Download luận án tiến sĩ ngành Hồ Chí Minh học với đề tài: Đổi mới giáo dục lý luận chính trị trong các học viện, nhà trường kỹ thuật quân sự hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cho các bạn làm luận án tham khảo Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://baocaothuctap.net

1. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
VŨ VĂN TUẤN
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC
HỌC VIỆN, NHÀ TRƯỜNG KỸ THUẬT QUÂN SỰ
HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC
HÀ NỘI - 2019

2. HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
VŨ VĂN TUẤN
ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG CÁC
HỌC VIỆN, NHÀ TRƯỜNG KỸ THUẬT QUÂN SỰ
HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS, TS Trần Minh Trưởng
2. TS Văn Thị Thanh Mai
HÀ NỘI – 2019

3. i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và
được trích dẫn đầy đủ theo quy định.
TÁC GIẢ
Vũ Văn Tuấn

4. ii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
1. CMCN 4.0 : Cách mạng công nghiệp lần thứ tư
3. CNTT : Công nghệ thông tin
4. CNXH : Chủ nghĩa xã hội
5. GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo
6. GDLLCT : Giáo dục lý luận chính trị
7. HV-NT : Học viện - Nhà trường
8. KHCN : Khoa học công nghệ
9. KHKT : Khoa học kỹ thuật
10. KHXH&NV : Khoa học xã hội và nhân văn
11. KTQS : Kỹ thuật quân sự
12. LLCT : Lý luận chính trị
13. NCKH : Nghiên cứu khoa học
14. XHCN : Xã hội chủ nghĩa

5. iii
MỤC LỤC
Trang
Chương 1.
1.1.
1.2.
1.3.
Chương 2.
2.1.
2.2.
Chương 3.
3.1.
3.2.
Chương 4.
4.1.
4.2.
MỞ ĐẦU
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
LUẬN ÁN
Những công trình nghiên cứu về giáo dục lý luận chính trị nói chung
Những công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý
luận chín trị và vận dụng vào thực tiễn hiện nay
Nhận xét về các công trình nghiên cứu đã công bố và những vấn đề
đặt ra cho luận án
Tiểu kết chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ
Một số khái niệm liên quan
Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị
Tiểu kết chương 2
THỰC TRẠNG GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ TRONG
CÁC HỌC VIỆN, NHÀ TRƯỜNG KỸ THUẬT QUÂN SỰ
Khái quát về hệ thống tổ chức và đặc thù của giáo dục lý luận chính trị
trong các học viện, nhà trường kỹ thuật quân sự
Thực trạng giáo dục lý luận chính trị trong các học viện, nhà trường kỹ
thuật quân sự theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Tiểu kết chương 3
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI GIÁO DỤC LÝ LUẬN
CHÍNH TRỊ TRONG CÁC HỌC VIỆN, NHÀ TRƯỜNG KỸ
THUẬT QUÂN SỰ THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Những nhân tố tác động và yêu cầu đổi mới giáo dục lý luận chính trị
trong các học viện, nhà trường kỹ thuật quân sự hiện nay
Giải pháp đổi mới giáo dục lý luận chính trị trong các học viện, nhà
trường kỹ thuật quân sự hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Tiểu kết chương 4
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦATÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
1
6
6
16
27
33
35
35
45
64
65
65
76
98
100
100
106
144
145
148
149
160

6. 1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú trọng vai trò của lý luận cách mạng
đối với phong trào cách mạng và ví nó như “kim chỉ nam”, như “ngọn đuốc” soi
đường thắng lợi cho sự nghiệp cách mạng. Việc chú trọng công tác giáo dục lý luận
chính trị (GDLLCT) của Hồ Chí Minh không chỉ do “sức mạnh vật chất” của lý luận
đối với sự nghiệp cách mạng, mà còn do Người rất thấu hiểu thực trạng “trình độ lý
luận và chính trị rất thấp”[62, tr.110] cùng với căn bệnh “kém lý luận, hoặc khinh lý
luận, hoặc lý luận suông” của Đảng ta, dẫn đến hậu quả là cán bộ “phải mò mẫm từng
bước, luôn luôn vấp váp”[62, tr.113]. Đề cao vai trò của lý luận, cho rằng “Không có
lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”[63, tr.274], do vậy, GDLLCT được Người
coi là nội dung cực kỳ quan trọng trong công tác tư tưởng của Đảng.
Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi trọng lý luận và
xác định GDLLCT là một bộ phận vô cùng quan trọng trong công tác tư tưởng lý
luận của Đảng. Vì vậy, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với
tính chất là trang bị cơ sở, nền tảng tư tưởng, thế giới quan và phương pháp luận
khoa học phải trở thành nội dung cốt lõi nhất, trung tâm nhất của GDLLCT nhằm
hình thành nhân cách, bản lĩnh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân
dân. Đặc biệt, trước những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị trong một bộ
phận cán bộ, đảng viên gần đây ngày càng rõ nét, biểu hiện như: “Nhận thức sai
lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”[29, tr.28], điều đó càng làm cho
việc đổi mới GDLLCT trở nên cấp bách và có ý nghĩa trong giai đoạn hiện nay.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, chính trị và quân sự luôn gắn bó chặt chẽ, song
hành và tác động lẫn nhau. Chính trị định hướng cho quân sự, quân sự phục tùng và
phục vụ chính trị, như Người đã khẳng định: “Quân sự mà không có chính trị như
cây không có gốc, vô dụng lại có hại”[65, tr.217]. Quán triệt quan điểm này, trong
các học viện, nhà trường (HV-NT) quân sự, GDLLCT được xác định là một nội
dung cốt lõi trong xây dựng quân đội về chính trị, là một trong những nhiệm vụ

7. 2
trọng tâm góp phần xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại,
bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh
thổ; bảo vệ Đảng và Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN); ngăn
ngừa, đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù
địch, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.
Sĩ quan tốt nghiệp tại các HV-NT kỹ thuật quân sự (KTQS), ngoài việc nắm
chắc chuyên môn, nghiệp vụ thì đòi hỏi trước tiên phải có đạo đức cách mạng, nhân
cách phù hợp và khả năng lý luận tương xứng để giải quyết những vấn đề thực tiễn
cách mạng đặt ra. Trong điều kiện tác chiến hiện đại, để có thể đối phó với các loại
vũ khí tối tân, hiện đại, thông minh với sức công phá và hủy diệt lớn lại càng đòi
hỏi đội ngũ kỹ sư, sĩ quan KTQS phải có đủ bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn
kỹ thuật đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thực tiễn chiến đấu. Do vậy, GDLLCT
trở thành một bộ phận quan trọng, không thể thiếu trong suốt quá trình đào tạo ở các
HV-NT KTQS.
Trước diễn biến phức tạp và khó lường của tình hình quốc tế và khu vực; tác
động của chiến lược “diễn biến hòa bình” và sự chống phá của các thế lực thù địch;
thách thức của toàn cầu hóa và sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ
(KHCN); sự tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường cùng những tồn tại, hạn
chế, bất cập trong thực tiễn đổi mới hơn 30 năm qua về nhận thức tư tưởng, lý luận
chưa được giải quyết kịp thời, trực tiếp là những mâu thuẫn, bất cập đang diễn ra ở
các HV-NT KTQS… đòi hỏi phải giải quyết kịp thời thông qua hoạt động đổi mới
toàn diện và triệt để. Qua đó giúp nâng cao khả năng lý luận cách mạng, bản lĩnh
chính trị, phẩm chất và nhân cách cho đội ngũ sĩ quan chuyên môn KTQS tương lai.
Vì những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài “Đổi mới giáo dục lý luận chính
trị trong các học viện, nhà trường kỹ thuật quân sự hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí
Minh” làm luận án nghiên cứu của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT, đánh giá
thực trạng, chỉ ra nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới GDLLCT
trong các HV-NT KTQS hiện nay.

8. 3
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tổng quan về các công trình nghiên cứu có liên quan đến Luận án; trên cơ
sở nhìn nhận những vấn đề đã nghiên cứu, tham khảo, kế thừa để xác định những
vấn đề đặt ra đối với việc đổi mới GDLLCT hiện nay.
- Làm sáng tỏ nội dung cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT.
- Đánh giá thực trạng GDLLCT cho học viên đào tạo dài hạn sĩ quan trong
các HV-NT KTQS, chỉ ra nguyên nhân thành tựu, hạn chế.
- Xác định các nhân tố tác động, yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra và nguyên tắc
đổi mới, trên cơ sở những bất cập, hạn chế mà thực tiễn đang đặt ra, đề xuất hệ
thống giải pháp đổi mới mang tính toàn diện và đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng
GDLLCT cho học viên đào tạo dài hạn sĩ quan trong các HV-NT KTQS hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động GDLLCT cho học viên đào tạo dài hạn sĩ quan trong hệ thống các
HV-NT KTQS hiện nay bao gồm: mục đích, vị trí, vai trò; nội dung chương trình;
hình thức, phương pháp; công tác kiểm tra, đánh giá kết quả; giáo trình, tài liệu, cơ
sở vật chất và môi trường bảo đảm cho GDLLCT tại các HV-NT KTQS.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu nội dung giáo dục chính khóa - ngoại khóa, trong
thời khóa biểu - ngoài thời khóa biểu có liên quan đến lý luận chính trị (LLCT) cho
học viên đào tạo dài hạn sĩ quan với 15 môn (thực hiện theo Quyết định số 917/QĐ-
CT ngày 30/6/2010 của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị), trong đó tập trung ở 8 môn
cơ bản đó là: 05 môn thuộc nhóm “Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”
trong phần giáo dục đại cương (Triết học Mác - Lênin, Kinh tế chính trị Mác -
Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng Cộng sản
Việt Nam); 02 môn thuộc nhóm “Khoa học xã hội và nhân văn” trong phần giáo
dục đại cương (Nhà nước pháp luật, Tâm lý học và giáo dục học quân sự); 01 môn
thuộc phần kiến thức chuyên ngành (Công tác đảng, công tác chính trị).
- Về không gian: Tập trung nghiên cứu hoạt động GDLLCT cho học viên đào
tạo dài hạn sĩ quan của 5 HV-NT KTQS, bao gồm: 01 học viện trực thuộc Bộ Quốc
phòng đào tạo sĩ quan - kỹ sư, cán bộ KTQS làm công tác nghiên cứu khoa học

9. 4
(NCKH), chuyển giao công nghệ, sản xuất chế thử, quản lý và khai thác các trang
thiết bị, khí tài quân sự, bảo đảm kỹ thuật chung cho toàn quân (Học viện KTQS);
03 trường sĩ quan trực thuộc các binh chủng đào tạo sĩ quan làm công tác bảo đảm
kỹ thuật theo chuyên môn của từng binh chủng (Trường sĩ quan Thông tin, Trường
sĩ quan Công binh, Trường sĩ quan Phòng hóa); 01 trường sĩ quan thuộc Tổng cục
Kỹ thuật đào tạo sĩ quan làm công tác bảo đảm kỹ thuật chung cho toàn quân
(Trường sĩ quan Kỹ thuật Vinhempic).
- Về thời gian: Nghiên cứu hoạt động GDLLCT cho học viên đào tạo dài hạn
sĩ quan của các HV-NT KTQS bắt đầu từ Đại hội XI, khi Đảng ta đề ra đường lối
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) năm 2011 đến 2018.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng, Nhà nước, quân đội về GDLLCT.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nhiệm vụ của luận án, tác giả sử dụng phương pháp liên ngành
KHXH&NV (phương pháp nghiên cứu đặc thù của chuyên ngành Hồ Chí Minh
học) để làm rõ nội dung, ý nghĩa, giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT.
Đồng thời, kết hợp với các phương pháp khác như:
- Phương pháp logic - lịch sử: Dùng để xác định mối quan hệ giữa cái chung
và cái riêng, giữa tính phổ biến với tính đặc thù của vấn đề nghiên cứu trong bối
cảnh và tiến trình lịch sử cụ thể liên quan đến đề tài.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp: Dùng để thu thập và khai thác thông tin
từ các nguồn tài liệu có sẵn liên quan; đánh giá các văn bản, tài liệu tổng thuật, mô
tả khái quát nội dung văn bản để phục vụ cho nhiệm vụ của đề tài.
- Phương pháp so sánh: Dùng đánh giá những vấn đề liên quan đến nhiều đối
tượng khác nhau nhằm chỉ ra sự khác biệt, tính đặc thù của từng vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp điều tra xã hội học: Dùng để lựa chọn mẫu khảo sát; thiết kế
bảng hỏi, quan tâm đến tính phổ thông của các loại câu hỏi; lựa chọn đối tượng,
phạm vi khảo sát để bảo đảm tính diện và điểm của kết quả điều tra.

10. 5
- Phương pháp thống kê: Sử dụng các công cụ toán học với sự hỗ trợ của
phần mềm chuyên dụng SPSS-Version16.0 và phần mềm văn phòng Excel để ra
được bảng số liệu liên quan phục vụ đề tài.
- Phương pháp dự báo: Dùng để xác định những xu hướng phát triển và ảnh
hưởng của các yếu tố có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Làm sáng rõ quan điểm của Hồ Chí Minh về GDLLCT một cách khoa học và
logic. Chỉ ra những yếu tố đặc thù của GDLLCT trong các HV-NT KTQS, đưa ra
hệ thống giải pháp đổi mới tổng thể, đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng GDLLCT
cho học viên đào tạo dài hạn sĩ quan trong các HV-NT KTQS hiện nay.
6. Ý nghĩa của luận án
6.1. Về lý luận
Khẳng định ý nghĩa, giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT; vị trí,
vai trò, tầm quan trọng của GDLLCT trong các HV-NT KTQS nói riêng và quân
đội nói chung. Cung cấp những luận cứ khoa học cho cấp ủy, chỉ huy các HV-NT
KTQS trong việc lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động đổi mới GDLLCT trong thời gian tới.
6.2. Về thực tiễn
Bổ sung làm phong phú thêm nguồn tài liệu cho giảng dạy, học tập và tuyên
truyền về Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao chất lượng GDLLCT cho học viên ở các
HV-NT KTQS, cũng như làm tài liệu tham khảo phục vụ cho GDLLCT ở các cơ sở
giáo dục đại học trong và ngoài quân đội.
7. Kết cấu của luận án
Nội dung của Luận án được bố cục thành 4 chương (9 tiết), ngoài ra còn có
phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu của tác giả đã công bố,
danh mục tại liệu tham khảo và phụ lục.

11. 6
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1.1. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ GIÁO DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
NÓI CHUNG
Bàn về vấn đề này đã có nhiều công trình đề cập, tiêu biểu trong số đó là:
Cuốn sách Góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới nội dung,
chương trình các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của tác giả
Lương Gia Ban [8], trên cơ sở những bất cập, hạn chế đang đặt ra trong giáo dục
các môn LLCT để đề xuất một số biện pháp thiết thực nhằm cải thiện tình hình dạy
học các môn LLCT trong các cơ sở giáo dục đại học. Đồng thời, tác giả cũng chỉ ra
sự tác động qua lại giữa nội dung - phương pháp luận - phương pháp dạy học các
môn khoa học này, giúp cho cả người dạy lẫn người học thấy được mối quan hệ mật
thiết đó để từng bước can thiệp, cải thiện chất lượng GDLLCT hiện nay.
Trong cuốn sách Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dạy và học các môn
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong trường đại học của tác giả Nguyễn Duy
Bắc [10], đã tập trung làm rõ tình hình GDLLCT ở các cơ sở giáo dục đại học trên
địa bàn Hà Nội từ năm 1995 đến năm 2004. Qua khảo sát, đánh giá thực tiễn, tác
giả đã chỉ ra những vấn đề còn bất cập, chưa phù hợp về cả nội dung, chương trình,
phương pháp dạy học, thể hiện sự thiếu thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong
dạy học các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho sinh viên đại
học… tạo tiền đề để xây dựng các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy –
học các môn học này.
Cuốn sách Công tác giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên hiện nay của tác
giả Trần Thị Anh Đào cùng các cộng sự [29], đang nghiên cứu, giảng dạy về LLCT
ở bậc đại học (chủ yếu ở khu vực Thủ đô và lân cận) đã làm rõ tình hình GDLLCT
cho sinh viên hiện nay trên các mặt như: dạy học các môn LLCT; NCKH về lĩnh
vực LLCT; thi tìm hiểu về lịch sử truyền thống văn hóa; thi Olympic các môn
LLCT; thăm quan, học tập dã ngoại tại các khu di tích lịch sử cách mạng; học tập và
quán triệt nghị quyết của Đảng; học tập chính trị pháp luật; thông tin thời sự… Trên
cơ sở đó chỉ ra vai trò của từng hình thức GDLLCT cho sinh viên cùng mối quan hệ

12. 7
giữa chúng trong tổng thể các hoạt động để trang bị những kiến thức và kỹ năng cần
thiết cho sinh viên.
Bàn về phương pháp truyền thụ kiến thức KHXH&NV, cuốn sách Phương
pháp giảng dạy các môn khoa học xã hội của hai tác giả người LiênXô (cũ) X.G.
Lucônhin và V.V. Xêrêbriannicốp [56] đã xuất phát từ những kinh nghiệm được
tổng kết trong hoạt động giảng dạy KHXH&NV ở các nhà trường quân sự, đúc rút
những phương pháp ưu việt khi giảng dạy các môn KHXH&NV ở bậc đại học.
Thông qua những hoạt động mang tính phương pháp đó, giúp cho người dạy nâng
cao trình độ và nghệ thuật giảng dạy, đồng thời giúp họ trưởng thành hơn khi tích
cực nghiên cứu và thực hành những phương pháp giảng dạy mới.
Ngoài ra, trong cuốn sách Nghệ thuật diễn giảng của tác giả người Liên Xô
(cũ) E. Phancôvích [79], đã trình bày và giới thiệu khá tỉ mỉ về phương thức cơ bản
để truyền bá những quan điểm LLCT, kiến thức khoa học đó chính là “diễn giảng”
trong GDLLCT. Khi bài giảng được chuẩn bị chu đáo và sử dụng phương pháp
thuyết trình phù hợp, sẽ giúp cho thính giả không chỉ có thêm kiến thức mới mà còn
nâng cao và mở rộng khả năng tư duy để có thể lý giải được những hiện tượng phức
tạp của tự nhiên và xã hội. Để giúp cho những người thuyết giảng có được những
kỹ năng cần thiết, thu hút, lôi cuốn người nghe trong quá trình diễn giảng thì họ
phải được đào tạo bài bản và biết chủ động điều chỉnh, cập nhật kịp thời những kiến
thức, kỹ năng mới.
Trước khi Liên Xô tan rã (1991) và sau đó kéo theo sự sụp đổ của hệ thống
các nước XHCN ở Đông Âu – Đánh dấu sự cáo chung của mô hình XHCN hiện
thực trên thế giới – đã có nhiều học giả Liên Xô bàn về công tác tư tưởng lý luận
nói chung, cũng như GDLLCT nói riêng. Đã có khá nhiều trong số đó đã được dịch
sang tiếng Việt, tiêu biểu như một số cuốn sách: Phương pháp luận công tác tư
tưởng của D.A. Vôncôgônốp [120]; Hình thành niềm tin cho thế hệ trẻ của V.A.
Xukhômlinxki [123]; Hoạt động tư tưởng của Đảng Cộng sản Liên Xô của X.I.
Xurơnitrencô [124];… đã tập trung nhấn mạnh một số nội dung chính cần phải giáo
dục như: chủ nghĩa Mác - Lênin; đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Liên
Xô; chính sách, luật pháp của Liên bang Cộng hòa XHCN Xô Viết; giáo dục bản
chất cách mạng của Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội… từ đó, hình thành và

13. 8
củng cố niềm tin tuyệt đối của đảng viên và quần chúng vào Đảng Cộng sản và giai
cấp công nhân.
Đề tài NCKH Tình hình giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng và chủ trương, giải pháp
cho thời gian tới của Ban Tuyên giáo Trung ương (chủ trì) [3], đã tập trung vào 2
nhóm đối tượng chính là người dạy và người học các môn LLCT ở bậc cao đẳng,
đại học. Đối với lực lượng giảng viên LLCT, bên cạnh các ưu điểm nổi bật là trình
độ được gia tăng (thông qua văn bằng, chứng chỉ), song điểm tồn tại lớn nhất chính
là “sức ì” của họ trong cập nhật tri thức mới, trong đổi mới tư duy, thay đổi phương
pháp… vẫn khá lớn. Còn đối với sinh viên, hiện nay đa số không thấy hứng thú với
những môn LLCT, cá biệt, không ít sinh viên còn có tâm lý coi các môn học này là
môn phụ (thường xảy ra ở các trường khối kỹ thuật) nên ảnh hưởng xấu đến hoạt
động dạy học LLCT. Trên cơ sở đó các tác giả đề xuất những biện pháp thiết thực
góp phần cải thiện tình hình dạy học các môn LLCT trong thời gian tới.
Quan tâm tới công tác quản lý hoạt động GDLLCT, đề tài NCKH Nâng cao
chất lượng và hiệu quả công tác chỉ đạo, quản lý việc giảng dạy các bộ môn khoa
học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng của tác
giả Nguyễn Tiến Hoàng (chủ nhiệm) [37] đã trực tiếp đề cập đến nghiệp vụ quản lý,
chỉ đạo của các cơ quan chuyên môn ở Trung ương đối với hoạt động giảng dạy
LLCT tại các trường đại học, cao đẳng. Các tác giả đề tài đã chỉ ra những mặt hạn
chế trong công tác này như: sự thiếu thống nhất và đồng bộ giữa các cơ quan trong
chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ; sự quan liêu trong công tác nắm bắt tình hình thực
tiễn dạy học LLCT ở các trường đại học, cao đẳng; sự buông lỏng trong kiểm soát
chất lượng dạy học; sự thiếu kiên quyết trong xử lý các vi phạm trong quá trình
triển khai GDLLCT… Từ đó, đề tài đưa ra những biện pháp hiệu quả để giải quyết
tình trạng trên phù hợp với yêu cầu mới của công tác quản lý GDLLCT tại các cơ sở
giáo dục đại học, cao đẳng hiện nay.
Trong đề tài NCKH Chất lượng đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính
trị ở Việt Nam hiện nay của tác giả Trương Ngọc Nam (chủ nhiệm) [73], đã trình
bày tổng quát về một số mục tiêu, nhiệm vụ cơ bản trong đào tạo, bồi dưỡng giảng
viên LLCT hiện nay; phân tích sự tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến chất

14. 9
lượng giảng viên LLCT; đề xuất các nhóm tiêu chí cụ thể, chi tiết, toàn diện nhằm
nâng cao chất lượng của “sản phẩm đầu ra” ở các cơ sở đào tạo giảng viên LLCT.
Trong đề tài NCKH KX 10-09 Đổi mới nội dung, chương trình đào tạo
giảng viên lý luận chính trị các trường đại học cao đẳng của tác giả Tô Huy Rứa
(chủ nhiệm) [84]. Tác giả đã bắt đầu từ những bất cập, khó khăn trong triển khai
thực hiện những vấn đề liên quan đến quá trình đào tạo giảng viên LLCT trong hệ
thống trường Đảng, chỉ ra một số mâu thuẫn, bất cập về thời gian đào tạo; số lượng
môn học chuyên ngành; thời gian dành cho kiến tập, thực tập; những bất cập giữa
khối các học phần cơ bản với khối các học phần chuyên ngành; bất cập giữa lý
thuyết với thực hành;… Trên cơ sở yêu cầu và năng lực của từng cơ sở đào tạo, tác
giả đề xuất bộ khung chương trình mới nhằm giải quyết một cách tổng thể những
vướng mắc, hạn chế liên quan phục vụ cho đào tạo giảng viên LLCT hiện nay.
Bàn về vấn đề phương pháp, đề tài NCKH Đổi mới phương pháp giảng dạy,
học tập các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh các trường đại học,
cao đẳng khối ngành kỹ thuật do Trường Đại học Bách khoa Hà Nội (chủ trì) [108],
đã phân tích, đánh giá, làm rõ tính chất đặc thù của đối tượng sinh viên kỹ thuật
(Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Xây dựng, Đại học Thủy lợi, Đại học Giao
thông vận tải…) như tổng thời gian đào tạo kỹ sư dài tới 5 năm nhưng thời lượng
dành cho học tập các môn LLCT lại không nhiều; tư duy logic thiên về khoa học tự
nhiên nên thường thiếu sự “lãng mạn”, “bay bổng” của các lĩnh vực KHXH&NV;
tâm lý ngại học LLCT… chi phối đến hoạt động dạy – học. Bên cạnh đó, phương
pháp dạy học còn nhiều bất cập, chưa phù hợp với môi trường và điều kiện giáo dục
hiện đại; chưa áp dụng những công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại vào dạy học; còn
nặng về truyền thụ kiến thức một chiều mà chưa chú trọng giáo dục phát triển kiến
thức toàn diện, cùng những kỹ năng mềm cho sinh viên… Từ đó, đề tài đưa ra
những biện pháp cụ thể, thiết thực để đổi mới phương pháp của cả giảng viên và
sinh viên khối trường kỹ thuật đối với các môn LLCT.
Đề tài NCKH mã số KX 10-08 Đổi mới công tác giảng dạy các môn khoa
học Mác - Lênin ở Việt Nam - Những vấn đề chung của Nguyễn Hữu Vui (chủ
nhiệm) [121], đã trình bày một cách tổng quát về đội ngũ giảng viên Mác - Lênin,
về những phương pháp giảng dạy truyền thống thường được sử dụng và khẳng định:

15. 10
để đổi mới hoạt động GDLLCT một cách hiệu quả cần phải bắt đầu từ việc đổi mới
tư duy, nhận thức của đội ngũ giảng viên về phương pháp giảng dạy. Do vậy, cần
thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao năng lực nhận thức, năng lực chuyên môn cho
đội ngũ cán bộ giảng dạy, nhằm tác động tích cực ngược trở lại đối với việc đổi mới
phương pháp giảng dạy các môn LLCT.
Trong kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Quốc gia Nâng cao chất lượng đào tạo
giảng viên lý luận chính trị ở Việt Nam hiện nay của Ban Tuyên giáo Trung ương –
Bộ GD&ĐT – Học viện Báo chí và Tuyên truyền [6], đã tập trung nghiên cứu, bàn
về ba vấn đề cơ bản sau: 1) Khẳng định vai trò, vị thế quan trọng của lực lượng
giảng viên LLCT trong sự nghiệp cách mạng; 2) Đánh giá thực trạng và chỉ rõ
nguyên nhân của những hạn chế, bất cập trong quá trình đào tạo; 3) Đưa ra những
biện pháp cụ thể để cải thiện chất lượng của hoạt động này trong các trường đại học
hiện nay. Nội dung của Hội thảo đã cho thấy bức tranh khá toàn diện, nhất là những
giải pháp khá phong phú, thiết thực gắn với hoạt động đào tạo giảng viên LLCT ở
nước ta, góp phần nâng cao chất lượng của hoạt động này trong các cơ sở đào tạo
đại học có liên quan.
Cuốn kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Quốc gia Thực trạng và giải pháp đổi
mới, nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập các môn khoa học Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học và cao đẳng của Ban Tư tưởng – Văn
hóa Trung ương [7], các tác giả đã tập trung nghiên cứu, làm rõ các yếu tố liên quan
đến hoạt động dạy và học các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh;
phân tích thực trạng giảng dạy, học tập các môn khoa học Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng. Trên cơ sở đó, các tham luận đã đưa
ra những biện pháp thiết thực để góp phần cải thiện chất lượng dạy học các môn
LLCT, trong đó cải thiện chất lượng giảng viên được coi là điều kiện cơ bản, có ý
nghĩa quyết định đến chất lượng và hiệu quả giảng dạy các môn học khoa học Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Đại học Quốc gia Giảng dạy các môn lý
luận chính trị ở các trường đại học Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế của
Đại học Quốc gia Hà Nội [23], tập hợp nhiều bài viết của các tác giả là những nhà
nghiên cứu, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực GDLLCT; trong đó, đề cập nhiều

16. 11
nội dung khác nhau như: thực trạng hoạt động dạy học LLCT; những thành tựu và
hạn chế, bất cập đang đặt ra; biện pháp điều chỉnh kết cấu nội dung, chương trình
môn học, tài liệu và cách thức dạy học LLCT tại các trường đại học ở Việt Nam
trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.
Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Quốc gia Nâng cao chất lượng giảng dạy, học
tập các môn lý luận chính trị trong các trường đại học, cao đẳng của Đại học Quốc
gia TP Hồ Chí Minh – Bộ GD&ĐT – Uỷ ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh
[24], đã nêu bật những thành quả đáng khích lệ trong nghiên cứu, giảng dạy và học
tập các môn LLCT; làm sáng tỏ những luận điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Trên cơ sở đó đi đến nhận định: Đội ngũ giảng viên và các nhà nghiên cứu về
LLCT đã bám sát thực tiễn tình hình xã hội (nhất là các điểm nóng, những vấn đề
bức xúc trong thực tiễn tổ chức triển khai hoạt động GDLLCT), chủ động tìm tòi,
đổi mới về cả nội dung, chương trình, giáo trình, phương pháp dạy – học… phù hợp
với tình hình và điều kiện thực tiễn, gắn với định hướng đào tạo và NCKH của từng
trường đại học. Việc học tập và nghiên cứu các môn LLCT của sinh viên bước đầu
có sự chuyển biến theo chiều hướng tích cực như: chủ động học tập trên giảng
đường; tự nghiên cứu tại thư viện, phòng truyền thống, các khu di tích và bảo tàng
lịch sử cách mạng; tích cực trao đổi, thảo luận, tương tác với giảng viên khi tiếp
nhận và xử lý thông tin trong quá trình học tập và rèn luyện. Tuy nhiên, hoạt động
dạy – học các môn LLCT hiện vẫn còn bộ lộ không ít hạn chế, bất cập như: chương
trình giảng dạy chưa thực sự tạo gắn kết, giữa nội dung giáo trình, tài liệu với cuộc
sống, giữa lý luận với thực tiễn; còn tồn tại tư duy bảo thủ, giáo điều, những cách
tiếp cận cũ trước những vấn đề mới, trước sự vận động, biến đổi nhanh chóng của
thực tiễn… nên chưa đáp ứng kịp đòi hỏi đặt ra của sự nghiệp đổi mới.
Luận án Vấn đề chất lượng đội ngũ giảng viên lý luận chính trị trong các
trường đại học, cao đẳng ở nước ta hiện nay, của tác giả Vũ Thanh Bình [12], trên
cơ sở xác định giảng viên là bộ phận chủ đạo, giữ vai trò nòng cốt trong GDLLCT,
luận án đưa ra cơ sở lý luận và thực tiễn có liên quan; xác định các tiêu chí bảo đảm
chất lượng và sử dụng làm công cụ phục vụ cho việc đánh giá chất lượng giảng viên
LLCT trong các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng. Từ đó, tác giả đưa ra hệ thống

17. 12
quan điểm, biện pháp cải thiện chất lượng đội ngũ giảng viên LLCT trong các
trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam thời gian tới.
Trong luận án Đảng lãnh đạo đào tạo giảng viên lý luận chính trị cho các
trường đại học, cao đẳng từ năm 2001 đến năm 2015 [35], tác giả Nguyễn Thị Hiền
đã sử dụng phương pháp lịch sử và logic để phân tích những yếu tố tác động đến sự
lãnh đạo của Đảng, những chủ trương chỉ đạo của Đảng về đào tạo giảng viên
LLCT giai đoạn 2001-2006 làm tiền đề. Từ đó, phân tích tình hình mới, chủ trương
cùng những quan điểm chỉ đạo của Đảng về đào tạo giảng viên LLCT cho các
trường đại học, cao đẳng trong giai đoạn 2007-2015; rút ra những nhận xét và kinh
nghiệm lãnh đạo quý báu về đào tạo giảng viên LLCT giai đoạn 2001-2015. Qua
đó, khẳng định vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng trong công tác GD&ĐT, trực
tiếp là đào tạo giảng viên LLCT cả trong lịch sử, hiện tại và tương lai.
Luận án Xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị ở các trung, sư đoàn bộ binh
Quân đội nhân dân Lào giai đoạn hiện nay của tác giả Salụi Sắcbunlon [87], đã đề
cao vai trò của đội ngũ cán bộ chính trị ở cấp trung, sư đoàn trong Quân đội nhân
dân Lào. Qua đó, khẳng định người thủ trưởng chính trị cần hội tụ đủ cả đức lẫn tài
để xứng đáng là người chủ trì công tác đảng, công tác chính trị, cũng như tiến hành
các hoạt động GDLLCT cho cấp dưới, nhằm bảo đảm thống nhất ý chí và hành
động trong toàn đơn vị để có thể hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Luận án đã đưa ra được những biện pháp thiết thực (trong đó, có giải pháp nâng cao
phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, rèn luyện bản lĩnh chính trị ở mọi lúc, mọi
nơi; thường xuyên đẩy mạnh học tập LLCT, cập nhật tình hình thời sự cho đội ngũ
thủ trưởng chính trị) nhằm xây dựng đội ngũ thủ trưởng chính trị trong các đơn vị
bộ binh cấp trung, sư đoàn của quân đội nhân dân Lào vững mạnh, đáp ứng yêu cầu
ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ đất nước trong tình hình mới.
Trong luận án Đổi mới giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt trong
hệ thống chính trị cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ [100], tác giả Lê Hanh Thông
đã khảo sát thực trạng hoạt động GDLLCT ở một số trường chính trị trên địa bàn;
đánh giá nguyên nhân mạnh, yếu ảnh hưởng tới chất lượng GDLLCT. Trên cơ sở
đó, đưa ra một giải pháp thiết thực nhằm đổi mới những nội dung liên quan, góp
phần cải thiện chất lượng GDLLCT trên địa bàn các tỉnh thành khu vực Nam bộ.

18. 13
Luận án Phát huy vai trò đội ngũ giảng viên trong đổi mới giảng dạy các
môn lý luận chính trị ở các trường đại học, cao đẳng Việt Nam hiện nay của tác giả
Nguyễn Quang Trung [107], đã khẳng định rõ: trong giai đoạn cách mạng hiện nay,
đội ngũ giảng viên LLCT chính là những người tiên phong trong sự nghiệp đổi mới,
bởi lẽ sự nghiệp đổi mới phải bắt đầu từ đổi mới tư duy lý luận (trong đó chủ yếu là
tư duy LLCT), đến đổi mới hoạt động LLCT (trong đó cơ bản là hoạt động
GDLLCT). Trên cơ sở đó, tác giả luận án đã phân tích thực trạng, chỉ ra những vấn
đề còn bất cập, hạn chế và đưa ra các biện pháp phù hợp để nâng cao trách nhiệm
của đội ngũ này trong đổi mới GDLLCT ở các cơ sở giáo dục đại học hiện nay.
Nhóm các bài báo của những tác giả người Trung Quốc, người Lào gồm:
Bài viết “Ba phương pháp luận trong nghiên cứu vấn đề Trung Quốc hóa
triết học mácxít” của tác giả Uông Tín Nghiễn [77], đã trình bày những vấn đề lý
luận như: mở rộng tầm nhìn, xác định rõ nội hàm một cách hoàn chỉnh và ý nghĩa
sâu xa của vấn đề Trung Quốc hóa triết học mácxít; mở rộng lĩnh vực, nắm vững
nội dung phong phú của vấn đề Trung Quốc hóa triết học mácxít; chỉ ra phương
pháp sáng tạo, tổng kết quy luật để đưa việc nghiên cứu vấn đề Trung Quốc hóa
triết học mácxít lên tầm lý luận.
Bài báo “Những gợi ý từ tuyến đầu giảng dạy lý luận mácxít” của dịch giả
Nguyễn Đức Sâm [85], đã chỉ rõ những khó khăn, hạn chế trong công tác GDLLCT
ở bậc đại học tại Trung Quốc thông qua số liệu dẫn chứng của một số trường tiêu
biểu như: Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa, Đại học Nam Khai, Đại học Nhân
dân Trung Quốc, Đại học Nông nghiệp Trung Quốc, Đại học Kinh tế - Mậu dịch -
Đối ngoại Trung Quốc, Đại học Kinh tế - Tài chính - Pháp luật Trung Quốc… Từ
đó, tác giả đưa ra một số biện pháp thiết thực nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc
tại các “nút thắt” của quá trình GDLLCT, góp phần Cải thiện chất lượng giảng dạy
LLCT trong các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng ở Trung Quốc hiện nay.
Trong bài “Vai trò của người thầy trong điều kiện mới” của tác giả Sạmút
Thongsômphanít [99], trên cơ sở chỉ rõ vai trò cực kỳ quan trọng của đội ngũ giảng
viên trong sự nghiệp GD&ĐT nói chung, cụ thể là trong GDLLCT, khi mà vị trí
“trung tâm” hiện nay không còn thuộc về họ, song vai trò của họ không hề giảm mà
ngược lại ngày càng được đề cao. Tác giả đã đề xuất một số tiêu chí cơ bản mà

19. 14
người giảng viên LLCT cần phải đạt được để xứng đáng với vị thế mới của mình để
từ đó nỗ lực phấn đấu vươn lên và tích cực đóng góp cho sự nghiệp giáo dục trong
điều kiện mới hiện nay.
Bài viết “Tổng thuật về những điểm nóng về lý luận ở Trung Quốc năm
2006” của dịch giả Nguyễn Thị Tuyết [116], đã đề cập những vấn đề bất cập về lý
luận đang được giới nghiên cứu quan tâm trên nhiều khía cạnh, nhiều lĩnh vực khác
nhau như triết học, kinh tế học, chính trị học, luật học, tâm lý học, sử học… Trong
đó, lĩnh vực triết học được đặt lên hàng đầu, khi phải giải quyết những mối quan hệ
lớn trong quá trình phát triển như: quan hệ giữa triết học macxit với các trường phái
triết học mới; quan hệ giữa học thuyết Mác với các lý luận mới ra đời hiện nay.
Nhóm các bài báo về đổi mới GD&ĐT đại học, cao đẳng gồm: “Một cách
tiếp cận về đổi mới tư duy giáo dục toàn diện”[78]; “đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục đại học theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI)”[82];… đã tập
trung giải quyết những nội dung mang tính vĩ mô của lĩnh vực GD&ĐT hiện nay,
trong đó nhấn mạnh vị trí, vai trò của GD&ĐT; chú trọng xây dựng triết lý giáo
dục; đổi mới tư duy trong GD&ĐT… nhằm quán triệt và triển khai thực hiện thắng
lợi Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) về Đổi mới căn bản, toàn diện
GD&ĐT để tạo ra lực lượng lao động có đủ phẩm chất, năng lực phục vụ cho sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay.
Về giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng GDLLCT có một số bài đề cập
đến như: “Dạy và học các môn lý luận chính trị ở các trường đại học, cao đẳng -
Thực trạng và giải pháp”[20]; “Để thực hiện tốt chương trình đổi mới giáo dục lý
luận Mác - Lênin ở các trường đại học và cao đẳng”[47]; “Từng bước đổi mới nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo giảng viên lý luận chính trị ở nước ta hiện nay”[50];
“Trách nhiệm của giảng viên trong giảng dạy các môn lý luận chính trị ở nước ta
hiện nay”[52]; “Giải pháp nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
giảng viên lý luận chính trị trong thời kỳ mới”[76]; “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng giáo dục lý luận chính trị trong các trường đại học hiện nay”[98]; “Vấn đề đổi
mới tư duy và triết lý giảng dạy các môn lý luận chính trị”[105]; “Giải pháp nâng
cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên đáp ứng yêu cầu thời kỳ đổi
mới”[109]; “Thực hiện nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong giảng

20. 15
dạy lý luận chính trị”[117];... đã tập trung nghiên cứu, phân tích công tác tư tưởng
lý luận và hoạt động GDLLCT; trong đó, đề cập đến việc đổi mới công tác tổ chức
cán bộ đối với đội ngũ giảng viên trực tiếp nghiên cứu, giảng dạy LLCT trong các
trường đại học, cao đẳng hiện nay và coi đó là yếu tố căn bản nhất, quyết định đến
chất lượng GDLLCT hiện nay.
Nhóm các bài báo về đổi mới phương pháp dạy – học LLCT gồm: “Đổi mới
phương pháp dạy học các môn lý luận chính trị ở đại học, cao đẳng theo định hướng
năng lực”[9]; “Vận dụng Bản đồ tư duy vào giảng dạy môn Đường lối cách mạng
của Đảng Cộng sản Việt Nam”[22]; “Đổi mới chương trình và phương pháp giảng
dạy các môn lý luận chính trị trong giáo dục đại học ở Việt Nam hiện nay”[36];
“Phương pháp của giảng viên và điều kiện học tập của sinh viên khi chuyển sang
đào tạo theo tín chỉ”[83]; “Xây dựng phương pháp học tập tích cực – hoạt động
nhóm – góp phần vào việc nâng cao chất lượng đào tạo đại học”[89]; “Rèn luyện
các kỹ năng cơ bản để học tốt các môn lý luận chính trị”[115];… đã bàn sâu về việc
đổi mới phương pháp dạy và học LLCT trong các trường đại học, cao đẳng (nhất là
khối những trường đào tạo ra đội ngũ giảng viên LLCT) với mục tiêu nâng cao tính
chủ động, tích cực trong quá trình nhận thức của sinh viên trong đào tạo theo học
chế tín chỉ hiện nay.
Tóm lại, nội dung nghiên cứu về GDLLCT trong những năm gần đây đã có
nhiều công trình nghiên cứu khai thác ở những góc độ khác nhau, cho thấy nhiều
nhà khoa học, nhà giáo dục và nhà quản lý giáo dục đã tích cực, trăn trở với hoạt
động đổi mới nhằm không ngừng cải thiện chất lượng của hoạt động này trong hệ
thống giáo dục quốc dân hiện nay.
Có thể nói, ở những khía cạnh tiếp cận khác nhau, các công trình nghiên cứu
này đã cho thấy vị trí, vai trò, tầm quan trọng của các môn LLCT, cùng những đóng
góp to lớn của hoạt động GDLLCT đối với việc hình thành nhân cách cho sinh viên.
Khi những giá trị nhân bản của LLCT thấm sâu vào mỗi sinh viên, sẽ tạo chuyển
biến trong nhận thức và hành động, từ đó biến thành động lực tinh thần mạnh mẽ,
giúp cho sinh viên hoàn thành công việc học tập, rèn luyện; đồng thời, hình thành
những phẩm chất đạo đức, tư duy khoa học, phương pháp công tác… cần thiết cho
bản thân, góp phần hoàn thành nhiệm vụ được giao.

21. 16
Việc khảo sát các công trình trên đã giúp tác giả Luận án nắm được tổng
quan về hoạt động GDLLCT nói chung trong các cơ sở giáo dục đại học, làm cơ sở
cho việc thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu đề tài của mình.
1.2. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO
DỤC LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ VÀ VẬN DỤNG VÀO THỰC TIỄN HIỆN NAY
1.2.1. Các công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận
chính trị
Cuốn sách Đường Cách mệnh – Giá trị lý luận và thực tiễn của tác giả Phạm
Ngọc Anh, Nguyễn Minh Khoa (đồng chủ biên)[1] có một số bài viết đề cập đến
phương pháp giáo dục lý luận cách mạng. Các tác giả khẳng định tính mục đích của
tác phẩm để xác định hình thức thể hiện các nội dung định trình bày, chống lại việc
viết và nói lý luận khó hiểu, nói dài và tô vẽ trang hoàng, không thiết thực. Những
nội dung căn bản về lý luận cách mạng đã được Nguyễn Ái Quốc hóa trở nên hết sức
vắn tắt, dễ hiểu, dễ nhớ. Sau đó lại được Người vận dụng cụ thể và linh hoạt vào
hoàn cảnh nước ta thông qua một loạt câu hỏi nên rất gần gũi với đời sống của nhân
dân, rất thiết thực với những người đang hoạt động cách mạng. Trên cơ sở khai thác
phương pháp tuyên truyền lý luận cách mạng của Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng trong
tác phẩm Đường Kách mệnh, vận dụng vào công tác GDLLCT trong điều kiện hiện
nay, tác giả đã đề ra ba biện pháp chủ yếu để nâng cao chất lượng GDLLCT. Điều
đó cho chúng ta nhiều bài học và kinh nghiệm quý báu về phương pháp GDLLCT.
Trong kỷ yếu Hội thảo khoa học Chủ tịch Hồ Chí Minh với vấn đề đào tạo,
huấn luyện cán bộ của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh [39] có một số tác
giả đã tập trung nghiên cứu làm rõ quan niệm của Hồ Chí Minh về GDLLCT. Các
bài nghiên cứu này đã khẳng định GDLLCT là một trong những mắt khâu cơ bản
của công tác huấn luyện cán bộ, làm rõ khái niệm lý luận, lý luận chính trị và những
nội dung liên quan đến hoạt động học tập lý luận Mác - Lênin, những nội dung liên
quan trực tiếp tới công tác huấn luyện cán bộ của Hồ Chí Minh để khẳng định:
trong các nội dung huấn luyện cán bộ, huấn luyện về lý luận là quan trọng nhất, qua
đó trang bị, củng cố thế giới quan, phương pháp luận, định hướng tư tưởng cho đội
ngũ cán bộ, đảng viên, giúp họ có đủ năng lực, bản lĩnh, phương tiện và phương
pháp để có thể hoàn thành nhiệm vụ cách mạng mà Đảng và nhân dân giao cho.

22. 17
Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Quốc gia 70 năm Tác phẩm Đời sống mới của
Chủ tịch Hồ Chí Minh – Giá trị lý luận và thực tiễn trong phong trào xây dựng
nông thôn mới và đô thị văn minh của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh -
Ban Tuyên giáo Trung ương – Ban Dân vận Trung ương – Bộ Nông nghiệp và phát
triển nông thôn [40], với nhiều tham luận của các nhà khoa học bàn về giá trị lý
luận và thực tiễn của tác phẩm, trên nhiều lĩnh vực cụ thể của đời sống xã hội, trong
đó có trường học. Các tham luận đã khẳng định: vai trò đặc biệt quan trọng của giáo
dục đối với vận mệnh của quốc gia, sức mạnh của một dân tộc… và điều đó càng có
ý nghĩa thiết thực khi hiện nay chúng ta đang tiến hành đổi mới giáo dục. Các tham
luận đã đề cập đến nội dung của đời sống mới, trong đó có đời sống mới ở trường
học một cách logic chặt chẽ về vai trò của giáo dục nhà trường; về vai trò của người
dạy và người học; về mục đích giáo dục; về nội dung giáo dục; về phương pháp
giáo dục… để định hướng cho hoạt động dạy và học trong nhà trường phải đảm bảo
tính toàn diện, trong đó chú trọng nhất là giáo dục đạo đức cách mạng; thực hiện
học gắn với hành, lao động gắn với sản xuất và chiến đấu. Bên cạnh đó, quan điểm
đổi mới và phát triển được Hồ Chí Minh thể hiện rõ trong tác phẩm này, được coi
như hạt nhân cốt lõi của phương pháp làm việc biện chứng vì đã xâu chuỗi nhận
thức và hành động đổi mới trong việc xử lý các mối quan hệ và những vấn đề khó
khăn, thức tạp. Chính vì vậy, có thể nói tác phẩm đã đặt nền móng cho tư duy đổi
mới của Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 1986 và kể cả sự nghiệp đổi mới căn bản,
toàn diện GD&ĐT nói chung và đổi mới GDLLCT nói riêng hiện nay.
Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp Quốc gia Sửa đổi lối làm việc – Những vấn đề
lý luận và thực tiễn của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh – Ban Tổ chức
Trung ương - Ban Tuyên giáo Trung ương [41], tập hợp tham luận của các nhà khoa
học bàn về giá trị lý luận và thực tiễn của tác phẩm. Trong đó, đã khẳng định Sửa
đổi lối làm việc chính là cuốn cẩm nang về LLCT, giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên
nhận thức và sửa chữa những sai lầm, khuyết điểm, thiếu sót của mình để hoàn
thành nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Với 7 nội dung cơ bản liên quan
đến tác phẩm; trong đó, nội dung thứ hai là bài học tăng cường công tác tư tưởng,
lý luận của Đảng, vì xuất phát từ vị trí, vai trò của lý luận đối với sự nghiệp cách
mạng, nên trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Chủ tịch Hồ

23. 18
Chí Minh luôn coi trọng công tác tư tưởng, lý luận. Nội dung cơ bản của tác phẩm
đã tập trung phê phán sâu sắc căn bệnh kém lý luận, khinh lý luận và lý luận
suông… do đó, phải nâng cao nhận thức tư tưởng, giáo dục lý luận khoa học cho
cán bộ, đảng viên trong Đảng. Có thể nói, từ khi ra đời cho đến nay Sửa đổi lối làm
việc vẫn là tác phẩm lý luận mẫu mực về phương pháp làm việc, cũng như phương
pháp GDLLCT.
Bên cạnh đó, một số bài viết đăng tải trên các tạp chí khoa học chuyên ngành
đã đề cập quan điểm của Hồ Chí Minh về GDLLCT như: “Quan điểm của Hồ Chí
Minh về giáo dục lý luận”[21]; “Tư tưởng giáo dục Hồ Chí Minh – Một số nội dung
cơ bản”[34]; “Quan điểm Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị cho thanh
niên”[44]; “Thực hiện nguyên tắc giáo dục theo tư tưởng Hồ Chí Minh”[46]; “Chủ
tịch Hồ Chí Minh về học tập lý luận”[57]; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về dạy và học lý
luận chính trị”[74]; “Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác giáo dục lý luận chính
trị”[86]; “Quan điểm Hồ Chí Minh về đào tạo lý luận Mác - Lênin”[91]; “Hồ Chí
Minh với vấn đề tự học”[93]; “Vấn đề chính xác hóa khái niệm giảng dạy các môn
lý luận chính trị”[106]; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị”[125];
“Quán triệt quan điểm của Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ,
đảng viên”[126];… Có thể tiếp cận bằng nhiều cách khác nhau, song các bài nghiên
cứu đã tập trung làm rõ những khía cạnh cụ thể liên quan đến GDLLCT, từ mục
đích, vị trí, vai trò của GDLLCT; các lực lượng liên quan đến GDLLCT; nội dung,
chương trình GDLLCT; nguyên tắc và phương pháp GDLLCT; giáo trình và tài liệu
phục vụ GDLLCT; đến cơ sở vật chất, điều kiện môi trường GDLLCT… và luôn
đặt nó trong tổng thể các hoạt động giáo dục khác nhằm phát triển con người toàn
diện. Đồng thời, một số công trình nghiên cứu trong đó đã đề cập đến quan niệm
của Hồ Chí Minh về GDLLCT và chỉ ra sự khác biệt giữa nó với “giáo dục chính
trị”. Qua đó, xác định rõ nội hàm của GDLLCT là giáo dục những tri thức lý luận
được biểu hiện thành những mệnh đề logic mà nội dung của nó mang tính quy luật,
nguyên lý để định hướng, chỉ đạo hoạt động thực tiễn, giúp cho người học có được
phương pháp luận phù hợp, chứ không phải là giáo dục những tri thức chính trị phổ
thông trong đời sống và trong hoạt động chính trị như trong “giáo dục chính trị”.

24. 19
Có thể nhận thấy, với nội dung nghiên cứu liên quan đến tư tưởng Hồ Chí
Minh về GDLLCT hiện vẫn chưa có nhiều công trình chuyên khảo (dưới dạng đề tài
khoa học hay sách chuyên khảo), mà chủ yếu vẫn chỉ là những bài tham luận tại hội
thảo khoa học hay bài báo đăng trên các tạp chí khoa học chuyên ngành. Tuy chưa
có nhiều nội dung nghiên cứu chuyên sâu, song các công trình trên đã cho tác giả
Luận án thấy rõ hơn những nội dung căn bản về GDLLCT trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, để từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu của mình.
1.2.2. Các công trình nghiên cứu về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào giáo
dục lý luận chính trị cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng
Cuốn sách Nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập các môn lý luận chính trị
trong các trường đại học, cao đẳng của tác giả Phạm Văn Linh (chủ biên) [55] đã
tập hợp tham luận của nhiều tác giả có uy tín và tâm huyết trăn trở trước những bất
cập trong hoạt động GDLLCT hiện nay; đồng thời, gợi mở những ý tưởng mới cho
sự phát triển tư duy, nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập các môn LLCT ở bậc
đại học. Khi bàn về phương pháp GDLLCT, tác giả Lê Đình Năm với bài “Vận
dụng phương pháp giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh vào nâng cao chất lượng dạy
học các môn lý luận chính trị ở các trường đại học và cao đẳng hiện nay”, trên cơ sở
khai thác các quan điểm của Hồ Chí Minh về phương pháp GDLLCT chỉ rõ những
vấn đề mang tính nguyên tắc của Người đã trở thành nguyên lý của nền giáo dục
nước nhà. Đó chính là: Lý luận gắn với thực tế, học kết hợp với hành; gia đình –
nhà trường – xã hội cùng phối hợp trong giáo dục; lấy tự học “làm cốt” để nâng cao
tính chủ động, tích cực của học viên; đảm bảo vừa sức với từng đối tượng, lứa tuổi
học tập để đạt mục đích giáo dục. Từ đó, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế về giáo
trình các môn LLCT và phương pháp dạy học LLCT trong giáo dục đại học; đồng
thời đề xuất 4 giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng GDLLCT cho sinh viên.
Đề tài Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục vào giáo dục lý luận
chính trị trong giai đoạn hiện nay của tác giả Ngô Ngọc Thắng [94] đã khái quát và
hệ thống hóa các quan điểm của Hồ Chí Minh về GD&ĐT, vận dụng vào GDLLCT
cho các đối tượng trong các cơ sở giáo dục quốc dân; đưa ra một số biện pháp cải
thiện tình hình GDLLCT cho các đối tượng người học, nhất là sinh viên đại học
hiện nay.

25. 20
Luận án Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục lý luận chính trị cho
sinh viên các trường đại học ở Hà Nội hiện nay của tác giả Đỗ Minh Tuấn [110], đã
đề cập nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến việc dạy và học 3 môn LLCT cho sinh
viên đại học trên địa bàn Hà Nội với 3 khối trường (kinh tế - kỹ thuật; KHXH&NV;
lực lượng vũ trang). Trong đó, tác giả đã đưa ra khái niệm trung tâm là “tư tưởng
Hồ Chí Minh về GDLLCT”. Đồng thời, tác giả cũng khái quát và trình bày hệ thống
quan điểm của Hồ Chí Minh về GDLLCT với 7 vấn đề, đó là: Triết lý; nguyên tắc,
phương châm; chủ thể; đối tượng; nội dung, chương trình; phương pháp, hình thức,
phương tiện; hiệu quả GDLLCT. Từ đó, tác giả đưa ra 6 tiêu chí cơ bản để đánh giá
thực trạng trên cả thành tựu và hạn chế, từ đó rút ra 5 vấn đề quan trọng cần phải
giải quyết, làm cơ sở đề xuất 6 nhóm giải pháp thiết thực, cơ bản, đồng bộ kèm theo
đó là 3 kiến nghị nhằm tăng cường GDLLCT cho sinh viên ở một số trường đại học
trên địa bàn Hà Nội theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, còn có một số bài báo về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào hoạt
động GD&ĐT, như: “Triết lý phát triển giáo dục Hồ Chí Minh với vấn đề đổi mới
và phát triển nền giáo dục ở nước ta hiện nay”[33]; “Học tập cách học và dạy lý
luận của Hồ Chí Minh”[48]; “Phương pháp giảng dạy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh trong các trường cao đẳng, đại học”[51]; “Quán triệt quan điểm
của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị”[75];
“Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào quá trình đổi mới nền giáo dục – đào tạo ở
nước ta hiện nay”[112]; “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo ở nước ta
hiện nay là sự kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục – đào
tạo”[113]; “Giáo dục các môn lý luận chính trị trong các trường đại học hiện
nay”[122]… đã xuất phát từ yêu cầu cấp thiết của sự nghiệp đổi mới, nhất là đổi
mới căn bản, toàn diện GD&ĐT. Trên cơ sở những chỉ dạy của Hồ Chí Minh về
giáo dục, các tác giả đưa ra một số biện pháp cụ thể, thiết thực để đổi mới công tác
này từ xác định mục tiêu; xây dựng chiến lược; nội dung, chương trình; tích cực
điều chỉnh về phương pháp; đột phá trong công tác kiểm tra, đánh giá; mạnh dạn
đổi mới cơ chế tổ chức quản lý; quan tâm xây dựng tập thể học tập, xã hội học tập.
Có thể thấy một số công trình nghiên cứu trên đây đã thể hiện sự quán triệt
sâu sắc nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT vào giải quyết những vấn đề

26. 21
thực tiễn đang đặt ra. Đây sẽ là những tư liệu quý giúp cho tác giả Luận án tham
khảo để thực hiện tốt nhiệm vụ đề tài nghiên cứu của mình.
1.2.3. Các công trình nghiên cứu về vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào giáo
dục lý luận chính trị cho học viên các học viện, nhà trường quân sự
Cuốn sách kỷ yếu hội thảo khoa học Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo trong các nhà trường quân đội của Học viện Chính trị Quân sự [38], đã
xuất phát từ quan điểm của Đảng trong Nghị quyết Trung ương lần thứ 8 (khóa XI)
để tập trung đánh giá về thực trạng và trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp cơ bản
nhằm đổi mới hoạt động GD&ĐT trong các nhà trường quân đội hiện nay. Trong số
các bài viết, đáng chú ý có một số tham luận liên quan đến hoạt động giáo dục trong
các HV-NT KTQS, trực tiếp là tham luận: “Đổi mới giáo dục và đào tạo tại Học
viện KTQS hiện nay” của tác giả Trần Tấn Hùng với 6 vấn đề cần tập trung đổi mới
là: Nghiên cứu hoàn thiện mục tiêu đào tạo; tích cực điều chỉnh nội dung, chương
trình, phương pháp; quan tâm xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên; tích
cực đổi mới, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ đào tạo và nghiên cứu
khoa học; tăng cường công tác giáo dục, quản lý học viên các loại hình đào tạo; mở
rộng và tăng cường hợp tác liên kết đào tạo cán bộ KHKT quân sự với các viện
nghiên cứu, các trường đại học trong và ngoài nước.
Trong cuốn sách kỷ yếu hội thảo khoa học Tiếp tục đổi mới phương pháp
giảng dạy các môn khoa học xã hội và nhân văn của Học viện KTQS [42], đã tập
trung làm rõ vai trò của các môn KHXH&NV, cũng như các môn LLCT trong đào
tạo cán bộ khoa học kỹ thuật. Đồng thời, khẳng định yêu cầu đổi mới là tất yếu
trong quá trình đào tạo, trong đó phương pháp dạy học là nội dung cần phải dc
thường xuyên quan tâm thực hiện vì nó liên quan trực tiếp đến hiệu quả của hoạt
động này. Từ đó, đề xuất những biện pháp cụ thể để đẩy mạnh hoạt động giảng dạy,
NCKH các môn khoa học này của nhà trường hiện nay.
Cuốn sách chuyên khảo Giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ đơn vị cơ sở
trong quân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh của tác giả Nguyễn Văn Thắng [96] đã
xuất phát từ vị trí, vai trò cực kỳ quan trọng của các đơn vị cơ sở trong quân đội (từ
cấp tiểu đoàn và tương đương trở xuống) và gắn với nó là đội ngũ cán bộ đang công
tác tại các đơn vị cơ sở. Trên cơ sở lý luận là các quan điểm của Hồ Chí Minh về

27. 22
GDLLCT, tác giả đã khảo sát tình hình GDLLCT cho đội ngũ cán bộ cơ sở tại một
số đơn vị điểm ở các quân binh chủng, quân đoàn, quân khu trong toàn quân. Đồng
thời, căn cứ vào những yếu tố tác động từ tình hình kinh tế - chính trị - xã hội của
thế giới, khu vực và trong nước, cũng như những nhiệm vụ, chức năng của quân đội
hiện tại, đề xuất các biện pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả GDLLCT cho lực lượng
cán bộ từ cấp tiểu đoàn trở xuống trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
Kỷ yếu hội thảo khoa học Sức sống của chủ nghĩa Mác - Lênin với sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa trong thời đại mới của Học
viện KTQS [43], đã tập trung làm rõ giá trị lịch sử, ý nghĩa thời đại của chủ nghĩa
Mác - Lênin và vận dụng lý luận đó trong sự nghiệp cách mạng hiện nay. Trong đó,
đáng chú ý là tham luận của tác giả Trần Đình Thắng “Đổi mới dạy học các môn
LLCT theo phương pháp tích cực ở Học viện KTQS”, khẳng định hoạt động đổi
mới phương pháp GDLLCT tại Học viện KTQS là việc làm thường xuyên để hướng
tới phát huy tính chủ động, tích cực của học viên gần đây đã có những chuyển biến
và thu được một số kết quả, nhưng hiệu quả còn khiêm tốn, còn những “rào cản” về
nhận thức, tâm lý, trình độ, năng lực sư phạm… của cả người dạy và người học. Do
tính đặc thù của dạy học LLCT, nên không thể bỏ hoàn toàn phương pháp thuyết
trình, mà phải biết sử dụng phương pháp này một cách hợp lý. Tính tích cực trong
phương pháp giảng dạy thể hiện ở việc giảng viên phải biết tổ hợp các cách thức
một cách khéo léo và khoa học, kết hợp thuyết trình, đặt vấn đề, trao đổi, thảo luận,
định hướng tư duy, nghiên cứu khoa học, khai thác các phương tiện hiện đại phục
vụ cho dạy học một cách hợp lý và hiệu quả.
Kỷ yếu hội thảo khoa học Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ
tư đến sự nghiệp xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay
của Viện KHXH&NV quân sự [118], đã bàn sâu về những tác động của KHCN; sự
bùng nổ thông tin rất khó kiểm soát; sự lợi dụng sức mạnh của công nghệ thông tin
(CNTT) và các mạng xã hội để truyền bá, kích động, chống phá cách mạng Việt
Nam của các thế lực thù địch… Điều đó đã và đang làm cho công tác tư tưởng lý
luận nói chung, hoạt động GDLLCT nói riêng trong môi trường cách mạng công
nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0) gặp không ít khó khăn trên nhiều lĩnh vực liên quan
đến hoạt động quân sự, tác động trực tiếp tới cán bộ, chiến sĩ trong quân đội, nhất là

28. 23
lực lượng thanh niên trong quân đội. Tham luận của tác giả Bùi Quang Cường: “Tác
động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến công tác tư tưởng trong quân đội
hiện nay” đã chỉ ra những khó khăn trong tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị
cho bộ đội trong điều kiện bùng nổ thông tin từ các mạng xã hội trên Internet không
được kiểm duyệt, kiểm chứng; bên cạnh đó các thế lực thù địch và những phần tử
cơ hội, bất mãn đang triệt để lợi dụng sự phát triển của CNTT và Internet để hoạt
động chống phá Đảng, Nhà nước và quân đội ta, chúng coi “chính trị, tư tưởng là
mặt trận hàng đầu, là khâu đột phá để xóa bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh… tiến tới xóa bỏ chế độ XHCN”[118, tr.143]. Để đối phó với những tác
động của CMCN 4.0 trong môi trường quân đội, tác giả đã đề xuất một số biện pháp
cụ thể, đó là: 1) Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến sâu rộng các nội dung cơ
bản trong chương trình GDLLCT; 2) Điều chỉnh nội dung, phương pháp giáo dục
chính trị tư tưởng, tăng cường giáo dục pháp luật và làm tốt công tác bảo vệ chính
trị nội bộ; 3) Nâng cao trình độ trí tuệ, phẩm chất và năng lực của những người trực
tiếp đấu tranh trên mặt trận tư tưởng lý luận trong giai đoạn cách mạng mới; 4) Tích
cực đấu tranh với các thủ đoạn chống phá của các lực lượng phản cách mạng trên
mạng xã hội.
Đề tài NCKH Kết hợp phương pháp truyền thống với việc sử dụng phương
tiện dạy học hiện đại trong giảng dạy các môn Khoa học xã hội và nhân văn ở Học
viện Kỹ thuật quân sự hiện nay của tác giả Nguyễn Minh Thắng (chủ nhiệm) [95],
trên cơ sở đánh giá vai trò của các môn KHXH&NV đối với việc hình thành niềm
tin, lý tưởng, bản lĩnh chính trị của học viên Học viện KTQS và vai trò của việc kết
hợp giữa phương pháp truyền thống với những phương pháp mới hiện nay; tìm hiểu
thực trạng và những yêu cầu của việc kết hợp giữa phương pháp truyền thống với
những phương tiện tiên tiến trong dạy học các môn KHXH&NV tại Học viện
KTQS hiện nay, tác giả đưa ra những biện pháp thiết thực để nâng cao chất lượng
giảng dạy các môn KHXH&NV tại Học viện KTQS.
Đề tài NCKH Nâng cao chất lượng bài giảng các môn lý luận chính trị phù
hợp với đào tạo theo học chế tín chỉ cho sinh viên Học viện Kỹ thuật quân sự hiện
nay của tác giả Đàm Trọng Tùng (chủ nhiệm)[111], cho rằng: dù đào tạo theo mô
hình nào thì vai trò, trách nhiệm của người thầy cũng rất quan trọng và nó được thể

29. 24
hiện trước hết thông qua chất lượng bài giảng - Sản phẩm lao động trí tuệ, thể hiện
sự sáng tạo của người “kỹ sư tâm hồn”. Để bảo đảm nâng cao chất lượng bài giảng
các môn LLCT cho phù hợp với mô hình đào tạo theo học chế tín chỉ, nhóm tác giả
đã đề ra một số biện pháp cụ thể mang tính hệ thống gắn với cả đối tượng người
dạy, người học và người quản lý liên quan.
Luận án Kết hợp tính định hướng chính trị với tính khoa học trong giảng dạy
lý luận chính trị ở các trường sĩ quan bậc đại học Quân đội nhân dân Việt Nam
hiện nay của tác giả Nguyễn Văn Thạo [97] đã trình bày cơ sở lý luận của sự kết
hợp này. Trong đó, tập trung làm rõ những đặc trưng cơ bản của tính chính trị và
tính khoa học, cùng với đó là mối quan hệ và sự tác động qua lại, chi phối lẫn nhau
giữa hai thuộc tính đó. Trên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số biện pháp cụ thể để kết
hợp những mặt tích cực của hai thuộc tính này trong GDLLCT cho học viên trong
các nhà trường quân đội hiện nay.
Trong luận án Nâng cao năng lực đấu tranh tư tưởng của giảng viên lý luận
chính trị các nhà trường quân đội hiện nay [104] tác giả Cao Văn Trọng đã bàn sâu
về những tiêu chí phản ánh năng lực của giảng viên LLCT, trong đó có năng lực
đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng chính trị trong điều kiện mở cửa, hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng hiện nay. Tác giả cho rằng, trước sự suy thoái về phẩm chất
chính trị, thoái hóa biến chất, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong của một
bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, chỉ huy các cấp; kết hợp với các hoạt động
chống phá cách mạng của các thế lực phản động từ bên ngoài… để bảo đảm cho đội
ngũ giảng viên LLCT luôn vững vàng về lập trường tư tưởng, trung thành tuyệt đối
với Đảng, Tổ quốc và nhân dân thì hơn lúc nào hết họ phải được trang bị nền tảng
lý luận vững chắc, nghiệp vụ sắc sảo, nhãn quan chính trị nhạy bén để luôn vững
vàng trên mặt trận “không tiếng súng” song cũng đầy khốc liệt. Từ đó, luận án đề
xuất những biện pháp thiết thực để góp phần phát huy vai trò của đội ngũ giảng viên
LLCT trong các hoạt động đấu tranh trên mặt trận tư tưởng lý luận hiện nay.
Luận án Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học kỹ
thuật quân sự trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay [59] của tác
giả Đặng Trường Minh, tuy không liên quan trực tiếp tới hoạt động GDLLCT trong
các học viện, nhà trường quân đội, song nội dung cũng gắn liền với môi trường và

30. 25
hoạt động giáo dục, đào tạo trong lĩnh vực chuyên môn kỹ thuật quân sự của quân
đội. Trên cơ sở phân tích, luận giải một cách thấu đáo đặc điểm và tính chất đặc thù
của môi trường kỹ thuật, tác giả đã đưa ra một số biện pháp thiết thực để tăng cường
hiệu quả của hoạt động đào tạo đội ngũ kỹ sư quân sự - Nguồn nhân lực chất lượng
cao cho quân đội và đất nước. Tác giả luận án cho rằng để có được nguồn nhân lực
chất lượng cao về khoa học KTQS thì đòi hỏi các HV-NT KTQS phải coi trọng và
tập trung đào tạo, bồi dưỡng cả phẩm chất lẫn năng lực cho đội ngũ này, trong đó
GDLLCT là một nội dung hết sức quan trọng để góp phần tạo ra những con người
theo mục tiêu 3 trong 1 đó là “Sĩ quan – Kỹ sư – Đảng viên” vừa “hồng”, vừa
“chuyên” góp phần xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ.
Nhóm các luận án liên quan đến xây dựng và phát huy vai trò của nguồn lực
GDLLCT trong quân đội hiện nay như: Xây dựng đội ngũ trí thức khoa học Mác -
Lênin trong nhà trường Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay [49]; Phát huy
nguồn lực trí thức Khoa học xã hội và nhân văn quân sự trong quân đội ta hiện nay
[71]; Xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học xã hội và nhân văn ở các học viện, trường
sĩ quan quân đội trong giai đoạn hiện nay [114];… đã tập trung làm rõ vai trò của
chủ thể giáo dục, đó chính là đội ngũ cán bộ KHXH&NV cũng như đội ngũ giảng
viên LLCT trong hoạt động GDLLCT – Đây là lực lượng quan trọng nhất, có ý
nghĩa sống còn đối với việc định hướng chính trị, tư tưởng, hình thành niềm tin, bản
lĩnh cho học viên sĩ quan trong quân đội. Đồng thời, làm rõ những căn cứ lý luận và
thực tế của việc xây dựng, phát triển, phát huy nguồn nhân lực KHXH&NV, cũng
như đội ngũ giảng viên LLCT trong các học viện, nhà trường quân đội. Qua đó, đề
xuất những giải pháp thiết thực nhằm góp phần xây dựng, phát triển, đội ngũ “nòng
cốt” này trong sự nghiệp GD&ĐT hiện nay.
Luận án liên quan đến phương pháp GDLLCT trong các HV-NT quân đội
thời gian gần đây là: Vận dụng tư tưởng “lấy tự học làm cốt” của Hồ Chí Minh vào
bồi dưỡng phương pháp học tập cho học viên cấp phân đội ở các nhà trường quân
đội hiện nay [88] đã dựa trên nền tảng lý luận là quan điểm của Hồ Chí Minh về tự
học để đánh giá thực trạng hoạt động này của học viên sĩ quan trong quá trình đào
tạo tại các nhà trường quân đội. Trên cơ sở những yêu cầu bức thiết đang đặt ra đối
với việc đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường hoạt động tự học, tự nghiên cứu

31. 26
của học viên, tác giả đã vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh về tự học vào đề xuất
những biện pháp cụ thể để nâng cao kỹ năng học tập cho học viên đào tạo sĩ quan
cấp phân đội trong các nhà trường quân đội hiện nay.
Bàn sâu về hoạt động đào tạo ở lĩnh vực KTQS, bài báo “Nâng cao chất
lượng đào tạo kỹ sư quân sự, cung cấp ngồn nhân lực chất lượng cao cho quân đội
và đất nước” của tác giả Nguyễn Công Định [31] đã xuất phát từ những tác động
của CMCN 4.0 cũng như của nền giáo dục thông minh đang đặt ra cho hệ thống các
HV-NT KTQS để nhận thức rõ yêu cầu bức thiết trong đổi mới hoạt động đào tạo
của Học viện để đáp ứng nhiệm vụ của một trường đại học nghiên cứu hiện nay. Từ
đó, tác giả đưa ra 5 biện pháp cụ thể liên quan trực tiếp đế quá trình đào tạo đội ngũ
kỹ sư các chuyên ngành kỹ thuật khác nhau phục vụ hoạt động nghiên cứu phát
triển, sản xuất chế thử, chuyển giao công nghệ, hợp tác và hội nhập quốc tế.
Trong bài viết về “Xây dựng nhà trường thông minh, nâng cao chất lượng
đào tạo cán bộ quân đội trước tác động từ cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”
của tác giả Ngô Xuân Lịch [54], đã khái quát kết quả xây dựng và hoạt động của hệ
thống nhà trường quân đội từ khi ra đời (năm 1945) đến nay và sự tác động mạnh
mẽ của CMCN 4.0 hiện nay. Trên cơ sở đó, đưa ra mục tiêu, nhiệm vụ cơ bản để
định hướng xây dựng các trường đại học thông minh theo yêu cầu hiện đại hóa quân
đội trong tình hình mới.
Bài báo “Nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục lý luận chính trị trong các
nhà trường quân đội” của tác giả Phạm Hồng Thanh [92], đã đề cập việc vận dụng
nguyên tắc giáo dục của Hồ Chí Minh vào công tác GDLLCT tại các học viện, nhà
trường trong quân đội; trình bày khái quát tình hình GDLLCT hiện tại với những
nội dung, biện pháp đổi mới đã được áp dụng cho các đối tượng học viên khác nhau
trong từng cơ sở đào tạo. Từ đó, tác giả đưa ra những biện pháp cụ thể nhằm cải
thiện hiệu quả hoạt động GDLLCT tại các nhà trường quân đội trong thời gian tới.
Nhóm các bài báo về công tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong quân đội:
“Nâng cao bản lĩnh chính trị của học viên tốt nghiệp các học viện, trường quân đội
trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”[11]; “Tiếp tục điều
chỉnh quy trình, chương trình, nội dung đào tạo trong các nhà trường quân đội đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới”[25]; “Sức mạnh chính trị - tinh thần:

32. 27
Nhân tố quyết định làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975”[53]; “Phát huy truyền
thống anh hùng xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình
mới”[80];… đã tập trung vào việc khẳng định vị trí, vai trò rất quan trọng của công
tác giáo dục chính trị tư tưởng cho quân nhân, nhất là GDLLCT cho đội ngũ sĩ quan
tương lai của quân đội. Đồng thời, nhấn mạnh vai trò, cũng như thực hiện công tác
đãi ngộ giảng viên, cán bộ quản lý học viên để họ cống hiến hết mình cho sự nghiệp
GD&ĐT nói chung, đào tạo đội ngũ cán bộ nòng cốt cho quân đội nói riêng.
Có thể nhận thấy, các công trình nêu trên ít nhiều đã đề cập, bàn đến hoạt
động GD&ĐT nói chung, GDLLCT nói riêng trong các HV-NT trong quân đội.
Một số công trình đã bàn trực tiếp đến hoạt động GDLLCT trong các HV-NT
KTQS với những khía cạnh, nội dung, cấp độ khác nhau, song tựu trung lại đều
hướng tới việc vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT vào nâng cao
chất lượng và hiệu quả đào tạo sĩ quan trong các nhà trường quân đội hiện nay.
Tóm lại, tình hình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT và vận
dụng vào hoạt động GDLLCT gần đây đã được đẩy mạnh và đạt được những thành
quả nhất định, nhất là ở phạm vi trong các HV-NT quân sự. Những công trình
nghiên cứu liên quan đã bước đầu làm sáng tỏ tư tưởng Hồ Chí Minh cùng giá trị
của nó đối với hoạt động GDLLCT. Đồng thời, trên cơ sở bám sát thực tế của công
tác này, các học giả đã vận dụng sáng tạo những quan điểm, tư tưởng đó vào thực
tiễn nhằm không ngừng nâng cao chất lượng GDLLCT, nhất là chất lượng dạy –
học các môn LLCT. Tuy chưa có nhiều công trình trực tiếp nghiên cứu việc vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT trong các HV-NT KTQS, song cũng đã
gợi mở cho tác giả Luận án hướng nghiên cứu mới, nhằm nâng cao chất lượng
GDLLCT trong các HV-NT KTQS trong thời gian tới.
1.3. NHẬN XÉT VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CHO LUẬN ÁN
1.3.1. Nhận xét khái quát về các công trình nghiên cứu
Thứ nhất, đối với các công trình nghiên cứu về giáo dục lý luận chính trị
Các công trình nghiên cứu cả trong và ngoài nước đã có sự đột phá mạnh mẽ
về tư duy trước những vấn đề nóng hổi, bức xúc đang đặt ra trong thực tiễn cuộc

33. 28
sống với những mâu thuẫn nội tại, những vướng mắc nảy sinh trong quá trình lãnh
đạo, chỉ đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước và các đoàn thể xã hội đòi hỏi cần phải
giải quyết kịp thời cũng trong quá trình đổi mới. Thông qua hoạt động GDLLCT
trong các nhà trường thuộc hệ thống trường Đảng từ Học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh, các học viện khu vực, các trường chính trị tỉnh (thành phố) cho đến các
trung tâm bồi dưỡng chính trị cấp huyện (quận) những kiến thức lý luận cơ bản về
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối chủ trương của Đảng,
chính sách và pháp luật của Nhà nước; những thông tin thời sự về tình hình chính trị
- xã hội của đất nước và quốc tế; kinh nghiệm trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo hoạt
động cách mạng cả trong và ngoài nước đã được trang bị cho đội ngũ cán bộ (trước
hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp), đảng viên, giúp cho đội ngũ này thấm
nhuần lý luận để vận dụng vào giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra.
Đặc biệt, trong các công trình nghiên cứu liên quan đến hoạt động GDLLCT
ở các cơ sở giáo dục đại học, các nhà khoa học, các nhà giáo dục đã đi sâu tìm hiểu
thực trạng của nhà trường, đơn vị mình quan tâm để từ đó xem xét, đánh giá, đề
xuất những biện pháp thiết thực để từng bước cải thiện hiệu quả hoạt động
GDLLCT cho phù hợp với từng đối tượng đào tạo. Hoạt động nghiên cứu này chủ
yếu hướng tới việc khẳng định rõ hơn vị thế của GDLLCT trong đào tạo đại học,
cao đẳng hiện nay; vận dụng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh và một số quan điểm lý luận mới của Đảng ta cũng như của những học giả có
tư tưởng tiến bộ trên thế giới để đề xuất phương hướng, giải pháp đổi mới về nội
dung, chương trình, phương pháp GDLLCT cho hiệu quả, thiết thực hơn.
Một số công trình đã quan tâm giải quyết những vấn đề mang tính vĩ mô của
lĩnh vực GD&ĐT hiện nay; trong đó, nhấn mạnh vị trí, vai trò của GD&ĐT; chú
trọng xây dựng triết lý giáo dục; đổi mới tư duy trong GD&ĐT… một số công trình
đề cập đến hoạt động lý luận, tư tưởng, cũng như hoạt động GDLLCT; trong đó, đã
đề cập đến các khâu trong quy trình công tác cán bộ đối với đội ngũ cán bộ, giảng
viên trực tiếp nghiên cứu, giảng dạy LLCT trong các cơ sở giáo dục đại học… Việc
đổi mới phương pháp dạy - học LLCT trong các trường đại học, cao đẳng (nhất là
khối những trường đào tạo ra đội ngũ giảng viên LLCT) theo hướng phát huy tính
tích cực, chủ động của sinh viên trong quá trình nhận thức theo mô hình học chế tín

34. 29
chỉ hiện nay… cũng đã được quan tâm, áp dụng những công cụ tư duy tiên tiến, mô
hình nhà trường thông minh hay trang thiết bị hiện đại để trợ giúp cho hoạt động
GDLLCT được hiệu quả hơn… Các công trình này đều hướng tới quán triệt mọi
đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng về đào tạo nhằm xây dựng nền móng vững
chắc, coi đó là yếu tố căn bản nhất, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng GD&ĐT
hiện nay, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Thứ hai, đối với các công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo
dục lý luận chính trị
Tùy theo mục tiêu nghiên cứu của mình, các công trình này đã ít nhiều đề
cập các khái niệm liên quan như “lý luận”, “lý luận chính trị”, “giáo dục”, “giáo dục
lý luận chính trị”, “chất lượng giáo dục lý luận chính trị”, “hiệu quả giáo dục lý luận
chính trị”…; đều gắn với các đối tượng người học khác nhau như cán bộ lãnh đạo,
quản lý các cấp; công chức, viên chức công tác trong các cấp ủy đảng, chính quyền
tham gia học tập cao cấp và trung cấp LLCT trong hệ thống các trường chính trị;
học viên, sinh viên các trường đại học, cao đẳng; học viên các trường sĩ quan quân
đội; hạ sĩ quan, chiến sĩ ở các đơn vị trong quân đội… Song tất cả đều cơ bản thống
nhất với nhau về nội hàm của từng khái niệm liên quan.
Những công trình nghiên cứu về GDLLCT theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã
bước đầu làm sáng tỏ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về lý luận, LLCT, GDLLCT,
đó là cơ sở để nghiên cứu sinh tham khảo, xây dựng khái niệm công cụ phục vụ cho
nhiệm vụ nghiên cứu của mình. Mặc dù vậy, hiện nay chưa thấy có công trình nào
nói đến khái niệm Đổi mới GDLLCT trong các HV-NT KTQS hiện nay theo tư
tưởng Hồ Chí Minh - Khái niệm trung tâm của luận án này.
Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT đã được một số học giả nghiên
cứu, trình bày trong một số bài tham luận tại hội thảo khoa học có tính chất học
thuật về Hồ Chí Minh học và đăng tải trên các tạp chí khoa học chuyên ngành thuộc
lĩnh vực LLCT. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu đều đã thống nhất với nhau
về các vấn đề liên quan đến những quan điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về
GDLLCT. Qua đó, khẳng định sự đóng góp lớn lao của Hồ Chí Minh đối với việc
xây dựng hệ thống LLCT của Đảng và Nhà nước ta, xác định rõ hơn những vấn đề

35. 30
liên quan trên các khía cạnh cụ thể trong quá trình giáo dục, truyền bá LLCT cho
các đối tượng liên quan trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước và xã hội.
Thứ ba, đối với các công trình nghiên cứu vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh vào thực tiễn giáo dục lý luận chính trị hiện nay
Các bài viết đã đứng trên các quan điểm lý luận của Hồ Chí Minh về
GDLLCT để khai thác các góc độ khác nhau của hoạt động này gắn với đặc điểm
của từng đối tượng người học theo các ngành nghề, lĩnh vực cụ thể. Các công trình
ở nhóm này đã hệ thống hóa quan điểm, tư tưởng Hồ Chí Minh về GDLLCT; đồng
thời, vận dụng sáng tạo nó vào giải quyết những vấn đề đang vướng mắc, tồn tại
liên quan đến hoạt động GDLLCT thông qua những giải pháp cụ thể, thiết thực gắn
với từng trường, từng chuyên ngành, từng lĩnh vực đào tạo. Qua đó, giúp hình thành
nhân cách của sinh viên trong quá trình đào tạo ở bậc đại học.
Việc vận dụng các quan điểm của Hồ Chí Minh về GDLLCT vào thực hiện
nhiệm vụ GDLLCT của tổ chức, cơ quan hay đơn vị mình cũng đã được chú trọng.
Trong đó, một số công trình cũng đã gắn với thực tiễn của hoạt động GDLLCT
trong quân đội, đã đề cập việc đổi mới GDLLCT, song chủ yếu mới chỉ bàn đến
việc đổi mới về phương pháp giảng dạy và học tập mà chưa đi sâu, bàn nhiều đến
việc đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình, tài liệu và các yếu tố bảo đảm
khác… Nguyên nhân là vì chương trình và nội dung GDLLCT trong các HV-NT
quân đội được thiết kế chủ yếu dựa trên quy định của Tổng cục Chính trị.
Trước yêu cầu đổi mới theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Hội nghị lần thứ
tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII Đảng Cộng sản Việt
Nam, hiện đã có một số cuộc hội thảo liên quan đến đổi mới GDLLCT được tổ chức
cấp quốc gia hoặc ở cấp thấp hơn là tại các cơ quan cấp tổng cục của Bộ Quốc
phòng hoặc Bộ Công an, hay do các HV-NT chuyên về chính trị (như Học viện
Chính trị/ Bộ Quốc phòng, Trường Sĩ quan Chính trị/ Bộ Quốc phòng, Học viện
Chính trị/ Bộ Công an) hoặc một số báo, tạp chí lớn đứng ra tổ chức thực hiện. Tuy
nhiên, các HV-NT KTQS thường ít tổ chức, ít tham gia những hoạt động mang tính
học thuật chuyên sâu về lĩnh vực LLCT (nhất là ở khu vực các trường sĩ quan liên
quan đến lĩnh vực KTQS) - Đây chính là một trong những điểm hạn chế cơ bản của

36. 31
hoạt động NCKH về LLCT ở khu vực này thời gian vừa qua. Mặt khác, đội ngũ
chuyên gia, nhà giáo hoạt động ở lĩnh vực LLCT trong các HV-NT KTQS còn
mỏng, một số đồng chí chuyên môn chưa thật sâu nên hoạt động GDLLCT ở “khu
vực” này còn hạn chế, chưa quan tâm đúng mức tới ngành KHXH&NV nói chung,
lĩnh vực LLCT nói riêng để tập trung đổi mới cho thiết thực, hiệu quả.
Như vậy, nhóm những công trình nghiên cứu này đã đề xuất phương hướng,
biện pháp thiết thực liên quan chủ yếu đến phương pháp GDLLCT cho các đối
tượng học viên, sinh viên để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và điều kiện của từng
đối tượng. Các kết quả nghiên cứu nêu trên mới chủ yếu đề cập đến hoạt động
GDLLCT ở các cơ sở đào tạo đại học trong quân đội, chưa đi sâu vào vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh trong quá trình GDLLCT tại các HV-NT KTQS. Do vậy, đây là
cơ sở thực tiễn quan trọng, là “mảnh đất hiện thực” để tác giả thực hiện nhiệm vụ
nghiên cứu của Luận án đề ra.
1.3.2. Những vấn đề đặt ra cho luận án cần tiếp tục nghiên cứu
Qua khảo cứu về các công trình đã được công bố có liên quan trong thời gian
gần đây, tác giả Luận án nhận thấy tuy đã đạt được những kết quả khả quan, rất
đáng trân trọng, song vẫn đang tồn tại không ít những vấn đề bất cập, hạn chế chứa
đựng những mâu thuẫn liên quan đến chất lượng GDLLCT mà các công trình này
chưa đi sâu giải quyết một cách triệt để, đó là:
Thứ nhất, về nhận thức chính trị tư tưởng
Sự không thống nhất giữa yêu cầu nâng cao trình độ LLCT và giác ngộ chính
trị của cả chủ thể lẫn đối tượng GDLLCT tại các trường đại học nói chung, các
trường sĩ quan trong quân đội nói riêng để mỗi sinh viên, học viên khi tốt nghiệp
phải “vừa hồng, vừa chuyên”, có đủ khả năng tự “miễn dịch” về chính trị tư tưởng,
tích cực và thường xuyên tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng chính trị (chủ
yếu trên các mạng xã hội và truyền thông)… với sự nhận thức lệch lạc, mơ hồ về
chính trị, đề cao thuyết “kỹ trị” của một số cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên;
giữa sự lạc hậu của lý luận với thực tiễn sinh động song khá phũ phàng (bởi những
yếu tố tiêu cực trong xã hội đang có xu thế ngày càng nhiều và diễn biến hết sức
phức tạp) làm cho không ít cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên và quần chúng
nhân dân bị hoang mang, dao động, thậm chí mất niểm tin vào sự nghiệp đổi mới.