ผลงานนักเรียน ชั้น ม.6/2 เรื่องการพัฒนาการด้านเศรษฐกิจ สมัยสุโขทัย อยุธยา และธนบุรี

1. พัฒนาการด้ านเศรษฐกิจ
สมัยสุ โขทัย สมัยอยุธยา สมัยกรุ งธนบุรี

2. จัดทำโดย
1. นำย ณัฐภัทร วุฒิกำรณ์ เลขที่ 3
2. นำย อติคุณ พุฒิพิพฒน์ชูพงศ์
ั เลขที่ 8
3. นำงสำว ชัญญำณ์ภช ั รื่ นเริ ง เลขที่ 13
4. นำงสำว ณิ ชำ จิรกำลนุกล ุ เลขที่ 16
5. นำงสำว พัทธ์ธีรำ เทพวงค์ เลขที่ 20
6. นำงสำว สลิลทิพย์ แสงศรี จนทร์ ั เลขที่ 28
7. นำงสำว อัจฉรำ กันสิ ทธิ์ เลขที่ 33
ชั้นมัธยมศึกษำปี ที่ 6/2

3. สมัยสุ โขทัย

4. การเกษตร
อำชีพหลักของ ชำวสุ โขทัย คือ เกษตรกรรมได้แก่ ทำนำ ทำไร่ ทำสวน และกำร
เลี้ยงสัตว์ ชำวสุ โขทัยมีกำรสร้ำงระบบชลประทำนที่เป็ นพื้นฐำนที่สำคัญในกำร
ประกอบอำชีพ เกษตรกรรม เนื่องจำกสุ โขทัยมีปัญหำควำมแห้งแล้งในฤดูแล้ง เพรำะ
ดินเป็ นดินปนทรำย ทำให้ดินไม่อุมน้ ำจึงมีกำรสร้ำงเขื่อนดินทำงทิศตะวันตกเฉี ยงใต้
้
ของตัวเมือง สุ โขทัย เขื่อนดินนี้ เรี ยกว่ำ สรี ดภงส์ หรื อทำนบพระร่ วงสำหรับเก็บกักน้ ำ
ไว้ภำยในหุ บเขำ และ ขนระบำยน้ ำเข้ำไปใช้ภำยในตัวเมือง และ บริ เวณใกล้เคียง
ตัวเมือง นอกจำกนี้ ภำยในตัวเมืองยังมีกำรขุดสระน้ ำที่เรี ยกว่ำ ตระพัง เพื่อเก็บกักน้ ำ
ไว้ใช้สอย
พืชที่ปลูกมำก คือ ข้ำว รองลงมำเป็ นผลไม้ เช่น มะม่วง มะขำม มะพร้ำว
หมำกพลู เป็ นต้น โดยพื้นที่เพำะปลูกที่สำคัญ ได้แก่ บริ เวณที่รำบลุ่มทำงแถบ
เมืองศรี สัชนำลัย ชำกังรำว สองแคว และนครชุม

5. อุตสาหกรรม
ผลผลิตทำงด้ำน อุตสำหกรรมที่มีชื่อเสี ยงมำกของสุ โขทัยคือ เครื่ องสังคโลก
่
มีแหล่งผลิตอยูที่เมืองศรี สัชนำลัย และเมืองสุ โขทัย สิ นค้ำเครื่ องสังคโลกที่ผลิต
ได้แก่ ถ้วย โถ จำน ไห กระปุก เป็ นต้น นอกจำกค้ำขำยกันภำยในประเทศแล้วยัง
ส่ งออกไปขำยต่ำงประเทศอีกด้วย ซึ่ งจำกกำรสำรวจทำงโบรำณคดีได้พบแหล่ง
เตำเผำมำกมำย โดยเฉพำะบริ เวณทิศเหนือนอกกำแพงเมืองสุ โขทัย น้ ำโจน และ
เมืองศรี สัชนำลัย ริ มฝั่งแม่น้ ำยม ที่รู้จกกันดี คือ เตำทุเรี ยงสุ โขทัย เตำทุเรี ยงป่ ำยำง
ั
และเตำทุเรี ยงเกำะน้อย

6. เตาทุเรี ยง เครื่ องสังคโลก

7. การค้ าขาย
กำรค้ำขำยในสุ โขทัยที่ ปรำกฏในศิลำจำรึ กหลักที่ 1 แสดงให้เห็นว่ำ
มีกำรค้ำขำยอยู่ 2 ประเภท คือ
• กำรค้ำขำยภำยในอำณำจักร
• กำรค้ำขำยกับต่ำงประเทศ

8. การค้ าภายในอาณาจักร เป็ นกำรค้ำแบบเสรี มีตลำดเป็ นศูนย์กลำงกำรค้ำ
เรี ยกว่ำ " ปสำน "ไว้สำหรับประชำชนจำกถิ่นต่ำง ๆ ที่เดินทำงมำแลกเปลี่ยนสิ นค้ำ
่
กัน กำรค้ำขำยระหว่ำงเมืองจะไม่มีกำรเก็บภำษีผำนด่ำน ที่เรี ยกว่ำ " จกอบ " ดังศิลำ
จำรึ ก กล่ำวว่ำ " เจ้ำเมืองบ่เอำจกอบในไพร่ ล่ทำง " ทำให้ประชำชนค้ำขำยได้อย่ำง
ู
เสรี
ปสาน

9. การค้ าขายกับต่ างประเทศ เช่นกำรค้ำกับหงำ วสดี ขอม มลำยู ชวำ
ซึ่ งสิ นค้ำออกที่สำคัญได้แก่ เครื่ องเทศและของป่ ำ เช่น พริ กไทย ไม้ฝำง งำช้ำง
หนังสัตว์ ไม้หอม นอแรด ส่ วนสิ นค้ำเข้ำ เป็ นประเภทผ้ำไหม เครื่ องประดับ
่
โดยเฉพำะผ้ำไหมที่พอค้ำจีนนำมำขำยเป็ นที่ตองกำรของเจ้ำนำยเชื้อพระวงศ์ ชั้นสู ง
้
และขุนนำงสุ โขทัย

10. ระบบเงินตรา
สุ โขทัยมีกำรค้ำขำยในชุมชนของตนเองและกับพ่อค้ำต่ำงบ้ำนต่ำงเมือง
จึงมีกำรแลกเปลี่ยนสิ นค้ำและกำรซื้ อขำยในระบบเงิน
ตรำ เงินตรำที่ใช้ คือ " เงินพดด้วง " ซึ่ งทำจำกโลหะเงิน ก้นเบี้ยหอย มีขนำดตั้งแต่
1 - 4 บำท โดยมีกำรใช้เงินตรำเป็ นสื่ อกำรในกำรแลกเปลี่ยนทั้งนี้ เพื่อ ควำม
สะดวกและรวดเร็ วในกำรซื้ อขำย

11. การเก็บภาษีอากร
่
สุ โขทัยไม่มีกำรเก็บภำษีผำนด่ำน หรื อ จกอบ แต่จะเก็บภำษีอื่น ๆ
เช่น ธรรมเนียมต่ำง ๆ ภำษีรำยได้กำรค้ำ ค่ำนำ เป็ นต้น

12. พัฒนาการด้ านเศรษฐกิจของไทยในสมัยสุ โขทัย
จำกหลักฐำนศิลำจำรึ กหลักที่ 1 ทำให้เรำทรำบว่ำ เศรษฐกิจในสมัยสุ โขทัยมี
ควำมเจริ ญรุ่ งเรื อง ประชำชนมีควำมกินดีอยูดี บ้ำนเมืองมีควำมอุดมสมบูรณ์
่

13. ปัจจัยสาคัญทีช่วยส่ งเสริมให้ สุโขทัยสามารถพัฒนาเศรษฐกิจให้
่
เจริญก้าวหน้ าได้ มีหลายประเภทดังนี้
1. ภูมิประเทศ สุ โขทัยตั้งอยูบริ เวณที่รำบลุ่มแม่น้ ำ ที่รำบเชิงเขำซึ่ งเป็ น แหล่ง
่
เพำะปลูก เลี้ยงสัตว์ และจับสัตว์น้ ำ
2. ทรัพยำกรธรรมรำช สุ โขทัยมีพชพรรณธรรมชำติต่ำง ๆ อย่ำงอุดมสมบูรณ์
ื
่
เช่น ป่ ำไม้ สัตว์ป่ำ และแร่ ธำตุตำง ๆ
3. ควำมสำมำรถของผูนำ กษัตริ ยซ่ ึ งเป็ นผูปกครองกรุ งสุ โขทัยทรงมี
้ ์ ้
พระปรี ชำ สำมำรถในกำรคิดริ เริ่ ม และดัดแปลงสิ่ งแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อกำรดำรงชีวต ิ
ของรำษฎร เช่น สร้ำงทำนบกั้นน้ ำไว้เพื่อเก็บกักน้ ำ ที่เรี ยกว่ำทำนบพระร่ วง ส่ งน้ ำไป
ตำมคูคลองสู่ คูเมือง เพื่อระยำยน้ ำสู่ พ้ืนที่เกษตรกรรม จึงทำให้ประชำชนมีน้ ำใช้สอย
อย่ำงเพียงพอ
่ ั
พื้นฐำนทำงด้ำนเศรษฐกิจของสุ โขทัยขึ้นอยูกบอำชีพหลักของประชำชน
3 อำชีพ ได้แก่ เกษตรกรรม หัตถกรรม และค้ำขำย

14. เมือชั่วพ่ อขุนรามคาแหง เมืองสุ โขทัยนีดี ในนามีปลา
่ ้ ้
ในนามีข้าว เจ้ าเมืองบ่ เอาจังกอบในไพร่ ล่ ูทาง เพือนจูงวัว
่
ไปค้ า ขีม้าไปขาย ใครจักใคร่ ค้าช้ างค้ า ใครจักใคร่ ค้าม้ าค้ า
่
ใครจักใคร่ ค้าเงินค้ าทองค้ า ไพร่ ฟาหน้ าใส
้

15. จากข้ อความในศิลาจารึกข้ างต้ น
สมัยสุ โขทัยเป็ นระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม
กรุ งสุ โขทัยเป็ นอดีตรำชธำนีของไทย มีควำมเจริ ญรุ่ งเรื อง และนับเป็ น
ศูนย์กลำงทำงกำรปกครอง ศำสนำ และเศรษฐกิจ ที่สำคัญของไทย
่
กรุ งสุ โขทัยตั้งอยูทำงภำคเหนือตอนล่ำง และประวัติศำสตร์ ที่มีกรุ งสุ โขทัยเป็ น
ศูนย์กลำง จะเริ่ มตั้งแต่ระหว่ำงพุทธศตวรรษที่ 17 เป็ นต้นมำ และในระหว่ำง
พุทธศตวรรษที่ 19 ปฐมกษัตริ ยรำชวงศ์พระร่ วงคือ พ่อขุนศรี อินทรำทิตย์
์
(พ่อขุนบำงกลำงท่ำว) ได้ สถำปนำอำณำจักรสุ โขทัยขึ้น

16. สมัยอยุธยา

17. โครงสร้ างทางเศรษฐกิจ
อยุธยำมีพ้นฐำนทำงเศรษฐกิจดี มำตั้งแต่แรกตั้งอำณำจักรเนื่องจำก
ื
ตั้งอยูบริ เวณที่รำบลุ่มดินดอนสำมเหลี่ยมปำกแม่น้ ำ ซึ่งเอื้ออำนวยต่อกำร
่
ทำกำรเกษตร และกำรค้ำกับต่ำงประเทศ
1. เกษตรกรรม อยุธยำตั้งอยูบริ เวณที่รำบลุ่มแม่น้ ำเจ้ำพระยำ ป่ ำสัก และ
่
ลพบุรี พื้นดินมีควำมอุดมสมบูรณ์สูงและเหมำะต่อกำรเพำะปลูกโดยเฉพำะ
กำรปลูกข้ำว ข้ำวจึงเป็ นผลิตผลที่สำคัญของอำณำจักร โดยใช้แรงงำนคน
และสัตว์เป็ นหลัก นอกจำกข้ำวแล้วประชำกรยังมีกำรผลิตในทำงกำรเกษตร
อีกหลำยประเภท เช่น ทำสวน ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ และกำรประมง

18. 2. อุตสาหกรรม ผลิตผลทำงอุตสำหกรรมของอยุธยำ ส่ วนใหญ่ คือ
อุตสำหกรรมในครัวเรื อน ผลิตเครื่ องใช้ไม้สอยอย่ำงง่ำยๆ รวมไปถึงเครื่ องครัวเรื อน
ของชุมชนชั้นสู งและในรำชสำนัก เช่น เสื้ อผ้ำ เครื่ องจักรสำน เครื่ องเหล็ก
เครื่ องแกะสลัก เครื่ องประดับ กำรผลิตเครื่ องทองรู ปพรรณ อุตสำหกรรมที่สำคัญ
อีกอย่ำงก็ คือ กำรทำเครื่ องปั้ นดินเผำ เครื่ องเคลือบ

19. 3. การค้ า อยุธยำมีบทบำทสำคัญทั้งในแง่ของกำรเป็ นอำณำจักรกำรค้ำ เพรำะ
สภำพที่ต้ งของอยุธยำมีทำเลที่ต้ งอยูที่บริ เวณรำบลุ่มแม่น้ ำสำคัญ 3 สำย ได้แก่
ั ั ่
แม่น้ ำลพบุรี แม่น้ ำป่ ำสัก และแม่น้ ำเจ้ำพระยำ เหมำะสมกับกำรค้ำขำยทั้ง
ภำยในอำณำจักรและระหว่ำงประเทศ
่
3.1 การค้ าขายภายในอาณาจักร ด้วยสภำพที่ต้ งของอยุธยำอยูบริ เวณ
ั
่
ใกล้ปำกแม่น้ ำเจ้ำพระยำ และอยูบริ เวณที่แม่น้ ำสำคัญหลำยสำยไหลผ่ำน ดังนั้นจึงเป็ น
่
ชุมชนทำงกำรค้ำที่พอค้ำจำกหัวเมืองทำงเหนือ ควำมสำคัญของกำรค้ำทำให้รัฐ
ได้ส่งเสริ มกำรค้ำด้วยวิธีกำรต่ำงๆ ตลอดจนออกกฎหมำยควบคุมกำรค้ำ เพื่อให้
่
กิจกรรมทำงเศรษฐกิจดังกล่ำวดำเนินไปได้ดวยดี อย่ำงไรก็ตำมแม้วำภำครัฐจะ
้
สนับสนุนกำรค้ำ แต่ประชำกรทัวไปก็ไม่ได้รับผลประโยชน์มำกนัก
่

20. 3.2 การค้ าขายระหว่ างประเทศ อยุธยำนับว่ำมีชยภูมิเหมำะสมกับกำรค้ำ
ั
ระหว่ำงประเทศเนื่องจำกเป็ นเมืองท่ำที่อยูก่ ึงกลำงเส้นทำงกำรเดินเรื อค้ำขำยระหว่ำง
่
ประเทศจีนกับประเทศอินเดีย สำหรับกำรค้ำขำยกับอยุธยำกับประเทศในแถบเอเชีย
อยุธยำจะค้ำขำยกับจีนและอินเดียเป็ นหลัก นอกจำกนั้นก็คำขำยกับชำวอำหรับ
้
เปอร์เซี ย ส่ วนกำรค้ำกับต่ำงชำติตะวันตกนั้นโปรตุเกส แต่เมื่อถึงรัชสมัยของรำชวงศ์
บ้ำนพลูหลวง กำรค้ำกับชำติตะวันตกก็ซบเซำลง กำรดำเนินกิจกรรมค้ำขำยกับต่ำงชำติน้ น ั
รัฐจะเป็ นผูจดกำรโดยหน่วยงำน “พระคลังสิ นค้ำ” ซึ่ งหน่วยงำนของรัฐจะดำเนิน
้ั
กำรค้ำขำยโดยกำรผูกขำดสิ นค้ำ คือ สิ นค้ำบำงอย่ำง เช่น อำวุธ และสิ นค้ำที่รัฐเห็นว่ำจะขำย
ต่อได้กำไรรัฐจะผูกขำดซื้ อไว้ ส่ วนสิ นค้ำออก เช่น ข้ำว และของป่ ำ
่
จะเห็นได้วำกำรค้ำส่ งผลให้อยุธยำมีควำมมันคงทำงด้ำนเศรษฐกิจเกิดกำรขยำยตัว
่
ของชุมชน กำรแลกเปลี่ยนสิ นค้ำ กำรพัฒนำทำงด้ำนสังคม นำไปสู่ ควำมมันคงเข้มแข็งของ
่
อำณำจักรอยุธยำ

21. การค้ าขายระหว่ างประเทศ

22. 4. การทาหัตถกรรม
ในสมัยอยุธยำ มีกำรทำหัตถกรรมแบบง่ำย ๆ โดยนำวัตถุดิบที่มีอยูใน ่
ท้องถิ่นมำประดิษฐ์เป็ นเครื่ องมือเครื่ องใช้ในชีวิตประจำวันชีวตประจำวัน
ิ
เช่น หม้อ เตำ กระบุง ตะกร้ำ เสื่ อ มีด เป็ นต้น ส่ วนหนึ่ งได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก
บรรพบุรุษ และจำกกำรฝึ กฝนลงมือปฏิบติจนเกิดควำมชำนำญ
ั
ผลผลิตทำงหัตถกรรมที่สำคัญในสมัยนั้น เช่น เครื่ องปั้ นดินเผำ
เครื่ องสังคโลก นับเป็ นสิ นค้ำหลักที่สำคัญของกำรค้ำในสมัยอยุธยำ นอกจำกนี้
ยังมีกำรทำเครื่ องจักรสำน เครื่ องประดับ เครื่ องใช้ทองเหลือง อำวุธ
เช่น มีด พร้ำ ขวำน

23. รายได้ ของรัฐ
สันนิฐำนว่ำในสมัยอยุธยำตอนต้น รัฐบำลคงมีรำยได้ประเภทต่ำง ๆ
จังกอบ คือ ค่ำผ่ำนด่ำนขนอน ทำงบกทำงน้ ำ เรี ยกเก็บจำกสิ นค้ำของรำษฎร
โดยเก็บชักส่ วนสิ นค้ำไว้ในอัตรำ 1 ชัก 10หรื อเก็บเป็ นเงินตำมอัตรำขนำดยำนพำหนะ
ที่ขนสิ นค้ำผ่ำนด่ำน
อากร คือ กำรเก็บชักส่ วนผลประโยชน์ที่รำษฎรได้จำกกำรประกอบอำชีพ
อื่นๆ ที่มิใช่กำรค้ำขำยโดยตรง เช่น ทำนำ ทำสวน ทำไร่ ผูที่ทำนำจะเสี ยหำงข้ำวให้แก่
้
รัฐและจะต้องนำมำส่ งเอง หรื อเงินที่พอค้ำเสี ยให้แก่รัฐบำลในกำรได้รับสิ ทธิ ต่ำงๆ
่
ส่ วย คือ เครื่ องรำชบรรณำกำรที่ได้จำกประเทศรำชฤชา คือ เงิน
ค่ำธรรมเนียมที่รัฐเรี ยกเก็บจำกรำษฎรเฉพำะรำยในกิจกำรที่ทำงรำชกำรจัดให้เช่นกำร
ออกโฉนดตรำสำรหรื อเงินปรับไหมที่ฝ่ำยแพ้คดีจะต้องชดใช้ให้แก่ฝ่ำยชนะ รัฐบำลจะ
เก็บให้ครึ่ งหนึ่ งเป็ นค่ำฤชำ ซึ่ งเรี ยกกันอีกชื่อหนึ่ งว่ำ "เงินพินยหลวง"
ั

24. เงินตราในสมัยอยุธยาประกอบด้ วยเบีย และเงินพดด้ วง
้
เบี้ย เงินปลีกที่มีค่ำน้อยที่สุดในระบบเงินตรำ เป็ นเปลือกหอยน้ ำเค็มชนิด
่
หอยเบี้ยที่มีอยูหลำยชนิด แต่ที่นำมำใช้เป็ นเงินตรำเป็ นหอยเบี้ยชนิด จันและเบี้ยนำง
่
มีมำกบริ เวณหมู่เกำะปะกำรังมัลดีฟ ทำงใต้ของเกำะซี ลอน พ่อค้ำชำวต่ำงประเทศเป็ น
่ ั
ผูนำมำขำยในอัตรำ ๖๐๐ ถึง ๑,๐๐๐ เบี้ยต่อเงินเฟื้ องหนึ่ ง ขึ้นอยูกบควำมต้องกำรและ
้
ปริ มำณเบี้ยที่มีอยู่

25. พดด้ วง เป็ นเงินตรำที่มีค่ำสู ง ทำจำกโลหะเงิน ซึ่ งได้มำจำกกำรค้ำต่ำงประเทศ
บำงตำมมำตรำน้ ำหนักของไทยที่มีมูลค่ำเหมำะสมแก่มำตรฐำน
กำรครองชีพในแต่ละรัชกำล ได้แก่ ตำลึง บำท กึ่งบำท สลึง เฟื้ อง และไพ
สำหรับชนิดหนักตำลึงนั้นเนื่องจำกมีมูลค่ำสู งเกินไป ส่ วนชนิ ดรำคำกึ่งบำท
นั้นมีมูลค่ำไม่เหมำะสมแก่ค่ำครองชีพ ไม่สะดวกกับกำรใช้ จึงผลิตขึ้นน้อยมำก
และมีเฉพำะในสมัยอยุธยำตอนต้นเท่ำนั้น

26. รูปจาลองเรื อสาเภาไทยที่ไปค้ า
กับต่างประเทศ
นิทรรศการรูปจาลอง เรื อสาเภา
ชองชาติตางๆ
่

27. สมัยกรุงธนบุรี

28. สมัยกรุ งธนบุรี สมเด็จพระเจ้ำตำกสิ นมหำรำช พ.ศ. 2310 – 2325
เศรษฐกิจ
กำรแก้ไขปั ญหำทำงด้ำนเศรษฐกิจในสมัยกรุ งธนบุรี
1. ปัญหำควำมอดอยำกของรำษฎร
2. กำรค้ำระหว่ำงประเทศ
3. กำรเก็บภำษีอำกร

29. ปัญหาความอดอยากของราษฎร
ตอนปลำยสมัยอยุธยำรำษฎรไม่สะดวกในกำรประกอบอำชีพทำมำหำกิน
ไม่มีเวลำในกำรเพำะปลูก เลี้ยงสัตว์ เนื่องจำกมีศึกสงครำมมำตั้งแต่ พ.ศ. 2309
พม่ำยกทัพมำล้อมกรุ งศรี อยุธยำไว้ จนกรุ งศรี อยุธยำเสี ยแก่พม่ำ รำษฎรถูกต้อนไปเป็ น
เชลย บำงพวกก็หลบหนี ภยสงครำมเข้ำป่ ำ บำงพวกก็หนี เข้ำไปพึ่งชุมนุมต่ำง ๆ หลังจำก
ั
ที่พระเจ้ำตำกสิ นกอบกูเ้ อกรำชได้แล้ว รำษฎรเริ่ มอพยพเข้ำมำอำศัยอยูในกรุ งธนบุรี
่
ปั ญหำที่ตำมมำก็คือ กำรขำดแคลนอำหำรเครื่ องอุปโภคบริ โภค พระเจ้ำตำกสิ นต้อง
สละทรัพย์ส่วนพระองค์ ในกำรซื้ อข้ำวสำร อำหำร เสื้ อผ้ำ แจกรำษฎร

30. นอกจำกนี้พระเจ้ำตำกสิ นยังโปรดให้ทำนำนอกฤดูกำลอีกเพื่อให้ได้
ข้ำวเพิ่มขึ้น ให้เพียงพอต่อควำมต้องกำร และสะสมไว้เป็ นเสบียงในกำรยกทัพ
ไปทำสงครำม

31. การค้ าระหว่ างประเทศ
ในระยะแรกพระเจ้ำตำกสิ นทรงสละทรัพย์ส่วนพระองค์ ในกำรซื้ อ
ข้ำวสำรแจกรำษฎร โดยให้รำคำสู ง ทำให้ชำวต่ำงชำติที่ทรำบข่ำวก็นำสิ นค้ำเข้ำมำ
ขำยเป็ นจำนวนมำก ทำให้สินค้ำที่ชำวต่ำงชำตินำเข้ำมำขำยมีรำคำถูกลงและสำมำรถ
บรรเทำควำมอดอยำก และกำรขำดแคลนเครื่ องอุปโภคบริ โภคและเมื่อรำษฎร
่
ที่หลบหนีอยูตำมป่ ำทรำบข่ำว ว่ำพระเจ้ำตำกสิ น ซื้ อข้ำวปลำอำหำรแจกรำษฎร
่
ต่ำงก็พำกันออกจำกป่ ำเข้ำมำอำศัยอยูในกรุ งธนบุรีเพิ่มขึ้น จะได้เป็ นกำลังของชำติ
ในกำรรวบรวมอำณำจักรต่อไป ซึ่ งเมื่อพ่อค้ำแข่งขันกันนำสิ นค้ำเข้ำมำขำยเพิ่มขึ้น
เป็ นจำนวนมำก เกินควำมต้องกำรของรำษฎร รำคำสิ นค้ำก็ถกลงตำมลำดับ
ู
ควำมเดือนร้อนของรำษฎรก็หมดไป
หลังจำกบ้ำนเมืองเข้ำสู่ ภำวะปกติ พระเจ้ำตำกสิ น โปรดให้แต่งสำเภำ
ออกไปค้ำขำยยังประเทศจีนเป็ นส่ วนใหญ่ และยังติดต่อขอซื้ อทองแดงจำกญี่ปุ่น

32. การค้ าระหว่ างประเทศ

33. การเก็บภาษีอากร
หลังจำกที่บำนเมืองเข้ำสู่ ภำวะปกติแล้ว รำยได้ของรัฐ ที่เก็บจำกรำษฎรยังคง
้
ใช้อย่ำงอยุธยำตอนปลำยดังนี้
จังกอบ ่
 ภำษีผำนด่ำนเรี ยกเก็บจำกผูนำสิ นค้ำเข้ำมำขำย
้
อากร  ภำษีที่เก็บจำกรำษฎรที่ประกอบอำชีพทุกชนิ ดยกเว้นกำรค้ำขำย
ฤชา  ค่ำธรรมเนี ยมที่เรี ยกเก็บจำกรำษฎรที่ใช้บริ กำรของรัฐเช่นกำรออก
โฉนดทีดน
่ ิ  ค่ำปรับผูแพ้คดี
้
ส่ วย  เงินหรื อสิ่ งของที่เก็บแทนกำรเกณฑ์แรงงำนของรำษฎรที่ตองเข้ำเวร
้

34. ในขณะที่สมเด็จพระเจ้ำตำกสิ นครองรำชย์น้ น บ้ำนเมืองกำลังประสบ
ั
ปั ญหำเศรษฐกิจตกต่ำอย่ำ ที่สุด ขำดแขลนข้ำวปลำอำหำรอย่ำงมำก ซ้ ำยังเกิด
ภัยธรรมชำติ ทั้งมีกำรแพร่ ระบำดของหนูนำทำให้ออกกัดกินอำหำรของชำวบ้ำน
เกิดควำมขำดแคลนอย่ำงรุ นแรงมำกขึ้น มีผคนล้มตำยเป็ นจำนวนมำก ทรงทำกำร
ู้
แก้ไขด้วยวิธีดงต่อไปนี้
ั
1. กำรซื้ อข้ำวสำรจำกขำวต่ำงชำติมำแจกให้ประชำชน
2. กำรเกณฑ์ขำรำชกำรมำทำนำปรังและประกำศดักจับหนูมำมอบให้ทำงกำร
้
เป็ นรำงวัล
3. มีกำรถมทะเลทำพื้นที่ปลูกข้ำวเพิ่มเติม

35. พัฒนาการด้ านเศรษฐกิจ
ในตอนต้นสมัยสมเด็จพระเจ้ำตำกสิ นมหำรำช ภำวะทำงเศรษฐกิจ
่
ของไทยอยูในสภำพลำบำก เนื่องจำกเกิดกำรขำดแคลนอำหำรอย่ำงหนักทั้งนี้
่
เพรำะรำษฎรมิได้ทำนำในระหว่ำงกำรศึกสงครำมแม้วำภำยหลังจำกที่พระองค์
กูเ้ อกรำชได้แล้ว กำรทำนำก็ยงไม่ได้ผล เพรำะฝนฟ้ ำไม่ตกต้องตำมฤดูกำล
ั
สมเด็จพระเจ้ำตำกสิ นมหำรำชทรงมีวธีแก้ปัญหำเฉพำะหน้ำ คือ ทรงรับซื้ อข้ำว
ิ
จำกพ่อค้ำจำกเรื อสำเภำ
พัฒนาการด้ านความสั มพันธ์ กบต่ างชาติ
ั
ขณะที่สมเด็จพระเจ้ำตำกสิ นมหำรำชทรงเป็ นผูนำ คนไทยร่ วมแรงร่ วมใจ
้
ั ่ ั
สร้ำงควำมเป็ นเอกภำพให้กบบ้ำนเมืองอยูน้ น คนไทยยังมีควำมกังวลที่จะรักษำชำติ
่ ั
บ้ำนเมืองให้อยูรอดปลอดภัย ดังนั้นควำมสัมพันธ์กบต่ำงชำติสมัยธนบุรี จึงมี
ลักษณะกำรทำสงครำมตลอดสมัย ทั้งสงครำมป้ องกันอำณำจักรและ
ขยำยอำณำเขต

36. เศรษฐกิจสมัยธนบุรี
หลังจำกำรกูเ้ อกรำชสมเด็จพระเจ้ำกรุ งธนบุรี งำนที่ทรงจัดทำต่อไปคือ
กำรรวบรวมผูคนให้มำอยูรวมกันเพื่อเป็ นกำลังของชำติต่อไป กำรที่มีคนมำรวมอยูมำกขึ้น
้ ่ ่
ก่อให้เกิดปั ญหำ ทรงได้แก้ไขดังนี้
1. ในระยะแรกของกำรครองรำชย์ รำษฎรยังไม่ได้ทำนำทรงแก้ไขกำร
ขำดแคลนเฉพำะหน้ำด้วยกำรใช้รำชทรัพย์ส่วยพระองค์ซ้ื อข้ำวสำรจำกพ่อค้ำจีน
เพื่อแจกจ่ำยให้แก่บรรดำข้ำรำชกำร ทหำร และพลเรื อนทั้งไทยและจีน
2. ทรงโปรดให้ขำรำชกำรผูใหญ่ผนอยทำนำปี ละ 2 ทรงให้ขำรำชกำรและพล
้ ้ ู้ ้ ้
เรื อนทั้งหลำยจับหนูมำส่ งกรมพระนครบำล เพื่อปรำบกำรระบำดของหนูในยุงฉำง ้
3. ทรงใช้กำรส่ งเสริ มกำรค้ำกับต่ำงประเทศ
4. ทรงปรำบปรำมโจรผูร้ำยที่ปล้นสะดมในฤดูที่เก็บเกี่ยว
้
5. กำรหำรำยได้จำกภำษีอำกร ส่ วย และเครื่ องบรรณำกำรต่ำงๆจำก
หัวเมืองชั้นใน หัวเมืองชั้นนอก และหัวเมืองประเทศรำช

37. 6.เพิ่มพูนรำยได้แผ่นดินด้วยกำรเปิ ดโอกำสให้มีกำรประมูลผูกขำดเก็บค่ำภำคหลวง
ขุดทรัพย์ที่มีคนฝังเอำไว้ในกรุ งศรี อยุธยำ ที่ฝังไว้ในขณะหลบหนีพม่ำ อย่ำงไรก็ตำม
่ ้
กำรแก้ไขเศรษฐกิจและสภำพบ้ำนเมือง ยังมีปัญหำอยูบำง ดังที่มีขอควำมบันทึกไว้วำ
้ ่
“ จนถึงเวลำเดี๋ยวนี้ อำหำรกำรกินในเมืองนี้ยงแพงมำก เพรำะบ้ำนเมืองไม่เป็ นอัน
ั
ทำมำหำกินมำเป็ นเวลำ ๑๕ ปี แล้ว และในเวลำนี้ ยงหำสงบทีเดียวไม่”
ั

38. บรรณานุกรม
[1.]พัฒนำกำรทำงเศรษฐกิจกรุ งสุ โขทัย(ออนไลน์).เข้ำถึงได้จำก
http://www.thaigoodview.com/library/teachershow/nakhonsithamrat/tawat_k/laktanp
rawattisat/3page04.htm
[2.] เศรษฐกิจของอยุธยำ(ออนไลน์).เข้ำถึงได้จำก
http://www.tawarawadee.ac.th/ayutthaya/economy1.htm
[3.]กรุ งธนบุรี(ออนไลน์).เข้ำถึงได้จำก
http://haab.catholic.or.th/history/history04/ayutaya5/ayutaya5.html
[4.]ศิลำจำรึ กพ่อขุนรำมคำแหง(ออนไลน์).เข้ำถึงได้จำก
http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=1776
http://www.thaigoodview.com/node/34110

39. จบกำรนำเสนอเพียงเท่ำนี้
ขอบคุณครับ/ค่ะ