1. ความสัมพันธ์ ระหว่างสิ่งมีความสัมพันธ์ ระหว่างสิ่งมี
ชีวิตในระบบนิเวศชีวิตในระบบนิเวศ

2. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตคนละชนิดที่อาศัยความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตคนละชนิดที่อาศัย
อยู่ร่วมกัน แบ่งเป็นอยู่ร่วมกัน แบ่งเป็น
++ == การได้ประโยชน์การได้ประโยชน์
-- == การเสียประโยชน์การเสียประโยชน์
00 == การไม่ได้และไม่เสียประโยชน์การไม่ได้และไม่เสียประโยชน์

3. 1.1.ภาวะปรสิตภาวะปรสิต((ParasitismParasitism)) ใช้ใช้
สัญลักษณ์สัญลักษณ์ + / -+ / -
ปรสิตปรสิต
(Parasite)(Parasite)
ผู้ให้อาศัยผู้ให้อาศัย
(Host)(Host)
ถ้าอยู่ร่วมกันถ้าอยู่ร่วมกัน ++ __
ถ้าแยกกันถ้าแยกกัน __ 00

4. อาศัยอยู่กับอาศัยอยู่กับ HostHost ได้ได้ 22 ลักษณะลักษณะ
1.1. ปรสิตภายนอกปรสิตภายนอก
(Ectoparasite)(Ectoparasite) ได้แก่ได้แก่
กาฝาก ฝอยทอง เหา หมัดกาฝาก ฝอยทอง เหา หมัด
เป็นต้นเป็นต้น
2.2. ปรสิตภายในปรสิตภายใน
(Endoparasite)(Endoparasite) ได้แก่ได้แก่

5. ตัวอย่างภาวะปรสิตตัวอย่างภาวะปรสิต
1.1.พยาธิในท้องมนุษย์พยาธิในท้องมนุษย์
2.2.กาฝากบนต้นมะม่วงกาฝากบนต้นมะม่วง
3.3.หมัดบนตัวสุนัขหมัดบนตัวสุนัข
4.4.ไวรัสเอดส์กับมนุษย์ไวรัสเอดส์กับมนุษย์

10. กาฝ

11. ฝอยท
อง

12. พยาธิ

13. 2.2.การล่าเหยื่อการล่าเหยื่อ ((PredationPredation)) ใช้ใช้
สัญลักษณ์สัญลักษณ์ + / -+ / -
ผู้ล่าหรือตัวหำ้าผู้ล่าหรือตัวหำ้า
(Predator)(Predator)
เหยื่อเหยื่อ
(Prey)(Prey)
ถ้าอยู่ร่วมกันถ้าอยู่ร่วมกัน ++ __
ถ้าแยกกันถ้าแยกกัน __ 00

14. ตัวอย่างการล่าเหยื่อตัวอย่างการล่าเหยื่อ
1.1. สัตว์กินสัตว์ เช่น เสือกินวัว นกกินสัตว์กินสัตว์ เช่น เสือกินวัว นกกิน
แมลงแมลง
2.2. สัตว์กินพืช เช่น ตั๊กแตนปาทังก้าสัตว์กินพืช เช่น ตั๊กแตนปาทังก้า
กินต้นข้าวโพดกินต้นข้าวโพด
พะยูนกินหญ้าทะเลพะยูนกินหญ้าทะเล
3.3. พืชดักจับแมลง เช่น กาบหอยแครงพืชดักจับแมลง เช่น กาบหอยแครง
ต้นหยาดนำ้าค้าง ต้นหม้อข้าวหม้อต้นหยาดนำ้าค้าง ต้นหม้อข้าวหม้อ

19. หยาดนำ้าค้าง

20. หม้อข้าวหม้อ
แกงลิง

21. กาบหอย
แครง

22. 3.3. ภาวะอิงกันภาวะอิงกัน// อิงอาศัยหรือภาวะเกื้อกูลอิงอาศัยหรือภาวะเกื้อกูล
กันกัน ((CommensalismCommensalism))
ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ + / 0+ / 0
ผู้อาศัยผู้อาศัย
(Commensal)(Commensal)
ผู้ให้อาศัยผู้ให้อาศัย
(Host)(Host)
ถ้าอยู่ร่วมกันถ้าอยู่ร่วมกัน ++ 00
ถ้าแยกกันถ้าแยกกัน __ 00

23. ตัวอย่างตัวอย่างภาวะเกื้อกูลกันภาวะเกื้อกูลกัน
1.1.พืชอาศัยบนพืชต้นอื่นพืชอาศัยบนพืชต้นอื่น (Epiphyte(Epiphyte)) เช่นเช่น
กล้วยไม้ ชายผ้าสีดากล้วยไม้ ชายผ้าสีดา
ที่อยู่บนต้นไม้ใหญ่จะเป็นฝ่ายที่ให้ที่อยู่ อาหารที่อยู่บนต้นไม้ใหญ่จะเป็นฝ่ายที่ให้ที่อยู่ อาหาร
ได้แสงสว่างและลมได้แสงสว่างและลม
2.2.เหาฉลามกับปลาฉลามหรือปลาวาฬเหาฉลามกับปลาฉลามหรือปลาวาฬ :: เหาฉลามเหาฉลาม
อาศัยกับฉลามโดยกินเศษอาหารของฉลามอาศัยกับฉลามโดยกินเศษอาหารของฉลาม
3.3.นก ผึ้ง ต่อ แตน ที่ทำารังบนต้นไม้นก ผึ้ง ต่อ แตน ที่ทำารังบนต้นไม้
4.4.แบคทีเรียบนผิวหนังคนแบคทีเรียบนผิวหนังคน
5.5.ลูกกุ้ง ลูกปู ลูกปลา อาศัยอยู่ในโพนงลำาตัวลูกกุ้ง ลูกปู ลูกปลา อาศัยอยู่ในโพนงลำาตัว

24. ตัวอย่างตัวอย่างภาวะเกื้อกูลกันภาวะเกื้อกูลกัน((ต่อต่อ))
6.6.ตั๊กแตนใบไม้หรือตั๊กแตนกิ่งไม้ที่เกาะอยู่บนตั๊กแตนใบไม้หรือตั๊กแตนกิ่งไม้ที่เกาะอยู่บน
ใบไม้และกิ่งไม้ใบไม้และกิ่งไม้
7.7.ด้วงขี้ควายกับควาย โดยด้วงขี้ควายกินมูลด้วงขี้ควายกับควาย โดยด้วงขี้ควายกินมูล
ควายควาย
8.8.เสือกับนกแร้ง โดยเสือฆ่าเหยื่อทิ้งเศษไว้เป็นเสือกับนกแร้ง โดยเสือฆ่าเหยื่อทิ้งเศษไว้เป็น
อาหารของนกแร้งอาหารของนกแร้ง
9.9.ไลเคนที่เจริญเติบโตอยู่บนเปลือกไม้ต้นใหญ่ไลเคนที่เจริญเติบโตอยู่บนเปลือกไม้ต้นใหญ่
10.10.จั้กจั่นอาศัยบนต้นไม้จั้กจั่นอาศัยบนต้นไม้
11.11.กบบนใบบัวกบบนใบบัว

27. กบใน

28. 4.4. การได้ประโยชน์ร่วมกันการได้ประโยชน์ร่วมกัน
(Protocooperation)(Protocooperation)
ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ + / ++ / +
ถ้าอยู่ร่วมกันถ้าอยู่ร่วมกัน ++ ++
ถ้าแยกกันถ้าแยกกัน 00 00

29. ตัวอย่าง ภาวะการได้ตัวอย่าง ภาวะการได้
ประโยชน์ร่วมกันประโยชน์ร่วมกัน
1.1.ดอกไม้กับแมลงดอกไม้กับแมลง
2.2.นกเอี้ยงกับควายนกเอี้ยงกับควาย

30. ดอกไม้กับดอกไม้กับ

31. ดอกไม้กับดอกไม้กับ

32. นกเอี้ยงกับนกเอี้ยงกับ
ควายควาย

33. 5.5.ภาวะที่ต้องพึ่งพาภาวะที่ต้องพึ่งพา ((MutualismMutualism))
ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ + / ++ / +
ถ้าอยู่ร่วมกันถ้าอยู่ร่วมกัน ++ ++
ถ้าแยกกันถ้าแยกกัน __ __

34. ตัวอย่าง ภาวะที่ต้องพึ่งพาตัวอย่าง ภาวะที่ต้องพึ่งพา
1.1.สัตว์เคี้ยวเอื้องกับแบคทีเรียในกระเพาะอาหารสัตว์เคี้ยวเอื้องกับแบคทีเรียในกระเพาะอาหาร
2.2.แบคทีเรียไรโซเบียมกับพืชตระกูลถั่วแบคทีเรียไรโซเบียมกับพืชตระกูลถั่ว
3.3.สาหร่ายสีเขียวแกมนำ้าเงินชื่อ แอนาบีนาสาหร่ายสีเขียวแกมนำ้าเงินชื่อ แอนาบีนา
(Anabaena)(Anabaena) กับแหนแดงกับแหนแดง((เฟิร์นนำ้าเฟิร์นนำ้า)) :: ชาวนาชาวนา
นิยมเลี้ยงแหนแดงในนาข้าว เพื่อเพิ่มปุ๋ยนิยมเลี้ยงแหนแดงในนาข้าว เพื่อเพิ่มปุ๋ย
ไนโตรเจนให้แก่ต้นข้าวไนโตรเจนให้แก่ต้นข้าว
4.4. แบคทีเรียแบคทีเรีย E.coliE.coli ในลำาไส้ใหญ่ของคนในลำาไส้ใหญ่ของคน

35. แบคทีเรียไรโซเบียมแบคทีเรียไรโซเบียม
(Rhizobium)(Rhizobium) กับพืชตระกูลถั่วกับพืชตระกูลถั่ว

36. แอนาบีนาแอนาบีนา แหนแหน

37. แบคทีเรียแบคทีเรีย E.coliE.coli ในใน
ลำำไส้ใหญ่ของคนลำำไส้ใหญ่ของคน

38. 6.6.ภำวกำรณ์ย่อยสลำยภำวกำรณ์ย่อยสลำย
(Saprophytism)(Saprophytism) ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ + /+ /
00
ตัวอย่ำงตัวอย่ำง ผู้ย่อยสลำยผู้ย่อยสลำย(Decomposer)(Decomposer) เช่นเช่น
แบคทีเรีย เห็ด รำ ยีสต์แบคทีเรีย เห็ด รำ ยีสต์

39. เห็ด

40. 7.7.ภำวะหลั่งสำรยับยั้งกำรภำวะหลั่งสำรยับยั้งกำร
เจริญเจริญ(Antibiosis)(Antibiosis) ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ 0/-0/-
ตัวอย่ำงตัวอย่ำง
1.1.รำสีเขียวรำสีเขียว PenicilliumPenicillium หลั่งสำรหลั่งสำร
AnitibioticAnitibiotic ออกมำทำำให้ออกมำทำำให้ BacteriaBacteria ไม่เจริญไม่เจริญ

41. PenicilliumPenicillium

43. 8.8.ภำวะแข่งขันภำวะแข่งขัน (Competition)(Competition)
ใช้สัญลักษณ์ใช้สัญลักษณ์ -/--/-
ตัวอย่ำงตัวอย่ำง
1.1.บัวกับผักตบชวำในสระนำ้ำบัวกับผักตบชวำในสระนำ้ำ
2.2.จอกกับแหนในแหล่งนำ้ำจอกกับแหนในแหล่งนำ้ำ
3.3. ต้นถั่วที่ปลูกมำกมำยในกระป๋องเล็กๆต้นถั่วที่ปลูกมำกมำยในกระป๋องเล็กๆ
4.4.ต้นไม้ในป่ำที่แข่งกันสูง เพื่อแข่งกันรับแสงต้นไม้ในป่ำที่แข่งกันสูง เพื่อแข่งกันรับแสง
สว่ำงสว่ำง
5.5.มอดมอด 22 ชนิดต่ำงก็ต่อสู้แย่งอำหำรชนิดชนิดต่ำงก็ต่อสู้แย่งอำหำรชนิด
เดียวกันเดียวกัน

45. 9.9.ภำวะเป็นกลำงภำวะเป็นกลำง(Neutralism)(Neutralism) ใช้ใช้
สัญลักษณ์สัญลักษณ์ 0/00/0
ตัวอย่ำงตัวอย่ำง
เสือกับหญ้ำ เกี่ยวข้องกันเพรำะ สัตว์ที่เป็นเสือกับหญ้ำ เกี่ยวข้องกันเพรำะ สัตว์ที่เป็น
อำหำรของเสือ เช่น วัวกินหญ้ำ และเสือกินวัวอำหำรของเสือ เช่น วัวกินหญ้ำ และเสือกินวัว
แต่ไม่กินหญ้ำแต่ไม่กินหญ้ำ