More Related Content
Similar to ภุชงคประยาคฉันท์ 12
Similar to ภุชงคประยาคฉันท์ 12 (20)
ภุชงคประยาคฉันท์ 12
- 4. คณะและพยางค์
ฉันท์บทหนึ่งมี ๒ บาท บาทละ ๒ วรรค วรรค
ต้นและวรรคท้าย มีวรรคละ ๖ คาเท่ากัน รวม ๒
วรรคเป็น ๑๒ คา จึงเขียน ๑๒ ไว้ท้ายชื่อฉันท์
สัมผัส สัมผัสบังคับดูได้จากแผนตามผัง
สัมผัส และจากตัวอย่างดังรายละเอียด ต่อไปนี้
- 5. สัมผัสภายในบท
คู่ที่ ๑. คาสุดท้าย ของวรรคที่ หนึง สัมผัสกับคาที่ สาม ของ
่
วรรคที่ สอง แทน ด้วย (ค)-(ค)
คู่ที่ ๒. คาสุดท้าย ของวรรคที่ สอง สัมผัสกับคาที่ สุดท้าย ของ
วรรคที่ สาม แทนด้วย ((ค))-((ค))
- 7. ตัวอย่าง
ล ค ค ล ค (ค) ล ค(ค)ล ค ((ค))
ล ค ค ล ค ((ค)) ล ค ค ล ค (((ค)))
ลคคลคค ล ค ค ล ค (((ค)))
คาครุ แทนด้วย ค
คาลหุ แทนด้วย ล
- 8. ณ วันหนึ่งลุถึงกา ลศึกษาพิชากร
กุมารลิจฉวีวร เสด็จพร้อมประชุมกัน
ถอดความ
พราหมณ์ผู้ฉลาดคาดคะเนว่ากษัตริย์ลจฉวีวางใจคลายความ
ิ
หวาดระแวง เป็นโอกาสเหมาะที่จะเริ่มดาเนินการตามกลอุบายทาลายความ
สามัคคี วันหนึ่งเมื่อถึงโอกาสที่จะสอนวิชา กุมารลิจฉวีก็เสด็จมาโดยพร้อม
เพรียงกัน
- 9. ตระบัดวัสสการมา สถานราชเรียนพลัน
ธ แกล้งเชิญกุมารฉัน สนิทหนึ่งพระองค์ไป
ถอดความ
ทันใดวัสสการพราหมณ์ก็มาถึงและแกล้งเชิญพระกุมาร
พระองค์ที่สนิทสนมเข้าไปพบในห้องส่วนตัว
- 10. ลุห้องหับรโหฐาน ก็ถามการณ์ ณ ทันใด
มีลี้ลับอะไรใน กถาเช่นธปุจฉา
ถอดความ
แล้วก็ทูลถามเรื่องที่ไม่ใช่ความลับแต่ประการใด
- 11. จะถูกผิดกระไรอยู่ มนุษย์ผู้กระทานา
และคู่โคก็จูงมา ประเทียบไถมิใช่หรือ
ถอดความ
ชาวนาจูงโคมาคู่หนึ่งเพื่อเทียมไถใช่หรือไม่
- 12. กุมารลิจฉวีขัตติย์ ก็รับอรรถอออือ
กสิกเขากระทาคือ ประดุจคาพระอาจารย์
ถอดความ
พระกุมารลิจฉวีก็รับสั่งเห็นด้วยว่าชาวนาก็คงจะกระทาดังคาของ
พระอาจารย์
- 13. ก็เท่านั้น ธ เชิญให้ นิวัตในมิช้านาน
ประสิทธิ์ศิลป์ประศาสน์สาร สมัยเลิกลุเวลา
ถอดความ
ถามเพียงเท่านั้นพราหมณ์ก็เชิญให้เสด็จกลับออกไป
ครั้นถึงเวลาเลิกเรียน
- 14. อุรสลิจฉวีสรรพ ชวนกันเสด็จมา
และต่างซักกุมารราช องค์นั้นจะเอาความ
ถอดความ
เหล่าโอรสลิจฉวีก็พากันมาซักไซ้พระกุมารว่าพระอาจารย์เรียกเข้าไปข้าง
ใน ได้ไต่ถามอะไรบ้าง
- 15. พระอาจารย์สิเรียกไป ณ ข้างใน ธ ไต่ถาม
อะไรเธอเสนอตาม วจีสัตย์กะส่าเรา
ถอดความ
ขอให้บอกมาตามความจริง
- 16. กุมารนั้นสนองสา รวากย์วาทตามเลา
เฉลยพจน์กะครูเสา วภาพโดยคดีมา
ถอดความ
พระกุมารพระองค์นั้นก็เล่าเรื่องราวที่พระ
อาจารย์เรียกไปถาม
- 17. กุมารอื่นก็สงสัย มิเชื่อในพระวาจา
สหายราช ธ พรรณนา และต่างองค์ก็พาที
ถอดความ
แต่เหล่ากุมารสงสัยไม่เชื่อคาพูดของพระสหาย
- 18. ไฉนเลยพระครูเรา จะพูดเปล่าประโยชน์มี
เลอะเหลวนักละล้วนนี รผลเห็น บ เป็นไป
ถอดความ
เหล่ากุมารต่างองค์ก็วิจารณ์ว่า พระอาจารย์จะพูดเรื่อง
เหลวไหลไร้สาระเช่นนี้เป็นไปไม่ได้
- 19. เถอะถึงถ้าจะจริงแม้ ธ พูดแท้ก็ทาไม
แนะชวนเข้า ณ ข้างใน จะถามนอก บ ยากเย็น
ถอดความ
หากว่าจะพูดจริงเหตุใดจะต้องเรียกเข้าไปถามข้างในห้อง
ถามข้างนอกห้องก็ได้
- 20. ชะรอยว่าทิชาจารย์ ธ คิดอ่านกะท่านเป็น
รหัสเหตุประเภทเห็น ละแน่ชัดถนัดความ
ถอดความ
สงสัยว่าท่านอาจารย์กับพระกุมารต้องมีความลับอย่าง
แน่นอน
- 21. และท่านมามุสาวาท มิกล้าอาจจะบอกตา
พจีจริงพยายาม ไถลแสร้งแถลงสาร
ถอดความ
มาพูดโกหก ไม่กล้าบอกตามความเป็นจริง
- 22. กุมารราชมิตรผอง ก็สอดคล้องและแคลงดาล
พิโรธกาจวิวาทการณ์ อุบัติขึ้นเพราะขุ่นเคือง
ถอดความ
เหล่ากุมารแกล้งพูดไปต่าง ๆ นานา กุมารลิจฉวีทั้งหลาย
เห็นสอดคล้องกันก็เกิดความโกรธเคือง การทะเลาะวิวาท
ก็เกิดขึ้นเพราะความขุ่นเคืองใจ
- 23. พิพิธพันธไมตรี ประดามีนิรันดร์เนือง
กะองค์นั้นก็พลันเปลือง มลายปลาตพินาศปลงฯ
ถอดความ
ความสัมพันธ์อันดีที่เคยมีมาตลอดก็ถูกทาลายย่อยยับลง
- 24. คุณค่ำด้ำนวรรณศิลป์
๑.การสรรคา เป็นการเลือกใช้คาที่สื่อความคิดและ
อารมณ์ได้อย่างงดงาม
๑.๑ การเลือกใช้คาได้ถูกต้องตรงตามที่ต้องการ
มีการใช้คาที่ประณีตเป็นพิเศษ เมื่อได้กล่าวถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์
พระมหากษัตริย์ ครู อาจารย์ จะใช้คาศัพท์ภาษาบาลี
สันสกฤต ซึ่งถือว่าเป็นภาษาสูงต้องแปลความทุกคา
- 25. ลักษณะคาประพันธ์
ภุชงคประยาต ฉันท์ ๑๒
กุมารลิจฉวีขัตติย์ ก็รับอรรถอออือ
กสิกเขากระทาคือ ประดุจคาพระอาจารย์
พระอาจารย์สิเรียกไป ณ ข้างใน ธ ไต่ถาม
อะไรเธอเสนอตาม วจีสัตย์กะส่าเรา
ไฉนเลยพระครูเรา จะพูดเปล่าประโยชน์มี
เลอะเหลวนักละล้วนนี ร ผลเห็น บ เป็นไป
- 27. ชะรอยว่าทิชาจารย์ ธคิดอ่านกะท่านเป็น
รหัสเหตุประเภทเห็น ละแน่ชัดถนัดความ
และท่านมามุสาวาท มิกล้าอาจจะบอกตา
พจีจริงพยายาม ไถลแสร้งแถลงสาร