Programet aplikative

për stërvitjen e arsimtarëve të shkollave
fillore për përvetësimin e njohurive dhe
shkathtësive elementare për zbatimin
e teknologjisë së informatikës
Doracak

Programin për stërvitjen e arsimtarëve të shkollave fillore që bëhet me qëllim të përvetësimit të njohurive dhe
shkathtësive elementare nga teknologjia e informatikës e realizoi (QMEQ)
në bashkëpunim me dhe me
.
Ky program është financuar nga
në kuadër të që e realizon
.
Programi për stërvitje dhe ushtrime praktike për këtë doracak është përgatitur nga .
Një pjesë e ushtrimeve për modulet Word, Excel dhe PowerPoint janë përgatitur në bashkëpunim me
Recensioni profesional:
Dr Katerina Zdravkova, profesor i Teknologjive të informatikës në Fakultetin e Shkencave Matematikore-Natyrore në
Shkup
Dr. Sasho Josimovski, profesor iTeknologjive të informatikës dhe Biznesit elektronik në Fakultetin Ekonomik në Shkup
E përktheu nga maqedonishtja:
Zeqirija Ibrahimi, bibliotekar në Katedrën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Fakultetin e Filologjisë në Shkup
Përgatitja grafike:Alexandria
Shtypi: Qendra Grafike Shkup
Tirazhi: 1150 copë
Qendra Maqedonase për Edukim Qytetar
Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës së Republikës së Maqedonisë Byronë për
Zhvillimin eArsimit
USAID/Maqedonia (Agjencia Amerikane për Zhvillim Ndërkombëtar e SHBA-ve)
Programit për Stërvitjen e Pjesëmarrësve (PTP) World Learning Macedonia (Mësimi
botëror)
Qendra EdukativeAlexandria
Rrjetin Interaktiv
përArsim dhe Burime - RRIAB.
Përdorimi i doracakut për qëllime të tjera, shtypja e sërishme ose përcjellja me rrugë elektronike, mekanike ose mënyrë tjetër, si
fotokopjim ose incizim, si dhe cilado formë tjetër e përdorimit të materialeve, është e ndaluar pa leje paraprake me shkrim nga QMEQ
dhe Qendra EdukativeAlexandria.

Përmbajtja
Pas përfundimit të kësaj stërvitje, do t'i përvetësoni këto dituri:
Hyrje Windows Word Excel PowerPoint Zbatimi
Moduli Hyrje
Moduli 2 Windows
Moduli Word
Moduli Excel
Moduli 5 PowerPoint
Moduli 6 Zbatimi
1 -
-
3 -
4 -
-
-
Çka është kompjuteri?
Pjesët përbërëse të një kompjuteri
Rrjetat kompjuterikë dhe interneti
Kompjuterët dhe interneti në arsim
Shembull i zbatimit të kompjuterëve në praktikë
Njohja me sipërfaqen punuese
Organizimi i datotekave dhe folderëve
Përshtatja e sipërfaqes punuese
Përpunimi i prezantimit
Puna me prezantim
Shtypja e prezantimit
Puna me tekst
Shabllonet
Puna me objektet
Animimi i prezantimit
Njohja me Excel-in
Adresimi
Puna në më shumë fletë
Funksionet
Grafikët
Shtypja
Listat
Kërkimi
Teknologjia informatike dhe mësimi
Zbatimi i teknologjisë në klasë
Përdorimi i multimedias
Shembuj të përdorimit praktik të asaj që është mësuar
Çka më tej?
Përfundim
Njohja me Word-in
Rregullimi i tekstit
Grafika
Shtypja
Shabllonet
1
9
23
59
85
107
Kohëzgjatja e parashikuar: 40 orë

Kjo faqe me qëllim është lënë e zbrazët

Moduli 1
Hyrje
Pas përfundimit të këtij moduli, do t'i përvetësoni këto dituri:
Hyrje Windows Word Excel PowerPoint
Çka është kompjuteri? Pjesët përbërëse Rrjetat kompjuterikë dhe interneti Kompjuterët dhe interneti në edukim
Zbatimi
në teknologjinë e informatikës
Superkompjuterët
Meinfrejm
Minikompjuterët
Mikrokompjuterët
- Stacioni punues
- Kompjuteri personal
- Lap top
Kompjuterët e dorës
Pjesët përbërëse të një kompjuteri
Hardueri
- Komponentët themelorë
- Procesori
- Memoria
- Pajisja për vendosjen e të dhënave
- Magnetike (hard disk, flopi disk)
- Optike (CD, DVD)
- Pllaka amë
- Video-kartela
- Komponentët periferike
- Pajisjet hyrëse (tastiera, miu, taç-skrin, skaner...)
- Pajisjet dalëse (monitor, projektor, printer, zmadhues)
- Pajisje hyrëse dhe dalëse (modem)
Softuer
- Softueri sistemor
- Softueri aplikativ
- Softueri edukativ
Rrjetat kompjuterikë dhe interneti
Kompjuterët dhe interneti në arsim
Shembull i zbatimit të kompjuterëve në praktikë
0101
Lindja e internetit
Pasqyra e vebit
Provajderët e internetit dhe ndërlidhja e internetit
Posta elektronike
Pjesët përbërëse të e-letrës

Kompjuteri është pajisje elektronike e cila i përpunon të dhënat
dhe i shndërron në informata të dobishme. Në brendinë e
kompjuterëve zhvillohen programe që i përpunojnë të dhënat
dhe, në bazë të udhëzimeve të programit, realizohen detyra.
Kompjuterët përdoren për punë të ndryshme: kontrollin e
fluturimeve kozmike, drejtimin e avionëve, përgatitjen dhe
shtypjen e librave, ndezjen e dritave në kohë të caktuar saktë,
dhënien e fletëpagesës në kasën e shitores....
Kompjuterët hasen në madhësi dhe fuqi të mëdha, duke filluar
nga superkompjuterët që i përdor ushtria ose NASA, pastaj
kompjuterët personal të cilët na rrethojnë vazhdimisht, e deri te
kompjuterët e dorës që janë sa madhësia e një çokollate.
Superkompjuterët janë kompjuterët më të fuqishëm që janë
krijuar nga dora njeriut. Ata kushtojnë dhjetëra e ndonjëherë
Superkompjuterët
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
terminal
meinfrejm
edhe disa qindra milionë dollarë, ndërsa përdoren për gjurmimin
e klimës, tërmeteve, simulimin e shpërthimeve nukleare, të
ADN-së së njeriut etj.
Këta janë kompjuterët më të mëdhenj për përdorim të
rëndomtë, ndërsa shërbejnë për përpunimin e centralizuar dhe
për ruajtjen e të dhënave. Zakonisht përdoren për qëllime
afariste, por mund të shërbejnë edhe për qindra konsumatorë të
cilët kanë nevojë për qasje të shpejtë të ato informata. Këta
kompjuterë përdoren në banka, nëpër avio-kompani, nëpër
Kompjuterët Meinfrejm
kompanitë e sigurimeve, në universitete, në kompani tregtare
etj. Rëndom konsumatorët i gjejnë informatat përmes terminalit
që është lidhur në meinfrejm. Cilido përpunim i të dhënave
kryhet në meinfrejm, ndërsa shfaqet ne ekranin e terminalit.
Minikompjuterët
Mikrokompjuterët
Stacioni punues
Kompjuteri personal
Minikompjuterët më shpesh përdoren si serverë të rrjete-
ve kompjuterike, në të cilat numri më i madh i kompju-
terëve personal janë të ndërlidhur me qëllim që informatat
dhe resurset të ndahen ndërmjet vete. Ata kanë fuqi më të
vogël (me të edhe çmim më të vogël) se kompjuterët
meinfrejm, por ata sigurojnë edhe mundësi për përpunim
të centralizuar dhe ruajtje të të dhënave. Me ta zakonisht
shërbehen prej 4 deri në 200 konsumatorë.
Mikrokompjuterët në fakt janë kompjuterë personal, që
janë të bazuar në teknologjinë mikroporocesore e cila
mundëson që gjithë fuqia e procesorit të zhvendoset në
mikroçipa të silikonit. Për shkak të zhvillimit eksploziv të
mikrokompjuterëve në dekadat e kaluara, u zhvilluan disa
lloje të mikrokopjuterëve, secili me mundësi të ndryshme:
stacione punuese, kompjuterë personal dhe lap-topë
(kompjuterë transportues).
- janë mikrokompjuterët më të
fuqishëm, ndërsa përdoren për përpunimin e animimeve,
simuluesve flajt, për botim, për gjurmime shkencore etj.
- janë mikrokompjuterët më të lirë
për përdorim personal. Edhe pse Apple ishte njëri ndër të
parët dhe kompjuterët më të popullarizuar, IBM ishte
“fajtori” kryesor për krijimin e një tregu të madh e të ri-
tregun e kompjuterëve personal. Në fillim, kompjuterët
personal ishin me shumë pak fuqi dhe ata merreshin më
shumë si lodra sesa si pajisje serioze për zbatim praktik.
0202
Sot ky lloj i kompju-
terëve janë tejet të
popullarizuar për
inkuadrimin dhe për-
punimin e tekstit,
llogaritjeve tabelore,
bazat e të dhënave,
botim dhe kontabili-
K o m p j u t e r ë t L a p - t o p
ndonjëherë të quajtur kompjuterë
notebuk (ang. Notebook =
fletore) janë praktikisht variant i
zvogëluar dhe transportues i
kompjuterëve personal.
Kompjuterët Lap-top modern
kanë thuaja fuqi të njëjtë
procesorike, kapacitet të
vendosjes së të dhë-
nave dhe mundësi të
njëjta të kompjute-
rëve personal, prandaj zako-
nisht janë më të shtrenjtë se ata. Ata janë të
dedikuar për ata konsumatorë të cilët nuk mund ta mendojnë
punën e tyre pa kompjuter dhe që vazhdimisht janë në lëvizje.
tet. Popullariteti i tyre varet nga shumë gjëra: rënia
drastike e çmimeve, rritja e fuqisë, zhvillimi i internetit,
posta elektronike, ndërsa për më të rinjtë është interesant
për shkak të lojërave.

Kompjuterët e dorës
Janë të mëdhenj sa një pëllëmbë e dorës.
Ata kanë fuqi shumë të dobët procesorike,
por pikërisht madhësia e tyre është
përparësi e tyre e madhe. Programi që
përdoret më shpesh është organizatori
personal digjital (Personal Digital Organizer
= PDA), i cili përmban regjistër telefonik të
emrave, listë të detyrimeve, kalendar dhe
një pajisje që Ju ndihmon të mos harroni
diçka të rëndësishme, si: ditëlindje,
mbledhje, telefon apo ndonjë obligim tjetër.
Ekzistojnë modele që në vete përmbajnë
Pjesët përbërëse të një
kompjuteri
Secili kompjuter, pavarësisht nga madhësia, fuqia ose qëllimi i tij,
është i përbërë nga dy pjesë: harduer dhe softuer. Me Harduer
nënkuptojmë gjithë atë që mund të preket me dorë, ndërsa me
Softuer i nënkuptojmë të gjitha ato programe që ndihmojnë në
realizimin e një detyre të caktuar. Kur është fjala për Harduer-in,
ekzistojnë disa komponentë qenësorë dhe joqenësorë.
Komponentë qenësorë janë ato pa të cilët kompjuteri nuk do të
mund ta kryente punën e tij, ndërsa joqenësorë, që do thotë se
nuk janë me rëndësi qenësore, pra kompjuteri mund të punojë
edhe pa të.
ose Njësia Qendrore Procesorike (ang. CPU, Central
Processing Unit) është truri i kompjuterit. Aty përpunohen të
Hardueri: Komponentët qenësorë
Procesori
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
gjitha informatat e tubuara dhe
shndërrohen në diçka të dobishme.
Mikroprocesori është krijuar në vitin 1971
nga Kompania INTEL, e cila sot është
prodhuesja më e madhe e tij. Fuqia e
procesorit më së shumti matet sipas
numrit të tranzistorëve nga të cilët është i
përbërë ai. Procesori i parë i ka pasur 29 mijë tranzistorë, ndërsa
gjenerata më e re Intel-Pentium 4 i ka 42 milionë sosh.
Memoria është vend ku ruhen të dhënat dhe programet.
Ekzistojnë dy lloje të memories: RAM dhe ROM. Memoria RAM
(Random Access Memory), që quhet edhe memorie e punës,
është vend i përkohshëm për ruajtjen e të dhënave derisa ato i
përpunon procesori. Me shkyçjen e kompjuterit, këto të dhëna
humben.
0303
edhe telefon celular, pajisje për pozicionim satelitor (GPS),
video-kamerë etj. Çmimi i tyre është i njëjtë ose më i lartë se ai i
kompjuterëve personal.
Pajisjet për vendosjen e të dhënave.
magnetike optike
Që të dhënat mos të
humben, ato duhet të incizohen diku. Pasi të jenë të incizuara në
një vend, ato përsëri mund të lexohen ose të përdoren.
Ekzistojnë dy tipa të pajisjeve për vendosjen e të dhënave:
(Hard disk dhe Flopi disk) dhe (CD dhe
DVD). Emrat e tyre (magnetik/optik) i kanë marrë për shkak të
mënyrës së incizimit të të dhënave në to.
Flopi disk Gjenerata e tyre e fundit ka kapacitet
prej 1.4 megabajt, ndërsa përdoret për: incizi-
min dhe këmbimin e të dhënave ndërmjet 2
kompjuterëve, përpunimin për kopjen rezervë
(bekap) të të dhënave të rëndësishme dhe lexim
i programeve nga disketa në kompjuter me
procedurën tashmë të popullarizuar të quajtur instalim.
Hard disku është pajisje në të cilën gjenden
programet që përdoren dhe gjithçka që e ka
përpunuar konsumatori. Në krahasim me Flopi
disqet, hard disqet kanë kapacitet me shpejtësi
shumë më të madhe.
Pajisjet optike (CD dhe
DVD) i regjistrojnë të dhënat
në bazë të një shtrese
refleksive metalike, të cilat
pastaj i lexojnë me ndihmën e
rezeve laserike. Ekzistojnë pajisje që vetëm i lexojnë të dhënat
(CD ROM) dhe pajisje që munden edhe t'i lexojnë edhe t'i
incizojnë të dhënat (CD rekorder) të CD-R (disqe vetëm për një
incizim, pa mundësi për t'i fshirë të dhënat) dhe CD-RW (disqe
për më shumë incizime). Kapaciteti i këtyre disqeve sillet nga 650
deri në 800 Mb.
(digital video disc) në fakt është pajisje CD por me kapaci-
tet shumë më të madh. Disku DVD ka kapacitet standard prej 4.7
Gb, ndërsa gjenerata e fundit e disqeve DVD i ka dy shtresa me
gjithsej 9.4 Gb, ndërkaq mediumi teorik mund të ketë edhe të
dhëna 17 Gb, që do të thotë më se 26 herë më shumë se një disk
DVD
CD.
është pjesë e
kompjuterit përmes të cilit li-
dhen të gjithë komponentët
qenësorë dhe joqenësorë. Në
vetë pllakën, në shtrat të pu-
nuar enkas për të janë vendo-
sur procesori, memoria dhe
video-kartela, ndërsa në të
ashtuquajturën sllot janë të
vendosura të gjitha kartelat e
Pllaka amë
tjera (kartela e zërit, kartela e rrjetit, kartela e radios ose televi-
zionit,...). Ekzistojnë edhe disa pllaka amë në të cilat disa kartela
janë të integruara (të vendosura në vetë pllakën): video, e rrjetit
dhe kartela e zërit që kanë për qëllim zvogëlimin e çmimit.
Video kartela është pajisje që
dërgon informata çka dhe si të
paraqitet në monitor. Fuqinë e
përpunimit të të dhënave në
video-kartelë e përcakton rezo-
luta, frekuenca e freskisë dhe
numri i ngjyrave që mund t'i
shfaqë monitori. Video-kartelat
përmbajnë mikroprocesor të
tyre grafik që i përpunon informatat, që pastaj të dalin në moni-
tor. Shpeshherë nga fuqia e video-kartelës varen edhe perfor-
mansat e përgjithshme të monitorit.
Hardueri: Pajisjet e jashtme
Pajisjet hyrëse
janë ato që mundësojnë “hyrje” të informatave në kompjuter
(më saktë, në procesor), operacion ky i njohur si inkuadrim.

Miu
trekboll
trekpoint taçpad
është pajisje me të cilin kontrollohet pozita e kursorit në
ekran, me çka mundësohet komunikim me kompjuterin edhe pa
tastierë. Miu është shpikur në vitin 1984 nga ana e kompanisë
Apple, ndërsa kah fundi i viteve 80-të bëhet pjesë standarde e
kompjuterit personal, duke iu falënderuar zhvillimit të sistemit
operativ Windows. Miu i sotëm i ka 2 (nganjëherë 3) pulla,
ndërsa disa e kanë nga një rrotëz e cila e lehtëson lëvizjen nëpër
dokumente të gjata. Me kalimin e viteve janë zhvilluar edhe
pajisje të ngjashme: -i (i ngjan miut por ka rrotëz të
madhe në anën e sipërme), -i dhe -i pajisje e
palëvizshme dhe e ndjeshme të cilën më së shpeshti mund ta
hasim te kompjuterët lap-top.
Tastiera
Miu
trekpoint
mikrofonifotoaparati
digjital
video kamera
Pajisjet dalëse
Janë të gjitha pajisjet të cilat shërbejnë për paraqitjen e të
dhënave ose të rezultateve të përpunimit të të dhënave. Të tilla
më së shpeshti janë: monitorët, printerët dhe zmadhuesit.
është pajisje dalëse e cila e paraqet në ekran
regjistrimin e informatave me ndihmën e pajisjeve hyrëse.
Ekzistojnë dy lloje të monitorëve: monitorë me gyp katode (CRT,
Cathody Ray Tube) dhe monitorë LCD (Liquid Crystal Display).
Karakteristikat kryesore të monitorëve janë: madhësia
(zakonisht matet me inç: 14, 15, 17, 19, 21..), rezolucioni
(dendësia e pikave me rezolucion të zakonshëm horizontal dhe
vertikal që sot përdoret deri më 800 x 600, 1024 x 768, 1280 x
1024 madje edhe më të mëdhenj), frekuenca e freskimit (numri i
vizatimit të fotografisë në një sekondë të shprehur me herc Hz)
dhe madhësia e pikës (matet me milimetër, ndërsa e shpreh
distancën ndërmjet dy pikave në ekran. Vlerat e zakonshme janë
ndërmjet 0,15 dhe 0,30 mm).
Monitori
Monitor CRT Monitor LCD
Projektori është pajisje e cila me
ndihmën e dritës mundëson që
fotografia që shihet në monitor të
paraqitet në pëlhurë projektuese.
Përdoret për realizimin e mësimit
laserik ink xhet printer të matricës
0404
Tastiera është pajisje parësore për inkuadrimin e informatave
tekstuale në kompjuter. Kompjuteri i parë ka pasur 101 pullë,
ndërsa nga viti 1996 janë shtuar edhe pullat e reja Windows
Start dhe Windows Shortcut. Edhe pse zakonisht tastierat e
sotme i kanë nga 104 pulla, ekzistojnë edhe modele të tilla që
kanë më shumë pulla dhe prandaj quhen multimediale.
Taç skrin - ekrane të ndjeshme
në prekje me pajisje hyrëse të
c i l a t m u n d ë s o j n ë q ë
konsumatorët të fusin informata
të thjeshta me anë të shtypjes së
ekranit. Ekrane të këtilla më së
shpeshti mund të hasen nëpër
b a n k a , h o t e l e , m u z e ,
supermarkete...
Skaneri është pajisje hyrëse
optike e cila mund të lexojë tekst
ose grafikë dhe pastaj atë
informatë ta transmetojë në
formë elektronike.
Lexuesi Barkod gjithashtu është
pajisje hyrëse optike, që më së shpeshti
përdoret nëpër shitore. Duke e lexuar
barkodin e shtypur në ambalazhin e
prodhimit, kjo pajisje mundëson
regjistrim të lehtë dhe pa gabime të të
dhënave për prodhimin në arkën për
pagesë me çka kursehet kohë.
Pajisje hyrëse-dalëse audio-vizuale
mikrofoni fotoaparati digjital video kamera
- janë pajisje të cilat
mundësojnë informata audio-vizuale (tingull, fotografi dhe
video) në kompjuter dhe transformim të tyre në formë digjitale
(ky proces njihet si incizim). Pajisje audio-vizuale janë:
, dhe .
bashkëkohor multimedial, për prezantime, për të parë filma etj.
është pajisje dalëse e cila shtyp tekst dhe/ose grafikë të
letrës. Cilësia e të shtypurit d.m.th e rezolucionit matet me pika
në inç (DPI, Dots Per Inch) andaj sa më e madhe është kjo vlerë,
aq më e mirë është cilësia. Llojet më të njohura të printerëve
janë: laserik, ink xhet dhe printerë të matricës. Ekzistojnë edhe
lloje të tjera printerëve, por ato janë për shërbime të posaçme.
Printeri
taçpad

Zmadhuesi është pajisje për paraqitjen e informatave të
zëshme. Ata më shpesh janë çift (i majtë dhe i djathtë), por ekzi-
stojnë edhe prodhime të përbëra nga 2+1, 4+1, 5+1 madje
edhe zmadhues 7+1. Dy prodhimet e fundit më shpesh shër-
bejnë për të shikuar filma të incizuar me teknikë speciale për
kinema (e ashtuquajtura Dolby Surround, Dolby Digital, THX).
Modemi është pajisje hyrëse-dalëse i cili daton qysh nga viti
1978, ndërsa shërben për lidhje të kompjuterit të konsumatorit
me kompjuterët e tjerë përmes lidhjes telefonike. Emri modem
rrjedh nga fjalët ulacion dhe odulacion të cilët e
paraqesin procesin e transformimit të informatave nga forma
digjitale në atë analoge dhe anasjelltas. Modemi është pajisje e
cila shërben për dërgim dhe pranim të fakseve, lidhje dhe surfim
në internet, pranim dhe dërgim të postës elektronike, për video-
konferenca e të ngjashme.
mod dem
zmadhues të thjeshtë zmadhues 2.1 zmadhues 5.1
Modemi intern
(i brendshëm)
Modemi ekstern
(i jashtëm)
Softueri
Softueri ose ndryshe i njohur si programi, është shumë e
udhëzimeve elektronike të cilat kryhen në njësinë qendrore të
procesorit, që ashtu të realizohet ndonjë detyrë e caktuar.
Ekzistojnë dy lloje të softuerëve: sistemor dhe aplikativ.
nënkupton sisteme operative dhe vegla
operative. Pa sistemin operativ, kompjuteri do të ishte i
papërdorshëm. Shembull për sistemet operative: DOS, Windows
95/98/ME/XP?2000/2003, Windows NT, Windows 2000/2003
Server, Unix, Linux. Shembuj për vegla operative: Programe
antivirusi (automatikisht i gjejnë dhe i zhdukin viruset e
kompjuterëve), WinZip dhe WinRar (për ngjeshje (kompresim)
të të dhënave), plejerë multimedial (për shikim dhe dëgjim të
materialeve multimediale),...
i nënkupton të gjitha programet me
ndihmën e të cilëve konsumatori kryen operacione të ndryshme,
përpunon të dhëna dhe, në fund, fiton rezultate të dobishme.
Programe aplikative janë programet me të cilat: përpunohet
tekst, bëjmë llogaritje të komplikuara tabelore, sajojmë
prezantime, animime, ilustrime, vepra artistike elektronike etj.
Edhe pse me softuerët aplikativ kryesisht nënkuptohen
programet me të cilat krijohet diçka e re, ekziston edhe një lloj i
posaçëm i softuerëve aplikativ i cili nuk krijon asgjë e re, por
përdoret për qëllime edukative. Kur thuhet softuer edukativ,
mendohet për: enciklopeditë multimediale, video-autorialet
(materiale audio-vizuale me udhëzime të incizuara ose me
instruktorë) etj.
Në kapitullin tjetër do të njoftoheni me softuerin sistemor
(Windows) dhe me softuerin aplikativ (Word, Excel dhe
PowerPoint)
Softueri sistemor
Softueri aplikativ
Rrjetat e kompjuterit dhe internetil l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Rrjeti i kompjuterit
server
Serveri i printerit
Serveri Fajll
Serveri Veb
Serveri e-mail
LAN WAN. LAN
WAN
Lindja e internetit
Hiperlinqet
Parësit e veb-it
nënkupton grup të dy ose më tepër
kompjuterëve të lidhur ashtu që të komunikojnë mes vete, t'i
ndajnë resurset e tyre (për shembull printerët) dhe të shkëm-
bejnë informata me kompjuterët e tjerë në rrjet. Nganjëherë
(por jo gjithnjë) kompjuterët janë të lidhur me në të cilin
gjen-den programet dhe të dhënat të cilat i kanë në disponim të
gjithë konsumatorët e autorizuar (ata të cilët kanë të drejtë të
kenë qasje). Në një rrjet të kompjuterit mund të ekzistojnë më
tepër lloje të serverëve. Ja disa shembuj:
mundëson drejtim të procesit të shtypjes,
në të cilin gjenden datotekat të cilat i përdorin më
shumë konsumatorë,
kujdeset për qasje në internet, madje mund të jetë
edhe mbajtës i veb-faqes
kujdeset për pranimin dhe dërgimin e postës
elektronike.
Ekzistojnë dy tipa të rrjetave: dhe është shkur-
tesë prej Local Area Network ose rrjet lokal, që është e përbërë
nga së paku dy e ndonjëherë deri në qindra kompjuterë, serverë,
printerë dhe pajisje të tjera të lidhura ndërmjet vete dhe të cilat
gjenden në një ndërtesë.
është shkurtesë nga Wide Area Network, ndërsa më
shpesh paraqet dy ose më shumë rrjeta LAN të lidhura me lidhje
ultra të shpejta komunikatave (linja telefonike, kabllo optike,
lidhje satelitore etj.) Njëri nga dallimet kryesore ndërmjet rrjetit
LAN dhe WAN është çmimi i transmetimit të të dhënave. Rrejti
LAN i përmban të gjitha komponentët që janë të nevojshëm për
transmetimin e të dhënave ndërmjet 2 pikave, ndërsa në rastin e
rrjetit WAN që të përcillen të dhënat nga një lokacion te tjetrit,
duhet të kemi lidhje të shtrenjta telekomunikative.
Interneti daton që nga viti 1969, kur Ministria Amerikane e
Mbrojtjes e financonte projektin ARPANET, i cili mundësoi që një
numër i madh i inxhinierëve universitarë të gjurmojnë duke pu-
nuar në lokacione të ndryshme të rrjetit. Kah fundi i viteve 80-të
Ministria Amerikane e Mbrojtjes e decentralizoi rrjetin ARPANET
dhe të gjithë u inkuadruan në rrjetin e njohur si NSFnet (Network
Sciece Foundation), i cili në vitin 1986 i vendosi 5 superkompju-
terë dhe, aq më tepër, mundësoi qasje në rrjeta të ndryshme
afariste, universitare, qeveritare... Kështu lidhja ARPANET,
NSFnet dhe rrjetat e tjera u shndërruan në diçka që sot quhet
internet. Sot ai paraqet rrjetin më të madh WAN të planetit. Ai
është një “superrrjet” i përbërë nga shumë rrjeta të vogla të cilat
së bashku i lidhin disa qindra milionë konsumatorë.
WWW ose World Wide Web është krijuar në vitin 1989 në Gje-
nevë të Zvicrës nga disa fizikanë që u përpoqën të këmbejnë
informacionet e tyre me ndihmën e përdorimit të dokumenteve
hipertekstuale. Atëherë janë vendosur themelet e gjuhës HTML
(Hyper Text Modeling Language) e cila përdoret për krijimin e
veb-faqeve. , shpeshherë të paraqitura si tekst i
nënvizuar, i mundësojë lexuesit që duke klikuar në të të kalojë
diku tjetër, me ç'rast lokacioni i ri mund të jetë në vend krejtë-
sisht tjetër në internet. Për dallim nga interneti, veb-i World Wide
Web nuk është rrjet. Veb-i duhet të kuptohet si server i cili u
mundëson konsumatorëve që të kenë qasje te resurset e
internetit.
Parësit e veb-it janë programe që konsumatorëve u mundësojnë
të “surfojnë” lehtë nëpër detin e veb-faqeve të internetit. Prej
tyre më të përdoruara janë Internet Explorer dhe Netscape Navi-
gator. Këto programe (dhe të ngjashmit me ta) i paraqesin veb-
faqet në pajtim me kodin HTML i cili është i dobishëm gjatë
krijimit të tyre.
0505

Provajderët e internetit dhe lidhja në internet
Siç kuptohet edhe nga emri i tij, provajderi i internetit është
organizatë që siguron qasje në internet. Qasja mund të bëhet në
mënyra të ndryshme, por në përgjithësi, për t'u qasur në
internet, përdoret linja telefonike, ndërsa kjo mënyrë quhet dial-
up ose lidhja e internetit sipas nevojës.
Me mund të arrihen shpejtësi deri
në 56Kbps, me linjën 64Kbps me përdorimin e një ose të
dyja linjave. Kjo mënyrë e ndërlidhjes nënkupton pagesë të
shërbimeve për orë, me ç'rast çmimi i përgjithshëm është
përbërë nga dy komponentë: shërbimet e provajderit dhe çmimi
i harxhimeve të telefonit.
Ekzistojnë edhe lidhje shumë të shpejta për internet. Megjithatë,
për dallim nga lidhja dial-up, këtu bëhet fjalë qasje të
vazhdueshme në internet.
Televizioni kabllovik bën lidhje me instalimin e kabllos modem
ndërmjet kompjuterit dhe kabllos televizive që vjen nga
operatori i televizionit kabllovik. Shpejtësitë që mund të arrihen
është prej 128Kbps deri në 10Mbps.
është lidhje interneti që fitohet nga kombinimi i linjës
telefonike digjitale dhe modemit xDSL. Ekzistojnë lloje të
ndryshme të modemeve DSL, prandaj është krijuar termi xDSL.
Shpejtësitë që arrihen janë prej 512 Kbps deri në 10Mbps.
Linjat dhe janë linja digjitale që përdoren në ShBA.
Shpejtësia e tyre është 1544Mbps (T1), gjegjësisht 44736 Mbps
(T3), ndërsa zakonisht i përdorin kompanitë e mëdha të cilat në
këtë mënyrë sigurojnë qasje në internet për të punësuarit e tyre.
linjë të thjeshtë telefonike
ISDN
ADSL
T1 T3
Edhe pse ekzistojnë programe të ndryshme për lexim, shkrim
dhe dërgim të postës elektronike, të gjitha ato kanë pjesë të
përbashkëta. Ato janë:
To e përmban adresën e atij që duhet ta pranojë
letrën
Cc shkurtesë për Carbon Copy fushë që i
përmban adresat e të gjithë
konsumatorëve që do ta marrin atë letër.
Subject fushë e cila përmban përshkrim të shkurtër të
përmbajtjes së letrës
Attachment një ose më shumë datoteka që mund të
dërgohen bashkë me letrën
Message përmbajtja e porosisë
Edhe pse përdorimi i postës elektronike ka shumë përparësi, ajo
ne vete përmban edhe disa probleme. Ashtu siç ndodhë në
postën shtëpiake që shpesh do të merrni postë të padëshiruar
(reklama, broshura, flaerë etj.), po ashtu dërgohet edhe postë
elektronike e cila quhet spam (mbeturinë). Ndonëse në
shumicën e rasteve bëhet fjalë për porosi reklamash që, përveç
se ju nervozojnë, nuk shkaktojnë dëm tjetër, gjithnjë e më i
madh është numri i mesazheve që qëllimisht ose rastësisht janë
të infektuara me Viruset mund të shkaktojnë dëme të
ndryshme: ndonjëherë vetëm t'ju nervozojnë, por ndonjëherë
mund të ndodhë t'u fshinë gjithçka nga kompjuteri ose madje,
nëse keni kartelë kreditore, ta dërgojnë numrin e kartelës së atij
që e ka dërguar porosinë e infektuar, që pastaj rezulton me
llogari të zbrazët. Që të zvogëlohet, gjegjësisht të mënjanohet
rreziku i këtyre skenarëve, duhet të përdoren programe të
ndryshme për mbrojtje nga këto rreziqe. Kjo zakonisht bëhet me
programe për antivirus, programe anti-spam, firewall (e
pamundësojnë qasjen e paautorizuar në kompjuter derisa
konsumatori është në internet), programe anti ad-ware etj.
Përveç përdorimit të këtij lloji të mbrojtjes, edhe më me rëndësi
është të bëhet edukim adekuat për rrezikun që e bart kjo mënyrë
e jetesës, sepse në të shumtën e rasteve, pikërisht mosnjohja e
konsumatorit është rreziku më i madh.
virus.
Pjesët përbërëse të një e-letrel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l ll l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
0606
Kur me paraqitjen e internetit u paraqit posta elektronike ose e-
maili, ai shkaktoi revolucion të vërtetë në mënyrën e komuni-
kimit mes njerëzve, sepse si asnjëherë më parë njerëzit patën
mundësi që shpejt dhe lirë të pranojnë dhe të dërgojnë
informacione.
Që të dërgohet një letër elektronike nga njëri kompjuter të tjetri,
para së gjithash kompjuterët duhet të jenë të lidhur në rrjet, me
ç'rast me fjalën rrjet e nënkuptojmë vetë internetin. Secili
kompjuter e ka një adresë të tij IP ose vetëm adresën njësoj sikur
çdo shtëpi ose banesë që e ka adresën e saj. Adresa e-mail zako-
nisht duket kështu: emri@domen. Ja si duket një adresë tipike:
studentA21@alexandria.com.mk. Secila adresë e përmban
shenjëzën @ e cila gjendet ndërmjet emrit dhe domenit. Pjesa e
adresës para kësaj shenje e identifikon konsumatorin, ndërsa në
anën djathtë është referenca për domenin, gjegjësisht për
organizatën që e jep adresën e-mail.
Tri shkronjat e fundit të emrit të domenit (i cili quhet edhe level
domen, domen i shkallës më të lartë) e paraqesin karakterin e
organizatës. Ja disa që përdoren më shpesh:
.com për organizatat komerciale
.edu për organizatat edukative ose arsimore
.gov për organizatat qeveritare
.org (më shpesh) për organizatat joqeveritare
Mbetja e adresës e tregon vendin nga i cili është konsumatori. Ja
disa shembuj:
.mk Maqedonia
.al Shqipëria
.gr Greqia
.ca Kanadaja
.jp Japonia
Ashtu si në adresën e shtëpisë (postale ), pikërisht ashtu edhe
adresa e-mail është unikate. Në fakt, dy konsumatorë të
ndryshëm nuk mund të kenë adresa të njëjta në kuadër të një
domeni.
Posta elektronikeL l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

Kompjuterët dhe interneti në edukiml l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Përdorimi i kompjuterëve dhe i internetit në shkolla dukshëm
është rritur në dhjetëvjetëshin e fundit, ndërsa shkaku kryesor
për këtë qëndron në nevojën e nxënësve dhe të studentëve për
të përvetësuar dituri dhe shkathtësi për jetë dhe për punë në
shek. XXI.
Deri tash janë zhvilluar mjete dhe zgjidhje të ndryshme që
ndihmojnë për arsimim më të mirë dhe më cilësor.
Stërvitja e bazuar kompjuterike (CBT, Computer Based Training)
është mjet kompjuterik i cili u bë i njohur me zhvillimin e
pajisjeve CD-ROM. Me ndihmën e disqeve CBT CD nxënësit
mësojnë punë të ndryshme duke kryer udhëzime të ndryshme
që gjenden në disqe. Ato më shpesh janë ligjërata të incizuara në
video-format, por mund të jenë edhe materiale atraktive për
përdorimin e të cilave nevojitet edhe pjesëmarrje aktive e
nxënësit. Për arsimtarët, ne veçanti janë të dobishme disqet
multimediale të cilat fatkeqësisht më shpesh janë në gjuhën
angleze.
Me zhvillimin e internetit, veçanërisht me rritjen e shpejtësisë së
qasjes dhe rënien e çmimeve, trajnimi i bazuar veb (WBT Web-
Based Training) u bë mësim gjithnjë më i popullarizuar. Gjatë
kësaj, nxënësi mund të përcjellë mësim nga larg (ku ka mundësi
që drejtpërdrejt të komunikojë me instruktorin) ose vetë të
përcaktojë kur, çka dhe ku do mësojë.
Meqë kompjuterët dhe interneti mundësojnë përdorim të
aleteve dhe qasje te një numër i madh i informacioneve,
arsimtarëve në shkolla u ndihmojnë:
Që nxënësve t'u mundësojnë qasje te informatat që ata
i arrijnë më vështirë
Që t'i përmbushin mënyrat e ndryshme të të mësuarit
të nxënësve (secili njeri mëson ndryshe).
····
····
Me përdorimin e kompjuterëve dhe të internetit, nxënësit mund:
Ta gjejnë informatën e dëshiruar
Të gjurmojnë tema të ndryshme
Ta zhvillojnë aftësinë për të gjetur dhe për të mbledhur
informata
Ta bashkëpunojnë me nxënës të tjerë në projekte të
internetit.
Sidoqoftë, kompjuterin dhe internetin duhet ta shohim si shtesë,
e jo si zëvendësim për mësimin tradicional të të mësuarit.
Obligim i arsimtarëve është që:
T'i identifikojnë strategjitë për mbledhjen e
informatave
Ta përcaktojnë rëndësinë e informatës që do ta gjejnë
T'i zhvillojnë shkathtësitë për zgjidhjen e problemeve
Ta vlerësojnë efikasitetin dhe efektivitetin e zgjidhjeve.
Njëra nga mënyrat më të suksesshme të zbatimit të
kompjuterëve dhe të internetit në praktikë është sistemi i
edukimit i kompanisë amerikane Cisco e njohur me emrin Cisco
Networking Academy (Rrjeti Akademik Cisco). Këtu bëhet fjalë
për kombinim të mësimit nën udhëheqjen e instruktorit i cili e
ligjëron programin mësimor përmes përdorimit të teknologjisë
së internetit, ndërsa vlerësimi i domethënies është kombinimi i
testeve praktike dhe testeve të cilat realizohen në kompjuter.
Rezultatet e testeve fitohen menjëherë, me çka menjëherë
merret vesh se cila është nota mesatare e tërë grupit, si dhe
rezultati mesatar i testit të tillë në nivel të përgjithshëm. Në fakt,
për momentin ekzistojnë mbi 10.000 akademi në të cilat e vijojnë
mësimi mbi 400.000 studentë. Cisco në bashkëpunim me disa
kompani tjera të mëdha (Hewlett Packard, SUN, Adobe, Panduit
etj.) i zhvillon kurset edhe në qendrat e veta të autorizuara për
shkollim (CATC, Cisco Authorised Training Centers) dhe i arsimon
instruktorët të cilët pastaj njohuritë e tyre për ato programe
mësimore ua përcjellin nxënësve anekënd botës.
····
····
····
····
····
····
····
····
Një shembull i zbatimit të internetit në praktikë
0707

Moduli 2
Windows
Njohja me sipërfaqen punuese
Organizimi i datotekave dhe folderëve
Përshtatja e sipërfaqes punuese
Çka në fakt është kompjuteri?
Kyçja e kompjuterit dhe lëvizja nëpër Desktop
Përdorimi i miut
Aranzhimi i ikonave në Desktop sipas dëshirës personale
Startimi i programeve në menynë Start
Puna me dritaret
Pjesët e dritares
Zhvendosja dhe ndërrimi i madhësisë së dritares
Kalimi nga njëri program te tjetri me ndihmën e paletës së detyrave
(Taskbar)
Zhvendosja dhe ndërrimi i madhësisë së paletës së detyrave
Mbyllja e programeve
Shkyçja e kompjuterit
Ndërrimi i mënyrës së shfaqjes së dadotekave
Sortimi i datotekave
Përpunimi i folderëve të rinj dhe i pop-folderëve
Ndërrimi i emrit të folderit
Kontrollimi i mbushjes së hard diskut dhe i flopi diskut
Kopjimi i folderëve nga njëri në vend tjetër.
Kopjimi i datotekave në folder tjetër
Zhvendosja e datotekave dhe folderëve nga njëri folder në tjetrin
Kërkimi
Gjetja e datotekave në bazë të emrit të tyre
Gjetja e datotekave në bazë të përmbajtjes së tyre
Gjetja e programeve
Fshirja e datotekave dhe folderëve
Kthimi i datotekës së fshirë nga Recicle Bin
Zbrazja e Recicle Bin
Puna në rrjetin kompjuterik
Çka ka në My Computer?
Kontrollimi i përmbajtjeve të njësive dhe folderëve
Tregimi i përmbajtjes së folderëve me ndihmën e miut dhe të pullave
për lëvizje
Tregimi i përmbajtjes së folderëve përmes vijës së adresës.
Përdorimi i shkurtesave
Përpunimi i shkurtesave për programe
Përpunimi i shkurtesave për fashikuj
Përpunimi i shkurtesave për datoteka
Ndërrimi i emrit të shkurtesës
Përdorimi dhe fshirja e shkurtesave
Puna me dritaren Display Properties
Ndërrimi i ngjyrave në sipërfaqen punuese
Ndërrimi i prapavijës së sipërfaqes punuese
Përdorimi i programit për mbrojtjen e ekranit
Vendosja e fotografive në sipërfaqen punuese
Instalimi i fonteve
Njohja me sipërfaqen e punës Organizimi i datotekave dhe folderëve Përshtatja e sipërfaqes punuese
Zbatimi
0909

Zhvendosja dhe ndërrimi i
madhësisë së dritares
Kalimi nga njëri program te tjetri
me ndihmën e paletës së detyrave
Zhvendosja e dritares dhe ndërrimi i madhësisë së saj është
punë praktike nëse keni hapur dy ose më shumë dritare në
sipërfaqen tuaj punuese dhe dëshironi që, p.sh., t'i renditni njëra
pas tjetrës dhe ato t'i shikoni njëkohësisht.
Dritarja zhvendoset duke e tërhequr vijën e saj të titullit (ang.
). Me tërheqjen e njërës nga vizat që e rrethojnë
dritaren kur ajo është në gjendje fillestare (pra kur dritarja nuk
është e maksimizuar), ndërrohet gjatësia ose gjerësia e saj.
Duke e tërhequr nga skajet në të njëjtën kohë ndërrohet edhe
gjatësia edhe gjerësia e saj. Kur dritarja është mjaft e madhe që
ta tregojë tërë përmbajtjen e saj, lart mbi të mund ta shihni
vetëm vijën e titullit dhe kornizat që e rrethojnë atë. Megjithatë
nëse futni edhe ndonjë element në dritare ose nëse e zvogëloni
dritaren, disa pjesë të përmbajtjes mbeten të fshehura. Kur do të
ndodhë kjo, do të paraqiten shirita për zhvendosje (shirita
) në pjesën e djathtë ose të majtë të dritares. Ato po ashtu
shërbejnë për t'i treguar pjesët e fshehura të përmbajtjes së
dritares.
title bar
scroll
Paleta e detyrave më shpesh gjendet poshtë, në fund të ekranit.
Secili program i startuar krijon pullë të tij në paletën që shërben
për qasje të shpejtë në program.
Startoni programet dhe dhe pastaj
minimizoni. E shihni se në paletën e detyrave paraqitet nga
një pullë për secilin program të startuar (tash i kemi dy
pulla).
Klikoni në pullën dhe do të shihni se ai program
është në fokusin e vëmendjes, andaj për të thuhet se është
“dritare aktive”.
Përsëriteni këtë duke klikuar edhe në programin
Kalimi i shpejtë prej një programi në tjetrin bëhet duke i për-
dorë pullat e tastierës dhe Mbajeni të shtypur
pullën Alt dhe shtypeni një herë pullën Tab. Në ekran do të
paraqitet një dritare që do t'i përmbajë ikonat e të gjitha
programeve të hapura (në rastin tonë janë dy ikona). Prej
tyre do të shtypet vetëm njëra. Ndërkaq nëse e shtypni
prapë pullën Tab do të shtypet ikona e dytë e kështu me
radhë nëse keni hapur më shumë programe. Kur do të para-
qitet ikona e programit në të cilin dëshironi të punoni, lësh-
oni të dyja pullat dhe ai program do të paraqitet në ekran.
Calculator Solitaire
Calculator
Solitaire.
Alt Tab.
Ž

Œ
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Ž
Zhvendosja dhe ndërrimi i
madhësisë së paletës së detyrave
Për ta ndërruar pozitën e paletës së detyrave të sipërfaqes së
ekranit, atë duhet ta tërhiqni duke e mbajtur të shtypur pullën e
majtë të miut, që ashtu të pozicionoheni në ekran dhe aty ku
dëshironi ta vendosni ta lëshoni pullën e majtë.
Si edhe gjatë ndërrimit të madhësisë së dritareve, edhe në këtë
rast duhet vetëm të tregoni me mi në majën e sipërme të paletës
së detyrave dhe sapo të paraqitet shigjeta e zezë dykahëshe
madhësinë e paletës e ndërroni duke e tërhequr atë në drejtimin
e dëshiruar.
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Œ

Ž
Klikoni në vijën e titullit të dritares dhe duke
e mbajtur të shtypur pullën e majtë tërhiqeni dritaren në
vendin e dëshiruar.
Drejtohuni në këndin ose në majë të dritares. Kur treguesi
do të shndërrohet në shigjetë të zezë dykahëshe, me
tërheqjen e këndit ose të majës ndërrohet edhe madhësia
e dritares.
Madhësia e dritares mund të ndërrohet edhe me pullat e
vijës së titullit, si:
Minimizimi i dritares. Dritarja aktive do të
shfaqet me pullë në paletën e detyrave.
Rritja (maksimizimi) e dritares, ashtu që
ajo do ta mbulojë tërë sipërfaqen e
ekranit.
Kthim te dritarja e gjendjes së
mëparshme. Kjo pullë paraqitet pasi ta
maksimizoni dritaren.
Mbyllja e dritares (programit).
My Computer
Klikoni në Që të bëni
Minimize
Maximize
Restore
Close
Ž

Œ
1212
Œ

Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Lëshoje
Kliko dhe
tërhiqe
Zbatimi

Ž
Klikoni në . Kështu ha-
pet dritarja . Në fushën
shkruajeni fjalën “paint”. Kërkimi është i kufizuar
në datotekat që në emrin e tyre e përmbajnë fjalën “paint”.
Klikoni në shigjetën teposhtë, ndërsa në listën rënëse
dhe zgjidhni . Me këtë do të kërkohet vetëm përmbajtja
e hard diskut dhe klikoni në kartelën
.
Klikoni në shigjetën teposhtë, ndërsa në listën rënëse
zgjidhni , e pastaj klikoni në pullën
. Duke e zgjidhur nga ,
kërkohen vetëm programet (“ ” do të thotë
program, aplikacion), që në emrin e tyre e përmbajnë fjalën
“paint”.
Në dritaren klikoni në Mspaint me çka do
të startoni me programin për vizatim.
Start/Search/All Files or Folders
Look
In C
C
Of
Type Application
Search Application Of Type
application
Search results All or part of the
file name
More advanced
options
Search Results

Fshirja e datotekave dhe fashikujvel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Klikimi i djathtë në ikonën e fashikullit ose datotekës që
dëshironi ta fshini. Nga menyja kërkoni .
Në dialog përgjigjuni duke e klikuar pullën
Kjo mund të bëhet edhe duke klikuar në ikonë me tastin e
majtë, e pastaj duke e shtypur tastin të tastierës.
Nëse nga Hard Disku fshini diçka, atëherë ajo shkon në
shportën e mbeturinave ( ) dhe prej aty mund
të kthehet, por nëse fshini nga disketa, të jeni të sigurt se
atë e keni fshirë përgjithmonë.
Delete
Yes.
Delete
Recycle Bin

Œ
Œ
Kthimi i datotekës së fshirë
nga Recicle Binl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Duke klikuar dy herë e hapim dritaren me
përmbajtjen e shportës.
E klikojmë me të djathtën dadotekën që dëshirojmë ta
kthejmë nga menyja Me këtë datoteka kthehet
nga në vendin në të cilin ka qenë para se ta
fshijmë.
Recycle Bin
Restore.
Recycle Bin
Œ
Œ
Gjetja e programevel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

Klikojmë me të djathtën në dhe nga menyja e
kërkojmë .
Dialogut përgjigjjuni me me çka gjithë përmbajtja e
është fshirë përgjithmonë.
Recycle Bin
Empty Recycle Bin
Yes,
Recycle Bin

Œ
Zbrazja e Recycle Binl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

1717
Œ

Ž

Œ

Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i djathtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
i dyfishtë
Klikim i djathtë
Klikim i majtë
Klikim i djathtë
Klikim i majtë
Zbatimi

Puna me dritaren
Display Properties
Ndërrimi i ngjyrave në
sipërfaqen punuese
Gjithçka do të punojmë më këtë kapitull, atë do ta bëjmë me
përdorimin e dritares .Display Properties
Që ta startoni këtë dritare klikoni në e pastaj në
zgjidhni
Në klikoni dy herë në ikonën (e ka
pamjen e një monitori me vija dhe pranë tij ka një brushëz).
Hapet dritare e re .
Mënyrë tjetër për hapjen e kësaj dritare është edhe kjo:
klikoni me të djathtën në pjesën “e pastër” të sipërfaqes
punuese dhe ashtu hapet menyja e kontekstit nga e cila
duhet ta zgjidhni dhe kështu menjëherë hapet
dritarja .
Start,
Control Panel Settings.
Control Panel Display
Display Properties
Properties
Display Properties
Ž

Œ
Œ
2020
Ž

Œ
Œ

Start/Control Panel/Display
Appearance
Color Scheme.
Appearance
Apply OK
Display Properties
Color Scheme Windows Standard
. Klikoni në kartelën
(tash ajo kartelë është aktive).
Klikoni në shigjetën teposhtë të listës
Pamja specifike e secilës skemë mund të shihet në kartelën
dhe sapo t'ju pëlqejë ndonjë skemë, atë
mund ta vini në sipërfaqen tuaj punuese vetëm duke klikuar
në pullën , e pastaj klikoni në . Kështu mbyllet dri-
tarja për dialog , ndërsa aranzhmani i
zgjedhur i ngjyrave paraqitet në sipërfaqen punuese.
Nëse dëshironi të ktheheni në pamjen standarde të ngjy-
rave të sipërfaqes punuese, përsëriteni procedurën, por
nga lista zgjidhni .
Zbatimi
Start / Control Panel / Display / Appearance /
Advanced
Item Desktop
Items
Color 1
Other
OK
Appearance Apply
.
Në listën (elementet) zgjidhni .
Në anën e djathtë të listës paraqitet një pullë
(ngjyrë). Kur e klikojmë shigjetën poshtë, hapet
lista e ngjyrave standarde nga të cilat mund të zgjidhet
ngjyra e sipërfaqes punuese pavarësisht nga aranzhmani
i ngjyrave që është zgjedhur më parë. Nëse nuk jeni të
kënaqur nga zgjedhja e dhënë, në fund të listës së
ngjyrave mund të klikoni në pullën dhe ta zgjidhni
nuancën e ngjyrës sipas shijes suaj.
Kur të klikoni në , do të paraqitet ajo ngjyrë në
prapavijën e dritares dhe përsëri me
do të mund ta futni në sipërfaqen punuese.

Œ
Ndërrimi i prapavijës së
sipërfaqes punuesel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Ž

Œ

Ž

Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë

Moduli 3
Word
Njohja me Word-in
Rregullimi i tekstit
Grafika
Shtypja
Shabllonet
Startimi i Word-it
Përpunimi i dokumentit në Word
Futja e tekstit
Incizimi i dokumentit
Mbyllja e dokumentit
Lëvizja me miun nëpër tekst
Lëvizja nëpër tekst me tastierë
Kalimi në një faqe të caktuar
Selektimi i tekstit me mi
Selektimi i tekstit me tastierë
Futja e tekstit
Fshirja e tekstit
Kopjimi i tekstit
Futja e tabulatorëve
Bashkimi dhe ndarja e paragrafëve
Ndyshimi i pamjes së tekstit
Teksti bold, italic dhe underline
Dallimi dhe ngjyrosja e tekstit
Barazimi i paragrafit
Ndryshimi i hapësirës mes rreshtave
Tërheqja e paragrafëve
Listat e shenjave dhe listat numerike
Tabulatorët e djathtë e të majtë
Vendosja e tabulatorëve qendrorë dhe decimal
Zhvendosja e fshirja e tabulatorëve
Shtimi i kornizave
Kopjimi i formatit
Ndryshimi i margjinave
Thyerja e faqeve
Mbifaqja dhe nënfaqja
Numërimi i faqeve
Regjistrimi i datës dhe i numrit të faqes në mbifaqe dhe nënfaqe.
Gjetja e fjalëve
Zëvendësimi i tekstit
Zëvendësimi i fonteve
Formatimi i kolonave
Përpunimi i tabelave
Futja e tekstit në tabela
Rregullimi i tabelave
Formatimi i tabelave
Rregullimi i tabelave
Inkuadrimi i grafikës
Ndërrimi i madhësisë së fotografisë
Prerja e një pjese të fotografisë
Kontrolli i rrjedhjes së tekstit
Shtimi i formave
Kontrollimi para shtypjes
Shtypja e dokumentit (dokumenteve)
Shtypja e zarfeve
Shtypja e ngjitëseve
Përdorimi i shablloneve të gatshme
Përpunimi i shablloneve
Shkurtesat
Njohja Rregullimi i tekstit Formatimi Tabelat Grafika Shtypja Shabllonët Shkurtesat
Zbatimi
2323

Mbyllja e dokumentit Lëvizja me miun nëpër tekst
Kur do të mbaroni me rregullimin e dokumentit dhe do ta
incizoni, atë mund ta mbyllni. Gjatë kësaj duhet të vendosni se a
do të punoni në ose do të dëshironi që edhe atë ta mbyllni.
Për këto shkaqe ekzistojnë dy pulla në këndin e sipërm të
dritares. Pulla e sipërme e mbyll programin bashkë me
dokumentin e hapur, ndërsa pulla e poshtme vetëm dokumentin
e hapur.
Word
Close
Word
Kur shkruani tekst në dokument të zbrazët, patjetër duhet ta dini
se si ta lëvizni kursorin nëpër tekst dhe si ta rregulloni. Kursorin e
zhvendosni në vendin e dëshiruar duke klikuar me të majtën në
atë vend ose me ndihmën e pullave të tastierës për pozicionim
(Shigjeta). Në këtë ushtrim do të mësoni se si lëvizni nëpër
dokument me ndihmën e miut. Eksperimentoni pak që të shihni
cila mënyrë ju përgjigjet më shumë.
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Klikoni në pullën e poshtme që ta mbyllni
dokumentin aktiv. Nëse i keni incizuar të gjitha ndryshimet,
-i menjëherë do ta mbyllë dokumentin.
Nëse nuk i keni incizuar ndryshimet, -i do t'ju pyes a
dëshironi t'i incizoni. Nëse nuk dëshironi, klikoni në pullën
. -i e mbyll dokumentin pa i incizuar ndryshimet.
Nëse dëshironi t'i incizoni ndryshimet, klikoni në pullën
(Klikoni në pullën nëse vendosni që
megjithatë nuk dëshironi ta mbyllni dokumentin).
Nëse dokumentin e incizoni për herë të parë, -i e
hapë dialogun Zgjedheni emrin dhe vendin ku
dëshironi ta incizoni dokumentin (lexojeni ushtrimin
paraprak) e pastaj klikoni në pullën Dokumenti
mbyllet.
Close
Word
Word
No Word
Yes. Cancel
Word
Save As.
Save.
Që ta zhvendosni kursorin nga njëri vend në tjetrin nëpër
dokument vendoseni miun në vendin e dëshiruar dhe
klikoni në pullën e majtë.
Kursori zhvendoset në vendin e ri.
Klikoni në shigjetën teposhtë të shiritit scroll që ta sillni në
plan të parë pjesën e poshtme të dokumentit të gjatë.
Klikoni në pullë me shigjetën përpjetë që ta zhvendosni
dokumentin përpjetë.
Shkoni te rrëshqitësi i shiritit scroll dhe duke e mbajtur të
shtypur pullën e majtë tërhiqeni rrëshqitësin lartë poshtë
që të mund të lëvizni më shpejt në ndonjë dokument të
gjatë.
Kur do të arrini në pjesën e dokumentit që juve ju duhet,
mos harroni që me klikun e majtë ta vendosni kursorin në
atë vend para se të filloni të shkruani.

Ž
Ž

Œ
Œ
Ž

2626
Zbatimi
Œ
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Œ

Ž
Tërheqje lart
Tërheqje poshtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë

Kopjimi i tekstit Ndërlidhja dhe ndarja e paragrafëve
Nëse në ndonjë vend në dokument keni një tekst të cilin dë-
shironi ta përdorni edhe në vend tjetër, më shpejt që mund ta kri-
joni prapë është që atë tekst ta kopjoni se sa ta shkruani përsëri.
Gjatë krijimit të ndonjë dokumenti të ri shpesh do ta ndërrojmë
strukturën e paragrafëve. Paragrafët më të shkurtër ndoshta do
t'i bashkoni në një paragraf, paragrafët e gjatë mund t'i ndani në
2 ose në më shumë paragrafë më të vegjël. Thyerja e paragra-
fëve bëhet me ndihmën e pullave dhe .Enter Backspace
Për bashkimin e dy paragrafëve vendoseni kursorin në fillim
të paragrafit tjetër.
Shtypeni pullën 1 herë (ose 2 herë, në qoftë se
se ndërmjet paragrafëve ka vend të zbrazët, siç është
shembulli i ynë).
Që një paragraf të ndani në dy pjesë, vendoseni kursorin
menjëherë para shkronjës së parë të pjesës së tekstit që
dëshironi ta ndani në paragraf të ri.
Shtypeni pullën ose 2 herë nëse dëshironi të
shtoni edhe rresht të zbrazët ndërmjet paragrafëve.
Backspace
Enter një herë

Ž

Œ
‘
Kopjimi i tekstit nga një dokument te tjetri
Nëse dëshironi që tekstin ta kopjoni nga njëri dokument te
tjetri, hapeni dokumentin burimor (me tekst) si edhe
dokumentin në të cilin dëshironi ta bëni kopjimin. Përcilleni
procedurën e përshkruar këtu, por në hapin e 4 të paletës
së detyrave klikoni në pullën e dokumentit në të cilën do të
kopjoni dhe vendoseni kursorin në vendin e dëshiruar në të.
Pastaj vazhdoni t'i ndiqni hapat e ushtrimit.
Selektojeni tekstin që dëshironi ta kopjoni.
Klikoni në ikonën të aleteve Standard. Nëse e keni më
lehtë, shtypeni kombinimin e pullave dhe .
Teksti i selektuar mbetet në vendin e tij, sepse ju nuk e
zhvendosni, por vetëm e kopjoni.
Vendoseni kursorin në vendin në të cilën dëshironi ta
kopjoni tekstin.
Klikoni në të aleteve (ose )
Teksti paraqitet i kopjuar në vijën e re.
Copy
Ctrl C
Paste Standard Ctrl+Vikonën

Ž

Œ
‘

Ž

Œ
Ž

çBackspace
Enter

Futja e tabulatorëve
Tabulatorët e -it vendosen në çdo gjysmë inçi (përafërsisht
1.27 cm) të faqes, gjegjësisht kur ta shtypni pullën të
tastierës, teksti që gjenden në anën e djathtë të kursorit shtyhet
kah tabulatori për 1.27 cm. Tabulatorët janë gjithçka që ju duhet
për ta tërhequr rreshtin e parë të paragrafit.
Word
Tab
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Ndarjet e përhimëta që janë të renditura çdo gjysmë inçi
përgjatë vijës së poshtme të vizores horizontale i paraqesin
tabulatorët e -it.
Vendoseni kursorin aty ku mund ta futni tabulatorin.
Shtypeni pullën të tastierës, ashtu që -i do ta
shtyjë tekstin nga tabulatori i ardhshëm.
Që të fshini tabulatorët, vetëm shtypeni pullën
të tastierës.
Word
Tab Word
Backspace
Ž

Œ
Œ

Tab
çBackspace

Œ
2929
Zbatimi
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Ž

Ndryshimi i hapësirës mes rreshtave Tërheqja e paragrafëve
Hapësira mes rreshtave është hapësirë ndërmjet rreshtave në
paragraf. -i supozon se hapësira e tillë duhet të jetë një
rresht, por ju mund ta ndërroni, për shembull, në dy rreshta, që
është hapësirë për dokumente më të dendura (mbetet mjaft
hapësirë për të shënuar koment ndërmjet rreshtave) ose në një
rresht e gjysmë me çka lehtësohet leximi i tekstit.
Word
Selektojeni paragrafin që dëshironi ta tërhiqni.
Vendoseni treguesin e rrëshqitësit (katror nën
dy trekëndësha).
Tërhiqeni rrëshqitësin në vendin gjegjës të
vizores. Derisa e tërhiqni, teksti shkon në anën e djathtë.
Lëshojeni pullën e majtë të miut kur do ta sillni tekstin në
Klikoni në cilindo vend të tekstit që t'ia hiqni selektimin.
Që ta definoni tërheqjen e djathtë, së pari selektojeni
paragrafin që dëshironi ta tërhiqni.
Vendoseni kursorin në rrëshqitësin
(trekëndëshi i fundit të djathtë të vizores). Kështu paraqitet
fusha në të cilën shkruan .
Tërhiqeni rrëshqitësin në vendin e dëshiruar
të vizores. Derisa tërhiqni, teksti shkon në anën e majtë.
Lëshojeni pullën e majtë të miut kur do ta sillni tekstin në
Klikoni kudo jashtë tekstit që t'ia hiqni selektimin paragrafit
dhe më lehtë t'i shihni ndryshimet.
Left Indent
Left Indent
Right Indent
Right Indent
Right Indent

Ž
Ž

Œ
Œ
‘
‘
’
’
’
“
“
Selektojeni paragrafin të cilit dëshironi t'ia ndërroni
hapësirën mes rreshtave.
Zgjidhni që ta hapni dialogun
Hapeni kartelën nëse ajo nuk është
në plan të parë.
Klikoni në pullën me shigjetë teposhtë nga ana e djathtë e
listës
Zgjidheni hapësirën e dëshiruar ndërmjet rreshtave nga
lista e hapur.
Klikoni në pullën .
-i e pranon hapësirën e zgjedhur në paragrafin e
selektuar.
Klikoni kudo jashtë paragrafit që t'ia hiqni selektimin.
Format/Paragraph
Paragraph.
Indents and Spacing
Line spacing.
OK
Word

Ž

Œ
‘
’
“

Œ
‘
3232
Word
Word
-i mundëson tërheqjen e paragrafëve në raport me
margjinën e majtë, në raport me margjinën e djathtë ose në
raport me të dyja margjinat. Ju mund ta tërhiqni edhe vetëm
rreshtin e parë të paragrafit ose ta zbatoni tërheqjen e varur,
ashtu që tërë paragrafi është tërhequr në raport me rreshtin e
parë që mbetet i shtrirë. Tërheqja në mund të rregullohet
në disa mënyra. Në këtë ushtrim do të mësojmë t'i tërheqim
paragrafët duke i tërhequr rrëshqitëset për tërheqje që gjenden
në vizore. Që ta eliminoni tërheqjen që e keni bërë, duhet vetëm
ta selektoni paragrafin e tërhequr dhe rrëshqitësin gjegjës ta
sillni në gjendjen paraprake të tij në vizore.
Ž
Zbatimi
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
i dyfishtë

“
Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje

Œ
Shtimi i kornizave Kopjimi i formatit
Korniza rreth tërë
faqes
Page Border
Nëse dëshironi të shtoni
ndonjë kornizë rreth
faqes, hapeni kartelën
dhe eks-
perimentoni me karakte-
ristikat e kornizave.

‘
‘
‘
’
’

Ž
Ž

Œ
Œ
“
“
“

‘
’
Ž
“
Œ
Ž

’

3535
Edhe një mënyrë e qëlluar për dallimin e tekstit është vendosja e
kornizave rreth paragrafit. -i disponon me rreth 20 stile të
ndryshme të vijave kufizuese, ndërsa secila prej tyre mund të
paraqitet me trashësi prej ¼ deri në 6 pika topografike dhe në
ngjyra të ndryshme.
Word
Selektojeni tekstin e paragrafit rreth të cilit dëshironi të vini
kornizë.
Zgjidhni që ashtu ta hapni
dialogun .
Hapeni kartelën nëse nuk është në plan të parë.
Nga grupi i opsioneve zgjidheni llojin e kornizës.
Zgjidhni karakteristikat e kornizës nga listat S
Në fushën shihni se si duket korniza e
karakteristikave të zgjedhura.
Kontrolloni se a shkruan në listën
dhe klikoni në
-i e vizaton kornizën rreth paragrafit të selektuar.
Format/Bordersand Shading
Borders and Shading
Borders
Setting
tyle, Color
dhe Width.
Preview
Paragraph Apply to
OK.
Word
Nëse në ndonjë tekst me kujdes i keni formatuar fontet dhe
paragrafët dhe keni vendosur që ato t'i zbatoni në vend tjetër në
dokument, nuk është patjetër që këtë ta bëni me dorë. Në vend
të kësaj mund ta përdorni funksionin e -it
që formatimin e bllokut të parë ta kopjoni dhe ta
përcillni në tekst tjetër. Në hapat prej 1 deri në 4 shpjegoni se si
kopjohet vetëm formatimi i fontit, ndërsa në hapat 5-8 se si
kopjohet formatimi i fonteve dhe paragrafëve.
Word Format
Painter
Që ta kopjoni vetëm formatimin e fontit klikoni me miun në
cilëndo pjesë të tekstit që e përmban atë formatim.
Klikoni në pullën të aleteve .
Treguesi merr formën e brushës. Kaloni me të nëpër tekstin
që dëshironi ta aplikoni formatimin (duke e mbajtur të
shtypur pullën e majtë të miut).
Lëshojeni pullën e majtë të miut. -i do ta zbatojë
formatimin e tekstit të selektuar.
Që ta kopjoni formatimin e fontit dhe të paragrafëve,
selektojeni tërë paragrafin që e përmban atë formatim,
duke e përfshirë edhe shenjën për paragraf (shtypeni pullën
që të shihni se a e keni zgjedhur edhe atë).
Klikoni në pullën të aleteve
Treguesi merr formën e brushës. Kaloni me të nëpër tekstin
që dëshironi ta aplikoni formatimin (duke e mbajtur të
shtypur pullën e majtë të miut).
Lëshojeni pullën e majtë të miut. -i do ta zbatojë
formatimin e tekstit të zgjedhur.
Format Painter Formatting
Word
Show/Hide
Format Painter Formatting.
Word
Zbatimi

Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Kliko dhe
tërhiqe Lëshoje
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë

Regjistrimi i datës dhe i numrit të
faqes në mbifaqe dhe nënfaqe
Gjetja e fjalëve
Zgjidhni .
Shtypeni dy herë pullën që kursorin ta sillni deri te viza
e djathtë e mbifaqes dhe klikoni në pullën .
-i e regjistron datën rrjedhëse. (Që ta regjistroni
kohën rrjedhëse, klikoni në pullën ).
Klikoni në pullën ,
që ashtu të kaloni në hapësirën e nënfaqes.
Klikoni në pullën , e pastaj zgjidheni
.
-i e regjistron tekstin e zgjedhur. Me ndihmën e
pullave lëvizni nëpër tekst dhe fshijeni
atë. Provoni edhe ndonjë opsion tjetër nga ato që ju janë
ofruar në listën .
Shtypeni pullën Shtypni dhe lini një vend të
zbrazët.
Klikoni në pullën , e pastaj në
pullën që t'i mbyllni aletet.
View/Header and Footer
Tab
Insert Date
Word
Insert Time
Switch Between Header and Footer
Insert Auto Text
Confidental, Page#, Date
Word
Tab dhe Delete
Auto Text
Tab. Faqe
Insert Page Numbers
Close
Nëse shkruani shpesh dokumente të gjata, sigurisht ju ka
ndodhur që ta shikoni dokumentin duke e përdorë shiritin
duke u përpjekur ashtu që t'i gjeni ato vende në të cilat keni
përdorë një fjalë të caktuar ose një frazë. -i mund ta bëjë
atë për ju shumë shpejt dhe në mënyrë precize.
scroll,
Word

‘

Ž

Œ
’
Zgjidheni komandën që ta hapni kartelën
të dialogut .
Në fushën shkruajeni tekstin që dëshironi ta
gjeni.
-i e gjen paraqitjen e parë të fjalës së kërkuar.
Klikoni në pullën derisa t'i gjeni të gjitha rastet e
fjalës së kërkuar.
Klikoni në pullën atëherë kur -i do t'ju informojë
se e ka kryer kërkimin e dokumentit, e pastaj klikoni në
pullën që ta mbyllni dialogun .
Edit/Find Find
Find and Replace
Find What
Find Next
Word
Find Next
OK Word
Cancel Find and Replace
‘

Ž

Œ
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Œ
Ž

‘
’
“
“
Œ
Ž

‘ ‘
Tab
3838
Zbatimi
Aletet përmbajnë pulla që mundësojnë
regjistrim të fushave që bartin informata speciale, siç është emri i
dokumentit, prej kujt është krijuar ai, data rrjedhëse, numri i
faqes, numri i përgjithshëm i faqeve, koha etj. Në këtë ushtrim
do të njiheni me disa nga opsionet e këtyre aleteve, e ju pastaj
lirisht mund të gjurmoni edhe vetë.
Header and Footer
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtëKlikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
sfera

Ushtrimi 1: Formatimi i tekstitl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
4949
Selektimi dhe rregullimi i pamjes së tekstit
dhe lëvizja nëpër të
1. Zgjidheni secilin nga rreshtat e mëposhtëm dhe rregullojeni sipas përshkrimit
të tij:
i trashësuar
2. Kjo është fjalia origjinale:
Ky tekst është .(Bold)
Ky tekst është . (Italic)
Ky tekst është . (Underline)
Ky tekst është dhe i lakuar (Bold dhe Italic)
Ky tekst është (Sikethrough)
KY TEKST ËSHTË ME SHKRONJA TË MËDHA.
Formula kimike e ujit: H O (dyshi duhet të jetë me Subscript)
Formula e vogël matematikore: y=x (treshi duhet të jetë me Superscript)
Ky tekst është i dalluar.
.
Teksti është shkruar me le të jetë i trashë dhe i lakuar.
Përsëritja është nëna e diturisë!
Detyra juaj është që rreshtat e ardhshëm t'i gjeni gabimet e përmirësimeve që ta fitoni
fjalinë origjinale:
Përsëitja është nëan e dituisë!
Dituria është nëna e diturisë!
Përsëritja është baba i diturisë!
Përsëritja është nëna e diturisë, ndërsa babai nuk dihet!
Përsëritja e diturisë!
Mos harroni ta incizoni këtë ushtrim!!!
i lakuar
Ky tekst duhet të paraqitet me font Verdana dhe të jetë i lakuar.
i nënvizuar
i trashësuar
SHKRONJA TË MËDHA
i vizatuar
2
3
Ky tekst duhet të paraqitet me fontin Times New Roman dhe me madhësi 14.
Ky tekst duhet të paraqitet me font Arial dhe me madhësi 16.
Ky tekst është i ngjyrosur me ngjyrë të kuqe

Ushtrimi 5: Formatimi i paragrafëvel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
1. Grafika dhe disenji kompjuterik
2. Projektimi dhe animimet kompjuterike
3. Rrjetat kompjuterikë dhe Interneti
4. Multimedia në shërbim të edukimit (mësimi me
ndihmën e kompjuterit)
5. Kompozimi i muzikës me ndihmën e kompjuterit
në këtë pjesë do t’ju prezantohet një numër i madh i punimeve
të shpërblyera nga autorë të gjithë botës që kanë marrë pjesë
në garën e ndërmarrjes kanadeze Korel, në të cilin fondi
shpërblyes do të jetë 2 milionë dollarë.
në këtë pjesë të ligjërimit do të mund të shihni sesi projektohet
një shtëpi, hotel ose ndonjë objekt tjetër dhe si përpunohen
animimet kompjuterike.
në këtë pjesë të ligjëratës do të inkuadrohemi drejtpërdrejt në
Internet dhe do t'i vizitojmë disa vende interesante që gjenden në
pjesë të ndryshme të planetit. Do ta vizitojmë: Volt Dizni në
Amerikë, muzeun Luvër në Paris, klubin e adhuruesve të Madonës,
Majkëll Xheksonit, Sheron Stounit etj.
në këtë pjesë të ligjëratës do t'Ju prezantohen disa disqe
multimediale kompakt me të cilat shumë lehtë dhe në mënyrë
argëtuese do të mund të mësoni biologji, gjeografi, si dhe
shumë punë të tjera interesante.
kjo pjesë në fakt do të jetë një koncert i vogël në të cilin do t'i
dëgjoni disa kompozime tashmë të njohura e që janë bërë me
ndihmën e kompjuterit, por edhe disa që janë kompozuar te ne në
Aleksandri. Autori i këtij kompozimi është Andreja, i cili po sikur Ju
është nxënës.
5252

Moduli 4
Excel
Njohja me Excel-in
Adresimi
Puna në më shumë fletë
Funksionet
Grafikët
Shtypja
Listat
Kërkimi
Startimi i programit
Lëvizja nëpër listën punuese
Futja e të dhënave
Selektimi i qelive
Të shkruarit në përmbajtjen ekzistuese dhe fshirja e të dhënave
Funksioni AutoSurn
Inkuadrimi i formulave
Mbushja e serive të të dhënave komanda AutoFill
Formatimi i të dhënave
Vazhdim Ushtrim
Pastrimi i formatimit dhe incizimi i dokumentit
Plotësimi, fshirja dhe ndërrimi i madhësisë së radhëve dhe
kolonave
Adresimi relativ
Adresimi absolut
Adresimi i kombinuar
Përshtatja e pamjes së numrave
Përdorimi i formatit Currency Valuta
Përdorimi i formatit Percentage përqindja
Plotësimi dhe fshirja e fletave punuese
Riemërtimi dhe zhvendosja e fletëve punuese
Puna paralele në më shumë fletë punuese (Indigo)
Llogaritja e mesatares me funksionin Average
Llogaritja e vlerës minimale funksioni Min
Llogaritja e vlerës maksimale funksioni Max
Llogaritja e shumës së mbledhjeve të më shumë fletëve punuese
Përpunimi i grafikëve
Ndërrimi i llojit të grafikut
Ndërrimi i burimit të të dhënave për grafikun
Ndërrimi i elementeve të grafikut
Formatimi i hapësirës së grafikut
Formatimi i shkallës së këndit
Kopjimi i grafikut të përpunuar në fletë tjetër
Paraqitja Print Preview
Rregullimi i margjinave
Rregullimi i orientimit të faqeve
Shkallëzimi i fletës punuese
Krijimi i mbifaqeve dhe i nënfaqeve
Shtypja e fletoreve të punës dhe e fletëve punuese
Përdorimi i formatit Date
Sortimi i të dhënave nga lista
Shtimi i nënshumave në listë Subtotal
Filtrimi i listave
Gjetja e të dhënave
Zëvendësimi i të dhënave
• Njoftimi • Adresimi • Punë me më shumë linke • Funksionet • Grafikët • Shtypja • Listat • Kërkimi
5959

Të shkruarit në përmbajtjen
ekzistuese dhe fshirja e të dhënave
Funksioni AutoSum
Zgjidheni qelinë B11. Në atë qeli do të paraqitet rezultati i
formulës.
Klikoni në pullën të aleteve . -i
vetë e kupton se cilat qeli dëshironi t'i mblidhni dhe atë e
paraqet me vijë të ndërprerë të vetë qelive. Nëse nuk jeni të
kënaqur nga shuma, zgjidhni qelitë vlerat e të cilave
dëshironi t’i mblidhni duke e mbajtur të shtypur pullën e
majtë.
Shtypeni pullën që ashtu ta pranoni grupin e
zgjedhur.
Klikoni në qelinë B11 që ashtu ta aktivizoni. E shihni se në
vijën e formulave është paraqitur formula gjegjëse.
AutoSum Standard Excel
Enter

Ž

Klikoni në qelinë, në përmbajtjen e cilës dëshironi të futni
diçka tjetër, që ashtu ajo të bëhet aktive (për shembull, B3).
Shkruajeni të dhënën e saktë në qeli (për shembull, 25000
dhe shtypeni pullën ).
Shkruajeni edhe ndonjë tekst të fletës punuese (për
shembull, Agimi në qelinë A6) dhe aktivizojeni qelinë.
Shtypeni pullën që ta fshini të dhënën që sapo e
keni shkruar.
Për të fshirë grup më të madh të të dhënave, së pari
selektoni duke i përdorë pullat dhe e pastaj fshini
me pullën .
Enter
Delete
Ctrl Shift
Delete
Ž

Œ Œ

6262
Që të përshkruhet qelia, kjo do të thotë që përmbajtja e saj të
zëvendësohet me përmbajtje të re. Kjo është e dobishme kur
dëshironi të përmirësoni ndonjë gabim ose kur qelia përmban të
dhënë të gabuar. Përmbajtjen e qelisë mund ta ndërroni lehtë
duke e përdorur pullën . Fshirja është e dobishme kur do
të mendoni në lidhje me ndonjë të dhënë që tashmë e keni futur
në qeli.
Delete
Kur në fletën punuese dëshironi të tregoni një shumë të disa
vlerave, ato mund t'i llogaritni dhe t'i futni vetë. Megjithatë, nëse
më pas ndryshoni diçka, shuma do të jetë jo e saktë. -i
mund të përdor formulë dhe ashtu ta llogaritë shumën e
dëshiruar. Meqë formula i referohet qelisë e jo vlerës së saj,
-i vetë e azhuron shumën çdoherë kur ju do ta ndryshoni
vlerën e asaj qelie.
Excel
Excel
Œ

Del

Ž
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Jan Shkurt Mars
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Jan Shkurt Mars
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Gëzim
Jan Shkurt Mars
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Jan Shkurt Mars
Klikim i majtë

Ž
Enter

Œ
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Gëzim
Artan
Adnan
Fuad
Jan Shkurt Mars
Gjithsej:
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Gëzim
Artan
Adnan
Fuad
Jan Shkurt Mars
Gjithsej:
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Gëzim
Artan
Adnan
Fuad
Jan Shkurt Mars
Gjithsej:
Petriti
Blerimi
Gazmendi
Gëzim
Artan
Adnan
Fuad
Jan Shkurt Mars
Gjithsej:
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë

Pastrimi i formatimit dhe incizimi
i dokumentit
Plotësimi, fshirja dhe ndërrimi i ma-
dhësisë së radhëve dhe kolonave
Klikoni me pullën e djathtë në qelinë mbi të cilën dëshironi të
shtoni radhë ose kolonë dhe zgjidheni komandën .
Nga dialogu që hapet zgjidheni opsionin ose
, pra opsionin gjegjës.
Me pullën e djathtë të miut klikoni në emrin e radhës ose të
kolonës që dëshironi ta fshihni nga menyja dhe zgjidheni
komandën .
Përmbajtja e disa qelive del jashtë kornizave të tyre.
Pozicionojeni treguesin e kufirit ndërmjet emrave të
radhëve/kolonave dhe tërhiqeni duke e mbajtur të shtypur
pullën e majtë.
Nëse e shtypni dy herë kufirin ndërmjet emrave të radhëve,
gjerësia e radhëve do të rregullohet në mënyrë automatike
sipas tekstit më të gjatë në qeli.
Insert
Entire Row
Entire Colom
Delete

Ž
Selektojeni qelinë ose grupin e qelive, të cilave dëshironi
t'ua fshini formatimin.
Nga menyja zgjidheni komandat e pastaj
.
do ta fshijë tërë formatimin.
Ndonjëherë ekziston mundësia që të ktheheni një ose disa
hapa prapa duke e përdorur pullën (komandën
), ose duke klikuar në pullën .
Që ta ruani dokumentin, zgjidheni opsionin nga
menyja .
Zgjidheni fashikullin , në fushën
shtypeni emrin e dokumentit (për shembull,
ushtrimi i parë) dhe klikoni në pullën .
E shihni se emri i dokumentit do të paraqitet në vijën e
titullit ( ) të dritares programore.
Edit Clear
Formats
Excel-i
Ctrl+Z
Edit/Undo Undo
SaveAs
File
My Documents File
Name
OK
Title Bar

Œ
Œ
© Aleksandrija. Fotokopiraweto na ovoj materijal se kaznuva najstrogo spored zakonot!2001 Kompjuterski Centar
’

‘
Ž

’

‘
Ž
Œ
Œ

Ž
6565
Ndonjëherë ndodh që ta teproni me formatim dhe ashtu ta
ngarkoni dokumentin, me çka prishet ideja për t'u dalluar pjesët
e rëndësishme të dokumentit. Ekziston një mënyrë e thjeshtë se
si ta ktheni dokumentin në gjendje fillestare të para formatimit
dhe si të filloni rishtas. Nëse nuk jeni të kënaqur nga pamja,
ruajeni dokumentin në ndonjë fashikull të kompjuterit ose në
disketë.
Œ

Excel
Excel
-i ju mundëson që të shtoni radhë dhe kolona që ashtu të
siguroni vend për të dhënat plotësuese ose për formula, apo ta
rritni hapësirën ndërmjet radhëve dhe kolonave dhe ta
përmirësoni pamjen për t'u lexuar. Gjithashtu mund edhe t'i
fshini disa radhë dhe kolona të fletës punuese që të mënjanoni
hapësirën e zbrazët ose informatat e panevojshme.
Shpeshherë gjatë ndërrimit të formatit, të dhënat bëhen më të
gjera për t'u parë në një qeli. Problemin mund ta zgjidhni në disa
mënyra: “me dorë”, duke i tërhequr kufijtë e kolonave dhe
radhëve fqinjë në rendin e emrave të kolonave ose radhëve, ose
mund të bëni që -i në mënyrë automatike ta rregullojë
gjerësinë e qelisë sipas përmbajtjes së shkruar.

Buxhet
Harxhimet mujore
Të ardhura
Harxhime
Gjithsej
Fitimi
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Jan Shkurt Mars Gjithsej
Buxhet
Harxhimet mujore
Të ardhura
Harxhime
Gjithsej
Fitimi
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Buxhet
Harxhimet mujore
Të ardhura
Harxhime
Gjithsej
Fitimi
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i djathtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i djathtë
Klikim i majtë
Kliko dhe
tërhiqe
LëshojeLëshojeKliko dhe
tërhiqe
Buxhet
Harxhimet mujore
Të ardhura
Harxhime
Gjithsej
Fitimi
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Buxhet
Harxhimet mujore
Të ardhura
Harxhime
Gjithsej
Fitimi
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Klikim i djathtë
Harxhime
Gjithsej
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme Harxhime
Gjithsej
Telefoni
Qiraja
Rrogat
Të ndryshme
Klikim i majtë
Buxhet
Harxhimet mujore

Përdorimi i formatit Currency
(Valuta)
Përdorimi i formatit Percentage
(Përqindja)
Numrat decimal që paraqesin përqindje -i vetë mund t'i
shumëzojë me 100 dhe ta vë shenjën % në fund. Kjo bëhet me
klikim të thjeshtë në ikonën të aleteve
.
Excel
Percent Style
Formatting
Zgjidhni qelitë në të cilat dëshironi ta zbatoni formatin e
përqindjeve dhe klikoni në pullën të aleteve
.
Selektoni qelitë në të cilat dëshironi ta
zbatoni formatin për përqindje dhe zgjidheni komandën
.
Nga lista e kategorive zgjidhni , ndërsa në
fushën shtypni 0. Klikoni në pullën .
Rezultati është identik me atë të hapit të parë.
Numrin e vendeve decimale dhe në paraqitjen me përqindje
të numrave mund ta ndërroni me ndihmën e pullave
dhe të aleteve .
Selektoni qelitë F1, G1 dhe H1 dhe klikoni në pullën
të aleteve .
E shihni se të tria qelitë bashkohen në një në të cilën titulli i
Përfaqësimi me përqindje është i barazuar në qendër.
Percent Style
Formatting
Mënyra e dytë:
Format/Cells/Number
Percentage
Decimal Places OK
Increase Decrease Decimal Formatting
Merge
and Center Formatting

Ž
Ž

Œ
Œ

Œ

Ž

Œ
Ž
‘
Lev klik

6868
Kur numrat në qeli paraqesin valuta, -i me ndihmën e
komandës ju jep mundësi për të zgjedhur shenjën e
valutës ($, €, £). Shenjën që e fitoni duke e përdorur ikonën
të aleteve është marrë nga rregullimi
për në nga .
Excel
Currency
Currency Formatting
Currency Regional Settings Control Panel
Selektoni qelitë që përmbajnë shumë të ndonjë valute dhe
klikoni në pullën të aleteve .
Nëse në qeli paraqiten shenjat ######, kjo do të thotë se
qelia nuk ka vend të mjaftueshëm për paraqitjen e të
dhënave.
Që ta ndryshoni gjerësinë e të tria kolonave, selektoni të
tria duke i klikuar dhe duke bërë një tërheqje mbi emrat e
tyre e pastaj duke i tërhequr nga cilado anë e vijave
kufitare, që ashtu ta përcaktoni gjerësinë e dëshiruar.
Meqë valuta që -i e nënkupton (Den.), nuk është ajo
që na duhet neve (€), ne e përdorim komandën
.
Nga lista e kategorive zgjidheni funksionin e
pastaj nga e lista e simboleve zgjidheni valutën që ju duhet.
Për rregullimet rajonale (pamja e datës, valuta etj.) shikoni
kartelat dhe në
nga .
Currency Formatting
Excel
Format/Cells/Number
Currency
OK
Date, Time, Currency Number
Regional Settings Control Panel
‘
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Përfaqësimi në përqindje
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Besa
Agimi
Agroni
Gjithsej
Gjithsej €
Klikim i majtë
Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë Klikim i majtë
Klikim i majtë
Jan Shkurt
Jan Shkurt
Jan Shkurt Mars
Jan Shkurt Mars
Jan Shkurt Mars
Jan Shkurt Mars
Jan Shkurt Mars
Jan Shkurt Mars

Ushtrimi 3: Pasqyra sipas kuartalëve Ushtrimi 4: Buxheti shtëpiak
8383
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

Ushtrimi 5: Formular për llogaritjen e suksesit të nxënësit
8484
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Ushtrimi 6: Formular për llogaritjen e suksesit të paralelesl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
I shkëlqyeshëm
irë
Mirë
Mjaftueshëm
Pamjaftueshëm
Sh. M
I panotuar
Numriinxënësve
Suksesi mesatar

Ìîduli 5
PowerPoint
Pas mbarimit të këtij moduli, do t'i përvetësoni këto dituri:
Puna me prezantim
Shtypja e prezantimit
Puna me tekst
Shabllonet
Puna me objektet
Animimi i prezantimit
Startimi i i programit PowerPoint
Inkuadrimi i tekstit
Formatimi i tekstit
Shtimi i një slajdi të ri
Ndërrimi i pamjes së slajdit
Ndërrimi i pamjes
Ndërrimi i renditjes së slajdeve
Futja e një slajdi ndërmjet slajdeve të tjera
Incizimi i prezantimit
Hapja e prezantimit
Shtimi i mbifaqes (header) dhe nënfaqes (footer)
Përgatitja për shtyp
Shtypja
Manipulimi me objektet
Shtimi i tekstit
Barazimi i hapësirës mes rreshtave
Gjetja dhe zëvendësimi i gabimeve
Përdorimi i shablloneve
Slajdet master
Formatimi i numërimeve
Incizimi i prezantimit si shabllon
Zgjedhja e skemës së ngjyrave
Ndërrimi i ngjyrave
Krijimi i skemës së ngjyrave
Shtimi i prapavijës
Vizatimi i objekteve
Ndërrimi i pamjes së objektit
Zhvendosja e objektit dhe
Futja e fotografive Clip Art
Futja e tabelave
Futja e grafikëve
Vendosja e tranzicionit në slajd
Animimi i objekteve në slajde
Prezantimi automatik
Incizimi i prezantimit
Windows Word Excel PowerPoint
Përpunimi Puna me prezantimet Shtypja Puna me tekst Shabllonet Puna me objektet Animimi
Hyrje Zbatimi
8585

Shtimi i një slajdi të ri
Që ta shtoni një slajd, nga menyja duhet të zgjidhni
... ose ta përdorni shkurtesën . Kështu përsëri
paraqitet dritarja e dialogut në të cilin e zgjidhni pamjen e slajdit,
varësisht nga ajo se çfarë informate duhet të paraqitni në slajdin
e ri.
Insert New
Slide Ctrl+M
Ndërrimi i pamjes së slajdit
Shpesh ndodhë që të zgjedhni slajd me një pamje, por më vonë,
gjatë përgatitjes së prezantimit të dëshironi ta ndërroni pamjen
e slajdit. Këtë mund ta bëni nëse në menynë zgjidhni
. Kështu përsëri paraqitet dritarja për zgjedhjen e
pamjes së slajdit. Zgjidheni pamjen e re të slajdit dhe shtypeni
pullën . Slajdin që e keni selektuar merr pamje të re.
Format
Slide layout
OK
Nga menyja zgjidhni ide...ose .
Zgjidheni pamjen e slajdit që i përgjigjet më shumë tipit të
informatës që dëshironi ta paraqitni.
Shtypeni pullën OK që këtë ta konfirmoni.
Insert New Sl Ctrl+M
Zjidheni slajdin që dëshironi t'ia ndërroni pamjen.
Nga menyja zgjidhni
Zgjidheni pamjen e re të slajdit.
Shtypeni pullën që këtë ta konfirmoni.
Format Slide Layout.
Apply
Ž

Œ
Œ

Ž
Ž

Œ

Œ

Ž

8888
Hyrje Zbatimi
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë

Manipulimi me objektetl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Shtimi i tekstit
Ju edhe mund të shtoni tekst në ndonjërën nga kornizat e
ekzistuese me tekst. Shtypeni pullën e majtë të miut derisa
kursori është mbi kornizën me tekst dhe kur është me pamjen e
a.q. . Shënojeni tekstin. Tekste plotësuese mund të
shtoni edhe nëse në aletet e zgjedhni aletin
Tani duhet ta vëmë kornizën e re me tekst në slajd në vendin ku
dëshirojmë ta shënojmë tekstin. Shtypeni pullën e majtë të miut
në hapësirë të zbrazët të slajdit dhe pasi ta vendosni kornizën,
shënoni tekst në të.
I-beam
Drawing Text Box.
Vendojeni kursorin në pjesën e brendshme të kornizës me
tekst derisa të paraqitet i a.q. kursor .
Shtypeni pullën e majtë të miut dhe tërhiqeni që ta
selektoni tekstin.
Vëreni miun mbi këndin e kornizës me tekst dhe shtypeni
pullën e majtë që ta selektoni kornizën.
Duke e mbajtur pullën e shtypur, lëvizeni miun që ta
vendosni kornizën me tekst.
Vëreni miun mbi njërin nga katrorët e bardhë të cilët
paraqiten në këndin e kornizës, shtypeni dhe tërhiqeni
brenda ose jashtë që ta zvogëloni ose ta zmadhoni kornizën
Zhvendoseni miun jashtë kornizës me tekst, diku në
sipërfaqe të zbrazët dhe shtypeni pullën e majtë. Kornizës i
hiqet selektimi.
I-beam
Shtypeni pullën e majtë të miut duke e mbajtur kursorin mbi
kornizën me tekst.
Shënojeni tekstin.
Zgjidhni nga aletet
Shtypeni pullën e majtë të miut aty ku dëshironi ta vendosni
kornizën e re me tekst.
Shënojeni tekstin.
Text Box Drawing.
Œ

Ž

‘

Œ

Ž

9393
Kur shënoni tekst në PowerPoint, ai vendohet kë kornizë me
madhësinë dhe pamjen e së cilës do të mund të manipulohet.
Kur të arrini me kursor deri te teksti i cili është i shënuar në
kornizë, kursori i shigjetës ndryshohet me të a.q. kursor
. Me ndihmën e këtij kursori mund ta selektojmë tekstin.
Kur ta vëmë kursorin mbi kornizë, ai ndryshohet në kursor për
selektim. Me këtë kursor mund ta selektojmë kornizën me tekst
dhe ta zhvendosim në vend tjetër.
Kur është e selektuar, në kornizën me tekst paraqiten tetë
katrorë të bardhë. Kur ta vendosim kursorin mbi ndonjërin nga
këta katrorë, me zbatimin e teknikës (drag and drop) mund ta
ndryshojmë madhësinë e kornizës me tekst. Që t'ia hiqni
kornizës selektimin, mjafton vetëm të klikoni jashtë kornizës me
tekst, në hapësirën e zbrazët.
I-
beam
Hyrje Zbatimi
Œ

Çka mund të bëni në
PowerPoint?
Mund të shtoni slajde
Mund të animoni slajde
Mund ta animoni tranzicionin e slajdeve
Mund të shtoni tingull ose fotografi

Ž
Œ

Kliko dhe
tërhiqe
Lëshoje
Ž

Lëshoje
Kliko dhe
tërhiqe

‘
Lëshoje Kliko dhe
tërhiqe

Krijimi i skemës së ngjyravel l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Shtimi i prapavijësl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Me pullën e djathtë të miut shtypeni slajdin dhe zgjidhni
Nga kartela zgjidheni ndonjë ngjyrë që dëshironi
ta ndryshoni.
Zgjidhni
Zgjidheni ngjyrën e re nga paletat ose
Shtypni që ta pranoni ngjyrën e re.
Shtypeni që ta shtoni skemën
e re të ngjyrave në listë.
Shtypni që ta aplikoni skemën e re të ngjyrave.
Shtypeni që ta fshini.
Slide Color Scheme.
Custom
Change Color.
Standard Custom.
OK
Add As Standard Scheme
Apply
Delete Scheme
Nga menyja zgjidhni
Zgjidheni ndonjë ngjyrë që ta plotësoni prapavijën me të.
Zgjidhni që ta zgjidhni ndonjë ngjyrë që nuk
është në paletë.
Zgjidhni ... që të aplikoni ndonjë përzierje të
ngjyrave, teksturë ose fotografi...
Format Background.
More Colors
Fill Effects
‘

Ž

’
Œ
Œ

Ž

‘
’

Œ
Ž

Ž

9898
Shtypeni slajdin me pullën e djathtë të miut dhe zgjidhni
. Nga kartela zgjidheni ndonjë ngjyrë
dhe shtypeni pullën . Nga paletat ose
zgjidheni ngjyrën. Shtypni që ta pranoni ngjyrën.
Shtypeni që ta shtoni skemën e re
të ngjyrave në listë. Që ta aplikoni skemën e re të ngjyrave,
shtypni . Që ta fshini, zgjidhni .
Slide
Color Scheme Custom
Change Color Standard
Custom OK
Add As Standard Scheme
Apply Delete Scheme
Nëse doni, mund të krijoni edhe prapavijë që do të jetë
njëngjyrëshe, derdhje e disa ngjyrave ose ndonjë larë tjetër, por
gjithashtu mund të shtoni edhe ndonjë fotografi si prapavijë.
Nga menyja zgjidhni . Nga lista rënëse
zgjidheni ndonjë ngjyrë nga ngjyrat e dhëna si
ngjyrë të prapavijës. Nëse dëshironi më shumë ngjyra, zgjidhni
... Nëse dëshironi ta aplikoni ndonjë përzierje të
ngjyrave, teksturë ose fotografi si prapavijë të slajdit, zgjidhni
...
Format Background
Background Fill
More Colors
Fill Effects
Hyrje Zbatimi
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Klikim i majtë
Œ

105105
Ushtrimi 2: Sistemi kompjuterikl l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
SISTEMI KOMPJUTERIK
qershor 2005
HARDUERI PROCESORI
HARDUERIMEMORIA E JASHTME
KOMPJUTERI
SOFTUERIHARDUERI
Njësia qendrore
Njësitë hyrëse
Njësitë dalëse
Njësitë hyrëse-dalëse
(shtëpiza, pllaka amë, procesori, memoria)
(tastiera, miu, mikrofoni)
(ekrani, shtypësi, zmadhuesi)
Procesori është çipi
kryesor i secilit
kompjuter dhe sipas
tij shpesh e quajmë
edhe tërë
kompjuterin.
Njësia e disketës floppy disk
Hard disk
Përpunoi
Emri dhe mbiemri

Ìî uli 6d
Zbatimi
• Zbatimi i teknologjisë informatike në realizimin e planit dhe programit mësimor
i teknologjisë informatike në realizimin e planit
dhe programit mësimor
Hyrje Zbatimi
Teknologjia informatike dhe mësimi
Zbatimi i teknologjisë në klasë
Përdorimi i multimedias
Shembuj të përdorimit praktik të asaj që është mësuar
Çka më tej?
Përfundim
Klasa me një kompjuter
Klasa me dy kompjuterë
Klasa me më shumë se dy kompjuterë
Kabineti për kompjuterë
Laboratori mobil pa tel
Për çka mund ta përdorni programin Word?
Për çka mund ta përdorni programin Excel?
Për çka mund ta përdorni programin PowerPoint?

Në kapitujt e mëparshëm mësuat se çka janë kompjuterët dhe si
të shkruani, të rregulloni dhe të shtypni ndonjë tekst me
ndihmën e tyre, si të bëni llogari të caktuara matematikores dhe
si ta përgatitni prezantimin tuaj. Gjithashtu, ju patët mundësi ta
shihni edhe ndikimin e teknologjisë mbi jetën e përditshme të
njerëzve. Sot kompjuterët janë pjesë përbërëse e jetës sonë dhe
u ndihmojnë njerëzve në kryerjen e aktiviteteve të përditshme
duke e rritur kështu efikasitetin dhe efektivitetin. Për arsimtarët,
mes tjerash, kompjuterët janë mjete të fuqishme për
implementimin e strategjive të reja të përkryera në procesin e
përcjelljes së diturisë.
Në këtë kapitull të fundit do të shihni se si mund dhe si duhet të
zbatohet kjo teknologji në praktikë.
është kombinim i
teknologjisë (harduer+softver) së bashku në një temë të caktuar
ose lëndë si pjesë e një plani dhe programi mësimor me qëllim që
të rritet cilësia e procesit të mësimit. Që të arrihet sukses në
procesin e këtij integrimi, duhet të manipulohet bukur mirë me
këtë teknologji. Stërvitja e përgjithshme formale dhe ushtrimet
praktike janë imperativ për zbatimin e suksesshëm praktik të
teknologjisë në mësim.
Kur është fjala për teknologjinë në mësim, duhet të mbahet
llogari për një gjë shumë të rëndësishme - plani dhe programi
mësimor nuk duhet të varet nga teknologjia. Thënë më saktë,
teknologjia e zgjedhur duhet të varet nga plani dhe programi
mësimor (ose për shembull, nga tema e zgjedhur). D.m.th
arsimtarët duhet të kujdesen që në mënyrë sa më të qëlluar ta
përdorin teknologjinë që ajo të jetë në funksion të realizimit të
qëllimeve të programit mësimor.
Arsimtari duhet me vëmendje ta planifikojë përdorimin dhe
integrimin e teknologjisë në mësim. Shpeshherë ky aktivitet
merr kohë. Për fat të mirë, të njëjtën punë çdo ditë e bëjnë edhe
shumë arsimtarë të cilët në mënyrë jovetjake e këmbejnë
përvojën e tyre me kolegët e tyre. Në internet ekzistojnë më
shume veb-faqe dhe forume në të cilat arsimtarët i shkëmbejnë
idetë, përvojat dhe planet e tyre për mbajtjen e orës, gjë që
paraqet mënyrë të mirë për përgatitjen e një ore interesante.
Njëra nga punët më të rëndësishme të kësaj faze është se kush
duhet të vendosë se cila teknologji është më e qëlluar për
përdorim dhe ku është vendi më i qëlluar për përdorimin e tyre
me qëllim të realizimit të qëllimeve mësimore.
Integrimi i teknologjisë në mësim
Teknologjia informatike dhe mësimil l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
108108
Zbatimi i teknologjisë në klasël l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l
Punë tjetër e rëndësishme është përgatitja e klasës. Mënyra se si
do të integrohet teknologjia në mësim më së shumti varet nga
ajo se sa kompjuterë i ka shkolla në disponim, gjegjësisht sa
kompjuterë ka në klasë. Pavarësisht nga ajo se a ka shkolla 1, 2
ose 30 kompjuterë, duhet të planifikohet hollësisht si dhe kur do
të përdoren.
Në klasat me nga një kompjuter, arsimtarët duhet të planifikojnë
mirë se si ta arrijnë efektin maksimal me pajisjen të cilën e
disponojnë. Në raste të këtilla, ai kompjuter më së miri mund të
përdoret për qëllime prezantuese. Më mirë bëhet nëse është e
mundur që ai kompjuter të lidhet me televizor më të madh.
Lidhja e kompjuterit me televizor bëhet me ndihmën e një lloji të
posaçëm të kartelave të cilat nuk janë tepër të shtrenjta (në
kompjuterët më të rinj ato janë pjesë standarde, d.m.th nuk ka
nevojë asgjë të blihet veçmas). Variant tjetër është shfrytëzimi i
video-projektorit. Video-projektori ka pjesë lidhëse standarde
me të cilat bëhet lidhja e kompjuterit dhe e cila mundëson
paraqitje të formatit më të madh të fotografisë (në mur ose në
pëlhurë projektuese).
Klasa me 1 kompjuter
Klasa me 2 kompjuterë
Ashtu si në rastin e mëparshëm, ashtu edhe këtu, arsimtarët
duhet të zhvillojnë strategji se si do ta bëjnë shfrytëzimin e tyre.
Njëri nga skenarët e mundur është që njëri kompjuter të
përdoret për kërkim të informatave në internet, për pranim dhe
dërgim të postës elektronike, si dhe për përpunim të
prezantimeve, ndërsa kompjuterin tjetër duhet ta përdorin
nxënësit për shënime dhe përgatitje të detyrave të ndryshme.
• Zbatimi i teknologjisë informatike në realizimin e planit dhe programit mësimor
Hyrje Zbatimi

Programet aplikative

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Programet aplikative

Similar to Programet aplikative (20)

More from Xhendris Ismaili

More from Xhendris Ismaili (20)

Programet aplikative