" Hamleti"
Model i analizës së veprës
Fusha: Gjuhët dhe komunikimi
Lënda: Letërsi
Shkalla: V
Klasa: X
Tematika: Rilindja dhe Humanizmi Evropian 5 orë
Situata e të nxënit: Nxënësi kupton se si përvojat letrare ndikojnë duke ndërtuar përvoja personale, vlera dhe qëndrime që vlejnë më vonë në perceptimin e botës.
Tema mësimore: Analizë “Hamleti” (ora 3)
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç:
Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit:
Kompetenca e të menduarit:
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të fushës sipas temës mësimore:
Nxënësi/-ja:
•diskuton në grup në mënyrë konstruktive duke dhënë dhe marrë informacion.
•Njeh dhe vlerëson veprën e Shekspirit për kontributin e saj si gur themeli i letërsisë së mëvonshme
•Aftësohet në analiza letrare për të kuptuar teknikat e shkrimit
•diskuton rreth vlerave, strukturës, filozofisë dhe rëndësisë së “Hamletit”
Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare:
Gjuhë shqipe dhe gjuhë e huaj, arte, histori, Tik
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Metoda e bashkëbisedimit, një pyetje-shumë përgjigje, pema e mendimeve, lexim i drejtuar, ritregim, harta e koncepteve, diskutim i drejtuar, puna me skeda
#MesueseAurela
2. Fusha: Gjuhët dhe komunikimi Lënda: Letërsi Shkalla: V Klasa: X
Tematika:
Rilindja dhe Humanizmi Evropian 5 orë
Situata e të nxënit:
Nxënësi kupton se si përvojat letrare
ndikojnë duke ndërtuar përvoja
personale, vlera dhe qëndrime që
vlejnë më vonë në perceptimin e botës.Tema mësimore:
Analizë “Hamleti” (ora 3)
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave kyç:
Kompetenca e komunikimit dhe e të shprehurit:
Kompetenca e të menduarit:
Rezultatet e të nxënit sipas kompetencave të
fushës sipas temës mësimore:
Nxënësi/-ja:
• diskuton në grup në mënyrë
konstruktive duke dhënë dhe marrë
informacion.
• Njeh dhe vlerëson veprën e Shekspirit
për kontributin e saj si gur themeli i
letërsisë së mëvonshme
• Aftësohet në analiza letrare për të
kuptuar teknikat e shkrimit
• diskuton rreth vlerave, strukturës,
filozofisë dhe rëndësisë së “Hamletit”
Fjalë kyç:
Shekspiriane
Hamleti
Tradhti
Intriga Lakmi
Viktimë Hero
Hamletizëm
Pikëpyetje
hamletiane Dramë
brenda dramës
Burimet :
teksti i letërsisë, fjalor i shqipes, enciklopedi,
foto, kompjuter, tabelë , shkumës, fletore etj...
Lidhja me fushat e tjera ose me
temat ndërkurrikulare:
Gjuhë shqipe dhe gjuhë e huaj, arte,
histori, Tik
Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve
Metoda e bashkëbisedimit, një pyetje-shumë përgjigje, pema e mendimeve, lexim i
drejtuar, ritregim, harta e koncepteve, diskutim i drejtuar, puna me skeda
3. Organizimi i orës së mësimit
a. Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme (metoda e bashkëbisedimit, një pyetje-
shumë përgjigje)
Në fillim të kësaj ore mësimi vjelim nga nxënësit nëpërmjet bashkëbisedimit informacionet
që kanë marrë në lidhje me vlerësimet që i janë bërë Shekspirit dhe veprave të tij .
• Figurës së Hamletit dhe mesazhit që përcjell vepra i janë kushtuar gati 25.000 studime
kritiko- letrare
Personaliteti i shquar shqiptar, Fan Noli, ka pohuar: “Hamleti është piktura më e pasur dhe më
e thellë që ka dalë nga penda e Shekspirit, i cili në fytyrën e tij ka pikturuar vetveten...
Hamleti është dushku më i lartë dhe më i bukur i pyllit shekspirian, po nuk e shohim veç pasi u
copëtua
prej rrufesë. Si ka qenë para katastrofës mund ta imagjinojmë nga gërmadhat e tij madhështore,
misterioze dhe tragjike.”
Një pyetje – shumë përgjigje për të ngacmuar imagjinatën e nxënësve
Pse veprat e Shekspirit përgjithësisht kanë si tituj emrat e personazheve kyç të tyre? Përpiquni të
kujtoni disa prej këtyre veprave.
a. Ndërtimi i njohurive të reja (metoda e bashkëbisedimit, e Kllasterit, ritregimi, lexim i drejtuar,
harta e koncepteve)
Në këtë moment të mësimit iu kërkohet nxënësve që kanë lexuar tragjedinë të ritregojnë ngjarjen duke
ndërtuar subjektin dhe fabulën e saj.
Tragjedia “Hamleti” i përket periudhës së tretë të krijimtarisë së Shekspirit dhe mendohet të jetë
shkruar rreth viteve 1602-1610. Kjo periudhë kur Shekspiri krijoi dhe tragjeditë e tij më të famshme,
njihet dhe me emrin vitet e pesimizmit. Hamleti shquhet për madhështinë e motiveve të mëdha. Konflikti
ngrihet mbi dy situata kryesore:
• Krimi i antagonistit
Hakmarrja e protagonistit
4.
5. Në vepër rrëfehet për:
spiunimin
tradhëtinë
(inçestin)
Lakminë
dhe
intrigën
dashurinë e
madhe që
pëfundon keq
xhelozinë
çmendurinë
vetjake dhe logjike
6. Subjekti i veprës
Klaudi ka vrarë në gjumë vëllanë e tij, mbretin Hamlet të Danimarkës dhe është
martuar me gruan e tij, duke ia rrëmbyer fronin princit Hamlet. Ky i fundit
ndërpret studimet dhe kthehet në shtëpi plot pikëllim dhe dyshime për vdekjen e
të atit. Atij i është shfaqur si vegim fantazma e babait të vdekur, që i tregon të
vërtetën për helmimin e tij. Hamleti zbulon anë të atilla të jetës, që deri më
atëherë nuk i kishte menduar kurrë: xhaxhai vrasës i babait, nëna e
paqëndrueshme, e cila hidhet në krahët e tij dhe degjenerimi i gjithë oborrit
danez. Edhe e dashura e tij Ofelia ndonëse ka një dashuri të sinqertë dhe të
pastër për të është moralisht e pafuqishme për ta ndihmuar, pasi beson gjithçka i
thotë babai i saj intrigant. Pas gjithë këtyre situatave, Hamleti arrin ta kuptojë
vrasësin e vërtetë të të atit, por për ta vërtetuar të gjithë këtë dyshim vendos të
shfaqë një dramë me subjekt të ngjashëm me rrëfimin e fantazmës. Pasi vërteton
të gjithë të vërtetën e dhimbshme shtiret si i çmendur.
Falë gjithë dinakërisë dhe intelektit, kurtheve dhe intrigave, tmerreve dhe
tragjedive, tradhtive dhe pabesive, Hamleti arrin ta vrasë Klaudin dhe më pas vret
edhe veten.
Mësuesi/ja mund të paraqesë tek nxënësit nëpërmjet një diagrame hallkat e
subjektit. Më poshtë po paraqesim një model.
7. Në vazhdim të mësimit mes teknikës së leximit të drejtuar nxitim nxënësit të
lexojnë informacionin e dhënë në tekstin e nxënësit në lidhje me kompleksitetin e
personazhit të Hamletit.
Natyrë me shumë fytyra brenda të cilit gjejmë njeriun antik, mesjetar dhe
modern.
Hamleti është njëkohësisht i dobët dhe i fortë, plot besim dhe njëkohësisht
dyshues, plot dije dhe njëkohësisht i verbër, kontradiktor, i zhgënjyer, i
dëshpëruar, plot ankth .....
Më poshtë është prezantuar një model se si mund ta shohim Hamletin këtë figurë
komplekse
8. Personazhi kompleks
intelektual
viktimë dhe
hero
shpejtësi në
veprim
hakmarrës dhe
i patundur në
vendimet e tij
cinik (kur e
koncepton jetën si
një detyrë)
dyshues
i matur dhe
gjakftohtë
hipokrit dhe i
shtirur (kur do
të arrijë
qëllimet)
impulsiv dhe
gjaknxehtë
Hamleti
• antik
• mesjetar
• modern
9. Prezantimi dhe demonstrimi i rezultateve të arritura ( diskutim i drejtuar,
lexim i drejtuar )
Në këtë moment të orës së mësimit mes diskutimit të drejtuar ndërtojmë së
bashku me nxënësit konceptin e hamletizmit.
Ç’ju ngacmon ky term?
Më herët gjatë programit jemi njohur me termin Donkishotizëm (rikujtoni)
Lexim i drejtuar – lexojmë në tekst informacionin e dhënë në lidhje me këtë
koncept dhe ngrejmë në klasë rrjete diskutimi
“Hamletizmi”
Kritika ka përkufizuar me termin hamletizëm ato veti të karakterit e të
temperamentit që lidhen ngushtë me emrin e Hamletit dhe që shprehin esencën e
përpjekjeve të mundimshme të heroit shekspirian për të gjetur një përgjigje të
arsyeshme për pyetjet kaotike që ia brejnë shpirtin dhe që e bëjnë të dyshojë, të
hetojë, të shoshitë e të gjejë prova, përpara se të vendosë të hidhet në veprim.
Tani kuptohet më mirë vlerësimi i Fan Nolit, kur thotë se Hamleti është “vepra
teatrale më popullore dhe më e thellë që luhet në skenë”, po edhe pohimi i
shekspirologut Antoni Bërxhes, i cili shkruan se “roli i Hamletit është më i larti e
më madhështori nga të gjitha rolet kryesore që janë sajuar deri më sot”.
Mundet që vetë Shekspiri këtë rol ta ketë preferuar mbi gjithë të tjerët,
përderisa Hamletit i ka vënë, me fare pak ndryshim, emrin e të birit Hamnet,
të vdekur para kohe.
Të rrosh
për të marrë hak, për të marrë
kurorën dhe për të mbajturOfelinë
Tërrosh apo të mos
rrosh, kjo është
çështja.
Tëmos rrosh
Për poshtërsitë e bëra, humbjen e
kurorës
dhe për njerëzit e liq që e rrethonin
Kjo është
çështja
Jetën:
ta mbash apo ta humbësh
10. Vlerësimi :
Përgjatë kësaj ore mësimi, mësuesi/ja mund të bëjë një vlerësim të
vazhdueshëm me gojë mbi progresin e nxënësve, me qëllim identifikimin
e njohurive, interesave, aftësive apo shkathtësive që kanë fituar
nxënësit në lidhje me tematikën e trajtuar gjatë mësimit. Ky vlerësim
mund të shoqërohet edhe me shënime specifike për nivelet e të nxënit.
Detyrat dhe puna e pavarur
Lexoni me kujdes fragmentin e shkëputur nga vepra
• Ndërtoni skedën e kësaj tragjedie sipas modelit të dhënë
11. Titulli i tragjedisë: “Hamleti”
Lloji i tragjedisë: tragjedi hakmarrjeje
Pikënisja: Strukt ra:
Zhvillimi i ngjarjeve: Tragjedia e pasionit:
Efektet e kontrasteve:
Roli i dialogut:
Roli i monologut: