1. ÇOCUKLARDA BESLENME
İnt.Dr.İbrahim Dinçer
Int.Dr.Emre Akçil

2. BESLENME
Temel amacı
1. Büyümeyi sağlamak
2. Eksikliğinde oluşacak bozuklukları
önlemek
1. Akut ve kronik hastalığın önlenmesi
2. Fiziksel ve zihinsel potansiyelin gelişmesi
3. Stres durumları için rezerv

3. BESLENME
Bireysel beslenme gereksinimi
Genetik
Metabolik farklılıklarla değişir
Büyüme hızı
Enerji metabolizması yaşa göre değişir
Makrobesleyiciler (protein, karbonhidrat, yağ, su) ve
Mikrobesleyiciler’ e (vitaminler, mineraller, eser
elementler) duyulan İhtiyaç yaşa göre farklılık gösterir

4. Enerji Gereksinimi
Isı birimi kilokalori (kcal)
1 kg suyun sıcaklığını 14.50
C’den 15,50
C’a çıkaran ısı miktarı
Süt çocuğunda alınan enerjinin
%50’si BM ’ya
%25’i fiziksel aktiviteye
%12’si büyümeye harcanır
%8’i dışkı yoluyla atılır (emilmeyen yağlar)
%5’i besinlerin ısı etkisi için harcanır
Besinlerin sindirimi sonucu bazal metabolizmada
saptanan artış besinlerin ısı etkisi olarak bilinir.

5. Enerji Gereksinimi
Süt çocuğunda metabolik aktivite yüksek
Enerji gereksinimi erişkinin üç katı (kilo
başına)
Ketozis ve/veva hipogliseminin önlenmesi
için yeterli ( 5 gr/kg/gün ) karbonhidrat ve
0.5- 1 gr/kg/gün linoleik asidi sağlayacak
yağ ihtiyacı olacaktır.

6. Enerji ihtiyacı
0- 6 ay 120 - 115 kcal/kg
6-12 ay 110 - 105 kcal/kg
1- 3 yaş 100 kcal/kg
1 gr protein 4 kcal
1 gr KH 4 kcal
1 gr kısa zincirli yağ 5.3 kcal
1 gr orta zincirli 8.3 kcal
1 gr uzun zincirli 9 kcal verir
Enerji Gereksinimi

7. Süt çocuğunda
%9-15’i proteinlerden
%45-50’si karbonhidrat
%35-45’i yağlardan sağlanır
Daha büyük çocukta
%10-15’i proteinlerden
%50-60’ı karbonhidratatn
%30’u yağlardan sağlanır
Enerji Gereksinimi

8. Enerji ihtiyacının kolay hesabı
İlk 10 kg için her kg başına 100 kcal
10-20 kg için her kg başına 50 kcal
>20 kg için her kg başına 20 kcal

9. Karbonhidrat Gereksinimi
Karbonhidratlar karaciğer ve kasta glikojen
olarak depolanır.
Süt çocuğunun glikojen deposu azdır.
Diyetteki karbonhidratlar
Monosakkaridler (glukoz, fruktoz, galaktoz)
Disakkaridler (laktoz, sükroz, maltoz, izomaltoz)
Polisakkaridler (nişasta, dekstrinler)
Günlük kalorinin % 45 -50’si karbonhidratlardan
sağlanmalıdır.

10. Yağ Gereksinimi
Enerji kaynağı (günlük kalorinin %35’-45 i
yağlardan sağlanmalı)
Hücre membranlarında
Taşıyıcı (A,D,E,K vit.)
Doğal yağlar
Trigliseridler (%98)
Serbest yağ asitleri, kolesterol, mono ve
digliseridler, fosfolipidler (%2)

11. Doğal yağlar doymuş ve doymamış
uzun zincirli yağ asitlerini içerir.
Uzun zincirli yağlar
Miçeller-şilomikron oluşumu-lenfatik
sistem-venöz sistem yolu ile emilir.
Kısa ve orta zincirli yağlar
Doğrudan barsak venleri ve portal
sisteme geçerler
Yağ Gereksinimi

12. LC-PUFA
Süt çocuğunun uzun zincirli çoklu
doymamış yağ asitlerine ( LC-PUFA )
gereksinimi vardır. Bunlar:
Araşidonik asit ( 20: 4w 6 )
Dokasohekzoenoik asit (22: 6w 3 )

13. Linoleik asit (Ω6) Araşidonik asit (AA)
Prostoglandinler
Lökotrienler
Linolenik asit (Ω3) Dokozahekzanoik asit
Eikozapentaenoik asit
Esansiyel Yağ Asitleri

14. Esansiyel Yağ Asitleri
Linoleik asit, omega-6
Linolenik asit, omega-3
Vücutta sentezlenemezler
Dışarıdan alınmaları zorunlu
İçerdikleri çift bağa göre numaralanıyor
‘Omega’ terimi ise en uzak pozisyondaki karbon
atomunu (ilk çift bağı) ifade ediyor.

15. Fetüs ve süt çocuğunda önemi
AA üretiminin düzenlenmesi
Sinir dokusu ve iletimi, eritrosit membranlarında
Retina ve beyin gelişmesi üzerine etkilidir.
Besinlerle alınan omega-6 / omega-3 oranı 4-6/1
olmalıdır.
Erişkin için önemi
Ω6 LDL kolesterolü düşürmede
Ω3 trigliserid düzeyini düşürmede rol oynar
Esansiyel Yağ Asitleri

16. Protein Gereksinimi
Günlük kalorinini %10-15’i proteinlerden
sağlanmalıdır.
İlk 6 ayda 2.2 –1.85 gr/kg/gün o
6-12 ay 1.6 –1.4 gr/kg/gün
Proteinler aminoasitlerden (aa) oluşur
24 aa tanımlanmıştır.

17. 9 aa süt çocuğu için esansiyeldir.
Treonin, valin, lösin, izolösin, lizin,
Triptofan, fenilalanin, metionin, arjinin
Düşük doğum ağırlıklı bebekler için
esansiyel olan aa
Taurin, histidin, sistein

18. 6-12 Ay Arası Beslenme
Ek besinlere geçiş dönemi. Neden ?
Enerji ihtiyacı
Demir, çinko ve mineral ihtiyacı
Değişik tat, kıvama alışma
Çiğneme, ısırma becerilerine yardım

19. Nasıl başlanmalı ?
Az az, kaşık veya fincanla nadiren biberonla
Aç iken, öğlen öğününde
İki yeni besin en az 3-7 gün arayla
Tuz-baharat yok
Reddedilen besin 15 gün sonra tekrarlanmalı
İlk yaşta aşırı lifli besinler önerilmez.
Beslenme uygulamaları çok değişken...
Demir, Çinko, Flor ilave edilmeli.
6-12 Ay Arası Beslenme

20. Neler verilmeli ?
İlk verilenler
Meyva püresi
Muhallebi
Yoğurt
Sebze püresi
• Sonra verilenler
• Yumurta
• Ekmek
• Et-balık
• Peynir
• Sebze çorbası
6-12 Ay Arası Beslenme

21. Yoğurt
pH düşük, patojen üreme olmaz,
Demirin, kalsiyum ve magnezyumun
emilimi kolaylaşır.
Probiyotik içerir.
İçindeki laktozun sindirimi kolay.
B vit. Ve folat yapımını hızlandırır.

22. İnek sütü:
Amerika’da ilk yılda önerilmemekle
beraber ekonomik sorun varsa 6-12.
Aylar arasında homojenize veya yağı
azaltılmış olarak kullanılabileceği
vurgulanmakta(2004, Nelson).
Na, K, Ca, P yüksek
LC-PUFA yok,
demir kaybı, allerjen, 20 den fazla
antikor

23. İnek Sütü
6 ayın altında zorunluluk nedeniyle
verilecekse:
Sulandırılır: 1. ay: 1 su, 1 süt
2-3. ay: 1 su, 2 süt
4. ay: tam süt
Kaynatıır, yağı alınır, 100 cc süte 1
tatlı kaşığı zeytin yağı ve şeker
koyulur.

24. Öğün sayısı
6-8 ay: Emzirmeye ek olarak 2 ana
öğün, 1-2 ara öğün
9-24 ay: 3 ana öğün, 1-2 ara öğün+
emzirme
9 aylık bebek anne-babanın sofrasına
oturmalı

25. 1-2 yaş arası beslenme
Anne sütü
Besin gereksiniminin 1/3’ü anne
sütünden
Diğerleri
Süt ve süt ürünleri
Et-balık-baklagiller
Ekmek-diğer tahıllar-patates
Sebze ve meyvalar

26. Okul Öncesi Döneminde
Beslenme
Enerji gereksinimi daha az
Yağ daha az tüketilmeli (%30)
Lifli besin miktarı 6-12 gr (0,5 gr/kg/gün)
olmalı
Lif ihtiyacının nedeni:
İleri yaş kalb hastalığı riskini azaltmak
Kanser riskini azaltmak

27. Lif ihtiyacının karşılanması
1-2 orta boy meyva/gün
1-2 porsiyon sebze/gün
4-5 dilim ekmek veya bulgur/gün
1-2 öğün kuru baklagil yemeği/hafta
Lifli besinler
Meyvalar, sebzeler, tahıllar, kuru baklagiller
Yulaf- barbunya
Çözünür lif içerdiği için ideal
1 porsiyon (~30 gr) 2,5 gr lif içerir
Okul Öncesi Döneminde
Beslenme

28. Okul Çocuğunun Beslenmesi
Akdeniz tipi beslenme en sağlıklı
olanı
Latin Amerika ve Asya da uygun
olarak kabul edilmektedir
Lif gereksinimi 12-18 gr/gün (yaş+5
gr)
Dikkat:Aşırı lif tüketimi kalsiyum ve
mineral emilimini azaltabilir.

30. Ergenlik Döneminde Beslenme
Fast-food tipi engellenmeli
Demir, kalsiyum, çinko, folat eksikliği, diş
çürüğü yaratabilir
Lif 15-25 gr/gün olmalıdır.
4-5 porsiyon sebze-meyve
5-6 dilim ekmek
2 porsiyon baklagil

31. Karbonatlı içecekler engellenmeli
Günlük Ca ihtiyacı: 1200-1400 mg
Süt ve süt ürünleri
1 su bardağı süt 200 mg Ca
1 su bardağı yoğurt 200 mg Ca
1 kalın kibrit kutusu peynir 200 mg Ca
Diyete kalsiyum ve vit D desteği yapılmalı
Ergenlik Döneminde Beslenme

32. Genç kızlar için
Anemi profilaksisi
Çay azaltılmalı
Et-balık, yumurta, sebze, kuru baklagil,
kuru yemiş, kuru meyva
Vitamin C (turunçgiller, domates, biber)
Ergenlik Döneminde Beslenme