4. 4
• Örneğin; yakıtı biten bir
araba çalışmaz. Canlılar
da beslenemediklerinde
yaşayamazlar.
Canlılar Neden Beslenir?
5. 5
• Sinek kuşu bir günde kendi
ağırlıklarının yarısından fazla
yiyecek tüketir. Buna rağmen
çok büyüyemezler. O halde
canlılar, yalnız büyümek için
beslenmezler.
Sinek Kuşu
Canlılar Neden Beslenir?
6. 6
Beslenme Nedir?
• İnsanın büyümesi ve gelişmesi
(anne karnında ve daha sonra)
sağlıklı üretken olarak yaşamını
sürdürmesi için gerekli olan
besinlerin alınmasıdır.
7. 7
Beslenme Nedir?
( devam )
• Sağlıklı büyüme,
gelişme ve özellikle
zeka gelişimi için
yeterli ve dengeli
beslenme şarttır.
8. 8
Beslenme Nedir?
( devam )
• Beslenme dokuların
yenilenmesini ve
bağışıklık sisteminin
sağlıklı olarak çalışmasını
sağlar.
9. 9
İçeriklerine göre
besinler 6 gruba ayrılır:
1. Karbonhidratlar
2. Proteinler
3. Yağlar
4. Vitaminler
5. Mineraller
6. Su
10. 10
1. Karbonhidratlar
• Vücudumuzun asıl enerji
kaynağıdır.
• Vücuda enerji veren besin
öğelerinden biridir.
• Vücudun harcadığı enerjinin
büyük bir bölümünü
sağlarlar.
11. 11
Karbonhidratlar
( devam)
• Beyin dokusu enerji
için genellikle
karbonhidratları
kullanır.
• Ağır fiziksel hareketler
için karbonhidratların
daha elverişli enerji
kaynağı olduğu
bilinmektedir.
12. 12
Karbonhidratlar
( devam)
• Proteinlerin enerji olarak
kullanılmasını önleyerek
proteine olan gereksinimi
azaltırlar.
• Normal olarak günlük alınan
enerjinin % 50-60'i
karbonhidratlardan
gelmelidir.
14. 14
2 . Proteinler
• Proteinler vücudumuzda yapıcı
ve onarıcı olarak görev yapar.
• Proteinler kas ve diğer yumuşak
dokular ile enzimlerin temel
yapıtaşlarıdır.
• Proteinler enerji sağlamaktadır
fakat bu onların temel görevi
değildir.
15. 15
Proteinler
( devam )
• Büyüme ve gelişme,
doku yapımı ve
onarımı ,
enfeksiyonlara karşı
savaşan bağışıklık
hücrelerinin oluşumu,
hormonların yapımı
en başlıca
görevleridir.
17. 17
3 . Yağlar
• Vücudumuz gereksinim duyduğu
enerjiyi ilk önce karbonhidratlardan
sağlar. Ama fazla enerji gerektiren
işler yaptığımızda karbonhidratlardan
aldığımız enerji yetersiz kalır. Uzun
süre aç kaldığımızda da enerjimiz
azalır. Bu gibi durumlarda gereksinim
duyulan enerji yağlardan sağlanır.
18. 18
Yağlar
• Suda çözünmeyen, en çok
enerji veren besin öğesidir.
• Deri altı yağ tabakası vücut
ısısının kaybını önler.
• Yağ, organları çevreleyerek
dış etkenlerden korur, midenin
boşalmasını geciktirir.
19. 19
Yağlar bitki ve hayvanlardan elde edilir.
• Zeytin
• Ayçiçeği
• Yer fıstığı
• Susam
• Soya bitkileri
• Badem
• Kabak
çekirdeği
• Fındık
• Mısır
• Ceviz
Bu besinler bol miktarda yağ içerir.
20. 20
Yağ bakımından zengin hayvanlar besinler:
• Balık
• Süt
• Tereyağ
• Kaymak
• Et ve et ürünleri
21. 21
4 . Vitaminler
• Vitaminlerin büyüme ve
sağlıklı nesillerin
oluşmasına , sinir ve sindirim
sistemlerinin normal
çalışması , besin öğelerinin
elverişli kullanılması ve vücut
direncine yardım gibi
görevleri vardır.
22. 22
Vitaminler
( devam )
• Vitaminlerin yetersiz
alınımında vücut
çalışmasında bozukluk ortaya
çıkar.
• Vitaminler vücudumuzda
düzenleyici olarak görev
yapar.
23. 23
Vitaminler yağda ve suda
eriyenler olarak iki gruba ayrılır:
YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER
A, D, E ve K vitaminleridir .
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
B grubu vitaminler ile C
vitaminidir .
24. 24
Vitaminler
( devam )
• B grubu ve C vitaminleri suda
eriyen vitaminler olduğundan,
vücudun ihtiyacından fazla alınması
durumunda idrar yoluyla atılırlar.
• Yağda eriyen vitaminler A, D, E,
K'dir. Vücuda fazla alındığında,
vücutta depo edilerek zararlı etki
gösterebilirler.
25. 25
A vitamini
• Enfeksiyonlara karşı direnci
arttırır normal büyüme, üreme,
kemik ve diş gelişimi, görme
için gereklidir. Cildin tırnakların
ve saçların sağlıklı kalmasını
sağlar. Diş ve dişetleri için
büyük önem taşır .
26. 26
A vitamininin bulunduğu
besinler:
• Yumurta
• Süt
• Buğday
• Mantar
• Baklagiller
• Taze fasulye
• Domates
• Kereviz
• Havuç
• Avokado
• Fıstık
• Ceviz
27. 27
B vitaminleri
• B vitaminin bulunduğu
besinlerden belirli miktarda
yenmelidir.
29. 29
C vitamini
• Vücudumuz C vitaminini üretemez
bitkiler ve bazı hayvanlar bu vitamini
üretebilmektedir.
• Besinlerle alınan vitamin 2 saat
içersinde kullanılır, 4 saat sonunda
kandan uzaklaşır.
• Yaraların iyileşmesini, damarların
sağlıklı olamalarını sağlar.
30. 30
• Vücudun savunma sistemini
artırıcı etkisi vardır.
• C vitamini eksikliğinde diş eti
kanamaları ve çekilmeleri
olur.
31. 31
C vitamininin bulunduğu
besinler:
• Turunçgiller
• Domates
• Çilek
• Maydanoz
• Lahana
• Patates
• Kuşburnu
• Böğürtlen
• Koyu yeşil yapraklı
sebzeler
32. 32
D Vitamini
• İnce bağırsaklardan
kalsiyumun emilmesine
yardımcı olur, kalsiyumun
kemiklerde ve dişlerde
tutulmasını sağlar .
33. 33
D vitaminlerinin bulunduğu
besinler:
• Süt
• Yumurta
• Balık
• Balık yağı
• Tereyağ
• Sebzeler
• Peynir
• Güneş (D vitaminin ortaya
çıkabilmesi için güneşe ihtiyacı
var)
34. 34
E vitamini
• Yaşlı kişilerde bağışıklık sistemini
güçlendirir. Hücrelerin daha uzun
yaşamasını ve yenilenmesini
sağlar .
35. 35
E vitaminlerinin bulunduğu
besinler:
• Kereviz
• Maydanoz
• Ispanak
• Lahana
• Mısır yağı
• Mısır
• Yulaf
• Buğday
• Tohumlu besinler
• Soya fasülyesi yağı
• Arı sütü
• Ceviz
• Marul
• Tere
36. 36
K vitamini
• Karaciğere gelen Kvitamini
burada üretilen bazı pıhtılaşma
faktörlerinin yapımında rol alır.
Kvitamini takviyesi yanlızca
kanamalı hastalarda verilir.
37. 37
K vitamininin bulunduğu
besinler:
• Ispanak
• Kabak
• Marul
• Yeşil domates
• Yeşil biber
• İnek sütü
• Peynir
• Tereyağı
• Yumurta
• Kırmızı et
• Pirinç
• Karaciğer
• Mısır
• Muz
• Şeftali
• Çilek
38. 38
Vitaminler
( devam )
Vitamin Adı Önlediği Aksaklık
A vitamini Gece körlüğü
D vitamini Raşitizm (Kemiklerde bozukluk)
E vitamini Kısırlık ve üreme bozukluğu
K vitamini Kanın pıhtılaşması
B vitamini Beri beri ,kansızlık
C vitamini Skorbüt (diş etinde kanama)
39. 39
Vitaminler Bulundukları Besinler Vücuttaki Fonksiyonları
A vitamini Balık yağı yumurta sarısı, süt, peynir
karaciğer yeşil sebzelerde
bulunur.
Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücudu
enfeksiyonlara karşı korur.Gece
körlüğünü önler
D vitamini Balık yağı, karaciğer yumurtada
bulunur.
Vücuttaki Ca, P dengesini sağlar.
Kemiklerin gelişmesini
sağlar.Çocuklarda Ultraviyole
ışınların Etkisiyle deride
üretilir. Raşitizmi önler
E vitamini Yeşil sebze, karaciğer et ve bitkisel
yağlarda
bulunur.
Üreme organlarının gelişmesini sağlar ve
kısırlığı önler.
K vitamini Yeşil sebzeler karaciğer ve yumurtada
bulunur.
Eksikliğinde kanın pıhtılaşması
gecikir.Kalın bağırsaktaki Bakterileri
tarafından sentezlenir.
B vitamini Tahılların kabuklarına, et, süt,
karaciğer ve yeşil
sebzelerde bulunur.
Karbonhidrat, yağ ve proteinlerin vücut
içinde kullanılmasında katalizör
olarak görev yapar.Kansızlığı önler.
C vitamini Yeşil sebze ve meyvelerde bulunur. Bağ dokusunun oluşması için gereklidir.
Skorbit hastalığını önler. Vücudu
enfeksiyonlara karşı korur.
40. 40
5 . Su
• Vücudumuzun yaklaşık %70’ i
sudur.
• Su vücudumuzda düzenleyici
olarak görev yapar.
• Canlıların yaşamsal
faaliyetlerini sürdürebilmesinde
suyun büyük önemi vardır.
41. 41
Su
( devam )
• Vücuda enerji vermediği, içinde
bazı mineraller dışında besin öğesi
bulunmadığı halde, su içmeden 3
gün kadar yaşayabiliriz.
• Yeterince su içilmediği zaman
kalsiyum gibi bazı mineraller
böbreklerde çökerek böbrek taşına
neden olabilir.
42. 42
Su
• Su, yediğimiz gıdalardaki besin
öğelerinin çözünüp sindirilmesi
ve emilmesi, vücut sıcaklığının
ayarlanması ve vücuttan atık
maddelerin uzaklaştırılmasını
sağlar.
• Sağlık açısından yetişkin bir
insanın günde 8-10 bardak su
içmesi gereklidir.
43. 43
Canlılar İçin Suyun
Önemi
• Çok iyi bir çözücüdür.
• Besin maddelerini taşır.
• Metabolizma olaylarını
hızlandırır.
• Vücut ısısının fazlası dışarıya
suyla atılır.
• Besinlerin sindirimi suyla
yapılır.
44. 44
6. Mineraller
• Vücudumuzda düzenleyici olarak
görev yaparlar.
• Mineralleri yediğimiz yiyecek ve
içeceklerden alırız.
• Bütün minerallerin vücutta farklı
etkileri olmasına karşın, genel
olarak kemik gelişimi, büyüme,
kas kasılması, kan yapımı, sinir
iletimi ve su dengesinin
sağlanması gibi önemli görevler
üstlenirler.
45. 45
Mineraller
( devam )
Besin Çeşitleri Öncelikli Görevleri
Karbonhidratlar Enerji Verici
Proteinler Yapıcı ve Onarıcı
Yağlar Enerji Verici
Vitaminler Düzenleyici
Su ve Mineraller Düzenleyici
