จัดทาโดย
นางสาววัชรภา โพชสาลี เลขที่ 13
นางสาวอนุตตรี ย์ สุขเสน เลขที่ 14
          มัธยมศึกษาปี ที่6/1
                 เสนอ
     อาจราย์ นิตยา ทองดียิ่ง
  โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์ อนุสรณ์
ทิชงค์ชาติฉลาดยล          คะเนกลคะนึงการ
 กษัตริย์ลิจฉวีวาร               ระวังเหือดระแวงหาย
        เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร    ปวัตน์วญจโนบาย
                                         ั
 มล้ างเหตุพิเฉทสาย              สมัครสนธิ์สโมสร

                    ถอดความ
พราหมณ์ผ้ ฉลาดคาดคะเนว่ากษัตริย์ลิจฉวีวางใจคลาย
          ู
ความหวาดระแวง เป็ นโอกาสเหมาะที่จะเริ่มดาเนินการ
ตามกลอุบายทาลายความสามัคคี
ณ วันหนึงลุถึงกา
                   ่                    ลศึกษาพิชากร
         กุมารลิจฉวีวร                  เสด็จพร้ อมประชุมกัน
          ตระบัดวัสสการมา               สถานราชเรี ยนพลัน
         ธแกล้ งเชิญกุมารฉัน            สนิทหนึงพระองค์ไป
                                                 ่

                            ถอดความ
วันหนึงเมื่อถึงโอกาสที่จะสอนวิชา กุมารลิจฉวีก็เสด็จมาโดยพร้ อม
       ่
เพรี ยงกัน ทันใดวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้ งเชิญพระกุมาร
พระองค์ที่สนิทสนมเข้ าไปพบในห้ องส่วนตัว
ลุห้องหับรโหฐาน                ก็ถามการณ์ ณ ทันใด
 มิลี ้ลับอะไรใน                   กถาเช่นธปุจฉา
    จะถูกผิดกระไรอยู่              มนุษย์ผ้ กระทานา
                                            ู
 และคูโคก็จงมา
          ่ ู                      ประเทียบไถมิใช่หรื อ


                                 ถอดความ
แล้ วก็ทลถามเรื่ องที่ไม่ใช่ความลับแต่ประการใด ดังเช่นถามว่า ชาวนาจูง
         ู
โคมาคูหนึงเพื่อเทียมไถใช่หรื อไม่
        ่ ่
กุมารลิจฉวีขตติย์
                ั                 ก็รับอรรถอออือ
กสิกเขากระทาคือ                   ประดุจคาพระอาจารย์
   ก็เท่านันธเชิญให้
           ้                      นิวตในมิช้านาน
                                      ั
ประสิทธิ์ศิลปประศาสน์สาร
             ์                    สมัยเลิกลุเวลา


                                 ถอดความ
 พระกุมารลิจฉวีก็รับสังเห็นด้ วยว่าชาวนาก็คงจะกระทาดังคาของพระ
                      ่
 อาจารย์ ถามเพียงเท่านันพราหมณ์ก็เชิญให้ เสด็จกลับออกไป
                         ้
อุรสลิจฉวีสรร                  พชวนกันเสด็จมา
     และต่างซักกุมารรา                ชองค์นนจะเอาความ
                                             ั้
       พระอาจารย์สเิ รียกไป           ณ ข้ างใน ธ ไต่ถาม
     อะไรเธอเสนอตาม                   วจีสตย์กะสาเรา
                                          ั      ่


                                   ถอดความ
ครันถึงเวลาเลิกเรี ยนเหล่าโอรสลิจฉวีก็พากันมาซักไซ้ พระกุมารว่าพระ
    ้
อาจารย์เรี ยกเข้ าไปข้ างใน ได้ ไต่ถามอะไรบ้ าง ขอให้ บอกมาตามความ
จริ ง
กุมารนันสนองสา
                  ้                     รวากย์วาทตามเลา
       เฉลยพจน์กะครูเสา                 วภาพโดยคดีมา
          กุมารอื่นก็สงสัย              มิเชื่อในพระวาจา
       สหายราชธพรรณนา                   ละต่างองค์ก็พาที

                              ถอดความ
พระกุมารพระองค์นนก็เล่าเรื่ องราวที่พระอาจารย์เรี ยกไปถาม แต่เหล่า
                    ั้
กุมารสงสัยไม่เชื่อคาพูดของพระสหาย ต่างองค์ก็วิจารณ์วาพระ่
อาจารย์จะพูดเรื่ องเหลวไหลไร้ สาระเช่นนี ้เป็ นไปไม่ได้
ไฉนเลยพระครูเรา                 จะพูดเปล่าประโยชน์มี
เลอะเหลวนักละล้ วนนี              รผลเห็น บ เป็ นไป
   เถอะถึงถ้ าจะจริ งแม้          ธ พูดแท้ ก็ทาไม
 แนะชวนเข้ า ณ ข้ างใน            จะถามนอก บ ยากเย็น



                          ถอดความ
   และหากว่าจะพูดจริ งเหตุใดจะต้ องเรี ยกเข้ าไปถามข้ างใน
   ห้ อง ถามข้ างนอกห้ องก็ได้
ชะรอยว่าทิชาจารย์            ธคิดอ่านกะท่านเป็ น
  รหัสเหตุประเภทเห็น                ละแน่ชดถนัดความ
                                            ั
       และท่านมามุสาวาท             มิกล้ าอาจจะบอกตา
  พจีจริ งพยายาม                    ไถลแสร้ งแถลงสาร

                            ถอดความ
สงสัยว่าท่านอาจารย์กบพระกุมารต้ องมีความลับอย่างแน่นอน แล้ วก็มาพูด
                    ั
โกหก ไม่กล้ าบอกตามความเป็ นจริ ง แกล้ งพูดไปต่าง ๆ นานา
กุมารราชมิตรผอง              ก็สอดคล้ องและแคลงดาล
 พิโรธกาจวิวาทการณ์                อุบติขึ ้นเพราะขุนเคือง
                                      ั             ่
      พิพิธพันธไมตรี               ประดามีนิรันดร์ เนือง
 กะองค์นนก็พลันเปลือง
         ั้                        มลายปลาตพินาศปลงฯ

                              ถอดความ
กุมารลิจฉวีทงหลายเห็นสอดคล้ องกันก็เกิดความโกรธเคือง การทะเลาะ
                ั้
วิวาทก็เกิดขึ ้นเพราะความขุนเคืองใจ ความสัมพันธ์อนดีที่เคยมีมา
                           ่                     ั
ตลอดก็ถกทาลายย่อยยับลง
         ู
ถอดความรวม ภุชงคประยาต ฉันท์ 12
    พราหมณ์ผฉลาดคาดคะเนว่ากษัตริ ยลิจฉวีวางใจคลายความ
               ู้                      ์
หวาดระแวง เป็ นโอกาสเหมาะที่จะเริ่ มดาเนินการตามกลอุบายทาลาย
ความสามัคคี วันหนึ่งเมื่อถึงโอกาสที่จะสอนวิชา กุมารลิจฉวีก็เสด็จมา
โดยพร้อมเพรี ยงกัน ทันใดวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้งเชิญพระ
กุมารพระองค์ที่สนิทสนมเข้าไปพบในห้องส่วนตัว แล้วก็ทูลถามเรื่ องที่
ไม่ใช่ความลับแต่ประการใด ดังเช่นถามว่า ชาวนาจูงโคมาคู่หนึ่งเพื่อ
เทียมไถใช่หรื อไม่ พระกุมารลิจฉวีก็รับสังเห็นด้วยว่าชาวนาก็คงจะ
                                         ่
กระทาดังคาของพระอาจารย์ ถามเพียงเท่านั้นพราหมณ์ก็เชิญให้เสด็จ
กลับออกไป ครั้นถึงเวลาเลิกเรี ยนเหล่าโอรสลิจฉวีก็พากันมาซักไซ้พระ
กุมารว่าพระอาจารย์เรี ยกเข้าไปข้างใน ได้ไต่ถามอะไรบ้าง ขอให้บอกมา
ตามความจริ ง พระกุมารพระองค์น้ นก็เล่าเรื่ องราวที่พระอาจารย์เรี ยกไป
                                  ั
ถาม แต่เหล่ากุมารสงสัยไม่เชื่อคาพูดของพระสหาย
ต่างองค์ก็วิจารณ์วาพระอาจารย์จะพูดเรื่ องเหลวไหลไร้ สาระเช่นนี ้
                     ่
เป็ นไปไม่ได้ และหากว่าจะพูดจริ งเหตุใดจะต้ องเรี ยกเข้ าไปถามข้ าง
ในห้ อง ถามข้ างนอกห้ องก็ได้ สงสัยว่าท่านอาจารย์กบพระกุมารต้ อง
                                                    ั
มีความลับอย่างแน่นอน แล้ วก็มาพูดโกหก ไม่กล้ าบอกตามความ
เป็ นจริ ง แกล้ งพูดไปต่าง ๆ นานา กุมารลิจฉวีทงหลายเห็นสอดคล้ อง
                                               ั้
กันก็เกิดความโกรธเคือง การทะเลาะวิวาทก็เกิดขึ ้นเพราะความขุน     ่
เคืองใจ ความสัมพันธ์อนดีที่เคยมีมาตลอดก็ถกทาลายย่อยยับลง
                         ั                   ู
คุณค่ าด้ านวรรณศิลป    ์
1 . การสรรคา เป็ นการเลือกใช้ คาที่สอความคิดและอารมณ์ได้ อย่าง
                                         ื่
งดงาม ดังนี ้
       1.1 การเลือกใช้ คาได้ ถกต้ องตรงตามความหมายที่ต้องการ มีการ
                               ู
ใช้ คาที่ประณีตเป็ นพิเศษ เช่น
          กุมารนันสนองสา
                 ้                     รวากย์วาทตามเลา
      เฉลยพจน์กะครูเสา                 วภาพโดยคดีมา
          กุมารอื่นก็สงสัย              มิเชื่อในพระวาจา
      สหายราชธพรรณนา                   ละต่างองค์ก็พาที
1.2 การเลือกใช้ คาโดยคานึงถึงเสียง กวีได้ ดดแปลง
                                               ั
ฉันท์บางชนิดให้ มความหมายแตกต่างไปจากเดิม
                    ี
    ภุชงคประยาตฉันท์ 12 มีความหมาย "งูเลื ้อย" มีทานอง
สละสลวย มักใช้ แต่งกับเนื ้อหาทีมีการต่อสู้ บทสดุดี บทชมความงาม
                                ่
บทถวายพระพร และบทสนุกสนาน นอกจักนันยังสามารถใช้ แต่ง
                                             ้
บรรยายความให้ รวดเร็ วได้
    หนึงบทมี 2 บาท บาทละ 12 พยางค์ แบ่งเป็ น 2 วรรค วรรคละ
       ่
6 พยางค์ ส่งสัมผัสแบบกาพย์
    ลักษณะครุ-ลหุ เหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ ลหุ-
ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ
ตัวอย่ างคาประพันธ์

        ทิชงค์ชาติฉลาดยล         คะเนกลคะนึงการ
 กษัตริ ย์ลจฉวีวาร
            ิ                      ระวังเหือดระแวงหาย
           เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร    ปวัตน์วญจโนบาย
                                            ั
   มล้ างเหตุพเิ ฉทสาย              สมัครสนธิ์สโมสร
อนุตตรีย์  วัชรภา

อนุตตรีย์ วัชรภา

  • 2.
    จัดทาโดย นางสาววัชรภา โพชสาลี เลขที่13 นางสาวอนุตตรี ย์ สุขเสน เลขที่ 14 มัธยมศึกษาปี ที่6/1 เสนอ อาจราย์ นิตยา ทองดียิ่ง โรงเรี ยนรัษฎานุประดิษฐ์ อนุสรณ์
  • 3.
    ทิชงค์ชาติฉลาดยล คะเนกลคะนึงการ กษัตริย์ลิจฉวีวาร ระวังเหือดระแวงหาย เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร ปวัตน์วญจโนบาย ั มล้ างเหตุพิเฉทสาย สมัครสนธิ์สโมสร ถอดความ พราหมณ์ผ้ ฉลาดคาดคะเนว่ากษัตริย์ลิจฉวีวางใจคลาย ู ความหวาดระแวง เป็ นโอกาสเหมาะที่จะเริ่มดาเนินการ ตามกลอุบายทาลายความสามัคคี
  • 4.
    ณ วันหนึงลุถึงกา ่ ลศึกษาพิชากร กุมารลิจฉวีวร เสด็จพร้ อมประชุมกัน ตระบัดวัสสการมา สถานราชเรี ยนพลัน ธแกล้ งเชิญกุมารฉัน สนิทหนึงพระองค์ไป ่ ถอดความ วันหนึงเมื่อถึงโอกาสที่จะสอนวิชา กุมารลิจฉวีก็เสด็จมาโดยพร้ อม ่ เพรี ยงกัน ทันใดวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้ งเชิญพระกุมาร พระองค์ที่สนิทสนมเข้ าไปพบในห้ องส่วนตัว
  • 5.
    ลุห้องหับรโหฐาน ก็ถามการณ์ ณ ทันใด มิลี ้ลับอะไรใน กถาเช่นธปุจฉา จะถูกผิดกระไรอยู่ มนุษย์ผ้ กระทานา ู และคูโคก็จงมา ่ ู ประเทียบไถมิใช่หรื อ ถอดความ แล้ วก็ทลถามเรื่ องที่ไม่ใช่ความลับแต่ประการใด ดังเช่นถามว่า ชาวนาจูง ู โคมาคูหนึงเพื่อเทียมไถใช่หรื อไม่ ่ ่
  • 6.
    กุมารลิจฉวีขตติย์ ั ก็รับอรรถอออือ กสิกเขากระทาคือ ประดุจคาพระอาจารย์ ก็เท่านันธเชิญให้ ้ นิวตในมิช้านาน ั ประสิทธิ์ศิลปประศาสน์สาร ์ สมัยเลิกลุเวลา ถอดความ พระกุมารลิจฉวีก็รับสังเห็นด้ วยว่าชาวนาก็คงจะกระทาดังคาของพระ ่ อาจารย์ ถามเพียงเท่านันพราหมณ์ก็เชิญให้ เสด็จกลับออกไป ้
  • 7.
    อุรสลิจฉวีสรร พชวนกันเสด็จมา และต่างซักกุมารรา ชองค์นนจะเอาความ ั้ พระอาจารย์สเิ รียกไป ณ ข้ างใน ธ ไต่ถาม อะไรเธอเสนอตาม วจีสตย์กะสาเรา ั ่ ถอดความ ครันถึงเวลาเลิกเรี ยนเหล่าโอรสลิจฉวีก็พากันมาซักไซ้ พระกุมารว่าพระ ้ อาจารย์เรี ยกเข้ าไปข้ างใน ได้ ไต่ถามอะไรบ้ าง ขอให้ บอกมาตามความ จริ ง
  • 8.
    กุมารนันสนองสา ้ รวากย์วาทตามเลา เฉลยพจน์กะครูเสา วภาพโดยคดีมา กุมารอื่นก็สงสัย มิเชื่อในพระวาจา สหายราชธพรรณนา ละต่างองค์ก็พาที ถอดความ พระกุมารพระองค์นนก็เล่าเรื่ องราวที่พระอาจารย์เรี ยกไปถาม แต่เหล่า ั้ กุมารสงสัยไม่เชื่อคาพูดของพระสหาย ต่างองค์ก็วิจารณ์วาพระ่ อาจารย์จะพูดเรื่ องเหลวไหลไร้ สาระเช่นนี ้เป็ นไปไม่ได้
  • 9.
    ไฉนเลยพระครูเรา จะพูดเปล่าประโยชน์มี เลอะเหลวนักละล้ วนนี รผลเห็น บ เป็ นไป เถอะถึงถ้ าจะจริ งแม้ ธ พูดแท้ ก็ทาไม แนะชวนเข้ า ณ ข้ างใน จะถามนอก บ ยากเย็น ถอดความ และหากว่าจะพูดจริ งเหตุใดจะต้ องเรี ยกเข้ าไปถามข้ างใน ห้ อง ถามข้ างนอกห้ องก็ได้
  • 10.
    ชะรอยว่าทิชาจารย์ ธคิดอ่านกะท่านเป็ น รหัสเหตุประเภทเห็น ละแน่ชดถนัดความ ั และท่านมามุสาวาท มิกล้ าอาจจะบอกตา พจีจริ งพยายาม ไถลแสร้ งแถลงสาร ถอดความ สงสัยว่าท่านอาจารย์กบพระกุมารต้ องมีความลับอย่างแน่นอน แล้ วก็มาพูด ั โกหก ไม่กล้ าบอกตามความเป็ นจริ ง แกล้ งพูดไปต่าง ๆ นานา
  • 11.
    กุมารราชมิตรผอง ก็สอดคล้ องและแคลงดาล พิโรธกาจวิวาทการณ์ อุบติขึ ้นเพราะขุนเคือง ั ่ พิพิธพันธไมตรี ประดามีนิรันดร์ เนือง กะองค์นนก็พลันเปลือง ั้ มลายปลาตพินาศปลงฯ ถอดความ กุมารลิจฉวีทงหลายเห็นสอดคล้ องกันก็เกิดความโกรธเคือง การทะเลาะ ั้ วิวาทก็เกิดขึ ้นเพราะความขุนเคืองใจ ความสัมพันธ์อนดีที่เคยมีมา ่ ั ตลอดก็ถกทาลายย่อยยับลง ู
  • 12.
    ถอดความรวม ภุชงคประยาต ฉันท์12 พราหมณ์ผฉลาดคาดคะเนว่ากษัตริ ยลิจฉวีวางใจคลายความ ู้ ์ หวาดระแวง เป็ นโอกาสเหมาะที่จะเริ่ มดาเนินการตามกลอุบายทาลาย ความสามัคคี วันหนึ่งเมื่อถึงโอกาสที่จะสอนวิชา กุมารลิจฉวีก็เสด็จมา โดยพร้อมเพรี ยงกัน ทันใดวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้งเชิญพระ กุมารพระองค์ที่สนิทสนมเข้าไปพบในห้องส่วนตัว แล้วก็ทูลถามเรื่ องที่ ไม่ใช่ความลับแต่ประการใด ดังเช่นถามว่า ชาวนาจูงโคมาคู่หนึ่งเพื่อ เทียมไถใช่หรื อไม่ พระกุมารลิจฉวีก็รับสังเห็นด้วยว่าชาวนาก็คงจะ ่ กระทาดังคาของพระอาจารย์ ถามเพียงเท่านั้นพราหมณ์ก็เชิญให้เสด็จ กลับออกไป ครั้นถึงเวลาเลิกเรี ยนเหล่าโอรสลิจฉวีก็พากันมาซักไซ้พระ กุมารว่าพระอาจารย์เรี ยกเข้าไปข้างใน ได้ไต่ถามอะไรบ้าง ขอให้บอกมา ตามความจริ ง พระกุมารพระองค์น้ นก็เล่าเรื่ องราวที่พระอาจารย์เรี ยกไป ั ถาม แต่เหล่ากุมารสงสัยไม่เชื่อคาพูดของพระสหาย
  • 13.
    ต่างองค์ก็วิจารณ์วาพระอาจารย์จะพูดเรื่ องเหลวไหลไร้ สาระเช่นนี้ ่ เป็ นไปไม่ได้ และหากว่าจะพูดจริ งเหตุใดจะต้ องเรี ยกเข้ าไปถามข้ าง ในห้ อง ถามข้ างนอกห้ องก็ได้ สงสัยว่าท่านอาจารย์กบพระกุมารต้ อง ั มีความลับอย่างแน่นอน แล้ วก็มาพูดโกหก ไม่กล้ าบอกตามความ เป็ นจริ ง แกล้ งพูดไปต่าง ๆ นานา กุมารลิจฉวีทงหลายเห็นสอดคล้ อง ั้ กันก็เกิดความโกรธเคือง การทะเลาะวิวาทก็เกิดขึ ้นเพราะความขุน ่ เคืองใจ ความสัมพันธ์อนดีที่เคยมีมาตลอดก็ถกทาลายย่อยยับลง ั ู
  • 14.
    คุณค่ าด้ านวรรณศิลป ์ 1 . การสรรคา เป็ นการเลือกใช้ คาที่สอความคิดและอารมณ์ได้ อย่าง ื่ งดงาม ดังนี ้ 1.1 การเลือกใช้ คาได้ ถกต้ องตรงตามความหมายที่ต้องการ มีการ ู ใช้ คาที่ประณีตเป็ นพิเศษ เช่น กุมารนันสนองสา ้ รวากย์วาทตามเลา เฉลยพจน์กะครูเสา วภาพโดยคดีมา กุมารอื่นก็สงสัย มิเชื่อในพระวาจา สหายราชธพรรณนา ละต่างองค์ก็พาที
  • 15.
    1.2 การเลือกใช้ คาโดยคานึงถึงเสียงกวีได้ ดดแปลง ั ฉันท์บางชนิดให้ มความหมายแตกต่างไปจากเดิม ี ภุชงคประยาตฉันท์ 12 มีความหมาย "งูเลื ้อย" มีทานอง สละสลวย มักใช้ แต่งกับเนื ้อหาทีมีการต่อสู้ บทสดุดี บทชมความงาม ่ บทถวายพระพร และบทสนุกสนาน นอกจักนันยังสามารถใช้ แต่ง ้ บรรยายความให้ รวดเร็ วได้ หนึงบทมี 2 บาท บาทละ 12 พยางค์ แบ่งเป็ น 2 วรรค วรรคละ ่ 6 พยางค์ ส่งสัมผัสแบบกาพย์ ลักษณะครุ-ลหุ เหมือนกันทุกบาท คือ ลหุ-ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ ลหุ- ครุ-ครุ-ลหุ-ครุ-ครุ
  • 16.
    ตัวอย่ างคาประพันธ์ ทิชงค์ชาติฉลาดยล คะเนกลคะนึงการ กษัตริ ย์ลจฉวีวาร ิ ระวังเหือดระแวงหาย เหมาะแก่การณ์จะเสกสรร ปวัตน์วญจโนบาย ั มล้ างเหตุพเิ ฉทสาย สมัครสนธิ์สโมสร