พยาบาลกับกฏหมาย

1. พยาบาลกับ กฎหมาย
กรรณิกา ปัญญาอมรวัฒน์
หัวหน้าพยาบาลโรงพยาบาล
ชัยบาดาล
1

2. • สภาวิช าชีพ อาทิ ศ.เกีย รติค ณ วิจ ิต ร
ุ
ศรีส พ รรณ นายกสภาการพยาบาล กล่า ว
ุ
ว่า สภาการพยาบาลเห็น ด้ว ยกับ
เจตนารมณ์ข อง ร่า งกฎหมายฉบับ ดัง
กล่า ว แต่ป ญ หาที่ย ัง มีข ้อ กัง วลนั้น ต้อ ง
ั
ช่ว ยกัน ทำา ให้เ กิด ความชัด เจนในราย
ละเอีย ด เช่น สัด ส่ว นของคณะกรรมการ
ควรต้อ งมีน ก วิช าการ ผู้เ ชีย วชาญให้
ั ่
ความเห็น เพื่อ วิเ คราะห์ค วามเสีย หายของ
โรค และควรจะมาจากสภาวิช าชีพ ส่ว น
ประเด็น เรื่อ งที่ม าของกองทุน ควรมีค วาม
ชัด เจนทั้ง สัด ส่ว นการจ่า ยเงิน เข้า กองทุน

3. - การประกอบอาชีพเต็มเวลาโดยผู้ประกอบ
วิช าชีพ วิชาชีพ (Professional)
(Profession)
- ผู้ประกอบวิชาชีพต้องมีความรู้และทักษะ
โดยการศึกษาอบรมตรง
สาขาที่ประกอบวิชาชีพ
- ผู้ประกอบวิชาชีพต้องยึดมั่นอยู่กับกฎ
เกณฑ์การประกอบวิชาชีพ
- ปฏิบัติงานและให้บริการด้วยจิตสำานึกใน
วิชาชีพ
- มีความเป็นอิสระในการประกอบวิชาชีพ
- มีการจัดตั้งองค์กร/สมาคมวิชาชีพและออก

4. จริย ธรรม งความประพฤติที่ถูกต้องและเหมาะ
- หลักแห่ (ETHICS)
สม
- ประมวลความประพฤติและความนึกคิดใน
สิ่งที่ดีงามและ
เหมาะสม
- ธรรมอันบุคคลพึงปฏิบัติ
- กฎ ระเบียบ ข้อบังคับ ที่คนในสังคมยอมรับ
และปฏิบัติตาม
หากไม่ปฏิบัติหรือปฏิบัติผิดไปจากกฎ
ระเบียบ ข้อบังคับ อาจมี
บทลงโทษ

5. จริย ธรรมแห่งเป็นสากลใช้ทั่วโลก (THE
- วิช าชีพ พยาบาล
- ประกาศโดยสภาการพยาบาลสากล (ICN)
CODE FOR NURSES)
เมื่อเดือนพฤษภาคม
2516 ที่เมืองเม็กซิโก ซิตี้
- ประเทศไทยสมาคมพยาบาลแห่ง
ประเทศไทยประกาศใช้
“จริยาบรรณวิชาชีพพยาบาล” เมื่อ 26
ตุลาคม 2528 เมื่อมี
สภาการพยาบาล ได้มีบทลงโทษผู้ประพฤติ
ผิดไว้ด้วย

6. จริย ธรรมแห่ง วิช าชีพ พยาบาลของ
- ออกโดยสภาการพยาบาลอาศัยอำานาจตาม
ประเทศไทย พ.ร.บ.วิชาชีพการ
พยาบาลและผดุงครรภ์ พ.ศ. 2528
- ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยการรักษา
จริยธรรมแห่งวิชาชีพ
การพยาบาลและผดุงครรภ์ พ.ศ. 2550 (มี
ทั้งสิ้น 35 ข้อ)

7. การพยาบาลตามความหมายของ
ฟลอเรนซ์ ไนติง เกล อผู้ปวยเพือให้อยู่
“กิจกรรมการช่วยเหลื ่ ่
ในสภาวะทีจะต่อสูการรุกรานของโรคได้
่ ้
อย่างดีทสดเท่าทีจะเป็นไปได้ทงร่างกายและ
ี่ ุ ่ ั้
จิตใจ”

8. MORAL DILEMMA
“ภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออกในการตัดสินใจ
ทางจริยธรรมหรือทางศีลธรรม”
- การตัดสินใจต้องใช้เหตุผลทางจริยธรรม
(MORAL REASONING) โดยต้องอาศัย
ความรู้ทางทฤษฎีทางจริยศาสตร์
ประกอบถึงการให้เหตุผล
ความเชื่อค่านิยมของแพทย์หรือ
พยาบาล
NORM ของสังคมในขณะนั้น

9. ปัญ1. การรักษาชีธรรมทีเ กีนื้อสมองถูกทำาลาย
หาทางจริย วิตผู้ป่วยที่เ ่ย วกับ
่
MORAL DILEMMA damage) เทคโนโลยี
ไปมาก (severe brain
ช่วยให้ผู้ป่วยหายใจได้โดยเครื่องช่วยหายใจ
หัวใจเต้น มีการให้อาหารทางสายยาง สามารถยืด
ชีวิตได้อกเป็นเดือนหรือเป็นปี
ี ในกรณีนี้ควร
หยุดเครื่องช่วยหายใจหรือไม่
ในกรณีเดียวกันถ้าโรงพยาบาลมีเครื่อง
ช่วยหายใจเพียงเครื่องเดียว เผอิญมีผู้ป่วยราย
ใหม่ซึ่งต้องการเครื่องช่วยหายใจเข้ามาใหม่
แพทย์หรือพยาบาลจะตัดสินใจอย่างไร

10. 2. ผู้ป ่ว ยเป็น โรคมะเร็ง ระยะสุด ท้า ย มี
ความเจ็บ ปวดมาก ขอให้แ พทย์ใ ห้ย าเพื่อ จบ
ชีว ิต ของตนเสีย แพทย์จ ะทำา ได้เ พีย งใด ใน
กรณีท ี่ผ ู้ป ่ว ยขอร้อ ง ถ้า แพทย์ท ำา ลงไปจะถือ
เป็น การละเมิด บุค คลหรือ ไม่ มนุษ ย์ม ีส ิท ธิ
บงการชะตากรรมของตนเองหรือ ไม่ หรือ
ถ้า แพทย์ไ ม่ท ำา เองสั่ง พยาบาลให้ฉ ีด ยาให้ผ ู้
ป่ว ย พยาบาลควรทำา หรือ ไม่
กรณีฉีด ฟอร์มาลีน ผูป่วย
้

11. คน ถูกนำาตัวส่งโรงพยาบาลชุมชน ทั้ง 4 คน เป็น
ครอบครัวเดียวกันมีแม่และลูกอีก 3 คน พยาบาล
เวรฉุกเฉินรู้จกสนิทกับครอบครัวนี้เป็นอย่างดี ลูก
ั
คนโตได้รับบาดเจ็บมากที่สุดและถึงแก่ความตาย
หลังจากถูกนำาส่งโรงพยาบาลเพียง ครึ่งชั่วโมง
ลูกอีก 2 คนปลอดภัย แม่ได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยไม่
ทราบว่า ลูกคนโตตาย แต่เป็นห่วงมาก คอย
ถามพยาบาลเวรที่เป็นเพื่อนกันตลอดเวลาถึงอาการ
ของลูกคนโต พยาบาลเวรถามแพทย์ว่าควรจะ
บอกแม่อย่างไร แพทย์บอกว่าอย่าเพิ่งบอกว่าลูกคน
โตตาย มิฉะนั้น แม่จะเสียใจช็อคได้ ให้
พยาบาลโกหกผู้ป่วยไว้ก่อนว่าลูกไม่เป็นอะไร เอา
ไว้บอกความจริงเมื่อสามี (พ่อ) กลับมาในวันรุ่งขึน
้

12. กฎหมายที่เ กี่ย วข้อ ง

13. กฎหมายที่มีผลต่อการ
พยาบาล
• รัฐ ธรรมนูญ แห่ง ราชอาณาจัก ร
ไทย พ.ศ. 2550
มาตรา 80 (2)
• พระราชบัญ ญัต ิส ุข ภาพแห่ง ชาติ
พ.ศ. 2550
มาตรา 47
• พระราชบัญ ญัต ิห ลัก ประกัน
สุข ภาพแห่ง ชาติ พ.ศ. 2545
มาตรา 5

14. พระราชบัญ ญัต ิห ลัก ประกัน สุข ภาพแห่ง
ชาติ พ .ศ . 2545

15. ความเชือ มโยงของ
่
กลไกต่า งๆ ในระบบ รัฐสภา
สุข ภาพแห่ง ชาติ ฒ น์ฯ
สภาที่ สภาพั
ปรึก ษา
ครม.
• ให้ข อ เสนอแนะ
้
นโยบายและ
ยุท ธศาสตร์ด า น
้
สุข ภาพ คสช./สช. กระทรวงสาธารณสุข สสส. • บริห าร
• ธรรมนูญ ว่า ด้ว ย และกระทรวงอืน ๆ ่ กองทุน
ระบบสุข ภาพแห่ง ชาติ ที่ท ำา งานเกี่ย วข้อ ง สร้า งเสริม สุข
• สมัช ชาสุข ภาพ
กับ สุข ภาพ สปสช. ภาพ
• สร้า งความรู้ สวรส
• บริห ารกองทุน
เชิง ระบบ หลัก ประกัน สุข ภาพ
สรพ. สพฉ.
• ดำา เนิน งาน
ด้า นสุข ภาพ
เครือ ข่า ย เครือ ข่า ย
หน่ว ยงานส่ว นภูม ิภ าค วิช าการ
ประชาคม อปท. วิช าชีพ
และภาคี
สุข ภาพ
องค์ก รปกครองส่ว นท้อ งถิน
่
เครือ ข่า ย
สื่อ มวลชน
เครือ ข่า ยอื่น ๆ

16. พระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค
มาตรา 4 ผู้บริโภคมีสิทธิได้รับความคุ้มครองต่อไปนี้
•สิทธิที่จะได้รับข่าวสารรวมทั้งคำาพรรณาคุณภาพที่
ถูกต้อง และเพียงพอเกี่ยวกับสินค้าหรือบริการ
•สิทธิที่จะมีอิสระในการเลือกหาสินค้าหรือบริการ
•สิทธิที่จะได้รับความปลอดภัยจากการใช้
สินค้าหรือบริการ
•สิทธิที่จะได้รับความเป็นธรรมในการทำาสัญญา
•สิทธิที่จะได้รับการพิจารณาและ
ชดเชยความเสียหาย

17. พระราชบัญ ญัต ิผ ู้ส ูง อายุแ ห่ง ชาติ
17

18. ระบบของศาลไทยใน
ปัจ จุบ ัน
ศาลปกครอง าลทหาร
าลรัฐ ธรรมนูญ ต ิธ รรม
ศาลยุ ศ
ข้อ พิพ าททาง แ พ่ง อ าญา ป กครองอ าญาทหา
คดี คดี คดี คดี
รัฐ ธรรมนูญ

19. ความรับ ผิด ทาง
กฎหมาย
1.ความรับ ผิด ทางแพ่ง (ชดใช้
ค่า เสีย หาย)
2.ความรับ ผิด ทางอาญา (จำา
คุก /ปรับ )
3.ความรับ ผิด ทางวิน ัย
(ภาคทัณ ฑ์
ตัด เงิน เดือ น ปลดออก ไล่

20. ศาลปกครองและ
การดำา เนิน งานของสภา
การพยาบาล
1. ศาลปกครองคือ อะไร
2. ทำา ไมต้อ งมีศ าลปกครอง
3. เมือ ไรต้อ งฟ้อ งศาล
่
ปกครอง
4. การฟ้อ งคดีเ กีย วกับ การ
่

21. ลัก ษณะของคดี
ปกครองงหน่ว ย
1. เป็น คดีพ ิพ าทระหว่า
งานทางปกครองหรือ เจ้า
หน้า ที่ข องรัฐ กับ เอกชน หรือ
ระหว่า งหน่ว ยงานทาง
ปกครองหรือ เจ้า หน้า ทีข อง
่
รัฐ ด้ว ยกัน เอง
2. เป็น คดีพ ิพ าทตามมาตรา 9
วรรคหนึ่ง
แห่ง พระราชบัญ ญัต ิจ ัด ตั้ง

22. ประเภทของคดีป กครองตามมาตรา 9
แห่ง พระราชบัญ ญัต ิจ ัด ตั้ง ศาลปกครองฯ
1. คดีพ พ าทเกีย วกับ การที่ห น่ว ยงานทางปกครองหรือ
ิ ่
เจ้า หน้า ทีข องรัฐ กระทำา
่
การโดยไม่ช อบด้ว ยกฎหมาย ไม่ว ่า จะเป็น การออก
กฎ คำา สั่ง หรือ การกระทำา
อื่น ใด
2. คดีพ ิพ าทเกี่ย วกับ การทีห น่ว ยงานทางปกครองหรือ
่
เจ้า หน้า ทีข องรัฐ ละเลย
่
ต่อ หน้า ที่ต ามที่ก ฎหมายกำา หนดให้ต ้อ งปฏิบ ัต ิห รือ
ปฏิบ ัต ห น้า ที่ด ัง กล่า ว
ิ
ล่า ช้า เกิน สมควร
3. คดีพ ิพ าทเกี่ย วกับ การกระทำา ละเมิด หรือ ความรับ ผิด
อย่า งอื่น ของหน่ว ยงาน
ทางปกครองหรือ เจ้า หน้า ที่ข องรัฐ
4. คดีพ พ าทเกีย วกับ สัญ ญาทางปกครอง
ิ ่
5. คดีท ม ีก ฎหมายกำา หนดให้ห น่ว ยงานทางปกครอง
ี่

23. ศาลปกครองไม่ม อ ำา นาจ
ี
พิจ ารณาพิพ ากษา
ในเรื่อ งดัง ต่อ ไปนี้
1. การดำา เนิน การเกีย วกับ วิน ัย ทหาร
่
2. การดำา เนิน การของคณะกรรมการ
ตุล าการตาม
กฎหมายว่า ด้ว ยระเบีย บข้า ราชการ
ฝ่า ยตุล าการ
3. คดีท ี่อ ยู่ใ นอำา นาจของศาลเยาวชน
และครอบครัว
ศาลแรงงาน ศาลภาษีอ ากร ศาล

24. อำา นาจหน้า ที่ข องคณะ
กรรมการ สภา
การพยาบาล
1.รับ ขึ้น ทะเบีย นและออกใบ
อนุญ าต
2. ออกข้อ บัง คับ สภาการ
พยาบาล
3. สัง พัก ใช้ห รือ เพิก ถอนใบ
่
อนุญ าต
4.อำา นาจหน้า ที่อ ื่น ๆ
24

25. การยืน คำา ฟ้อ ง
่
วิธ ีก ารยื่น คำา ฟ้อ ง
(1) ยื่น ด้ว ยตนเองต่อ พนัก งานจ้า
หน้า ที่ข องศาลปกครอง
(2) ส่ง ทางไปรษณีย ์ล งทะเบีย น
 การมอบฉัน ทะ
 การมอบอำา นาจ
 การตั้ง ผู้แ ทนในการดำา เนิน

26. ความหมายของ “กฎหมาย
ปกครอง ”
ก
ฎ
ห
มา
ย
ป

27. กฎหมายปกครองที่ส ำา คัญ
1. พระราชบัญ ญัต ิว ิธ ีป ฏิบ ัต ิ
ราชการทางปกครอง พ .ศ.
2539
2. พระราชบัญ ญัต ิค วามรับ ผิด
ทางละเมิด ของเจ้า หน้า ที่ พ .ศ.
2539
3. พระราชบัญ ญัต ิข ้อ มูล ข่า วสาร
ของราชการ
พ.ศ. 2540

28. สาระสำา คัญ ของพระราช
บัญ ญัต ิ
วิธ ีป ฏิบ ัต ร าชการทาง
ิ
ปกครอง
พ .ศ . 2539

29. “คำา สั่ง ทาง
ปกครอง ”
การใช้อ ำา นาจตามกฎหมายของ “เจ้า
หน้า ที่” ที่ม ีผ ลเป็น
การสร้า งนิต ส ัม พัน ธ์ข ึ้น ระหว่า งบุค คลในอัน
ิ
ที่จ ะก่อ เปลีย นแปลง
่
โอน สงวน ระงับ หรือ มีผ ลกระทบต่อ
สถานภาพของสิท ธิ
หรือ หน้า ที่ข องบุค คล ไม่ว ่า จะเป็น การถาวร
หรือ ชั่ว คราว เช่น
การสั่งน ตามทีก ำา หนดในกฎ
การอื่ การ การอนุญ าต การอนุม ัต ิ การ
่
กระทรวง
วิน ิจ ฉัย อุท ธรณ์ การรับ รอง และการรับ จด
ทะเบีย น แต่ไ ม่ห มายความรวมถึง การออก

30. สาระสำา คัญ ของ “คำา สัง ทาง
่
ปกครอง ”
เป็น การกระทำา โดย “เจ้า
หน้า ที่”
เป็น การใช้อ ำา นาจทางปกครอง
ตามกฎหมาย
เป็น การกระทำา ทีม ีผ ลเป็น การ
่
สร้า งนิต ิส ัม พัน ธ์
ขึ้น ระหว่า งบุค คลหรือ มีผ ลกระ
ทบต่อ สถานภาพ
เป็น การกระทำา ทีา ทีใช้บ ัง คับ แก่
ของสิท ธิห รือ หน้ ม ุ่ง ่ข องบุค คล
่
กรณีใ ดหรือ
บุค คลใดเป็น การเฉพาะ

31. ใช้อ ำา นาจตามกฎหมายของเจ้า ห
ที่ถ อ ว่า เป็น คำา สั่ง ทางปกครอง
ื
1.คำา สัง ไม่ร ับ ผูฟ ้อ งคดีก ลับ เข้า รับ
่ ้
ราชการ
(คำา สั่ง ศาลปกครองสูง สุด ที่
233/2545)
4.คำา สัง ไม่อ นุญ าตให้ผ ู้ฟ อ งคดีล าป่ว ย
่ ้
ย้อ นหลัง
เป็น เหตุใ ห้ผ ู้ฟ ้อ งคดีถ ูก ไล่อ อกจาก
ราชการ
การไม่อ นุญ าตดัง กล่า วเป็น การใช้

32. “กฎ ”
พระราชกฤษฎีก า กฎกระทรวง
ประกาศกระทรวง
ข้อ บัญ ญัต ิท ้อ งถิ่น ระเบีย บ ข้อ
บัง คับ ญัต ิอ ื่น ที่ม ีผ ลบัง คับ เป็น การ
บทบัญ
ทั่ว ไปโดย
ไม่ม ุ่ง หมายให้ใ ช้บ ง คับ แก่ก รณีใ ด
ั
หรือ บุค คลใด
เป็น การเฉพาะ

33. กฎ
● หนัง สือ กค. ซึง แจ้ง เวีย นให้เ จ้า
่
หน้า ทีแ ละส่ว นราชการทราบเพื่อ
่
ถือ เป็น แนวทางปฏิบ ัต ิใ นการเบิก
จ่า ยค่า เช่า บ้า น เป็น บทบัญ ญัต ิท ี่ม ี
ผลเป็น การทั่ว ไป มีล ก ษณะเป็น
ั
“กฎ ” ที่ไ ม่ไ ด้อ อกโดย ครม. หรือ
โดยความเห็น ชอบของ ครม . ผู้ฟ อ ง ้
คดีจ ึง มีสศาลปกครองสูง สุด ที่ .ชั้น
คำา สั่ง ิท ธิย น คำา ฟ้อ งต่อ ศป
ื่
ต้น ได้ท ัน ทีโ ดยไม่ต อ งยื่น อุท ธรณ์
๑๑๘/๒๕๔๔ ้

34. ความรับ ผิด ทางละเมิด ของเจ้า
หน้า ที่

35. การพยาบาล เป็น
วิช าชีพ ที่ก ระทำา โดยตรง
ต่อ มนุษ ย์ ซึ่ง มีผ ลต่อ
ความเป็น ความตายของ
ชีว ิต สามารถแยกความ
รับ ผิด ตามลัก ษณะหรือ
บทบาทการทำา งานออกได้ 35

36. บทบาทอิส ระ
ต้อ งรับ ผิด ชอบในผลของ
การกระทำา นั้น โดยตรงด้ว ย
ตนเอง เช่น การตรวจ
วิน ิจ ฉัย และรัก ษาโรคเบือ งต้น
้
การพยาบาลเพื่อ บรรเทา
ความเจ็บ ป่ว ย การทำา คลอด
การปฐมพยาบาล การให้ 36

37. บทบาทไม่อ ิส ระ
การกระทำา ไปตามแผนการรัก ษา
หรือ คำา สัง การรัก ษาของแพทย์
่
เช่น การให้ย าแก่ผ ู้ป ่ว ยตามคำา สั่ง
การรัก ษาของแพทย์ การช่ว ย
แพทย์ก ระทำา การรัก ษาโรคด้ว ย
การผ่า ตัด ซึ่ง แยกได้ 2กรณี คือ
 ไม่ต ้อ งรับ ผิด หากกระทำา โดย
มีแ พทย์ซ ึ่ง เป็น ผู้ป ระกอบวิช าชีพ
37

38. บทบาทไม่อ ิส ระ (ต่อ )
 ต้อ งรับ ผิด หากผลที่เ กิด ขึ้น นั้น
อยู่ใ นระดับ ความรับ ผิด ชอบตาม
ระดับ ความระมัด ระวัง ตามภาวะ
วิส ัย และพฤติก ารณ์ท ี่พ ยาบาลควร
จะต้อ งมี เช่น แพทย์ส ั่ง ยาเพื่อ
รัก ษาผู้ป ่ว ย แต่พ ยาบาลได้น ำา ยาที่
แพทย์ส ั่ง ไว้น ั้น ไปให้แ ก่ผ ู้ป ่ว ย เกิน
ขนาด หรือ ผิด ทาง ทีต ้อ งให้ หรือ
่
ให้ผ ิด คน หรือ ให้ผ ิด เวลา หรือ ให้ 38

39. หลัก เกณฑ์ค วามรับ ผิด
เพื่อ ละเมิดด (Fault
1)หลัก พิส ูจ น์ค วามผิ
theory)
2) หลัก ข้อ สัน นิษ ฐานความ
ผิด (Presumption of
fault)
3) หลัก ความรับ ผิด โดยเด็ด 39

40. หลัก พิส ูจ น์ค วาม
ผิ่ว ยหรือ โจทก์ ผู้เ สีย
ผู้ป ด (Fault theory)
หายมีห น้า ที่ใ นการ
พิส ูจ น์ใ ห้เ ห็น ถึง ความผิด
ของจำา เลยผู้ป ระกอบ
วิช าชีพ การพยาบาล
(เป็น หลัก ทั่ว ไป) 40

41. ความรับ ผิด เพื่อ ละเมิด จากการก
ระทำา โดยประมาทเลิน เล่อ ของผู้
ประกอบวิช าชีพ การพยาบาล
 เป็น ไปตามหลัก พิส ูจ น์ค วาม
ผิด (Fault theory)
 ตาม ป.พ.พ. ม.420 ซึ่ง มีท ี่ม า
จากหลัก กฎหมายของต่า ง
ประเทศหลายประเทศ เช่น
 ประมวลกฎหมายแพ่ง ญี่ป ุ่น
 ประมวลกฎหมายแพ่ง เยอรมัน 41

42. ป.พ.พ. ม.420 Common Law
1. กระทำา โดย 1. หน้า ที่ใ ช้
จงใจหรือ ความ
ประมาทเลิน เล่อ ระมัด ระวัง (Duty
of Care)
2.
2. โดยผิด
ฝ่า ฝืน ต่อ
กฎหมาย
หน้า ที่(Breach of
3. ความเสีย หาย Duty)
และ 3.
ความเสีย
42

43. เหตุย กเว้น ความรับ ผิด หรือ
ลดหย่อ นความรับ ผิด
 ความยิน ยอมที่ไ ด้ร ับ การ
บอกกล่า ว(Informed
consent)
 ผู้เ สีย หายมีส ว นผิด ร่ว ม
่
ด้ว ย(Contributory fault)
 เหตุล ดหย่อ นตาม 43

44. พ.ร.บ. ความรับ ผิด ทางละเมิด ของ
เจ้า หน้า ที่ พ.ศ. 2539
• ประกาศในราชกิจ จานุเ บกษา
เล่ม 113 ตอนที่ 60 ก
ลงวัน ที่ 14 พฤศจิก ายน 2539
• มีผ ลใช้บ ัง คับ ตั้ง แต่ว ัน ที่ 15
พฤศจิก ายน 2539
(มาตรา 2 พ.ร.บ. นี้ใ ห้ใ ช้บ ัง คับ
ตั้ง แต่ว ัน ถัด จาก วัน ที่ 44

45. ความหมายของการกระทำา
ละเมิด
ป.พ.พ. มาตรา 420 “ผู้ใ ด
จงใจหรือ ประมาทเลิน เล่อ ทำา
ต่อ บุค คลอื่น โดยผิด กฎหมาย
ให้ เขาเสีย หาย
ถึง แก่ช ว ิต ก็ด ี แก่ร า งกายก็ด ี
ี ่
อนามัย ก็ด ี เสรีภ าพก็ด ี
ทรัพ ย์ส ิน หรือ สิท ธิอ ย่า งหนึ่ง

46. “กระทำา โดยจงใจ” หมายถึง
การกระทำา
โดยประสงค์ต ่อ ผล คือ ความเสีย
หาย ถ้า ไม่
ประสงค์ต ่อ ผล คือ ความเสีย หาย
แล้ว
แม้จ ะเล็ง เห็น ผลก็ไ ม่ใ ช่จ งใจ
กระทำา

47. “กระทำา โดยประมาท
เลิน เล่อ ” หมายถึง กระทำา โดย
ปราศจากความระมัด ระวัง ซึ่ง
บุค คลในภาวะเช่น นั้น จัก ต้อ งมี
ตามวิส ัย และพฤติก ารณ์ และผู้
กระทำา อาจใช้ค วามระมัด ระวัง
เช่น ว่า นั้น ได้ แต่ห าได้ใ ช้ใ ห้
เพีย งพอไม่

48. “กระทำา โดยประมาทเลิน เล่อ
อย่า งร้า ยแรง”
หมายถึง การกระทำา โดยรู้ส ำา นึก อยู่
แล้ว ว่า เป็น
การเสี่ย งที่จ ะเกิด ภัย หรือ ความเสีย
หาย แต่ย ง ขืน
ั
ทำา ลงโดยคิด ว่า สามารถหลีก เลีย ง
่
ไม่ใ ห้เ กิด ภัย หรือ
ความเสีย หายที่จ ะเกิด ขึ้น ได้

49. ประเภทการกระทำา ละเมิด
ของเจ้า หน้า ที่
การกระทำา ละเมิด ของเจ้า
หน้า ที่ แยกได้ 2 กรณี
1. การกระทำา ละเมิด ในการปฏิบ ัต ิ
หน้า ที่
2. การกระทำา ละเมิด ที่ไ ม่ใ ช่ก ารปฏิบ ัต ิ
หน้า ที่
2.1 การกระทำา ละเมิด ซึ่ง เกิด จาก
การ
ดำา เนิน ชีว ิต ส่ว นตัว โดยแท้ข องเจ้า
หน้า ที่

50. การกระทำา ละเมิด ของ
เจ้า หน้า ที่
ไม่ใ ช่ก าร การปฏิบ ต ิ ั
ปฏิบ ัต ิห น้า ที่
ผู้เ สีย
หน้้เ สีย ่
ผู
า ที
บุค คล หาย บุค คล หาย
ภายนอก หน่ว ย ภายนอก หน่ว ย
(ประชาช งานของ (ประชา
น) ชน ) งาน
รัฐ ของรัฐ
บัง คับ
บัง คับ ไล่เ บี้ย
หน่ว ย ออกคำา สั่ง
ตาม จนท .
ป .พ .พ . จงใจ /ประม งานฯ ให้เ จ้า
าทเลิน เล่อ ต้อ งรับ หน้า ที่
เจ้า หน้า ที่ร ับ ผิด ร้า ยแรง ชดใช้ก รณี
ร้อ งขอ ผิด
ฟ้อ งคดี
ส่ว นตัว จงใจหรือ
ฟ้อ งคดีต ่อ ศาล ต่อ หน่ว ย ต่อ ศาล ประมาท
งาน

51. หลัก ความรับ ผิด ทางละเมิด
ตาม ป.พ.พ.
1. เจ้า หน้า ที่ผ ู้ก ระทำา ละเมิด
รับ ผิด เป็น ส่ว นตัว
2. หน่ว ยงานของรัฐ ร่ว มรับ ผิด
แล้ว ไล่เ บี้ย จาก
เจ้า หน้า ที่ผ ู้ก ระทำา ละเมิด
3. เจ้า หน้า ที่ผ ู้ก ระทำา ละเมิด มี

52. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
1. ประเด็น พิพ าท : สำา นัก งานคณะ
กรรมการการอุด มศึก ษา
(ทบวงมหาวิท ยาลัย เดิม ) ผู้ถ ูก ฟ้อ งคดี มี
หนัง สือ แจ้ง ให้ ศ. เกษม
ผู้ฟ อ งคดีท ี่ 1 และนายสุช าติ ผู้ฟ ้อ งคดีท ี่
้
2 ชดใช้ค ่า เสีย หาย
จากการกระทำา ละเมิด ภายใน 45 วัน ผู้
ฟ้อ งคดีท ั้ง สองนำา คดี
มาฟ้อ งขอให้ศ าลมีค ำา พิพ ากษาให้ผ ู้ 52

53. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
2. ข้อ เท็จ จริง :
2.1 ผู้ถ ูก ฟ้อ งคดีไ ด้ร ับ งบประมาณ
โครงการวิจ ัย เกี่ย วกับ โรคเอดส์
และในการเบิก จ่า ยเงิน ของ
โครงการกำา หนดให้ผ ู้ม อ ำา นาจสอง
ี
ในสามคนลงลายมือ ชื่อ เป็น ผู้ถ อน
เงิน คือ
นายวิจ ิต ร ศ.เกษม และนายสุช าติ 53

54. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
2.2 ระหว่า งวัน ที่ 3 พ.ค. 38 ถึง วัน ที่ 17
ม.ค. 39
นายทวีศ ัก ดิ์ ได้ท ุจ ริต รวม 12 ครั้ง
โดยการทุจ ริต จะทำา
หลัง จากผู้ฟ ้อ งคดีท ี่ 1 และที่ 2 ลง
ลายมือ ชื่อ ในใบถอนเงิน แล้ว
เนื่อ งจากมิไ ด้ข ีด เส้น หน้า จำา นวนเงิน
หรือ ตัว อัก ษรทำา ให้ม ี 54

55. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
2.3 นายทวีศ ัก ดิ์ ถูก ศาลอาญา
ลงโทษจำา คุก 50 ปี
และให้ช ดใช้เ งิน คืน ประมาณ
17 ล้า นบาทเศษ
55

56. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
2.4 มีก ารสอบสวนความรับ ผิด
ทางละเมิด และ
ผลการสอบสวนผู้ฟ ้อ งคดีท ง ั้
สองประมาทเลิน เล่อ
เป็น เหตุใ ห้ท างราชการเสีย
หาย จึง ต้อ งรับ ผิด ร่ว มกับ นาย
ทวีศ ัก ดิ์ โดยผู้ถ ูก ฟ้อ งคดีม ีค ำา สัง
่
อย่า งลูก หนี้ร ่ว มกับ นายทวีศ ัก ดิ์
56

57. คดีอ ดีต ปลัด ทบวงมหาวิท ยาลัย
ฟ้อ งขอให้เ พิก ถอนคำา สั่ง
3. ประเด็น วิน ิจ ฉัย ของศาลปกครองกลาง
3.1 ศาลปกครองกลางมีอ ำา นาจรับ คำา
ฟ้อ งไว้พ จ ารณาหรือ ไม่
ิ
3.2 ผู้ฟ อ งคดีท ั้ง สองกระทำา ละเมิด หรือ ไม่
้
และหากเป็น การกระทำา ละเมิด จะต้อ ง
ชดใช้ค ่า เสีย หายหรือ ไม่
เพีย งใด 57

58. การฟ้อ งคดีเ รีย กค่า เสีย
หายต่อ ศาล
ศาลปกครอง ศาลยุต ิธ รรม
ละเมิด ทีเ กิด จากการ
่ ละเมิด ที่ไ ม่ไ ด้เ กิด จากการปฏิบ ัต ิ
ปฏิบ ัต ิห น้า ที่ หน้า ที่
ละเมิด เกิด จาก ๔ กรณี (เจ้า หน้า ที่ต ้อ งรับ ผิด เป็น ส่ว น
การใช้อ ำา นาจตาม ตัว )
ละเมิด ที่เ ป็น การปฏิบ ัต ิห น้า ที่
กฎหมาย (เฉพาะ แต่ม ิใ ช่เ กิด จาก
กฎหมายปกครอง ) การใช้อ ำา นาจตามกฎหมาย
กฎ คำา สัง ทางปกครอง
่ การออกกฎ คำา สั่ง ทาง
หรือ คำา สั่ง อื่น ปกครอง คำา สั่ง อื่น
ละเลยต่อ หน้า ทีท ี่
่ การละเลยต่อ หน้า ที่ หรือ

59. ผู้ป ระกอบวิช าชีพ พยาบาล
โทษทางแพ่ง โทษในฐานะ
โทษทางอาญา (ละเมิด ) ผู้ป ระกอบวิช าชีพ
ป.พ.พ. ม.420 พระราชบัญ ญัต ิ
. ม.291ประมาท 1. กระทำา โดยจงใจ/ประมาทพ การพยาบาล
วิช าชี
เหตุใ ห้ผ ู้อ ื่น 2. หน้า ที่ต ้อ งกระทำา แต่ และการผดุง ครรภ์
ชีว ิต หรือ ปอ.ม. 297 งดเว้น ไม่ก ระทำา
ายร่า งกายเป็น เหตุใ ห้ พ.ศ.2528,
3. กระทำา ให้บ ุค คลอื่น เสีย บ ที่ 2พ.ศ. 2540
ฉบั
บอัน ตรายสาหัส ),
หายแก่ช ีว ิต ,ร่า งกาย,อนามั(ว่,า กล่า ว ตัก เตือ น
ม. 300 (ประมาทเป็น เหตุใ ห้ ย
บอัน ตรายสาหัส ), ปอ.ม. 390
เสรีภ าพ,ทรัพ ย์ส ิน พัก ใช้ เพิก ถอน)
มาทเป็น เหตุใ ห้ไ ด้ร ับ อัน ตราย
ายหรือ จิต ใจ ) เป็น ต้น

60. กฎหมายอาญากับ การ
ประกอบวิช าชีพ
ความหมาย
คือ กฎหมายมหาชนประเภท
หนึ่ง ที่ก ำา หนดความเกี่ย วพัน ระหว่า ง
รัฐ กับ ราษฏร ซึ่ง มีค วามมุ่ง หมายใน
อัน ที่จ ะป้อ งกัน ความเสีย หายต่อ
สัง คม โดยบัญ ญัต ิว ่า การกระทำา ใด
เป็น ความผิด และกำา หนดโทษที่จ ะลง
แก่ก ารกระทำา นั้น

61. ประเภทของ
กฎหมายอาญา
 ประมวลกฏหมายอาญา
 กฎหมายอาญาประเภทอื่น ๆ เช่น
พ.ร.บ.วิช าชีพ การพยาบาลฯ พ.ศ.2528
ความผิด ทางอาญา
ตามประมวลกฎหมายอาญา มี
: ฆ่า ผู มาตรา
ความผิด ต่อ แผ่น ดิน 398 ้อ ื่น ,ลัก ทรัพ ย์,ชิง
ทรัพ ย์,ปล้น ทรัพ ย์ฯ ลฯ
ความผิด ต่อ ส่ว นตัว : เปิด เผยความลับ หมิ่น ประมาท
ยัก ยอก บุก รุก ซึ่ง ผู้เ สีย หายต้อ งร้อ งทุก ข์ภ ายใน 3
เดือ นนับ แต่ร ู้เ รื่อ งและรู้ต ัว ผู้ท ำา ผิด
ความผิด ลหุโ ทษ ; จำา คุก ไม่เ กิน 1 เดือ นปรับ ไม่เ กิน

62. ความหมายของคำา ว่า “กระทำา โดย
เจตนา ”มาตรา 59 วรรค 2 การกระ
ทำา โดยเจตนา ได้แ ก่ การกระทำา โดยรู้ส ำา นึก
ในการกระทำา และในขณะเดีย วกัน ผู้
กระทำา ประสงค์ต ่อ ผลหรือ ย่อ มเล็ง เห็น ผล
ของการกระทำา นั้น
ความหมายของ “กระทำา โดย
ประมาท ” มาตรา 59 วรรค 4 การกระ
ทำา โดยประมาท ได้แ ก่ กระทำา โดยมิใ ช่
เจตนาแต่ก ระทำา โดยปราศจากความ

63. 4.ผลของการกระทำา ต้อ งสัม พัน ธ์ก ับ การกระ
ตัทำอย่า งว่า ผลเกิด จากการกระทำา
ว า ถือ
นาย ก. กับ นางสาว ข.เป็น คู่ร ัก กัน วัน หนึง
่
นางสาว ข. เห็น นาย ก. เดิน ไปกับ ผู้ห ญิง อื่น รู้ส ึก
โกรธ นางสาว ข . จึง ข่ว นหน้า นาย ก. เลือ ดออก
ซิบ ๆ แต่น าย ก. รัก ษาบาดแผลไม่ด เ ชื้อ บาดทะยัก
ี
เข้า แผล นาย ก. จึง ถึง แก่ค วามตาย ปัญ หามีว ่า
ความตายของนาย ก. เกิด จากนางสาว ข. ข่ว นหน้า
หรือ เกิด จากนาย ก. รัก ษาแผลไม่ด ี เชื้อ บาดทะยัก
จึง เข้า แผล นาย ก. จึง ถึง แก่ค วามตาย ทัง นีค ือ
้ ้
พิจ ารณาว่า ผลทีเ กิด ขึ้น อัน ได้แ ก่ ความตายนัน จะ
่ ้
สัม พัน ธ์ กับ การกระทำา ของนางสาว ข . คือ การข่ว น
หน้า หรือ สัม พัน ธ์ก น การรัก ษาบาดแผลไม่ด ีข องนาย
ั
ก. จะเห็น ได้ว ่า การพิจ ารณา เรื่อ งความสัม พัน ธ์
ระหว่า งการกระทำา และผลนี้ส ำา คัญ เพราะถ้า ถือ ว่า

64. เหตุย กเว้น ความ
ผิด
 จารีต ประเพณี เช่น เล่น กีฬ า , ชกมวย
 ความยิน ยอม หรือ ผู้เ สีย หายยอมให้
กระทำา เช่น ตัด ผม
 บทบัญ ญัต ิข องกฎหมาย เช่น การ
ป้อ งกัน ตนเองพอสมควรแก่เ หตุ
รวมถึง การป้อ งกัน โดยชอบด้ว ย
กฎหมาย ม. 68

65.  ความผิดอาญาที่เกี่ยวกับการงดเว้นการกระทำา
 มาตรา 59 วรรค 5 การกระทำา ให้หมายความ
รวมถึงการให้เกิดผลอันหนึ่งอันใดขึ้นโดยงด
เว้นการที่จักต้องกระทำาเพื่อป้องกันผลนั้นด้วย
 เช่น แพทย์เวรฉุกเฉินมีหน้าที่ดูแลรักษาผู้ปวย
่
เพื่อช่วยชีวิต ถ้าแพทย์เวรไม่ทำาหน้าที่ของตน
โดยไม่ยอมมาอยู่เวร หรืออยู่แต่ไม่ยอมรับรักษา
เป็นผลให้ผป่วยตายหรือรับอันตรายแก่กายหรือ
ู้
จิตใจ แพทย์อาจรับผิดถ้าการตายหรือรับ
อันตรายแก่กายหรือจิตใจเป็นผลโดยตรงจาก
การที่ไม่ได้รับการรักษาจากเเพทย์
 พยาบาลมีหน้าที่ดูแลรักษาพยาบาลผู้ปวยแต่งด
่
เว้นโดยแอบไปหลับเวรปล่อยให้ออกซิเจนหรือ
สารนำ้าทางหลอดเลือดดำาหมดจนเกิดอันตราย

66.  การงดเว้นอาจเกิดขึ้นจากการกระทำาโดยเจตนา
หรือจากความประมาทก็ได้ เช่น ผูป่วยถูกรถชน
้
มีบาดแผลเลือดออกมากเข้ามาที่ห้องฉุกเฉิน
แพทย์เวรเห็นว่าผูป่วยเคยเป็นศัตรูกันมาก่อนจึง
้
ปล่อยให้เลือดออกจากบาดแผลโดยไม่ช่วย
เหลือเพื่อต้องการให้ผู้ปวยตาย ก็เป็นความผิด
่
ฐานฆ่าคนตายโดยเจตนา ม.288,59 แต่ถ้า
แพทย์เวรมัวอ่านหนังสือพิมพ์เพลิน คิดว่าผู้ปวย
่
อาการไม่หนักมากให้รอสักครึ่งชั่วโมงคงไม่
เป็นไร แต่ผู้ปวยถึงแก่ความตาย แพทย์เวรมี
่
ความผิดฐานกระทำาโดยประมาทเป็นเหตุให้ผู้
ป่วยตาย ม.291
 กรณีผป่วยไม่ต้องการรักษาเพราะถึงวาระ
ู้
สุดท้ายของชีวิต ผู้ป่วยต้องการกลับบ้านเพื่อจะ

67.  มีป ัญ หาว่า กรณีผ ู้ป ่ว ยที่ไ ม่ร ู้ส ก ตัว และได้ร ับ
ึ
การรัก ษาโดยเครื่อ งช่ว ยชีว ิต และผู้ป ่ว ยอยู่ใ น
วาระสุด ท้า ย ไม่ม ีท างฟืน กลับ คืน สติม าได้อ ีก
้
การที่เ เพทย์ไ ม่ท ำา การรัก ษาเพื่อ ยืด ชีว ิต แล้ว ผู้
ป่ว ยตายลง ความตายเป็น ผลจากการงดเว้น
การใช้เ ครื่อ งยืด ชีว ิต หรือ ไม่
 คำา ตอบมี 2 เเนว
 1.เห็น ว่า แพทย์ม ีห น้า ที่ต ามธรรมจรรยาหรือ
ทางวิช าชีพ ต้อ งยืด อายุผ ป ่ว ยจนถึง ที่ส ุด การ
ู้
ไม่ร ัก ษาของแพทย์เ ป็น การงดเว้น การซึ่ง จัก
ต้อ งกระทำา
 2. เห็น ว่า ตามวิว ัฒ นาการทางวิท ยาศาสตร์
และเทคโนโลยีป ัจ จุบ ัน แพทย์ไ ม่ม ีห น้า ที่จ ะ

68. อย่างไรก็ตามปัจจุบนมีพ.ร.บ.สุขภาพ
ั
แห่งชาติ พ.ศ. 2550ใช้บงคับซึ่งจะ
ั
แก้ไขปัญหาดังกล่าวได้บ้าง
 มาตรา 12 บุคคลมีสิทธิทำาหนังสือแสดง
เจตนาไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขที่
เป็นไปเพียงเพื่อ ยืด การตายในวาระ
สุด ท้า ย ของชีวิตตน หรือ เพื่อ ยุต ิก าร
ทรมานจากการเจ็บ ป่ว ย ได้
การดำาเนินการตามหนังสือแสดงเจตนา
ตามวรรคหนึ่ง ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์
และวิธีการที่กำาหนดในกฎกระทรวง
เมื่อผู้ประกอบวิชาชีพด้านสาธารณสุข
ได้ปฏิบัติตามเจตนาของบุคคลตามวรรค

69. การไม่ก ระทำา
(ละเว้น )
 ไม่ก ระทำา ตามหน้า ที่โ ดยทั่ว ไป เช่น ม .
374, หน้า ที่ต าม พ . ร . บ . จราจร ที่
กำา หนดให้ผ ู้ข ับ รถที่ก ่อ ให้เ กิด ความเสีย
หายแก่
บุค คลอื่น ต้อ งหยุด และให้ค วามช่ว ย
เหลือ ตามสมควร ,
ม . 157 จพง . ละเว้น การปฏิบ ต ิห น้า ที่
ั
ราชการ

70. เช่น ขาวเป็น นัก ว่า ยนำ้า เห็น เขีย วกำา ลัง จะจม
นำ้า ตาย ขาวเกลีย ดเขีย วต้อ งการให้เ ขีย วตาย
จึง ไม่ว ่า ยนำ้า ลงไปช่ว ยทั้ง ๆ ที่ส ามารถช่ว ยได้
ขาวมีค วามผิด ม . 374 เป็น การ ละเว้น ในสิง ่
ที่ก ฎหมายบัง คับ ให้ท ำา แต่ข าวไม่ผ ด ฐานฆ่า
ิ
คนตายโดยเจตนาเพราะขาว ไม่ม ห น้า ที่โ ดย ี
เฉพาะเจาะจง ที่จ ะป้อ งกัน มิใ ห้เ ขีย วจมนำ้า ตาย
แต่ใ นกรณีห ลัง ถ้า ขาวจะผิด ฐานฆ่า
คนตายโดยเจตนา โดยถือ เป็น การกระทำา
โดย งดเว้น ในกรณีท ี่ข าวเป็น บิด าของ
เขีย ว แล้ว ไม่ช ว ยเขีย วซึง เป็น บุต รเพราะ
่ ่
ถือ ว่า เป็น หน้า ที่เ ฉพาะเจาะจง

71. สรุป หลัก เกณฑ์ก ารวิน ิจ ฉัย ความ
รับ ผิด ทางอาญา
1. การกระทำา ต้อ งครบองค์
ประกอบ
2. ไม่ม ีก ฎหมายยกเว้น
ความผิด
3. ไม่ม ีก ฎหมายยกเว้น
โทษ
4.คดีน ั้น ยัง ไม่ข าดอายุค วาม
ม.95,96

72. ประเด็น ข้อ กฎหมายทีค วรรู้ส ำา หรับ ผู้
่
ประกอบวิช าชีพ พร้อ มทั้ง ประมวล
กฎหมายมาตราที่สยเหลือ ผูบ าดเจ็บ /
1. การปฏิเ สธการช่ว ำา คัญ เพื้ อ ประกอบ
่
การวิมาตราที่เ กี่ย วข้อ งม .373, 374
น ิจ ฉัย
 ผู้ใดเห็นผู้อื่นตกอยู่ในภยันตรายแห่งชีวิต ซึ่ง
ตนอาจช่วยเหลือได้โดยไม่ควรกลัวอันตรายแก่
ตนหรือผู้อื่นแต่ไม่ช่วยตามความจำาเป็น ย่อมมี
ความผิด และได้รับโทษตามกฎหมาย
 มาตรานี้ประสงค์จะให้บุคคลทั่วๆไปช่วยเหลือ
เกื้อกูลซึ่งกันและกัน มิได้จำากัดเฉพาะพยาบาล
หรือแพทย์เท่านั้น
 นอกจากนี้แล้วแพทย์และบุคลากรทางการ
แพทย์ย่อมมีหน้าที่ทางจริยธรรมในการที่จะ

73.  ความผิด ลหุโ ทษ
 (1) มาตรา 373 “ผูใ ดควบคุม ดูแ ล
้
บุค คลวิก ลจริต ปล่อ ยปละละเลย ให้
บุค คลวิก ลจริต นัน ออกเที่ย วไปโดย
้
ลำา พัง ต้อ งระวางโทษปรับ ไม่เ กิน ห้า
ร้อ ยบาท ”
 (2) มาตรา 374 “ผูใ ดเห็น ผูอ ื่น ตกอยู่
้ ้
ในอัน ตรายแก่ช ว ิต ซึ่ง ตนอาจ
ี
 ช่ว ยได้โ ดยไม่ค วรกลัว อัน ตรายแก่ต นเอง
หรือ ผูอ ื่น แต่ไ ม่ช ว ยตาม
้ ่
 ความจำา เป็น ต้อ งระวางโทษจำา คุก ไม่เ กิน
หนึง เดือ นหรือ ปรับ ไม่เ กิน
่
 หนึง พัน บาท หรือ ทั้ง จำา ทั้ง ปรับ ”
่

74.  กรณีต ัว อย่า ง ผู้ป ่ว ยได้ร ับ อุบ ัต ิเ หตุอ ยู่
ภาวะอัน ตราย ญาติไ ด้น ำา ส่ง โรงพยาบาล
แห่ง หนึ่ง ที่อ ยู่ใ กล้ท ี่เ กิด เหตุ แต่เ นื่อ งจาก
โรงพยาบาลแห่ง นั้น ไม่ม เ ตีย งว่า ง
ี
พยาบาลที่อ ยู่เ วรจึง ปฏิเ สธ การให้ค วาม
ช่ว ยเหลือ ผู้ป ่ว ย กรณีเ ช่น นี้ย ่อ มกระทำา
ไม่ไ ด้ พยาบาลจะปฏิเ สธการช่ว ยเหลือ ผู้
ป่ว ยที่อ ยู่ใ นภาวะอัน ตรายเช่น นั้น ไม่ไ ด้
เป็น ความผิด ตามประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา 374
นอกจากนัน ยัง มีค วามผิด ในด้า น
้
คุณ ธรรมของผู้ป ระกอบวิช าชีพ การ
พยาบาล ตามข้อ บัง คับ สภาการพยาบาล
ว่า ด้ว ยการรัก ษา จริย ธรรมแห่ง วิช าชีพ
การพยาบาลและการผดุง ครรภ์ พ .ศ.

75. กรณี"น้อ งเซน"อายุ 1
ขวบ 9 เดือ น ป่ว ยพ่อ
แม่พ าไปรัก ษาที่โ รง
พยาบาล โดยใช้ส ท ธิ ิ
บัต รทอง30บาทรัก ษา
ทุก โรคหลัง หมอ
แต่ต กเย็น ลูก ทรุด หนัก จึง กลับ มาหาหมอทีโ รงพยาบาล
่
วิน จ ฉัย ว่า เป็น ไข้ห วัด
ิ
เดิม แต่ถ ูก ปฏิเ สธไม่ย อมรับ ไว้ใ ห้พ ก รัก ษาทีโ รง
ั ่
พยาบาลโดยอ้า งว่า เตีย งเต็ม จึง นำาา ยยาให้ม าบ ้า นอีก
และจ่ ลูก กลับ มาที่
ครั้ง ต่อ มาในช่ว งคำ่า อาการลูกษาตัหนัก า ง ตัด สิน ใจไป
รัก ทรุด ว ที่บ จึน
้
รัก ษาทีโ รงพยาบาลเอกชนในห้อ งไอซีย ห ลัง ผ่า นไป
่ ู
สามวัน จึง ทราบว่า ลูก มีอ าการสมองบวมแต่โ รง
พยาบาลไม่ม แ พทย์เ ฉพาะทาง จึง ไปติด ต่อ โรงพยาบาล
ี
ของรัฐ หลายแห่ง แต่ก ็ถ ูก ปฏิเ สธ ว่า เตีย งเต็ม จนต้อ ง

76. สองสามีภ รรยาขึ้น โรง
พัก แจ้ง ความ หลัง ลูก
ป่ว ยหนัก พาไปหาหมอ
ที่ ร.พ........ แต่ก ลับ ให้ย า
แก้ไ ข้-ลดนำ้า มูก กลับ มา
กิน ที่บ ้า น แต่อ าการไม่ด ี
ขึ้น จนลูก ทรุด หนัก จน
ต้อ งเปลีย นพาไป
่
ร.พ.เอกชน สุด ท้า ย
อาการโคม่า สมองตาย

77. ประเด็น ข้อ กฎหมายที่ค วรรู้ส ำา หรับ
ผู้ป ระกอบวิช าชีพ พร้อ มทั้ง ประมวล
กฎหมายมาตราทีส ำา คัญ เพือ
่ ่
ประกอบการวิน ิจ ฉัย
2. ความประมาทและความประมาทเลิน เล่อ
มาตราที่เ กี่ย วข้อ ง มาตรา 59 วรรค 4
ถ้า ได้ร ับ อัน ตรายเล็ก น้อ ย มาตรา
390
ถ้า ได้ร ับ อัน ตรายสาหัส มาตรา 300
ถ้า ได้ร ับ อัน ตรายถึง แก่ค วามตาย
มาตรา 291
จะเห็น ว่า มาตราที่ย กมาส่ว นใหญ่เ ป็น การ
กระทำา โดยประมาท ซึ่ง ผูป ระกอบวิช าชีพ
้

78. ประมาทในทางอาญากับ ละเมิด ใน
ทางแพ่ง
บทบัญ ญัต ใ นประมวลกฎหมายอาญาทีเ กี่ย ว
ิ ่
กับ ความผิด ที่ก ระทำา โดยประมาท
 ตัวอย่างตามทีเคยเป็นข่าวในหนังสือพิมพ์รายวัน
่
ทันตแพทย์ผู้หนึ่งจะถอนฟันให้เด็กขณะฉีดยา เด็ก
ดิ้น เข็มฉีดยาตกลงไปในลำาคอเด็ก การทำาเข็ม
ฉีดยาตกลงไปนั้น เป็นการกระทำาโดยปราศจาก
ความระมัดระวังในวิสัยทีทนตแพทย์ควรจะมี แต่
่ ั
ถ้าเข็มฉีดยาทีตกลงไปไม่ก่อให้เกิดอันตรายแก่เด็ก
่
โดยถูกขับถ่ายออกมากับอุจจาระได้โดยไม่เป็น
อันตรายแก่กาย การกระทำาโดยประมาทของทันต
เเพทย์อาจยังไม่เป็นความผิดอาญาเพราะไม่มีผล
ร้ายเกิดขึ้น
 ผู้ป่วยขับรถแล้วเกิดป่วยมีอาการอาเจียน ตำารวจ
จับไปโรงพักโดยสงสัยว่าจะเมาสุราและตามแพทย์

79.  ตัว อย่า งที่ 1 เรื่อ งจริง ที่เ กิด ขึ้น ;
สาธารณสุข .......... จ่า ย 1.6 แสนบาท
ชดใช้ฉีด ยาคนไข้ผ ด กลายเป็น เจ้า หญิง
ฉี ิ
นิท รา
เหตุค นไข้ต อ งกลายเป็น เจ้า หญิง
้
นิท ราจากการฉีด ยาผิด และแพทย์ไ ด้
ชดใช้เ งิน กว่า 1.6 แสนบาท โดยระบุว ่า
เป็น ผูไ ด้ร ับ ผลกระทบจากการรัก ษา
้
พยาบาล เหตุก ารณ์น เ กิด ขึน เมื่อ นาง
ี้ ้
ก . มีอ าการ ปวดท้อ ง แน่น หน้า อก ญาติจ ึง
พาส่ง รัก ษาที่โ รงพยาบาล มีพยาบาลเข้า พ ยาบาลเข้
มาดูแ ลอาการเบือ งต้น และฉีด ยาเข้า
้
เส้น เลือ ดที่แ ขน จากนั้น ไม่น านนางก . ก็

80.  ต่อ มาญาติจ ึง เข้า แจ้ง ความ ร้อ งทุก ข์ก ับ
พนัก งานสอบสวน ให้ด ำา เนิน คดีก ับ แพทย์
และพยาบาลโรงพยาบาล ก . ฐานกระทำา
การ โดยประมาท ทำา ให้ผ ู้อ ื่น ได้ร ับ บาดเจ็บ
สาหัส เรีย กเงิน ค่า เสีย หายจาก
สาธารณสุข จัง หวัด หนองคาย เป็น เงิน 5
แสนบาท
 ด้า น พนัก งานสอบสวนเจ้า ของคดี เปิด
เผยว่า ผูเ สีย หายได้ม าขอถอนแจ้ง ความ
้
โดยให้เ หตุผ ลว่า ได้ร ับ การชดใช้เ ป็น
จำา นวนเงิน 1.6 แสนบาท ถึง แม้ว ่า ผูเ สีย ้
หายจะมาขอถอนแจ้ง ความ แต่ค ดีน เ ป็น ี้
คดีอ าญา ข้อ หากระทำา การโดยประมาท

81. ตัว อย่า งที่ 2 “ มีด คาอยู่ใ นแผล ”
 ผูป ว ยชายอายุ 34 ปี ไปเที่ย วปีใ หม่แ ล้ว
้ ่
เกิด ทะเลาะวิว าท ผูป ว ยรู้ส ก เสีย วแปลบ มี
้ ่ ึ
เลือ ดออกที่อ กด้า นซ้า ย ได้ไ ปที่โ รง
พยาบาลชุม ชน 30 เตีย งเวลาตี 2
พยาบาลได้ต รวจดูแ ผล พบว่า มีแ ผลถูก
ของมีค มขนาดกว้า ง 2 ซม ลึก 1 ซม เลือ ด
หยุด แล้ว ผูป ว ยเดิน ได้ รู้ส ก ตัว มีก ลิน
้ ่ ึ ่
เหล้า พยาบาลได้เย็บ แผล ให้ พยาบาลได้
เ ย็
รายงานแพทย์ห ญิง ใช้ท ุน ปี 2 ให้ท ราบ
แพทย์ไ ด้แ นะนำา ให้ก ลับ มาถ้า อาการไม่ด ี
ขึ้น
อีก สองวัน ต่อ มาผูป ว ยมีอ าการเจ็บ ที่
้ ่

82.  ตัว อย่า งที่ 3 เด็กชาย ข. อายุ 3 ขวบ
มารดานำามาส่งโรงพยาบาลด้วยอาการเป็นไข้
แพทย์รับไว้ที่ตึกเด็ก นางสาว ก. เป็นพยาบาล
เวรดึก ขึ้นรับเวรได้เดินดูเด็กทุกคน และกลับมา
นั่งทำารายงานสักครู่ได้ยินเสียงตกเตียง และ
ร้องไห้เสียงดัง พบว่าเด็กศีรษะแตก และต้องเย็บ
สามเข็ม
ตามกรณีตัวอย่างที่ 3 ต้องพิจารณาตามหลัก
กฎหมายว่าเข้าองค์ประกอบของความประมาท
หรือไม่ นางสาว ก. ได้ใช้ความระมัดระวังตาม
พฤติการณ์หรือไม่ ผู้ปวยเป็นเด็ก มีที่กั้นเตียง
่
และเอาที่กั้นเตียงออกหรือไม่ เมื่อพบว่าได้เอาที่
กั้นเตียงขึ้นแล้ว พิจารณาต่อว่าได้ความ
ระมัดระวังเพียงพอแล้วหรือยัง ได้เอาที่กั้นเตียง

83.  ตัว อย่า งที่ 4 จากกรณีตัวอย่างที่ 3 เด็ก
ชายแดง ตกเตียงได้รับอันตรายสาหัส เช่น
ศีรษะได้รับความกระทบกระเทือนมาก มีเลือด
ออกในสมองและทำาการผ่าตัดสมอง อยู่รักษาใน
โรงพยาบาลเป็นเวลานานเกิน 20 วัน หรือได้รับ
ทุพพลภาพ มาตรา 297
ตามกรณีตัวอย่างที่ 4 นางสาว ก. พยาบาลเวร
ดึกจะต้องมีความผิดในการกระทำาโดยประมาท
ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 300
เป็นการกระทำาเป็นเหตุให้ผู้อื่นได้รับอันตราย
สาหัสคำาว่าอันตรายสาหัสนั้นตามประมวล
กฎหมายอาญาได้บญญัติไว้ในมาตรา 297 ซึ่ง
ั
ได้อธิบายไว้แล้วในบทมาตรา 297(ตาบอด หู
หนวก ลิ้นขาด เสียฆานประสาท เสียอวัยวะ

84.  ตัว อย่า งที่ 5 จากกรณีตัวอย่างที่ 3 เด็กชาย
แดง ตกเตียงและได้รับอันตรายถึงกับเสียชีวิต
ตามกรณีตัวอย่าง 5 นางสาว ก. พยาบาลเวร
ดึก จะต้องมีความผิดในการกระทำาโดยประมาท
และการกระทำานั้นเป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความ
ตายตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 291

85. ตัว อย่า งคำา พิพ ากษาฎีก า
 คำา พิพ ากษาฎีก าที่ 1414/2516 ผูตาย้
ถึงแก่ความตาย เพราะเหตุที่จำาเลยฉีดยา
แคลเซียมเข้าเส้นเลือดของผูตาย แล้วผูตายแพ้
้ ้
ยา ซึ่งจำาเลยไม่สามารถแก้ไขได้เมื่อจำาเลยไม่
เคยได้ศกษาเล่าเรียนวิชาแพทย์มาก่อน เคยแต่
ึ
ฉีดยาให้ชาวบ้านในความควบคุมของพี่ชายซึ่ง
เป็นเพียงแพทย์ประจำาตำาบลเท่านัน การกระทำา
้
ของจำาเลยจึงเข้าลักษณะการกระทำาโดยประมาท
เป็นเหตุให้ผอื่นถึงแก่ความตาย ม.291
ู้
 คำา พิพ ากษาฎีก าที่ 2593/2521 จำาเลย
มิใช่แพทย์ ใช้เข็มฉีดยาแทงเนื้อโป่งพอง
ระหว่างคิวของเด็ก ซึ่งเป็นมาแต่กำาเนิด เพือจะ
้ ่
ทำาการรักษา ต่อมานำ้าไหลออกจากรูที่ถกจำาเลย
ู

86.  ข้อสังเกต คำาพิพากษาฎีกาทั้งสองนี้
จำาเลยมิได้เป็นแพทย์ แต่ทำาการรักษาโรค
เช่นเดียวกับแพทย์ ศาลว่าเป็นการกระทำา
โดยประมาท แต่ข้อเท็จจริงดังกล่าวหาก
อัยการยื่นฟ้องว่าจำาเลยเจตนาทำาร้ายและ
เป็นการประกอบวิชาชีพเวชกรรมโดยผิด
กฎหมาย ศาลน่าจะพิพากษาว่าจำาเลยมี
ความผิดตามม. 290 และผิดพ.ร.บ.วิชาชีพ
เวชกรรมมากกว่า

87. 3. ความผิด ฐานทอดทิ้ง หรือ ปล่อ ยปละ
ละเลยผูป ว ย
้ ่
มาตราที่เ กี่ย วข้อ ง ปอ . ม . 307 และ
ม . 308
 ความผิด ฐานทอดทิง ผู้ป ่ว ย้
มาตรา 306 “ผู้ใ ดทอดทิง เด็ก อายุย ง
้ ั
ไม่เ กิน 9 ปี ไว้ ณ ทีใ ดเพือ ให้เ ด็ก นัน พ้น ไปเสีย
่ ่ ้
จากตน โดยประการที่ท ำา ให้เ ด็ก นัน ปราศจากผู้
้
ดูแ ล ต้อ งระวางโทษ....”
มาตรา 307 “ผู้ใ ดมีห น้า ทีต ามกฎหมายหรือ
่
สัญ ญาต้อ ง
ดูแ ลผู้ซ ึ่ง พึ่ง ตนเองมิไ ด้เ พราะอายุ ความป่ว ยเจ็บ
กายพิก าร หรือ
จิต พิก าร ทอดทิง ผู้ซ ึ่ง พึง ตนเองมิไ ด้น น เสีย โดย
้ ่ ั้
ประการทีน ่า จะเป็น
่
เหตุใ ห้เ กิด อัน ตรายแก่ช ีว ิต ต้อ งระวางโทษจำา คุก
ไม่เ กิน สามปีห รือ
ปรับ ไม่เ กิน หกพัน บาทหรือ ทัง จำา ทัง ปรับ ”
้ ้

88. ประเด็น ข้อ กฎหมายที่ค วรรู้ส ำา หรับ
ผู้ป ระกอบวิช าชีพ พร้อ มทั้ง ประมวล
กฎหมายมาตราทีส ำา คัญ เพือ
่ ่
 กรณีต ัว อย่า งที่ 1 นางสาว ก . ิจอยู่เ วรบ่า ยรับ
ประกอบการวิน ฉัย
ผิด ชอบดูแ ลผู้ป ว ยรายหนึ่ง ซึ่ง ป่ว ยด้ว ย โรค
่
หลอดเลือ ดสมองตีบ (Stroke) ซึ่ง ผูป ว ยรายนี้
้ ่
มีค วามบกพร่อ งในการเคลื่อ นไหวร่า งกายและ
มีโ อกาสเกิด อุบ ต เ หตุไ ด้ง ่า ย แต่น างสาว ก .
ั ิ
เกิด มีธ ุร ะต้อ งกลับ บ้า นด่ว น โดยไม่ไ ด้ส ง ต่อ ผู้
่
ป่ว ย หรือ ให้เ จ้า หน้า ที่บ ค คลอืน ดูแ ลแทน
ุ ่
เพราะคิด ว่า คงไม่ม เ หตุก ารณ์อ ะไรเกิด ขึน และ
ี ้
คิด ว่า คงไปไม่น านและไม่อ ยากให้เ พื่อ นร่ว ม
งานรู้ เหตุก ารณ์ป รากฏว่า ผูป ว ยเกิด พลัด ตก
้ ่

89.  ตัว อย่า งที่ 2 นางสาว ก. เป็นพยาบาลผู้
มีหน้าที่ตามกฎหมาย ต้องดูแลผู้ป่วยซึ่งพึ่ง
ตัวเองไม่ได้ เพราะเป็นเด็กดื้อ ด.ช. A อายุ
2 ขวบ ยังไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ได้
ละทิ้ง ไว้คนเดียว ทำาให้ด.ช. A เดินออกไป
ที่ระเบียงไม่มีที่กั้น ซึ่งน่าที่จะพลัดตกลงไป
ชั้นล่าง เป็นอันตรายแก่ชีวิตได้ ย่อมมีความ
ผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 307
ข้อน่าสังเกตคือความผิดตามประมวล
กฎหมายอาญา มาตรา 307 เป็นการกระทำา
เพียง “การละทิ้งและน่าที่จะเกิดอันตราย” ก็

90.  ตัว อย่า งที่ 3 จากตัวอย่างที่ 2 น.ส. ก. ได้
ปล่อยให้เด็กชาย a อายุ 2 ขวบ เดินออก
ไปที่ระเบียงด้านหลังและตกลงไปชั้นล่าง
กระแทกกับของแข็ง ทำาให้ตาข้างซ้ายของ
เด็กชาย a แตกและตาบอด หรือได้รับ
อันตรายสาหัสอย่างหนึ่งอย่างใดตามมาตรา
297
 ตามกรณีตัวอย่างที่ 3 เป็นการละทิ้งผู้ซึ่งพึ่ง
ตัวเองไม่ได้ เพราะเป็นเด็กละเป็นผู้ป่วยจน
เป็นเหตุให้เด็กได้รับอันตรายจากการละทิ้ง
ของพยาบาล ซึ่งต้องดูแลเอาใจใส่และ
ปกป้อง ป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับเด็ก

91.  ตัว อย่า งที่ 4 จากกรณีตัวอย่างที่ 2 น.ส.
ก. พยาบาลประจำาตึกเด็กได้ปล่อยให้เด็ก
ชาย a อายุ 2 ขวบ ซึ่งเป็นผู้ป่วยไว้ในห้อง
แยกคนเดียว ทำาให้เด็กชาย a เดินออกไปที่
ระเบียงด้านหลังและตกลงไปชั้นล่างถึงแก่
ความตาย
 ตามกรณีตัวอย่างที่ 4 เป็นการละทิ้งผู้ซึ่งพึ่ง
ตัวเองไม่ได้ เพราะเป็นเด็กละเป็นผู้ป่วยจน
เป็นเหตุให้เด็กได้รับอันตรายถึงแก่ความ
ตาย แม้มิได้เจตนาฆ่า แต่เป็นการกระทำาซึ่ง
งดเว้นที่จะต้องกระทำาหน้าที่โดยการละทิ้งผู้

92.  กรณีอ ื่น เช่น ผูป ่ว ยหลบหนีจ าก รพ .
้
แล้ว เกิด อัน ตรายขึ้น กับ ผู้ป ว ยขณะ
่
หลบหนี
 การละทิ้ง เวรยามของพยาบาล
 การขาดการเอาใจใส่ด ูแ ลผู้ป ่ว ยตาม
หน้า ที่

93. ประเด็น ข้อ กฎหมายที่ค วรรู้ส ำา หรับ
ผู้ป ระกอบวิช าชีพ พร้อ มทั้ง ประมวล
กฎหมายมาตราทีส ำา คัญ เพือ
่ ่
ประกอบการวิน ิจ ฉัับ
4. ความยิน ยอมของผู้ร ย
บริก าร
 ความยิน ยอมโดยชัด แจ้ง เช่น
พยาบาลบอกกับ ผู้ป ว ยว่า จะฉีด ยาให้
่
ผู้ป ว ยมิไ ด้แ สดงอาการขัด ขืน หรือ
่
เดิน ไปนอนรอบนเตีย งผู้ป ่ว ย
 ความยิน ยอมนั้น ไม่ข ัด ต่อ ศีล ธรรมอัน
ดี

94. ความยิน ยอมของผู้ร ับ บริก ารต้อ ง
เข้า เกณฑ์ค วามยิน ยอม
4 ประการ
1. ยิน ยอมโดยชัด แจ้ง :
ตัว อย่า ง พยาบาลบอกกับ นาย
ก . ว่า จะฉีด ยาให้ นาย ก . ก็เดิน ไป
เ ดิ
ขึ้น เตีย งและนอนลง พยาบาลก็เ ดิน
ไปฉีด ยาให้โ ดยที่ นาย ก . ไม่ไ ด้
แสดงปฏิก ิร ิย าใด ๆ ว่า ขัด ขืน เช่น นี้
ถือ ว่า เป็น การแสดงความยิน ยอม
ของผู้ร ับ บริก ารแล้ว ไม่จ ำา เป็น จะ

95. 2. ไม่ข ัด ต่อ ศีล ธรรมอัน ดี เช่น
มาขอให้พ ยาบาลทำา แท้ง ให้
ถือ ว่า ผิด อ้า งความยิน ยอมไม่
ได้ เพราะขัด ต่อ ศีล ธรรมอัน ดี
ตัว อย่า ง นางสาว ก . ตั้ง ครรภ์ไ ด้ 3
เดือ น มาขอให้พ ยาบาลทำา แท้ง
เนื่อ งจากไม่ต ้อ งการมีบ ุต ร กรณีน ี้
ความยิน ยอมของนางสาว ก . ที่
ยิน ยอมให้พ ยาบาลทำา แท้ง ให้น ั้น เป็น
ความยิน ยอมที่ข ด ต่อ ศีล ธรรมอัน ดี ไม่
ั
ถือ ว่า เป็น ความยิน ยอมตามกฎหมาย

96. ความยิน ยอมของผู้ร ับ บริก ารต้อ งเข้า
เกณฑ์ค วามยิน ยอม (ต่อ )
3 ยิน ยอมเฉพาะคราวเฉพาะเรื่อ ง เช่น
อนุญ าตให้แ ค่เจาะหานำ้า ตาลใน
เ จาะหานำ
เลือ ด แต่แ อบเจาะไปตรวจ HIV
ด้ว ยก็ผ ิด หรือ ผ่า ตัด กระเพาะทะลุ
แต่ห วัง ดีแ ถมตัด ไส้ต ิ่ง ให้ ก็ผ ิด ได้
หากไม่ไ ด้ร ับ ความยิน ยอม บอกกล่า ว
ก่อ น
ตัว อย่า ง นายก . มาคลิน ก โรคเบาหวาน
ิ
เพื่อ ขอรับ บริก ารตรวจเลือ ดหานำ้า ตาลใน
กระแสเลือ ด พยาบาลได้เ จาะเลือ ดนาย
ก . ไปตรวจหานำ้า ตาล และได้น ำา เลือ ดดัง
กล่า วไปตรวจหาเชือ โรคเอดส์ HIV เพิ่ม
้

97.  ตัว อย่า ง นาง ก. ยินยอมให้ผ่าตัดเอา
เนื้องอกในมดลูกออก และต้องตัดมดลูก
ออก เป็นบางส่วน แพทย์ได้ทำาการผ่าตัด
ด้วยความหวังดี ตัดเอาไส้ติ่งออกด้วย
เช่นนี้ถือเป็นความผิดฐานทำาร้าย
ร่างกายผู้อื่นและเป็นละเมิดเพราะนาง
ก.ไม่ได้ให้ความยินยอมในเรื่องการตัด
ไส้ติ่ง

98. 4. ยิน ยอมอัน บริส ุท ธิ์ใ จปราศจากการจูง ใจ คือ
ไม่ถ ก บัง คับ ได้ร ับ คำา ชี้แ จง เช่น ต้อ งผ่า ตัด
ู
ต้อ งดมยา คือ ต้อ งอธิบ ายทุก ขั้น ตอน เป็น ต้น
หรือ กรณีเ กิด อุบ ัต ิเ หตุแต่ร ู้ต ัว จำา เป็น ต้อ งตัด ขา
แ ต่
ผู้ป ่ว ยยิน ยอม แม้จ ะมีค วามผิด ตามมาตรา
297 แต่ก ไ ด้ร ับ การยกเว้น ไม่ต ้อ งรับ ผิด ม .67
็
เป็น ต้น
ตัว อย่า ง นาย ก . อายุ 40 ปี เป็น โรคแผลใน
กระเพาะอาหาร และได้ร ับ การรัก ษาด้ว ยการ
กิน ยามานานแล้ว อาการของโรคเป็น ๆ หาย
ๆ แพทย์แ นะนำา ว่า ควรทำา การผ่า ตัด ก่อ นที่
นาย ก . จะยิน ยอมให้ท ำา การผ่า ตัด นาย
ก . จะต้อ งได้ร ับ คำา อธิบ ายให้เ ข้า ใจก่อ น ว่า จะ