1. ธนะรัช ต์ นามผลดี
หัว หน้า กลุ่ม งานเวชศาสตร์ส ัง คม
โรงพยาบาลปลวกแดง
การสรรหา คัด กรองผู้เ สพ / ผู้ต ด
ิ

2. การสรรหาและคัด กรอ
การสรรหาและคัด กรองนับ เป็น ขั้น ตอน
แรกในการสรรหาและคัด เลือ กรับ ผูท ี่ม ีค วาม
้
เหมาะสมต่อ การรับ การพัฒ นาและฟื้น ฟู
สมรรถภาพ โดยจะต้อ งเป็น ผูท ี่ม ีค ณ สมบัต ิ
้
ุ
ตรงและครบตามหลัก เกณฑ์ท ี่ก ำา หนด โดยมี
กระบวนการสรรหาและคัด กรองดัง นี้

3. 1. การสรรหา
1. การสรรหา
และคัด กรอง
และคัด กรอง
เฝ้า ระวัง
เฝ้า ระวัง
ไม่ร วมบุห รี่ส ร า
ไม่ร วมบุห รี่สุ ร า
ุ
--เข้า / ไม่เเข้า
เข้า / ไม่ ข้า
กระบวนบำา บัด
กระบวนบำา บัด
-อยู่ร ะหว่า งกา
-อยู่ร ะหว่า งกา
รบำา บัด ฯ
รบำา บัด ฯ
-ติด ตามระหว่า ง/
-ติด ตามระหว่า ง/
หลัง บำา บัด ฯ
หลัง บำา บัด ฯ
อยูใ นความดูแ ล
่
อยู่ใ นความดูแ ล
ของคุม
ของคุม
2. การเตรีย ม
2. การเตรีย ม
ความพร้อ ม
ความพร้อ ม
3. การฟื้น ฟูแ ละ
3. การฟื้น ฟูแ ละ
พัฒ นาสมรรถภาพ
พัฒ นาสมรรถภาพ
4. การส่งง กลับ คืน
4. การส่ กลับ คืน
สู่ส ังัง คม
สู่ส คม
5. การติด ตามผลหลังง
5. การติด ตามผลหลั
ส่งง กลับ คืน สัง คม
ส่ กลับ คืน สัง คม

4. การสรรหา (แบบ
ข้อ มูล การสำา รวจ ข้อ มูล จปฐ
บูร ณาการ )
การข่รุก จากบุค คลต่า งๆ กล่อ งรับ ข้อ มูล
เชิง า ว
สัม พัน ธภาพ ประชาสัม พัน ธ์ เชิญ ชวนค รใจ
สมั
ประชาคม มาตรการกดดัน
จัด ระเบีย บสัง คม
สุมตั้ง รับ (รร. / / ่บ า น) ตั้ง ด่า น บัง คับ
่ ตรวจ
รง. หมู ้
แสดงตัว ( ตัว เอง ครอบครัว )
กลุ่ม เสีย ง
่
ตรวจสุข ภาพเข้า ทำา งานหรือ อื่น ๆ (แล้ว พบสาร
ศูน ย์ข ้อ มูล
ฯลฯ

5. คัด กรอง
รวจ
ะบบ บสต.
ของทุก ภาคส่ว น ผู้น ำา ชุม ชน กรรมการหมู่บ า น
้
ง สาธารณสุข ตำา รวจฯลฯ (ตรวจเช็ค ซำ้า )(ทำา แ
ศูน
เสี่ย ง/เสพ / ด /ค้า ย์ค ัด กรอง/ศูน ย์ซ ัก ฟอก
ติ

6. การใช้แ บบคัด กรองและส่ง ต่อ ผู้
ป่ว ยที่ใ ช้ส ารเสพติด

7. วัต ถุป ระสงค์
1.สามารถประเมิน ผู้ใ ช้ย า และสาร
เสพติด ได้
2.สามารถจำา แนกความรุน แรงใน
การเสพติด ได้
เพื่อ ผู้ป ่ว ยจะได้
รับ การดูแ ลรัก ษาที่เ หมาะสมได้

8. การประเมิน ความรุน แรงของ
ผู้ม ีป ัญ หาการใช้ย า และสารเสพ
ติด
ด้ว ยแบบคัด กรองและส่ง ต่อ ฯ
( บสต .2)

9. ASSIST :
Alcohol, Smoking, Substance
Involvement Screening Test
 เป็น เครื่อ งมือ ขององค์ก ารอนามัย โลกที่พ ัฒ นา
โดยทีม นัก วิช าการจากนานาประเทศ
 เป็น แบบสอบถามที่ใ ช้ค ด กรองการใช้ส ารเสพ
ั
ติด แบบเสีย งอัน ตราย ได้แ ก่ ยาสูบ สุร า กัญ ชา
่
โคเคน ยาบ้า ยากล่อ มประสาท /
ยานอนหลับ
ยาหลอนประสาท สารระเหย สารกลุ่ม ฝิน และ
่
สารอื่น ๆ
 มีข ้อ คำา ถาม 8 ข้อ ถามโดยบุค ลากรสุข ภาพ
ใช้เ วลาประมาณ 10 นาที

10. เนื้อ หาโดยย่อ ของ ASSIST
ประกอบด้ว ยคำา ถามเกี่ย วกับ การใช้ส ารเสพ
ติด ทุก ชนิด 3 ช่ว งเวลา
•
•
ประวัต ก ารเคยใช้ส ารเสพติด แต่ล ะชนิด ใน
ิ
ชีว ิต ที่ผ า น
่
การใช้ส ารเสพติด นัน ใน 3 เดือ นที่ผ า นมา
้
่
•
การใช้ส ารเสพติด ในช่ว งชีว ิต ทีผ ่า นมา
่
1: ความถีข องการใช้
่
2: ความต้อ งการที่จ ะใช้ส าร
3: ปัญ หาสุข ภาพ สัง คม กฎหมาย และการ
เงิน
4: การไม่ส ามารถทำา หน้า ทีไ ด้ต ามปกติ
่

11. ชื่อ -สกุล ..........................................อายุ
ปี เลขประจำา ตัว
ประชาชน
ที่อ ยู่ ภูม ิล ำา เนาเดิม จัง หวัด ....................................ที่อ ยู่ต ามทะเบีย น
ราษฎร์ จัง หวัด ..........................
ที่อ ยู่ป ัจ จุบ ัน เลข
ที่.............................ซอย/ถนน......................หมู่บ ้า น/
ชุม ชน.....................................ตำา บล/
แขวง................................................อำา เภอ/
เขต..........................................จัง หวัด ...................
อาชีพ
หลัก ................................................................................................................
.......................
สารเสพติด ที่ใ ช้ใ นช่ว ง 3 เดือ นที่ผ ่า นมา  บุห รี่  สุร า 

12. ในช่ว ง 3 เดือ นที่ผ า น
่
มา
ในช่ว ง 3 เดือ นที่ผ ่า น
มา
1. คุณ ใช้ย าและสารเสพติด นั้น
บ่อ ยเพีย งใด
2. คุณ มีค วามต้อ งการ หรือ มี
ความรู้ส ึก อยากยา
จนทนไม่ไ ด้บ ่อ ยเพีย งใด
3. การใช้ย าและสารเสพติด
ทำา ให้ค ุณ เกิด ปัญ หา
สุข ภาพ ครอบครัว สัง คม
ไม่
เคย
เพีย ง เดือ สัป ด เกือ บ
1–2 นละ าห์
ทุก
ครั้ง 1–3 ละ
วัน
ครั้ง 1–4 (สัป ดา
ครั้ง ห์ล ะ
5–7
วัน )
0
2
3
4
6
0
3
4
5
6
0
4
5
6
7

13. ในช่ว งเวลาที่ผ า นมา
่
5. ญาติ เพือ น หรือ คนที่
่
รู้จ ก เคยว่า กล่า ว
ั
ตัก เตือ น วิพ ากษ์ว ิจ ารณ์
จับ ผิด หรือ
แสดงท่า ทีส งสัย ว่า คุณ
เกีย วข้อ งกับ
่
ยาเสพติด หรือ ไม่
6. คุณ เคยลด หรือ หยุด ใช้
ยาและ
เคยใน
เคยแต่
ช่ว ง
ก่อ น
ไม่
3 เดือ น
เคย 3 เดือ น
ที่ผ า น
่
ที่ผ า นมา
่
มา
0
3
6
0
3
6

14. ารแปลผลคะแนน บสต.2 & การช่ว ยเหล
คะแน
น
จัด
กลุ่ม
2–3
คะแน
น
กลุ่ม
ใช้
ครั้ง
คราว
4 - 26
คะแน
น
กลุ่ม
เสพ
การช่ว ยเหลือ
กลุ่ม ผู้ใ ห้
ความช่ว ย
เหลือ /สถาน
ที่
- การให้ค ำา แนะนำา
- จนท.สธ./
และความรู้
รพ.ทุก ระดับ
(Brief Advice : BA.)
(3 – 10 นาที/ครั้ง )
จำา นวน 1 - 2 ครั้ง ใน
2 สัป ดาห์
- การช่ว ยเหลือ ของ
ครอบครัว โรงเรีย น
และชุม ชน
ขั้น ที่ 1
- ช่ว ยเหลือ (Brief
Intervention : BI.)
การติด ตาม
ติด ตาม 2 – 4
ครั้ง ใน
6
เดือ น โดยผู้
ให้ก ารบำา บัด
อสม. และ
ทีม ติด ตาม
ในชุม ชน
ร่ว มกับ จนท.
สธ.
- จนท.สธ./ ติด ตาม 4 - 7
รพ.ทุก ระดับ
ครั้ง

15. การแปลผลคะแนน บสต .2 & การช่ว ยเหลือ
คะแน
น
27 +
คะแน
น
27
+
จัด
กลุ่ม
กลุ่ม ผู้ใ ห้ค วาม
การติด ตาม
ช่ว ย
เหลือ /สถานที่
- OPD. (IOP.
ทีม สหวิช าชีพ / ติด ตาม 4 - 7
ครั้ง
กลุ่ม Matrix,CBT)
ที่ OPD/IPD
ใน 1 ปี โดย
ติด - IPD. (TC,FAST รพ.สธ.
ผู้ใ ห้ก ารบำา บัด
Model)
รพ. เฉพาะ
อสม. และ
+ medication ทางสัง กัด กรม
ทีม ติด ตามใน
การแพทย์,
+
ชุม ชน ร่ว มกับ
Rehabilitation กรมสุข ภาพ
จนท. สธ.
(4 เดือ น – 1 ปี) จิต , จนท./ที่
รร.วิว ัฒ น์
พลเมือ ง
กลุ่ม
การช่ว ยเหลือ
- OPD +
ทีม สหวิช าชีพ / บำา บัด รัก ษาต่อ

16. ผลการคัด กรอง
 กลุ่ม ใช้ค รั้ง คราว .........คะแนน  กลุ่ม เสพ .........คะแนน
 กลุ่ม ติด .........คะแนน  กลุ่ม ติด รุน แรง
การรัก ษา
 ส่ง ต่อ ระบุห น่ว ย ................................................................
เมื่อ วัน ที่........................................................
 รัก ษาเอง
ลงชื่อ ......................................ผู้ส ัม ภาษณ์
วัน ที่.............................................

18. วิธ ีก ารใช้แ บบคัด กรอง บสต . 2
ผูส ัม ภาษณ์ท ี่ม ีล ัก ษณะต่อ ไปนี้จ ะทำา ให้
้
ได้ค ำา ตอบที่เ ป็น จริง
• แสดงให้เ ห็น ว่า กำา ลัง ตั้ง ใจฟัง
• มีท ่า ทีเ ป็น มิต รและไม่ต ัด สิน ถูก ผิด
• ไวต่อ อารมณ์ค วามรู้ส ก ของผู้ถ ูก
ึ
สัม ภาษณ์แ ละเข้า ใจเห็น ใจ
• บอกให้ผ ู้ถ ูก สัม ภาษณ์ท ราบถึง การ

19. วิธ ีก ารใช้แ บบคัด กรอง บสต .2
• ใช้เ ป็น ส่ว นหนึ่ง ของการสอบถามประวัต ิ
สุข ภาพทัว ไป การประเมิน ความเสี่ย ง หรือ เป็น
่
ส่ว นหนึ่ง ในประวัต ิค วามเจ็บ ป่ว ย
• เชื่อ มโยงการคัด กรองเข้า กับ อาการนำา ของผูร ับ
้
บริก ารที่ม ีค วามเกี่ย วข้อ งกัน จะช่ว ยให้ผ ู้ร ับ
บริก ารเห็น ความเชื่อ มโยงระหว่า งการใช้ส าร
เสพติด ของตนและสุข ภาพของตน
• ป้อ งกัน ความเป็น ส่ว นตัว ของผูร ับ บริก ารและ
้
รับ รองว่า คำา ตอบที่ใ ห้จ ะเป็น ความลับ เป็น สิ่ง ที่
สำา คัญ อย่า งยิ่ง
•

20. การประเมิน ผลระหว่า งการบำา บัด
- ในระหว่า งการบำา บัด จะต้อ งมีก าร
ประเมิน ผลการบำา บัด รัก ษาว่า ผูป ว ยมี
้ ่
พัฒ นาการ หรือ มีก ารเปลีย นแปลงของ
่
พฤติก รรมในการหยุด หรือ เลิก ใช้ย าและสาร
เสพติด มากน้อ ยเพีย งใด
- โดยใช้แ บบประเมิน จะมีแ นวคำา ถาม เพื่อ
ให้ไ ด้ข ้อ มูล ว่า ผูป ว ยยัง คงใช้ย า และสารเสพ
้ ่
ติด ในระหว่า งการบำา บัด อยู่ห รือ ไม่
- ถ้า ยัง คงใช้อ ยู่ผ ป ว ยมีพ ฤติก รรมการใช้
ู้ ่
ยาและสารเสพติด อย่า งไร มีผ ลกระทบ หรือ

21. แบบประเมิน ระหว่า งการบำา บัด ด้ว ย
สัป ในกลุ่ม ผูเ สั
BI ดาห์ สัป ดาห์สพป ดาห์ สัป ดาห์
้
ข้อ คำา ถาม
1. ใน 7 วัน ที่ผ ่า นมา
คุณ ใช้
ยาเสพติด อะไรมา
บ้า ง
2. คุณ ใช้ส ารเสพติด
นั้น บ่อ ย
แค่ไ หน ปริม าณ
เท่า ไร
3. คุณ ใช้ส ารเสพติด
ครั้ง
สุด ท้า ยเมื่อ ไร
4. มีผ ลกระทบอะไร
เกิด ขึ้น บ้า ง
ที่ 1
ที่ 2
ที่ 3
ที่ 4
วัน
วัน
วัน
วัน
ที่ ......... ที่.......... ที่.......... ที่..........
หมายเ
หตุ

22. อื่น ๆนำา เข้า สู่โ ปรแกรมที่