Riorganizimi i laboratorëve të analizave...!!! Ekzaminimi laboratorik mund të pershkruhet në përgjithësi si një çështje që mjeku vendos për zgjidhje përpara laboratorit të analizave mjeksore dhe laboratori e plotëson zgjidhjen në 2 kënde : a-nga njëra anë me operacionet teknike e analitike b-nga ana tjetër me përpilimin e një raporti ose rezultati final që i paraqitet mjekut dhe do ta ndihmoj këtë të fundit në përcaktimin e diagnozës. #MesueseAurela

1. PROJEKTPROJEKT
Riorganizimi i
laboratorëve
të analizave
#MesueseAurela

2. TEMA
Riorganizimi i laboratorëve
të analizave:
Impakti në zhvillimin
profesional të teknikut të
laboratorit në Laboratorin
Mjeksor
#MesueseAurela

3. • “Laboratori për ekzaminimet biologjike
,mikrobiologjike , imunologjike , kimike
,imunohematologjike , hematologjikë , biofizikë
,citologjike ,anatomo-patologjike etj ,të materialeve me
origjinë nga trupi i njeriut që përdoren për të siguruar
informacione për diagnozën ,parandalimin e trajtimin
e sëmundjeve ose për vlerësimin e shëndetit të qënieve
njerëzore dhe që mund të ofroj një shërbim konsultimi
që mbulon të gjithë aspektet e hulumtimeve
laboratorike, duke përfshirë interpretimin e
rezultateve dhe sugjerimet e duhura për percaktimin e
diagnozes
Standarti ndërkombëtar ISO 15189:2003 përcakton në pikën 3.8 se

4. • Ekzaminimi laboratorik mund të pershkruhet në
përgjithësi si një çështje që mjeku vendos për
zgjidhje përpara laboratorit të analizave mjeksore
dhe laboratori e plotëson zgjidhjen në 2 kënde :
• a-nga njëra anë me operacionet teknike e
analitike
• b-nga ana tjetër me përpilimin e një raporti ose
rezultati final që i paraqitet mjekut dhe do ta
ndihmoj këtë të fundit në përcaktimin e
diagnozës.

5. Procesi organizues i laboratorëve , sot është përmirësuar
duke :
• i dhënë një drejtim më të mirë kërkesave
• në shpejtësinë dhe garancinë e përgjigjeve
• në konsolidimin e ekzaminimeve me tepricë
• në thjeshtësine e proçesit
• në uniformitetin dhe standardizimin e metodave
dhe aftësive profesionale
• në vlerësimet analitike
• në verifikimet për përmirësimin e cilësisë , nga
informacionet.

6. • Nuk ekziston një model organizues që të jetë
absolutisht i përsosur në funksion.
• Në keto vitet e fundit është duke u diskutuar mbi
përqëndrimin (mbledhjen së bashku në të njëjtin
vend ) dhe decentralizimin e laboratorëve të
analizës .
• Te dy modelet paraqesin avantazhe dhe
disavantazhe

7. Avantazhet e strukturave laboratorike të përqëndruara
(centralizuara ) janë :
• ekonomike në uljen e kostove materiale dhe burimeve
njerëzore
• mundësia e automatizimit të proçeseve analitike në
përputhje me kërkesat e kohës
• thjeshtëzimi dhe organizimi i personelit tekniko –mjeksor
me qëllim plotësimin sa më të mirë të kërkesave të
pacientëve
• një kontroll më të madh mbi proçeset operativ
• e fundit per nga rradha por jo për nga rëndësia është
homogjenizimi dhe standartizimi i të gjithë proçeseve që
sigurojnë cilësi shërbimi e rezultate më të mirë .

8. Disavantazhet e strukturave laboratorike të përqëndruara janë :
• vështirësitë e përcaktimit në mënyrë të qartë të
roleve dhe funksioneve të personelit tekniko-
mjeksor .Në eksperiencën e vendeve që aplikojnë
këtë lloj strukture përcaktimi i roleve të secilit prej
anëtarëve të personelit ka përbër një problem dhe
kërkon aftësi shumë të mira menaxhuese prej stafit
drejtues .
• Mospërshtatja ndaj ndryshimeve prej anëtareve të
personelit tekniko-mjekësor
• Investimet e mëdha fillestare në teknologji ,në
aparatura ,në logjistikë e transport .

9. Avantazhi i strukturave laboratorike të decentralizuara është :
• Mbulimi në mënyrë të plotë i një territorir më të madh
Disavantazhet e dukshme te strukturave laboratorike
te decentralizuara jane :
• Reduktimi i aparaturave
• Dyfishimi i numrit të anëtarëve të personelit tekniko-
mjekësor dhe rritje të kostove financiare që ky
dyfishim sjell
• Proçesi nuk eshte i njëtrajtshem ,dmth nuk mund të
sigurohet që laboratorë të ndryshëm te përdorin të
njëjtat teknika dhe të arrijne të njëjtët rezultate ,pra
nuk realizohet një cilesi homogjene e shërbimeve .

10. Tashmë për teknikun e laboratorit mjeksor nuk
kërkohet vetëm profesionalizmi i lidhur me :
• marrjen
• përpunimin dhe nxjerrjen e të dhënave
por kërkohet edhe aftesi drejtuese për të ndjekur
hap pas hapi proçeset që e përfshijne .
Rritja e shkallës së komunikimit dhe bashkëpunimit
midis profesionisteve që kanë të njëjtin rol ose role
të ndryshëm duhet të jetë një ndër detyrat
kryesore të profesionistëve si teknik laboratori.

11. Ne përpjekjet për të pasur një sistem shëndetsor sa më
efikas një rol të rëndësishem luan bashkëpunimi midis
teknikut të laboratorit mjeksor dhe mjekut të
përgjithshëm .
• Bashkëpunim i cili mundëson :
• Studimin me thellësi e saktësi të diagnozës klinike
• Pëcaktimin e teknikave analitike që do të mundësojnë
diagnostikimin e plotë të shkaktareve sëmundje
shkaktues
• Në përpilimin e saktë të përgjigjes së analizave dhe
• në përcaktimin e një kure sa më efikase dhe
ekonomike

12. Faktor kryesor ndryshimi në mjeksine laboratorike ishte revolucioni
teknologjik
• Integrimi i funksioneve të shumta analitike (si psh
njohje analiza e kampionit ,përgatitja e reagenteve
,përgatitja e të dhënave ,kryerja e reaksioneve kimike
dhe monitorimi i tyre ) në një instrument të vetëm si
dhe automatizimi i të githë proçesit
• Përdorimi i teknologjisë në një shkallë të gjerë me
aparatura të tilla si mikroskop të fuqishëm .Pajisje që
lejojnë kryerjen e analizave të tilla si Polimerizimi i
ADN-së me anë të teknikes PCR ,ose reaksionet e
identifikimit me anë të teknikës ELISA ,reaksione e
teknika që deri para pak viteve ngjasonin si të
parealizueshme

13. • Të gjithë specialitët e mjekësisë së laboratorit
ndjekin një proçes të përbashkët i cili përfundon
me interpretimin sasioro-cilësorë të rezultateve
• Rikonsiderimi i rolit ,funksionit të secilit prej
profesionistëve të personelit mjekësor të laboratorit
dhe promovimi i punes në grup ,si një ekip i vetëm
duke marr parasysh karakteristikat individuale të
gjithsecilit përbën një ndër pikat kyçe të zhvillimit të
mëtejshëm të profesionit të Teknikut të Laboratorit.
• Profesion i cili nuk duhet menduar që zhvillohet
individualisht por është i lidhur ngushtësisht me
zhvillimin e teknologjisë dhe zhvillimin e fushave të
ndryshme ku ky profesion ushtron aktivitetin e vet .

14. Me termin Point of care testing (POCT )
• do të përcaktojmë një bashkësi gjithmonë e më të
madhe analizash të cilat mund të kryhen në mënyrë të
decentralizuar afër nevojave të pacientit .
• Ky decentralizim mund të ruhet brenda fushëveprimit
spitalor ose jashtë tij .Në çdo rast POCT nuk mund të
kuptohet ndarazi prej 2 karakteristikave themelore të
saj , përveç vendodhjes :
• - reduktimin e kohës totale të analizave (TAT /turn
around time )
• - Përmirësimi i provueshëm i shëndetit të pacientit,
duke lejuar mjekun specialist që të marri vendime në
një kohë të shkurtër

15. POCT mund të përfaqsoj një zgjidhje alternative efikase
• krahas laboratorëve biomjeksor tradicional ,pasi POCT
mund të siguroj realizimin e analizave dhe sigurimin
e përgjigjeve të tyre në një kohë sa më të shkurtër
sidomos në rastet kur kemi të bëjmë me raste urgjente .
• Përkufizimi i "misionit" të një laboratori klinik në
POCT është që të "ofrojë një shërbim këshillues”
mbështetur nga struktura të pershtashme mjeksore në
brendësi të laboratorit, pranë shtratit, në ambulator dhe
ne shtëpi, duke mbuluar të gjitha aspektet e laboratorit
duke përfshirë interpretimin e rezultateve dhe
rekomandime për hetime të tjera të përshtatshme "

16. • Një detyrë themelore e profesionistëve të
personelit laboratorik, do të jetë për të
zhvilluar procedura dhe udhëzime operative
duke marrë përgjegjësi të udhëzojë dhe të
instruktoj personelin përgjegjës për
realizimin e ekzaminimeve mjeksore në
POCT ,si dhe për të zhvilluar kontrollin e
procesit dhe sigurimin e cilësisë.

17. Ministria e Shëndetsisë e Republikes së
Shqiperisë
• përcakton si profesione mjeksore ato që “shteti njeh e
në bazë të një titulli kualifikues, të angazhohen në
parandalimin, diagnostikimin, trajtimin,dhe
rehabilitimin”.
• Dy faktorë kyç karakterizojnë kuptimin e profesionit:
• - Konsolidimi i aspekteve të caktuara të punës, të
cilat çojne në kryerjen e saktë të veprimeve dhe
detyrimeve të kërkuara.
• - Autonomia për të përshtatur veprimet individuale
në kuadër të mjedisit specifik .

18. Profesionet kryesorë që do të bëjnë pjesë në
personelin e një laboratori janë :
• Mjeku
• Biologu /Kimisti
• Tekniku i lartë i laboratorit Biomjeksor
• Ku secili prej ketyre profesionistëve ka
funksionin e vet specifik me detyra të
mirë percaktuara .

19. • Zhvillimi i teknologjive të reja metodologjike
dhe instrumentale kërkon që Tekniku i
Laboratorit Biomjeksor :
• të karakterizohet nga aftësi të larta
profesonale ,
• të jetë në gjëndje të përshtas aftësite e veta
në përputhje me zhvillimet e teknologjisë .
• të jetë elastik dhe i aftë për të kryer disa
funksione brënda strukturës së laboratorit
biomjeksor

20. • Përhapja e sistemeve preanalitik dhe integrimi i
strukturave të pavarura biomjeksore kërkon një
personel me njohuri shkencore bazë dhe me aftësi
për të përdorur teknologjitë informatike dhe të
komunikimit , i ndjeshëm për t’u përshtatur ndaj
problematikave te ndryshme
• Të gjithë anëtarët e personelit biomjeksor kanë për
detyrim të jenë përgjegjës për zhvillimin e proçeseve
të ndryshëm , preanalitik dhe analitik si dhe të
kontrollojnë fazën post-analitike së bashku me
nxjerrjen e rezultateve

21. KOMPETENCAT E TEKNIKUT TË
LABORATORIT BIOMJEKSOR

22. • I diplomuari në Shkenca Mjeksore si
“ Teknik i Laboratorit Mjeksor “ zhvillon aktivitetin në një
laborator analizash biomjeksore dhe bioteknologjike dhe
në veçanti :
• biokimike
• mikrobiologjike
• parazitologjike
• virologjike
• farmako-toksikologjike
• imunologjike
• patologji klinike
• hematologjike
• citologjike dhe histopatologjike .

23. Në kuadrin e mjeksis së laboratorit përmendim faktin që tekniku i
labratorit ekzaminon lëngjet e organizmit të tillë si :
• Gjaku (gjak i plotë ,plazma ,limfa ) .
• Urina
• Feçet
• Lëngu cerebrospinal
• Lëngu amniotik
• Lëngu spermatik
• Gëlbaza
• Lëngu gastrik e duodenal
• Lëngu sinovial

24. • Mostrat i nënshtrohen proçeseve preanalitike ,
analitik dhe postanalitik për të cilat është përgjegjës
Tekniku i Laboratorit Biomjeksor .
• Për të patur një ide mbi rolin e përditshëm të
mjeksis së laboratorit mjaftojn të përmendim faktin
që 70 - 80 % e përcaktimit të diagnozave mjeksore
është tërësisht e lidhur me ekzaminimet
laboratorike .
• Rezultatet e këtyre ekzaminimeve përdoren për të
monitoruar situatat shëndetsore që kërkojnë një
vëmendje të veçantë

25. Tekniku i Laboratorit Biomjeksor mund të thuhet se është me titull të plotë , një
nga kolonat kryesore të Mjeksise së Laboratorit
• Tekniku i Laboratorit Biomjeksor ka për
detyrë të përcaktoj përbërësit specifik në
mostrat e marra në studim
• Tekniku i Laboratorit Biomjeksor ka për
detyrë të kryej ekzaminimet për zbulimin e
baktereve dhe mikroorganizmave të tjerë
patogjenë .

26. Tekniku i Laboratorit Biomjeksor ka për detyrë të
• Monitoroj dhe verifikoj funksionimin e duhur të
pajisjeve dhe mbarëvajtjen e aparaturave të
teknologjisë së lartë në zonat e laboratorëve shumë
të automatizuar , si zona e ekzaminimeve biokimike
dhe hematologjike ,
• Tekniku i laboratorit garanton në të njëjtën kohë
funksionimin normal dhe efikasitetin e këtyre
aparaturave duke siguruar kalibrimin ,
mirëmbajtjen

27. Për të siguruar një cilësi të lartë e të vazhdueshme të shërbimeve
shëndetsore duhet që tekniku i laboratorit :
• Të diskutoj rreth rezultateve të dala nga kontrolli i jashtëm
i cilësisë të kryera prej strukturave më të larta përgjegjëse .
• Aplikimi i normave të sigurisë dhe identifikimi i situatave
kritike
• Pjesmarrja në mënyrë aktive në programimin dhe
organizimin e punëve në laboratorë .
• Hartimi i protokolleve dhe udhëzuesve që kanë të bëjnë me
funksionet operative të teknikut të laboratorit .
• Të llogarisë nevojën që ka për materialet e nevojshme për
kryerjen e ekzaminimeve diagnostikuese .
• Të trajnoj anëtarët e rinj të personelit të laboratorit

28. • Organizimi i laboratorëve sot ka bërë të mundur që
Tekniku i Laboratorit të këtë një rol të
rëndësishëm personal , duke mos u mbivendosur
prej figurave të tjera profesionale , duke patur
njohuri dhe aftësi unike të siguruara nga formimi
akademik dhe kurset e ndryshem të formimit
profesional
• Pasojë e natyrshme e këtij procesi evolucionar
është zhvillimi i një dimensioni të ri të profesionit të
Teknikut te Laboratorit , si i pavarur dhe i
përgjegjshëm në individualitetin e tij në ushtrimin
e këtij profesioni.

29. Në bazë të legjislacionit aktual , detyrimet e një Tekniku te
Laboratorit Biomjeksor jane :
• Detyrimin për të qënë i informuar , për të evituar
sjellje të jashtëligjshme . Detyrimi për të qënë i
informuar është etik dhe juridik . Në rastin e kujdesit
shëndetsor , në brendësi të detyrimit për të qënë i
informuar përfshihen njohja e ligjeve , rregulloreve ,
urdhrave dhe protokolleve të shërbimit shëndetsor ,
• Detyrimi për të vepruar me kujdes në mënyrë që të
shmangen ose zvogëlohen rreziqet për sjellje të
paligjshme .
• Detyrimi për të mos vepruar plotësisht , për të
shmangur rreziqet e kontrolluara , te pamatura dhe të
pakujdesshme .

30. • Tekniku i Laboratorit Mjeksor është
përgjegjës për kryerjen e të gjithë
proçesit analitik duke filluar që nga
marrja e kampionit /mostrës deri në
vlefshmërine e rezultatit teknik pra në
pjesën numerike e përshkruese të
përgjigjes së analizave (përgjigja
analitike ) .

31. PËRFUNDIMET
 Rëndësia e proçesit të modernizimit të Mjeksis së
Laboratorit , jo vetëm në aspektin organizativ por
edhe në atë kultural , nxjerr në pah përfshirjen e të
gjithë personelit të teknikëve të laboratorit
biomjeksor në një marredhënie të re , ku secili prej
tyre ka kompetencat dhe përgjegjsitë për të punuar
së bashku me një objektiv të përbashket , duke
patur një drejtim me vlera të caktuara dhe me një
cilësi të lartë në realizimin e shërbimit shëndetsor .

32. PËRFUNDIMET
 Ky proçes reformë apo riorganizimi , duhet të
sigurojë një rrugë të atillë që të lejojë këtë rol të
rëndësishëm të teknikut të laboratorit biomjeksor
 Pa këtë supozim , nuk mund të zhvillohet tek secili
pjesëtar i personelit , motivimi personal për
kualifikime në profesion dhe në arritjen e
rezultateve sa më të mira , si në punën individuale
ashtu edhe në punën e grupit , me qëllim që të ketë
arritje në shërbimin shëndetsor dhe një shfrytezim
total i potencialeve të personelit .

33. PËRFUNDIMET
• Tërësia e proçeseve dhe e aktiviteteve
laboratorik , si dhe specializimi i plotë i
personelit e bëjnë thelbësore disiplinën
midis kolegëve që kanë rol dhe përgjegjsi
të ndryshme por që janë të lidhur nga një
proçes i madh e i vetëm që synon të
njëjtin qëllim ,realizimin e sigurinë e një
shërbimi shëndetsor në nivele maksimale

34. PËRFUNDIMET
 Sot më shumë se kurrë ,duhet të
mendojmë për punën që zhvillohet në
laborator si rezultat i një ekipi të
integruar që për të arritur efikasitetin
real dhe efektivitetin ,duhet të përbëhet
nga Teknik Laboratori gjithmonë e më
shumë të kualifikuar e të pavarur , për të
garantuar siguri dhe cilësi maksimale në
shërbimet e ofruara

35.  Tekniku i Laboratorit Mjeksor është figura kryesore
profesionale që është më shumë e prekur nga ky
proçes reformimi , si në fushën e formimit akademik
ashtu edhe në proçesin organizues e kulturor .
 Për arritjen e një zhvillimi profesional dinjitoz
kërkohet më shumë investim e impenjim .
 Theksoj që në situatën e tanishme ky proçes
riorganizimi si në fushen strukturore dhe në atë
kulturore është burim i rëndësishëm që shërben si
stimul për profesionistin i cili dëshiron të rris aftësitë
e veta profesionale ndërsa do të jetë e vështirë për të
gjithë ata të cilët nuk janë të gatshëm të pranojnë të
tilla ndryshime që gjithsesi do të vijnë .
PËRFUNDIMET
#MesueseAurela

36. DURRES 2015 #MesueseAurela