ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού, κειμενα β γυμνασίου

1. ΚΕΙΜΕΝΑ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ο μικρός πρίγκιπας και η αλεπού, Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ

2. Γραμματολογικά στοιχεία
• Για τον συγγραφέα
• Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ (1900-1944)
• Γεννήθηκε από γονείς αριστοκρατικής καταγωγής
• Έγινε πιλότος σε ηλικία 26 ετών
• Το 1940 κατατάχτηκε στο στρατό της Γαλλίας ως κυβερνήτης αναγνωριστικού
αεροσκάφους
• Μετά την κατάρρευση της Γαλλίας κατέφυγε στην Αμερική
• Το 1943 κατατάχτηκε πάλι ως πιλότος στα καταδιωκτικά της πολεμικής
αεροπορίας των δυνάμεων της Αντίστασης
• Χάθηκε την επόμενη χρονιά με το αεροπλάνο του κοντά στην Κορσική
καταδιώκοντας γερμανικά αεροπλάνα

3. Αντουάν ντε Σαιντ
Εξυπερύ
• Είναι από τους πιο πολυδιαβασμένους πεζογράφους
της Γαλλίας
• Τα βιβλία του γνώρισαν αλλεπάλληλες εκδόσεις και
μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες
• Τα θέματά του είναι εμπνευσμένα από την
περιπετειώδη ζωή του πιλότου και αποτελούν
βιώματα δικά του και των συντρόφων του δοσμένα
με λιτότητα και λυρισμό
• «Ο μικρός πρίγκιπας», ένα γοητευτικό παραμύθι,
αποτελεί μήνυμα αγάπης για τον άνθρωπο

4. Το έργο
• Είναι νουβέλα με μορφή παραμυθιού
• Εκδόθηκε το 1944
• Το μήνυμά του για την αγάπη και την φιλία είναι αντίθετο με την
πολεμική ατμόσφαιρα της εποχής του Β Παγκοσμίου Πολέμου
• Η υπόθεσή του είναι φανταστική, ενώ έχει και αυτοβιογραφικά
στοιχεία
• Το έργο έχει ποιητικό και συμβολικό χαρακτήρα: συμβολίζει τον
άνθρωπο που προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο
• Το έργο μεταφράστηκε από τον Στρατή Τσίρκα

5. Θέμα
Ο τρόπος με τον οποίο
δημιουργείται η
βαθύτερη γνωριμία
και η φιλία ανάμεσα
στους ανθρώπους
Περιεχόμενο:
στοχαστικό και
αλληγορικό

6. Περιληπτική απόδοση περιεχομένου
• Ο μικρός πρίγκιπας μετά την περιπλάνησή του
από πλανήτη σε πλανήτη φτάνει στη γη
• Εκεί συναντά έναν τριανταφυλλόκηπο
ανθισμένο
• Τότε, τον πλημμύρισε μεγάλη απογοήτευση,
καθώς είδε χιλιάδες τριαντάφυλλα όμοια με
το τριαντάφυλλο που είχε στον πλανήτη του,
που το θεωρούσε μοναδικό στον κόσμο και
τον έκανε να νιώθει σπουδαίος πρίγκιπας
• Ενώ έκλαιγε, παρουσιάστηκε η αλεπού
• Μέσα από την συζήτηση μαζί της τον έκανε να
καταλάβει πως αυτό που δίνει αξία στα
πρόσωπα και στα πράγματα είναι η σχέση που
έχουμε με αυτά

7. Περιληπτική απόδοση περιεχομένου
• Του υπέδειξε την διαδικασία που έπρεπε να
ακολουθήσουν για να γίνουν φίλοι, ώστε να
είναι μοναδικοί ο ένας για τον άλλον και να
κάνουν τη ζωή τους πιο όμορφη
• Ο μικρός πρίγκιπας ξεπέρασε την
απογοήτευσή του για τα τριαντάφυλλα και
όταν τα ξαναείδε, ένιωσε ότι το δικό του ήταν
μοναδικό για αυτόν
• Όταν συνάντησε την αλεπού για να την
αποχαιρετήσει, αυτή του φανέρωσε το
πολύτιμο μυστικό για τη φιλία:
• Πρέπει να γνωρίζουμε και να πλησιάζουμε
τους άλλους με την καρδιά

8. Δομή κειμένου
1η ενότητα (΄Ετυχε
όμως… έκλαψε): Ο
μικρός πρίγκιπας και
τα τριαντάφυλλα
2η ενότητα (Τότε
είναι…καθόλου
διακοπές): Το
ημέρωμα της αλεπούς
3η ενότητα ( Έτσι ο
μικρός πρίγκιπας…για
να το θυμάται): Ο
αποχωρισμός –Το
μυστικό της αλεπούς

9. Ερμηνευτικές
επισημάνσεις
• «Και οι δρόμοι πάνε όλοι στους ανθρώπους»:
Θεωρία ανθρωποκεντρισμού, ο άνθρωπος είναι
το κέντρο και ο ανώτερος σκοπός του σύμπαντος
• «γυρεύω τους ανθρώπους»: ανάγκη των
ανθρώπων για επικοινωνία και φιλία
• «οι άνθρωποι, είπε η αλεπού, έχουν τουφέκια
και κυνηγούνε»: Η βασική γνώση της αλεπούς
για τους ανθρώπους.Υπαινίσσεται τν αγριότερη,
την πιο απάνθρωπη δραστηριότητα του
ανθρώπου, τον πόλεμο

10. Ερμηνευτικές
επισημάνσει
ς
• «τα λόγια είναι που κάνουν τις παρεξηγήσεις»:
ένας συνετός άνθρωπος προσέχει τα λόγια του,
ώστε να μη θίξει και να μην προσβάλλει με αυτά
τους άλλους. Θυμίζει και την παροιμία «η
γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει»
• «κλάμα που θα κάνω»: η αλεπού θα κλάψει,
επειδή θα αποχωριστεί το μικρό πρίγκιπα.
Ωστόσο, θα είναι κερδισμένη, επειδή θα της
μείνει η ανάμνηση της φιλίας με αυτόν: όταν
βλέπει το στάρι με το χρυσαφένιο χρώμα, θα
θυμάται τα μαλλιά του, που έχουν το ίδιο χρώμα

11. Ο μικρός πρίγκιπας και τα
τριαντάφυλλα
• Ο μικρός πρίγκιπας όταν είδε τον ανθισμένο
τριανταφυλλόκηπο κατάλαβε ότι το δικό του τριαντάφυλλο δεν
ήταν το μοναδικό και επομένως, δεν είχε πια ιδιαίτερη αξία
• Αυτό ήταν ιδιαίτερα δυσάρεστη έκπληξη για αυτόν και τον
έκανε να νιώσει βαθιά λύπη και να κλάψει, επειδή όταν θα το
μάθαινε το τριαντάφυλλό του, θα ένιωθε μεγάλη ντροπή και
ταπείνωση
• Και ο ίδιος ενώ πρώτα ένιωθε πλούσιος έχοντας κάτι μοναδικό
στον κόσμο, τώρα θα ένιωθε φτωχός, αφού η μοναδικότητα
δεν θα υπήρχε πια
• Δεν θα ήταν πια σπουδαίος πρίγκιπας

12. Ο μικρός πρίγκιπας και τα
τριαντάφυλλα
• Όμως, ύστερα από την γνωριμία του με την αλεπού ο
μικρός πρίγκιπας βλέπει διαφορετικά τα
τριαντάφυλλα: αυτά παραμένουν όμορφα, αλλά
άδεια, δηλ. δεν έχουν ουσιαστική αξία, δεν είναι
τίποτε ξεχωριστό. Κανένας δεν τα έχει γνωρίσει, δεν
έχει συνδεθεί μαζί τους με αγάπη και φιλία, δεν τα
έχει φροντίσει και δεν είναι αφοσιωμένος σε αυτά,
ώστε να είναι έτοιμος να πεθάνει για αυτά. Έτσι, το
τριαντάφυλλο του μικρού πρίγκιπα παραμένει
μοναδικό, επειδή τον δένει με αυτό η αγάπη και η
φιλία

13. Το «ημέρωμα»
• Ο μικρός πρίγκιπας ζητά να μάθει τη σημασία του ρήματος
«ημερώνω» και η αλεπού εξηγεί ότι σημαίνει «να
δημιουργείς δεσμούς…»
• «δε γνωρίζει κανείς παρά τα πράγματα που ημερώνει»: για
να γνωρίσεις καλά κάποιον, πρέπει να δημιουργήσεις
δεσμούς μαζί του πλησιάζοντάς τον υπομονετικά, σιωπηλά,
μεθοδικά
• «ημέρωμα»: είναι η υπομονετική και μεθοδική προσέγγιση
κάποιου, η γνωριμία με αυτόν
• Το ημέρωμα γίνεται σε κατάλληλη ατμόσφαιρα:
υπομονετικά, σιωπηλά, μεθοδικά, σταδιακά, τελετουργικά
• Στόχος του ημερώματος είναι η σφυρηλάτηση της φιλίας

14. Η φιλία
• Γνωρίσματα της φιλίας:
• Μοναδικότητα: Ο φίλος είναι κάτι μοναδικό και αναντικατάστατο για το φίλο του (
Για μένα θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον
κόσμο)
• Ο ισχυρός ψυχικός δεσμός: Οι φίλοι είναι τόσο δεμένοι ψυχικά, ώστε ο ένας έχει
την ανάγκη του άλλου και ακούει τις εκμυστηρεύσεις του ( τ’ άκουσα να
παραπονιέται ή να κομπάζει)
• Η αφοσίωση:Ο φίλος περιποιείται με αφοσίωση τον φίλο του, όπως ο μικρός
πρίγκιπας το τριαντάφυλλό του ( Ο καιρός που έχασε για το τριαντάφυλλό σου
είναι που το κάνει να έχει τόση σημασία)
• Η αφοσίωση αυτή φτάνει μέχρι την αυτοθυσία ( Δεν μπορεί κανείς να πεθάνει για
το χατίρι σας)
• Η ευθύνη: Ο φίλος έχει ευθύνη και μόνιμη έγνοια για τον φίλο του ( θα είσαι
πάντα υπεύθυνος για εκείνο που έει ημερώσει)

15. Η επίδραση της
φιλίας στην ψυχή
μας
• Η αλεπού παραπονιέται ότι η ζωή της χωρίς φιλία είναι
μονότονη και παρακαλάει τον μικρό πρίγκιπα να την
ημερώσει
• Δηλώνεται η ανάγκη για επικοινωνία και δεσμούς φιλίας με
τους άλλους
• Η επίδραση της ομορφιάς της φιλίας στην ψυχή του
ανθρώπου παρουσιάζεται με λυρικό τρόπο:
• η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη
• Θα γνωρίσω έναν κρότο από τα πατήματα που θα είναι
διαφορετικός από όλους τους άλλους
• Σαν μια μουσική
• Μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο
• Θα μ’αρέσει να ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα

16. Η φιλία και οι άνθρωποι
• Η αλεπού κάνει διαπιστώσεις για την κατάσταση του ανθρώπου των
σύγχρονων κοινωνιών
• Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα και ότι δεν έχουν
πια φίλους
• Στις σημερινές κοινωνίες των μεγαλουπόλεων οι άνθρωποι δεν
επικοινωνούν πια ουσιαστικά μεταξύ τους και δε συνδέονται με δεσμούς
φιλίας λόγω έλλειψης χρόνου, της καχυποψίας και γενικά του σύγχρονου
τρόπου ζωής

17. Το μυστικό της αλεπούς
• Το μυστικό της αλεπούς είναι το εξής:
μόνο με την καρδιά , δηλαδή με την
αγάπη, μπορούμε να πλησιάσουμε
κάποιον, να τον γνωρίσουμε και να
δημιουργήσουμε μαζί του δεσμό φιλίας
• «Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια»:
με τα μάτια και τη όργανα των άλλων
αισθήσεων δεν μπορούμε να
γνωρίσουμε την πραγματικότητα, αλλά
την αληθινή ουσία των πραγμάτων την
γνωρίζουμε με τα μάτια της ψυχής, με
την ενόραση, που μας οδηγεί κατευθείαν
στην ουσία των πραγμάτων, στην
αληθινή γνώση

18. Ο ρόλος της αλεπούς και η επίδραση του μικρού
πρίγκιπα
• Η αλεπού οδηγεί βήμα βήμα το μικρό
πρίγκιπα από την άγνοια στη γνώση, από
την ανασφάλεια της μοναχικής ζωής
στην ευτυχία της συντροφικότητας, από
την ανεύθυνη ζωή του παιδιού στην
υπευθυνότητα και τις υποχρεώσεις του
ενήλικα
• Με την επιμονή της και την σοφία της
βοηθά το μικρό πρίγκιπα να
κοινωνικοποιηθεί, να ωριμάσει
συναισθηματικά και να μάθει να ζει με
άλλους παίρνοντας χαρά από τις
συναναστροφές με αγαπημένα
πρόσωπα

19. Κύριο νόημα
Ο άνθρωπος νιώθει την ανάγκη να συνδέεται με τους άλλους με δεσμούς αγάπης
και φιλίας

20. Συσχετισμός
με άλλα
έργα
Παραμύθι: λαϊκή έντεχνη αφήγηση με φανταστικό περιεχόμενο που έχει σκοπό να τέρψει
τον ακροατή. Η υπόθεσή του κινείται σε έναν κόσμο μαγικό με γεγονότα εξωπραγματικά και
υπερφυσικά τα οποία διαδραματίζονται σε χώρο και χρόνο αόριστο. Οι ήρωες των
παραμυθιών είναι δράκοι, γίγαντες, μάγισσες, βασιλιάδες, πρίγκιπες, άρχοντες, αλλά και
απλοί άνθρωποι του λαού
Στο απόσπασμα υπάρχουν στοιχεία που παραπέμπουν σε παραδοσιακά παραμύθια:
Πρωταγωνιστής είναι ο πρίγκιπας ενός άγνωστου τόπου
Υπάρχει αοριστία τόπου και χρόνου
Τα γεγονότα είναι εξωπραγματικά και υπερφυσικά

21. Συσχετισμός με άλλα έργα
• Όμως, διαφέρει από τα παραδοσιακά παραμύθια: είναι μεγάλο σε έκταση συμβολικό
παραμύθι με αυτοβιογραφικά στοιχεία και ποιητικό λόγο, ενώ το περιεχόμενό του είναι
στοχαστικό αφού γίνεται λόγος για την αξία της φιλίας, της αγάπης και των ανθρώπινων
σχέσεων

22. Συσχετισμός με άλλα έργα
• «Αγάπα για να ζήσεις, ζήσε για
ν’ αγαπάς» Δ. Σολωμός: Η
αγάπη είναι βασικό στήριγμα
για τον άνθρωπο , του δίνει
δύναμη και κουράγιο για την
αντιμετώπιση της ζωής και ότι
πρέπει να κάνουμε σκοπό της
ζωής μας την αγάπη. Το
συναίσθημα είναι κυρίαρχο
στοιχείο στη ζωή μας

23. Συσχετισμός με άλλα έργα
• «Σκύψε μες στο βιβλίο σου μη ζητάς
προβλήματα, ρωτήματα, όλα να τα
καταλάβεις. Μόνο την καρδιά σου να
ρωτάς μην παύεις» Κ. Παλαμάς: Με τις
γνώσεις που μας προσφέρουν τα βιβλία
δεν μπορούμε να τα καταλάβουμε όλα
και όταν βρισκόμαστε σε αδιέξοδο
πρέπει να καταφεύγουμε στην καρδιά
και αυτή να συμβουλευόμαστε: μόνο με
τη βοήθειά της, με τα εσωτερικά μάτια,
θα γνωρίσουμε την ουσία των
πραγμάτων, θα αποκτήσουμε την
αληθινή γνώση.

24. Γλωσσικές παρατηρήσεις -Ύφος
• Ύφος : απλό και ανάλαφρο
• Παραμυθιακή ατμόσφαιρα, γοητεύει και συναρπάζει τον αναγνώστη
• Στοχασμοί δίνονται με παιδική απλότητα και διαπλέκονται με λυρισμό
• Κυρίαρχο σχήμα λόγου: προσωποποίηση τριαντάφυλλων
• Αλληγορική ατμόσφαιρα

25. Αφηγηματικά στοιχεία
• Αφηγητής αμέτοχος στην ιστορία, ετεροδιηγητικός, αφήγηση με
μηδενική εστίαση
• Αφήγηση σε γ γραμματικό πρόσωπο

26. Άλλα στοιχεία τεχνικής
• Διάλογος: σύντομος, δίνει στην αφήγηση ποικιλία, θεατρικότητα, ζωντάνια και
παραστατικότητα
• Αλληγορία και συμβολισμός
• Στοιχεία παραμυθιού:
o Τα ζώα και τα φυτά συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι
o Υπάρχει ένα φανταστικό πρόσωπο που προέρχεται από έναν τόπο μακρινό και άγνωστο,
σχεδόν φανταστικό