analizi
 İlk yapmamız gereken tasarımını yaptığımız dersin içeriğini oluşturacak
olguları, kavramları ve kuralları belirmektir. Yani içeriğimizin nelerden
oluştuğunu belirlememiz gerekir.
 İkinci yapmamız gereken ise belirlediğimiz dersin hedeflerine ve içeriğine
yönelik uygulamar bulma, gerekirse kullanmak istediğimiz uygulamaları
revize etmektir.

20. 4. Adım: Değerlendirme Araçları
 Değerlendirme araçlarımızı hedeflerimize göre hazırlamamız,
geliştirmemiz gerekmektedir. Çünkü hedefe ulaşıp ulaşmadığımızı
değerlendirme sonucunda görebiliriz.
 “Hedeflerime yönelik hangi araçları değerlendirme olarak kullanmalıyım?
Bu dersin öğretmesi gereken konuyu öğretip öğretmediğine nasıl karar
verebilirim?” sorularını dikkate almamız gerekir.

21. 5. Adım: Stratejiler ve Sıralama
 “Öğretimi nasıl anlamlı hale getirebilirim? Konuyu hangi strateji ve sırayla
işleyeceğim? Belirlediğim araçları hangi sırayla kullanacağım?” sorularına
bu adımda cevap veririz.

22. 6. Adım: Mesaj Tasarımı, Öğretim
Materyali ve Öğretimi Geliştirme
 Öğretimi geliştirmek için şu ilkelere bağlı kalmak önemlidir.
 Somutlaştırma
 Geriye Dönük Atıflarda bulunma
 Uygun bir süre/hız kullanma
 Tutarlılığı Koruma

23. 7. Adım: Uygulama ve değerlendirme
 Süreç değerlendirmesinin yapılacağı adımdır. Öğrenciler süreçte eğlenmiş
ama öğrenmemiş olabilirler. Tasarımımızın etkili olması için süreç
değerlendirmesinin sonuçlarını görmemiz gerekir ki, sonuçlara göre
tasarımımızı revize edebilelim.
 Öğretim Tasarımı adımları esnektir, her adımda geriye dönüp bakabilir,
adımların yerini değiştirebilir, tekrar revize edebiliriz.

24. ASSURE TASRIM MODELİ
 A nalyze learners(Öğrenenlerin analizi)
 S tate objectives(Hedeflerin belirlenmesi)
 S elect instructional methods, media, materials(Öğretim yöntem, medya ve
materyallerin seçimi)
 U tilize media and materials(Medya ve materyallerin kullanımı)
 R equire learner participation(Öğrenen katılımı)
 E valuate and revise(Değerlendirme ve gözden geçirip düzeltme)

26.  Bir dersin geliştirilmesinde kullanılan adım-adım işlemler bütünüdür.
 Bilindiği gibi İngilizce’ de ASSURE sözcüğü garanti etmek, temin etmek
anlamına da gelmektedir. - Bu sözcük aynı zamanda, modelin öngördüğü
aşamaların İngilizce yazılışlarının baş harflerinden oluşturulmuş bir
kısaltmadır.
 Etkili ve verimli bir şekilde materyal ve teknoloji kullanılmak isteniyorsa,
sistemli bir planlama yapılmalıdır. Assure modeli böylesine bir plan
yapmak için en uygun yöntemdir.

27.  Assure modeli ile öğrencilerimizin karakteristik özellikleri ve ulaşılmak
istenen öğretim hedefleri değerlendirilerek öğretim programını
hazırlanabilir. Bu değerlendirmeler sonucunda en uygun materyali
kullanılabilir ve öğrenenlerden en verimli geri bildirimler alınabilir.
 Öğrenenler, öğretim esnasında araç-gereç ve materyalleri çok sık
kullandıkları için, çok dikkatli bir seçilmesi gerekir. Öğretim programı
esnasında kullanılacak olan araç-gereç ve materyaller hangi amaçlarla
kullanılacak sorusu çok iyi yanıtlanmalıdır. Assure modeli, öğrenenlerin
öğrenme etkinliklerine katılmalarına büyük önem vermektedir.

28. KELLER’in GÜDÜLEYİCİ (Motivasyon)
TASARIM MODELİ (ARCS)
 DİKKAT(Attention)
 – UYGUNLUK(Relevance)
 – GÜVEN(Confidence)
 – DOYUM(Satisfaction)

30. ARCS MODELİ
DİKKAT
Algısal Uyarma: Öğrencilerin ilgisini çekmek için ne yapılmalı?
Sorgusal Uyarma: Sorgulama becerileri nasıl uyarılmalı?
Değişkenlik: Öğrencilerin dikkatlerini uyanık tutmak için neler yapılmalı?

31.  ARCS Motivasyon Modeli, dört alt kategoriden oluşur. ARSC modelinin dört ana
kategorisinin altında üç alt kategori mevcuttur.
 Keller tarafından ilk sunulmasından bu yana motivasyonel model bazı ufak tefek
değişikliklere uğramıştır. Dayandığı dört kategoriden ikisinin ismi “ilgi”den “dikkat”e
ve “beklentiden” “güvene” değiştirilmiştir.
 Her kategorinin İngilizce isminin baş harfi alınınca modele ARSC modeli denmiştir.

32. ARCS MODELİ
 UYGUNLUK
Hedef Tanıtımı: Öğrencilerin gereksinimleri nasıl karşılanmalı?
Güdü Eşlemesi: Öğrencilere nasıl ve ne zaman uygun seçenek, sorumluluk
ve etki sağlanır?
Benzerlik: Öğrencilerin deneyimlerine benzer öğretim nasıl sağlanır?

33.  -Başarı Beklentisi (Expentancy for Success):
 Öğrencilerin, başarı elde etmelerinin bilincinde olmaları ve bunu nasıl elde
edebileceklerinin farkına varmaları durumu.
 -Güç Deneme Durumu (Challenge Setting):
 Öğrencilere, başarılı olabilmeleri için uygun fırsat ve olanakların sağlanması.
 -Destekleme Durumu (Attribution Molding):
 Başarı elde etmek için çaba gösteren öğrencilere, çaba ve yeteneklerini
destekleyici dönüt verilmesi.

34. ARCS MODELİ
• GÜVEN
Öğrenme Gereklilikleri: Öğrencilerin başarı beklentisi oluşturmalarına nasıl
yardım edilmeli?
Başarı Fırsatları: Öğrenme deneyimi öğrencilerin yeterliklerine inancını nasıl
desteklemeli?
Kişisel Denetim: Öğrenciler başarılarının kendi güç ve yeteneklerine bağlı
olduğunu nasıl bilmeli?

35. ARCS MODELİ
 DOYUM
İçsel Pekiştireçler: Öğrencilerin başarılarına ilişkin olumlu duygular
hissetmelerine yardım etme.
Dışsal Ödüller:Öğrencilerin başarısını pekiştirme.
Eşitlik: Öğrencilerin yeni öğrendikleri bilgi ve becerileri kullanmaları için
fırsatlar sağlama.

36.  -Doğal Sonuçlar (Natural Consequences):
 Yeni kazanılan bilgi ve yeteneklerin gerçek ya da benzetişim ortamlarında
kullanılması için imkânlar sağlanması.
 -Olumlu Sonuçlar (Positive Consequences):
 İstenilen davranışın sürdürülmesi için pekiçtireç ve dönüt verilmesi.
 -Eşitlik (Equity):
 Başarı elde etmek için ortaya konan hedefler ile sonuçların uygunluğunun
sağlanması

38. SONUÇ
 Öğretim tasarımı, öğrenmeyi açıklayan teorilerden yararlanarak öğretimi
sistematik bir şekilde geliştirmeyi ifade eder. Öğretim tasarımı ve program
geliştirme birbirleriyle ilişkili kavramlar olsa da farklı alanları ifade ederler.
 Genel olarak, programın “ne öğretileceği” ile, öğretimin ise “nasıl
öğretileceği” ile ilgili olduğu ve program geliştirmenin öğretim tasarımından
daha kapsamlı olduğu söylenebilse bile iki kavramın arasındaki sınırın
nerede başlayıp nerede bittiğinin kesin bir ifadesi yoktur; bu sınır, farklı
anlayışlar tarafından farklı yerlerde konumlandırılır.
 Öğretim tasarımı sürecinde kullanılmak için geliştirilmiş çok sayıda
yaklaşım ve model vardır.

39. KAYNAKÇA
 https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1202102