Dokumen tersebut membahas tentang teori perilaku konsumen dalam ekonomi, termasuk konsep utilitas, pendekatan kardinal dan ordinal utilitas, hukum berkurangnya utilitas marjinal, keluk puas sama, dan garis anggaran. Secara khusus, dibahas tentang bagaimana konsumen berusaha memaksimalkan kepuasan dengan membatasi sumber daya mereka.

1. SPP 1023 PRINSIP EKONOMI
PN. SYAHIRA BINTI MD DESA
BAB 3
TEORI GELAGAT PENGGUNA

2. PENGENALAN
2
 Untuk memahami dengan lebih jelas tentang hubungan antara pilihan
pengguna dan peruntukan sumber, ahli ekonomi memperkenalkan konsep
utiliti.
 Utiliti menerangkan kepuasan yang diterima daripada penggunaan sesuatu
barang.
 Utiliti boleh di kategorikan kepada dua; utiliti kardinal dan utiliti ordinal.

3. 3.1 PENDEKATAN UTILITI
KARDINAL
3
 Pendekatan kardinal menganggap utiliti boleh diukur secara kuantitatif dalam unit
util.
 Pendekatan kardinal membincangkan konsep jumlah util (TU), utiliti sut (MU) dan
hukum utiliti sut makin berkurangan.
 TU: Jumlah kepuasan pengguna daripada kombinasi penggunaan barang dan
perkhidmatan.
 MU: Perubahan jumlah utiliti kesan daripada perubahan satu unit penggunaan
sesuatu barang
 (MU = ∆TU / ∆Q)
 Utiliti sut bertambah kurang: Semakin banyak penggunaan sesuatu barang, jumlah
utiliti akan meningkat pada kadar yang berkurangan.

4. JUML AH UTILITI DAN UTILITI SUT
Kuantiti
Aiskrim
Jumlah
Utiliti
(TU)
Utiliti
Sut
(MU)
1
2
3
4
5
6
7
10
22
32
37
39
39
38
10
12
10
5
2
0
-1
4
0 1 2 3 4 5 6 7
40
30
20
10
0 1 2 3 4 5 6 7
TU
14
12
10
8
6
4
2
TU
Kuantiti Aiskrim
Kuantiti Aiskrim
A - TU↑ pada kadar yang bertambah, MU ↑
B - TU↑ pada kadar yang berkurang, MU ↓
C - TU↓, MU negatif
MU
A
B
C
MU

5. SYARAT PEMAKSIMUMAN UTILITI
(PENDEKATAN KARDINAL)
5
(i) Pengguna bersikap rasional; matlamat memaksimumkan kepuasan dari
penggunaan barang dan perkhidmatan.
(ii) Pengguna dapat memberi nilai secara kuantitatif terhadap utiliti yang
diperolehi.
(iii) Pengguna mempunyai sejumlah pendapatan yang mesti dibelanjakan.
(iv) Harga barangan diandaikan tetap.

6. 3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS
SAMA DAN GARIS BELANJAWAN
6
 HUKUM UTILITI SUT BERKURANGAN
 Pendekatan ordinal menganggap utiliti tidak boleh diukur; pengguna hanya
perlu menyatakan barangan yang mampu memberikan utiliti yang paling
tinggi.
 Syarat Pemaksimuman Utiliti (Pendekatan Ordinal)
(i) Pengguna akan sentiasa menginginkan kuantiti yang lebih tinggi.
(ii) Semakin banyak penggunaan sesuatu barang, MU akan berkurang.
(iii) Pengguna membuat pilihan sesuat barang berdasarkan tingkat utiliti.
(iv) Pilihan setiap pengguna adalah konsisten, dan berbeza mengikut
individu.

7. 3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS
SAMA DAN GARIS BELANJAWAN
7
 KELUK PUAS SAMA
 Keluk puas sama menunjukkan kombinasi penggunaan dua barangan yang
memberi tingkat kepuasan yang sama.
 Kadar Penggantian Sut (MRS): mengukur jumlah purata sesuatu barangan
yang sanggup dilepaskan oleh pengguna untuk mendapatkan satu unit
tambahan barangan yang lain (kecerunan KPS).
 MRS = (∆Y / ∆X)
 Contoh:
Dari A ke B: MRS = 5; pengguna sanggup melepaskan 5 unit pepsi untuk
mendapatkan tambahan 1 unit pizza.

8. KELUK PUAS SAMA (KPS)
8
Quantiti
Pizza (X)
Kuantiti
Pepsi (Y)
0
KPS, I1
A
B
C
15
5
1
5 7 9
MRS (A ke B) = 5
MRS (B ke C) = 2
∆Y
∆X

9. 9
 Ciri-ciri Keluk Puas Sama
(i) KPS bercerun negatif
(ii) KPS tidak boleh bersilang
(iii)KPS cembung ke pusat
(iv)Semakin jauh KPS dari titik pusat, semakin tinggi utiliti yang
diperolehi
(v) Setiap pengguna mempunyai KPS yang tersendiri dan boleh mempunyai
sebeberapa banyak jumlah KPS.
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

10. 10
 KPS bercerun negatif
 Pengguna akan hanya mengurangkan kuantiti sesuatu barangan jika dia
boleh mendapatkan lebih banyak kuantiti barang yang lain.
 Jika kuantiti sesuatu barangan berkurang, kuantiti barangan yang lain
akan bertambah.
 Ini menjelaskan mengapa kebanyakan KPS bercerun negatif.
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

11. 11
 KPS tidak boleh bersilang. Titik j dan l
menunjukkan pengguna berada pada
tingkat kepuasan yang sama
(I’).
 Titik l dan k juga menunjukkan
keadaan yang sama kerana kedua-dua
titik ini berada pada KPS yang sama
(I).
 (j = l) dan (l = K), seharusnya (j = k).
 Tetapi k mempunyai kuantiti yang
lebih tinggi bagi kedua barangan
berbanding j,
 menunjukkan k memberikan utiliti
yang lebih tinggi kepada pengguna.
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

12. 12
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN
12
 KPS cembung ke pusat
 Pengguna akan lebih bersedia untuk mengorbankan barangan yang
mempunyai kuantiti yang banyak berbanding kuantiti yang sedikit.
 Perbezaan nilai MRS di sepanjang KPS menyebabkan KPS akan
cembung ke pusat.
 Rujuk slide 10.
 Semakin jauh KPS dari titik pusat, semakin tinggi utiliti yang diperolehi.
Semakin tinggi (ke kanan) KPS, semakin banyak kombinasi barangan yang
digunakan, dan meningkatkan utiliti pengguna.
 Setiap pengguna mempunyai KPS yang tersendiri dan boleh mempunyai
sebeberapa banyak jumlah KPS.

13. 13
 Garis belanjawan menunjukkan kombinasi barangan yang mampu dibeli
pengguna dengan penggunaan sepenuhnya pendapatan yang dimiliki, pada
tingkat harga yang ditetapkan.
 Contoh: Jumlah pendapatan (M) = RM1000, harga Pepsi (PY) = RM2.00 dan
harga Pizza (PX) = RM10.00
 Kuantiti maksimum Pepsi (tiada Pizza) yang boleh dibeli ialah (M/PY),
manakala kuantiti maksimum Pizza (tiada Pepsi) yang boleh dibeli ialah
(M/PX).
 Jika pengguna membelanjakan pendapatan untuk membeli kedua-dua
barangan, maka;
M = PX.X + PY.Y
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

14. Bilangan
Pepsi
Bilangan
Pizza
Perbelanjaan
ke atas Pepsi
Perbelanjaan
ke atas Pizza
Jumlah
Perbelanjaan
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
$ 0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
RM1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
RM1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
14Kuantiti Pizza
Kuantiti Pepsi (Y)
500 B
(M/PY)
250 C
0 50 100 (M/PX)
A
GARIS BELANJAWAN
Jumlah Pendapatan (M) = RM1000
Harga Pepsi (PY) = RM2.00
Harga Pizza (PX)= RM10.00
Kecerunan garis belanjawan = (PX/PY) =
5
Garis Belanjawan

15. PERGERAKAN GARIS
BELANJAWANPERUBAHAN TINGKAT HARGA PERUBAHAN TINGKAT
PENDAPATAN
15
 Menyebabkan
perubahan kecerunan
garis belanjawan.
 Contoh :
M = RM50
PX0 = RM10 PX1 = RM5
PY = RM2
 Tidak menyebabkan
perubahan kecerunan
garis belanjawan.
 Contoh:
M0 = RM50, M1 = RM100
PX = RM10 PY = RM2
Y
X
25
5
10
BL1 BL2
Y
XBL1
BL2
50
25
5 10

16. 16
• KESEIMBANGAN PENGGUNA
 Keseimbangan pengguna tercapai apabila KPS tangen (menyentuh) garis
belanjawan.
 Pada tingkat keseimbangan, kecerunan KPS menyamai kecerunan garis
belanjawan.
 Pada tingkat keseimbangan ini, pengguna menggunakan kombinasi
barangan ang memberikan kepuasan paling tinggi.
(MRS = ∆Y/∆X) = (PX/PY)
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

17. KESEIMBANGAN PENGGUNA
17
Kuantiti
Pizza
Kuantiti
Pepsi
0
Garis Belanjawan
I1
I2
I3
Optimum
A
B
Pengguna ingin berada pada I3
tetapi tidak mempunyai
pendapatan yang mencukupi untuk
berada pada tingkat tersebut.
Pengguna mampu untuk
mendapatkan mana-mana
kombinasi pada I1, tetapi
mengapa perlu kekal di I1
sedangkan dia boleh
mendapatkan kombinasi lebih
tinggi pada I2?
E

18. 18
 Konsep lebihan pengguna
 Konsep lebihan pengguna merujuk kepada perbezaan antara harga yang
sedia dibayar ke atas sesuatu barang di pasaran dengan harga yang
sebenar dibayar di pasaran.
 Ia juga boleh didefinisikan sebagai lebihan kepuasan yang diterima
daripada apa yang dibayar dengan apa yang sebenar dibayar.
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN

19. LEBIHAN PENGGUNA
INDIVIDU
LEBIHAN PENGGUNA
PASARAN
19
Harga
(RM)
Kuantiti
0 1 2 3 4
12
10
8
6
6
4
2
0
Harga
(RM)
Kuantiti
Harga
Pasaran
Lebihan
Pengguna
3.2 HUKUM UTILITI SUT
BERKURANGAN, KELUK PUAS SAMA
DAN GARIS BELANJAWAN