AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE YÖNETİM

1. AÇIK VE UZAKTAN
ÖĞRENMEDE YÖNETİM
DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU
EMİNE DEMİRCİ
19310401012

2. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE YÖNETİM
• Açık ve uzaktan öğrenme, örgün eğitime göre eğitimde bilgisel ve
iletişimsel teknolojinin faydalarından daha fazla yararlanan
sistemdir. Uzaktan öğretimde öğrenme yöntemleri örgün yapılan
eğitime göre birçok farklılık göstermektedir. Uzaktan öğretimde;
öğrenme yönetim sistemi ve sanal sınıf uygulamaları sistemin
temel yapı taşları olarak görülmektedir.
• Açık ve uzaktan eğitimde ‘Öğrenme Yönetim Sistemi’ olarak
adlandırılan sistemde herkes tarafından paylaşılabilen ücretsiz
veya lisanslı olmak üzere iki farklı yazılım kullanılmaktadır.

3. • Uzaktan öğretimde en yaygın kullanım gösteren araçlardan biri
çevrimiçi ‘Öğrenme Yönetim Sistemi'dir.
• Uzaktan öğretim kurumlarının yönetim sisteminin okulun yönetim
sistemleri ile bir takım benzerlikler gösterir. Fakat işin içine sanal
boyut da girince açık ve uzaktan eğitimin yöneticilerine bir takım
ek sorumluluklar düşmektedir.
• Bu roller; öğretim tasarımcısı, lider, teknoloji uzmanı, eğitimci,
yönetici, öğretici, grafik tasarımcısı, medya editörü, teknisyen,
değerlendirme uzmanı, kütüphaneci ve site kolaylaştırıcıdır.

4. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENMEDE SINIF
YÖNETİMİ
• Sınıf yönetimi, eğitimin hedeflerinin gerçekleştirilmesi için
planlama, örgütleme, uygulama ve değerlendirme görevlerine
ilişkin ilke, kavram, kuram, model ve değerlendirmelerin bilinçli
ve sistematik bir biçimde uygulanmasıdır.
• Öğretimde gerçekleştirilen tüm etkinlikler sınıf yönetimi
kapsamına girmektedir.

5. POLAT (2016) YÖNETİMİN TEMEL BOYUTLARI
• FİZİKİ DÜZEN: Sanal öğrenme ortamları açısından eş zamanlı
etkinliklere katılan öğrenci sayısı, öğretim materyallerinin ve
yönetim sisteminin görsel tasarım ögeleri arasından kullanışlı
olması ve uygunluğu olarak söylenebilir.
• PLAN VE PROGRAM ETKİNLİKLERİ: Hedeflerin belirlenmesi,
kaynakların sağlanması, hedefler ve kaynaklar arasındaki ilişkilerin
kurulması gibi faaliyetler plan ve program faaliyetleridir.

6. • DAVRANIŞ VE KURALLAR YÖNETİMİ: Sınıf ortamının oluşturulması,
sınıfın kurallarının belirlenmesi ve onlara uyulması, olabilecek
olumsuz davranışlar için tedbir alınması davranış ve kurallar
yönetimi açısından önemlidir.
• ZAMAN YÖNETİMİ: Faydalı bir öğretim için zaman yönetimi çok iyi
planlanmış olmalı ve çok etkili bir şekilde uygulanmalıdır.
Öğrencilerin derse olan devamlılığı, ders süresince öğrencinin
ilgisinin canlı tutulması için yapılacak faaliyetler zaman yönetimi
için önemlidir.

7. • MOTİVASYON: Öğretimin gerçekleşmesinde çok önemli bir
unsurdur. Öğretimin etkili olması açısından göz önünde
tutulmalıdır.
• İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM: Sanal öğrenme ortamlarında öğrencinin en
çok ihtiyacı olan şey iletişimdir. Bu anlamda iletişimin ve
etkileşimin kurulabilmesi önemlidir.
• EĞİTMEN: Sınıfı düzenleyen, plan ve program çerçevesinde
etkinlikleri gerçekleştiren, sınıfın kurallarını belirleyen, zamanı
yöneten, sınıfı motive ederek öğrencilerin öğrenmesini sağlayan
kişidir.

8. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE YÖNETİCİ VE
LİDER
• Yönetici planın başarısını garanti etmek için organize etme,
raporlama, problemleri saptama, sonuçları izleme ve çözüm
önerileri geliştirme işlerini yapan kişidir.
• Lider, örgüte ve kendisine inanan kişilere rehberlik yapar ve
organizasyonun paylaşılan vizyonunu ve hedeflerini açıkça
anladığını ve kabul ettiğini gösterir.

9. PAHAL (1999) LİDERLERİN ÖZELLİKLERİ
• VİZYON(VİSİON): Gelecek bilgisi ve oraya nasıl ulaşacağı.
• DOĞRULUK(İNTEGRİTY): Doğru olanı yapmak için mutlak bağlılık.
• GÜVEN(TRUST): Başkalarının liderini yetiştirme becerisi.
• BENCİL OLMAMA(SELFLESSNESS): Varlıklarının takipçilerine hizmet
etme fikri.
• SADAKAT(COMMİTMENT): Önemseme, dikkate alma, endişe duyma
ve bu yapının devamlılığını isteme.
• YARATICILIK(CREATİVİTY): Dünyayı engellerin az ve olanakların çok
olduğu bir sürü fırsatlar serisi olarak görme.

10. • AÇIK FİKİRLİLİK(OPEN-MİNDEDNESS): Bir şeyler yapmak için her
zaman yeni yollar denemeye hazır olma.
• DAYANIKLILIK(TOUGHNESS): Neye ihtiyaç duyduğunu ve ne yapmak
istediğini bilme.
• İLETİŞİM YETENEĞİ(ABİLİTY TO COMMUNİCATE): Neler olup bittiğini
bilmek, bağlantılı olmak.
• DİNLEME YETENEĞİ(ABİLİTY TO LİSTEN): Sessiz fakat olaylardan
haberdar olacağını bilme.
• RİSK ALMA(CALCULATED RİSK-TAKİNG): Olanaklar için açık olmak ve
varsayımları sorgulayıcı bir görüş bildirme.

11. • YENİLİKÇİ OLMA(INNOVATİVE): Başarısız olmaktan korkmama.
• GÖRÜNÜRLÜK(VİSİBİLİTY): Topluluğun bir parçası gibi hissetmek.
• MERAKLILIK(INQUİSİTİVENESS): Soru sorma ve sorunun cevaplarını
araştırma.
• ÖN SEZİ(INTUTION): Yeni sezgilere sahip olmak ve farklı açılar
geliştirebilmek.
• EYLEM ORYANTASYONU(ACTION ORİENTATİON): Kurumun yararına
bir şeyler yapmaya gönüllü olma.
• SAMİMİYET(CANDİDNESS): Açık sözlü olmakla birlikte merhamet ve
empati kurma becerisine sahip olma.

12. • AZİMLİLİK(TENACİOUSNESS): Başkalarının vazgeçmesine veya
bırakmasına izin verilmemesi.
• AĞ KURABİLME(ABİLİTY TO NETWORK): Bir çalışma ekibi
oluşturabilme.

13. SANAL LİDERLİK
• Bugünün örgütlerinde işin tabiatı değişmektedir. Bilgi ve iletişim
teknolojisindeki gelişmeler geçmişe oranla daha hızlı bir değişim
hızı sağlamış ve gittikçe daha karmaşık bir dinamik olarak işleri
oluşturmuştur. Bu değişikliklerin sonucunda örgütsel sistemler,
yapılar ve süreçler daha esnek ve uyarlanabilir hale gelmeye
başlamıştır. Bu bağlamda sanal iş gücü kavramı daha çok
kullanılmaya başlanmıştır. Sanal iş gücü küreselleşen dünyada bir
örgütün yerine getirilmesi gereken görevleri yürüten çalışanların
farklı konumlarda olabilmesine olanak sağlamaktadır.

14. • Sanal iş gücünden oluşan çalışma ekiplerine sanal ekip, çalışan
organizasyonlara da sanal organizasyon denilmektedir. Sanal
ekipler esnek bir şekilde farklı coğrafyalardan yetenekli kişilerin
sanal organizasyonlara entegre edilmesine imkan verirken, sanal
ekiplerin oluşturulması önemli maliyet avantajları sağlamaktadır.
Sanal iş gücü bilgi ve iletişim teknolojilerinin sağladığı olanaklar
çerçevesinde kullanılan araçlar sayesinde dağıtılmış işleri
gerçekleştiren ekipler olarak tanımlanmaktadır.

15. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM İÇİN DÖNÜŞÜM
• Yükseköğretimdeki öğrenme-öğretme olgusunu çağın
gereksinimlerini sağlayabilmesi için bir dönüşüme ihtiyaç vardır.
Açık ve uzaktan öğretimin bir parçası olan e-öğrenmenin bu
dönüşümün merkezinde olduğu düşünülmektedir. Değişimin
gerçekleşmesinde başarılı dönüşüm etkili lidere bağlıdır. E-
öğrenmeyi yükseköğretimin kurumsal yapısına tam olarak entegre
etmek için gerekli olan özelliklerin liderde var olduğu
düşünülmektedir. Başarılı liderler dürüst, adil, açık ve saygılı,
vizyon sahibi, kuruma bağlı ve kararlı olma becerisine sahip
kişilerdir.

16. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM
ORGANİZASYONUNUN DÖNÜŞÜMÜ
• Simonson ve arkadaşları(2014) başarılı bir şekilde dönüşümün
sağlanması için 8 adım tanımlamıştır.
• 1. ADIM: Dönüşümün kaçınılmaz olduğu hissettirilmelidir. Büyük
olasılıkla bu açık ve uzaktan eğitim stratejilerini benimseyerek ve
sunulan önemli fırsatları tanımlamak olacaktır.
• 2. ADIM: Etkili bir planlama grubu oluşturulmalıdır. Bir örgüt,
strateji geliştiren gruba liderlik etmek için yeterli güce ve üyeleri
doğru kişilere yönlendirecek bir lidere sahip olmalıdır.
• 3. ADIM: Bir vizyon oluşturmalıdır. Vizyon e önemli ancak fazla
anlaşılmayan yönlerinden biridir. Vizyon dönüşümü yönlendirir ve
örgüt için bir toplanma çağrısıdır.

17. • 4. ADIM: Vizyon çevreye yayılmalıdır. Planlama grubu burada
anahtar rol oynar. Liderlerin fikirleri ve güçlü yöneticiler vizyonu
sunabilir, fakat aynı zamanda vizyonu canlı tutmaları gerekir.
Değişim gözlenmeli, eğitimciler, eğitmenler liderlerindeki
değişikliği görmelidir.
• 5. ADIM: Vizyon doğrultusunda hareket edenler desteklenmelidir.
Açıktan ve uzaktan öğretime katılanların eylemleri desteklenmeli
ve teşvik edilmelidir.
• 6. ADIM: Kısa vadeli kazançlar oluşturulmalı ve plan yapılmalıdır.
Açık ve uzaktan öğretim etkinlikleri planlama grubu tarafından
düzenlenmelidir.

18. • 7. ADIM: Daha fazla değişim meydana getirmek için başarılı açık ve
uzaktan öğretim faaliyetleri bir araya getirilmeli ve
birleştirilmelidir.
• 8. ADIM: Açık ve uzaktan öğretimdeki başarılar bir araya
getirilmelidir. Sürekliliğin sağlanması için yeni liderler
yetiştirilmeye devam edilmelidir.

19. AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİMDE ÖRGÜT
YAPILARI
• Bir örgütte meydana gelen olaylar karşılıklı davranışlardır. Örgütün
yapısı bu karşılıklı yapılarla tanımlanır. Ortak bir amaç için bir
araya gelen bireylerin oluşturduğu topluluklarda bir yönetim
yapısına ihtiyaç vardır. En basit biçimde örgüt belirlenmiş bir
amacı gerçekleştirebilmek için bir araya gelmiş insanlardır.
• Açık ve uzaktan eğitim sistemini oluşturan 3 temel bileşen vardır.
• 1- Öğrenciler
• 2- Öğrenme çevresi
• 3-Öğretim materyali

20. BAĞIMSIZ YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM
ÖRGÜTLERİ
• İki alt gruba ayrılmıştır.
• 1-Özel ve Devlet Uzaktan Öğretim Kurumları ve Fakülteleri:
Bağımsız kurumlardır. Kurumlar kendi kararlarını kendileri
verebilirler. Ülke genelinde hizmet veren özel kurumlar sertifika
veya kurs eğitimleri düzenleyebilirler.
• 2-Uzaktan Öğretim Üniversiteleri ya da Açık Üniversiteler:
Öğreneni bulunan ve uzaktan diploma, sertifika veren kurumlardır.
Bu kurumların örgüt yapısı üniversitelerde olduğu gibidir.
Bulundukları ülkedeki diğer üniversitelerin yönetim yapısını
bulundururlar ancak uzaktan eğitim faaliyetleri için birimler
yönetim yapısı içinde yerini almıştır.

21. KARIŞIK YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM
ÖRGÜTLERİ
• 1- AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM HİZMETİ VEREN FAKÜLTELER/YÜKSEK
OKULLAR/MERKEZLER: Bu kurumlar bağlı bulundukları üniversite
ya da devlet kuruluşu bünyesinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu
kapsamda devlet üniversitesi düzeyinde faaliyet gösteren okullar
şöyledir: Anadolu Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Atatürk
Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Uşak Üniversitesi vb.
• 2- KONSÜLTASYON MODELİ: Bu modelde hizmet veren açık ve
uzaktan öğretim kurumları birden fazla kurumun bir araya gelip
oluşturdukları kuruluşlardır. Örgüt yapıları bağımsız değildir.
Konsültasyona katılan eğitim birimleri tarafından oluşturulan
komite yönetim görevlerini yerine getirmektedir. Danışma merkezi
adı verilen kurumlar öğrenenin evine yakındır. Öğrenciler
kendilerine sağlanan öğrenme materyalleri ile evlerinde çalışırlar.

22. • ENTEGRE OLAN SİSTEMLER: Kampüs içi ve kampüs dışı öğrenenler
bir aradır. Akademik personel her iki öğrenen grubuna da aynı
öğretim müfredatını ve değerlendirme planını uygular. Bu
hareketle öğrenenlerin aynı diploma derecesine ve eşit haklara
sahip olması garanti altına alınır. Akademik personelin kampüs içi
öğrenenlerin öğretiminden sorumlu olduğu gibi kampüs dışı
öğrenenlerin de öğretiminden sorumludur.

23. KÜRESEL YAPILI AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRETİM
ÖRGÜTLERİ
• KİTLESEL AÇIK ÇEVRİMİÇİ DERS(MOOC) SİSTEMLERİ: Bu sistemi
dünya genelinde tüm üniversiteler ya da özel kuruluşlar
kullanabiliyor. Söz konusu hizmet ABD başta olmak üzere birçok
ülke tarafından destekleniyor. Bu destek platformlarından en
bilinenleri; Coursera, edX, FutureLearn, Udacity, Udemy’dir.

24. KAYNAKÇA
AÇIK VE UZAKTAN ÖĞRENME PEGEM AKADEMİ KİTABI