Açık ve Uzaktan Öğrenme Kuramları

1. Emine DEMİRCİ
Danışman:
Doç. Dr. Ağah Tuğrul KORUCU
KONULAR:
Paivio İkili Kodlama Kuramı
Bilgiyi İşleme Kuramı
Gagne Dokuz Adım Kuramı
Rogers Değişimin Yayılımı Kuramı
Pragnanz Yasaları
Bilgiyi Aşırı Yükleme Durumları
Bellek Destekleme Stratejileri

2. PAİVİO İKİLİ KODLAMA KURAMI

3.  Allan Paivio tarafından 1971 yılında
oluşturulmuştur.
 İnsan beyninin farklı bilgi türlerini nasıl
işlediğini açıklayan ve nöropsikolojik
verilerden yararlanan kuramdır.
 Kuram sözel ve şekilsel olarak verilen
bilgilerin farklı olarak işleme alındığını
belirtmektedir.

5. İKİLİ KODLAMA KURAMI ÖRNEĞİ
 Derste işlenecek konu slaytının görsellerle
zenginleştirilmiş olanının sadece yazıdan
ibaret olanından daha akılda kalıcı olması
ve öğrencilerin konuyu rahatlıkla
hatırlayabilmesi.

6. KURAMIN İLKELERİ
 Çoklu Temsil İlkesi: Bir ifadeyi hem sözcüklerle hem de resimlerle açıklamak
yalnızca sözcüklerle açıklamaktan iyidir.
 Özlülük/Tutarlılık İlkesi: Konu dışı sözcükler, resimler, sesler dahil edilmediğinde
öğrenci daha iyi öğrenmektedir. Çoklu ortam sunuları açık ve özlü olmalıdır. İlgiyi
artırmak veya benzeri amaçlarla, konu ile ilgili olmayan eklemeler öğrencilerin
öğrenmelerini olumsuz yönde etkilemektedir.
 Kanal İlkesi: Canlandırmanın sözlü anlatımla desteklendiği durumlar,
canlandırmanın yazılı metinle desteklendiği durumlardan daha etkilidir.
 Aşırılık İlkesi: Canlandırmanın sözlü anlatımla desteklendiği durumlar,
canlandırmanın yazılı metinle desteklendiği durumlardan daha etkilidir.
 Birliktelik İlkesi: Bu ilke uzaysal birliktelik ilkesi ve zamansal birliktelik ilkesi
olarak ikiye ayrılmıştır.
 1. Uzaysal/konumsal birliktelik ilkesi, birbiriyle ilgili veya birbirine karşılık gelen
sözcük ve resimlerin ekranda veya sayfada yakın sunulduğunda öğrenmenin daha
etkili olacağına işaret eder.
 2. Zamansal birliktelik ilkesi ise, birbiriyle ilgili veya birbirine karşılık gelen
sözcük ve resimlerin ardışık olarak değil, eşzamanlı olarak sunulduğunda
öğrenmenin olumlu olarak etkileneceğine işaret etmektedir.

7.  İkili Kodlama Kuramı’na göre algı ve bellek
ile davranışsal beceriler ve bilişsel beceriler
arasında bir benzerlik, paralellik ve
süreklilik vardır.
 Kuram temel olarak kısa süreli belleğe
ulaşan uyarıcıların burada sözel ve sözel
olmayan iki alt sisteme ayrılmıştır.

8.  1-SÖZEL SİSTEM: Beynin sol yarıküresinde
yer alır, mantıksal ve ardışık matematiksel
işlemleri yürütür.

9.  2-SÖZEL OLMAYAN SİSTEM: Beynin sağ
yarıküresinde yer alır. Görsel imgeler,
fiziksel algılar, sesler bu yarıkürede
depolanır ve işlenir.

10. Kuramda, sözel olmayan kanal ‘görsel kanal’ olarak
adlandırılır.

11.  İkili Kodlama Kuramı’na göre iki alt sistemin
birlikte kullanılması öğrenme üzerinde
olumlu bir etki bırakmaktadır.
 Görsel kanal aracılığı ile oluşturulan sunular
sözel kanal aracılığı ile oluşturulan
sunulardan daha kolay ve çabuk
hatırlanabilmektedir.
 Hem sözel hem görsel bilgi içeren
materyaller öğrenmede daha etkili
olmaktadır.

12. BİLGİYİ İŞLEME KURAMI

13.  Bilgiyi işleme kuramı zihinsel süreçleri ve
bu süreçlerin nasıl bir yol izlediği üzerinde
durmaktadır.
 Bu kuramda öğrenme; bireyin yetenekleri,
güdüleri, tutumları, tecrübeleri ve
inançlarından edindikleri ile etkilenen bir
karar verme sürecidir.

14. BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ TEMEL
SORULARI
 1-Yeni bilgi dışarıdan nasıl alınmaktadır?
 2-Alınan yeni bilgi nasıl işlenilmektedir?
 3-Bilgi uzun süreli olarak nasıl
depolanmaktadır?
 4-Depolanan bilgi nasıl geriye getirilip
hatırlanmaktadır?

15.  Bilgiyi işleme kuramında üç tür bellek
bulunur;
 1-DUYUSAL KAYIT: Bu bellek türünün
kapasitesi sınırsızdır. Çevreden gelen
uyarıcılar duyusal kayıt yoluyla sinir
sistemine gider. Buradaki bilgi uyarıcının
tam bir kopyasıdır. Bilgi burada çok kısa
süre kalır ve çok çabuk kaybolur. Sınırlı
sayıdaki bilgi kısa süreli belleğe aktarılır.

16.  2-KISA SÜRELİ BELLEK: Sınırlı miktardaki
bilgiyi kısa süre içerisinde geçici bir şekilde
depolar. Kısa süreli bellek zihinsel işlemleri
gerçekleştirir. İşleyen bellek olarak da
adlandırılır. Bilgi uygun şekilde kodlanarak
uzun süreli belleğe gönderilir.
 3-UZUN SÜRELİ BELLEK: İyi öğrenilen
bilginin kalıcı olarak depolandığı yerdir.
Bilgi burada nöronlar arası bağlantılarda
saklanır.

18. GAGNE DOKUZ ADIM KURAMI
 1-Dikkat çekme: Öğretimin gerçekleşmesi için
öğrencilerin dikkati öğretilecek materyale veya
konuya çekilmelidir.
 2-Öğrenciyi hedeften haberdar etme: Öğrencilerin
konu hakkında ne olduğu, nasıl sonuçlar
doğurabileceğini ve konu hakkında ön bilgiler
anlatılacağı aktarılır.
 3-Ön öğrenmelerin hatırlanmasını sağlama:
Öğrencilerin konu hakkında hazırbulunuşluklarını
öğrenmek için konu hakkında akıllarına neler geldiği
gibi sorular yöneltilir.

19.  4-İçeriği sunma: Öğrencilere konu hakkında
video ve slaytlar yeterli ve yerinde örneklerle
sunulur.
 5-Öğrenme rehberi sağlama: Öğretmen konuyu
tekrar sunar ve konuyla ilgili güncel resimler,
yapılmış istatistikler ve araştırmaları gösterir.
 6-Performansı ortaya çıkarma: Öğrencilerin
bilgiyi ne derecede kazandıklarının yoklanması
gerekir. Öğretmen öğrencilere sorular sorarak
bilgiyi ne kadar öğrendiklerini ölçer.

20.  7-Dönüt Sağlama: Öğrenci gösterdiği davranışın
veya verdiği cevabın doğru olduğunu bilirse
öğrenmeye karşı ilgisi artar.
 8-Performansı değerlendirme: Öğrenmenin
sonunda öğrencilerin bilgiyi ne derece
kazandığının belirlenmesidir.
 9-Kalıcılığı ve transferi sağlama: Genel olarak
konunun kısa bir özeti yapılır ve öğrencilere
konu hakkında ödevlendirme yapılır.

22. ROGERS YENİLİKLERİN YAYIILIMI KURAMI
 Yeniliklerin yayılması kuramı yeni fikirlerin,
yaşam tarzlarının ve teknolojilerinin nasıl
yayıldığını açıklamaya çalışan bir kuramdır.
 YENİLİKÇİLER: Yeni fikirleri denemeye karşı
heveslerinin fazlalığı, onları oluşturdukları
yerel çevrenin dışına çıkarır.
 Ekonomik olarak güçlüdürler.
 Daha eğitimlilerdir.
 Karmaşık teknik bilgiyi anlama ve uygulama
yeteneğine sahiptirler.

23.  Yenilikleri izleyip ilk takipçileri haline gelerek yeni
fikirlere destek olurlar.
 ERKEN BENİMSEYENLER: Faydaları belirgin olmaya
başladıktan sonra yeniliği benimseyenlerdir.
 Akıllı ve tedbirli bir şekilde yenilik kararları verirler.
 Erken benimseyene yeni bir fikri denemesi için
güçlü yüz yüze destek sunulmalı, denemeler
üzerinde çalışılarak fikrin daha rahat, düşük
maliyetli ve pazarlanabilir olması sağlanmalı, erken
benimseyenler ödüllendirilmeli, ön plana çıkarılmalı
ve yeniliğin yayıcıları olarak eğitilmelidirler.

24.  Yayımcılar tarafından süreci hızlandırmada
bir misyoner gibi yararlanılır.
 ERKEN ÇOĞUNLUK: Erken çoğunluk orta
ilerici fikirlerle rahat eden pragmatiklerdir
ancak yeniliğin yararları hakkında kuvvetli
kanıtlar olmadan yeniliği benimsemezler.
 Yeniliği tam olarak benimsemeden önce bir
süre ihtiyatlı davranabilirler.
 Yeniyi denemede ne ilk ne de son olmak
isterler.

25.  GEÇ ÇOĞUNLUK: Bu grubun insanları risk
almaktan nefret eder ve yenilik fikrinden
rahatsız olurlar.
 Geç çoğunluğun yeniliği kabullenmesi için
maliyet azaltılıp, kolaylığı arttırılmalıdır.
 Yeniliklere ihtiyatlı ve şüpheci bir tavırla
yaklaşırlar.
 Benimsemeleri için tüm şüphelerin ortadan
kalkması gereklidir.

26.  GERİ KALANLAR: Geç kalanlar yeniliğin
yayılımı sürecinin sonuna kadar dışında
kalan gruptur. Çünkü onlar belirli bir ürün
ya da davranışı benimsemeyi büyük bir risk
olarak görmektedirler.
 Kararlarını geleneksel değerlere göre
verirler.

28. PRAGNANZ YASALARI
 İnsanların formları koşulların elverdiği en
basit, en anlamlı, en tutarlı tam yapılar
halinde algılama eğiliminde olduğunu ifade
eder. Yasa karmaşık ya da belirsiz formların
nasıl algılandığını ortaya koyar.
 1-Şekil-zemin ilişkisi: Şekil bireyin
dikkatinin odaklandığı şeydir. Zemin ise
şeklin gerisinde kalan dikkat edilmeyen
şeydir.

29.  2-Yakınlık yasası: Birbirine yakın nesneler
kümelendirilerek algılanırlar. Organizma
birbirine yakın olan nesneleri
gruplandırarak algılar.
 3-Benzerlik Yasası: Renk, şekil, doku gibi
birbirine benzeyen özellikler birlikte
algılanma özelliği gösterir.
 4-Tamamlama yasası: Bir uyarıcının bütünü
görülmediği halde o uyarıcının bir bütün
halinde algılanmasıdır.

30.  5-Süreklilik yasası: Algı alanında bulunan ve
aynı yönde giden birimler birbiriyle ilişkili
görünme eğilimindedirler.
 6-Basitlik yasası: Organizma basit, simetrik
şekilleri daha kolay algılamaktadır.

33. BİLGİYİ AŞIRI YÜKLEME DURUMLARI
 AŞIRI BİLGİNİN OLUŞMA SEBEPLERİ
 Yeni bilgilerin sürekli her geçen gün artıyor
olması
 Bilginin tekrarlarının kolayca oluşabiliyor
olması
 Bilgiye ulaşmak için birçok sitenin bulunması
 Birbiri ile alakası olmayan ve
alakasızlaştırılması imkansız olan bilginin
çokluğu

34. Aşırı Bilgi Yüklenmesi İle Başa Çıkmak
İçin Yapılması Gerekenler
 Zihninizi temizleyin
 Aynı anda birkaç işi yapmayın
 Büyük ve zor işleri sabah halledin
 Bilgi kaynaklarınızı azaltın
 Sosyal medya kullanımını azaltın

36. AŞIRI BİLGİ YÜKLENMESİ

37. BELLEK DESTEKLEME STRATEJİLERİ
 1-Loci(Yerleşim) Yöntemi: Konuşmanın belli
bölümleri iyi bilinen bir mekan ile
öğrenilmekte olan bilginin bağdaştırılmasıdır.
 2-Kodlama ve Örgütleme: Blezza tarafından
ortaya çıkarılan bir yöntemdir. Bilginin
unutulmaması için kodlama yapmak gerekir.
Örgütleme bilginin başka bilgiler ile işlenerek
anlamlı ve anlaşılır hale getirilmesidir.
Kodlama bilginin belleğe kalıcı olarak
yerleştirilmesine denir.

38.  3-Zincirleme(Bağlantı) Yöntemi: Yeni
öğrenilmiş bilgilerle hikaye oluşturma
eylemidir.
 4- Askı Sözcük Yöntemi: Yeni öğrenilen
bilgiyle çok iyi bilinen kolay bilgiyi
bağdaştırmaktır.
 5-Anahtar Sözcük: Yabancı dildeki
kelimeleri anımsayabilmek için bilinmeyen
bir kelime ile bilinen bir kelimeyi
ilişkilendirmektir.

39.  6-Akronim: Herhangi bir sıralama
gerektirmeyen öğrenmelerde baş
harflerden faydalanılarak bir kelime
oluşturulur.
 7-Kafiye Oluşturma: Birbiriyle uyumlu
kelimelerle tekerlemeler, deyimler vb.
oluşturmadır.

41. KAYNAKÇA
 www.sinifogretmeniyiz.com
 www.slideplayer.biz.tr
 www.prezi.com
 www.kpssevi.wordpress.com
 www.slideshare.net
 www.acikders.ankara.edu.tr
 www.cengizhakancira.files.wordpress.com
 www.educademi.com
 www.egitimheryerde.net
 www.wikiwand.com
 www.sinerjik.org