ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΤΟΙΧΕΙΑ

1. ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ (Μονεμβασιά,ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ (Μονεμβασιά,
1909-Αθήνα, 1990):1909-Αθήνα, 1990):
Ὅταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰὍταν σφίγγουν τὸ χέρι, ὁ ἥλιος εἶναι βέβαιος γιὰ
τὸν κόσμοτὸν κόσμο
ὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγειὅταν χαμογελᾶνε, ἕνα μικρὸ χελιδόνι φεύγει
μὲς ἀπ᾿ τ᾿ ἄγρια γένεια τουςμὲς ἀπ᾿ τ᾿ ἄγρια γένεια τους
ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ᾿ὅταν κοιμοῦνται, δώδεκα ἄστρα πέφτουν ἀπ᾿
τὶς ἄδειες τσέπες τουςτὶς ἄδειες τσέπες τους
ὅταν σκοτώνονται, ἡ ζωὴ τραβάει τὴνὅταν σκοτώνονται, ἡ ζωὴ τραβάει τὴν
ἀνηφόρα μὲ σημαῖες καὶ μὲ ταμποῦρλα.ἀνηφόρα μὲ σημαῖες καὶ μὲ ταμποῦρλα.

2. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
 1909Πρωτομαγιά: Γεννιέται στὴ1909Πρωτομαγιά: Γεννιέται στὴ
Μονεμβάσια τὸ τέταρτο καὶΜονεμβάσια τὸ τέταρτο καὶ
τελευταῖο παιδὶ τοῦ ἐμπόρουτελευταῖο παιδὶ τοῦ ἐμπόρου
Ἐλευθέριου Ρίτσου καὶ τῆςἘλευθέριου Ρίτσου καὶ τῆς
Ἐλευθερίας Βουζουναρᾶ. ΤὰἘλευθερίας Βουζουναρᾶ. Τὰ
προηγούμενα παιδιά τους: Νίνα,προηγούμενα παιδιά τους: Νίνα,
Μίμης, Λούλα.Μίμης, Λούλα.
 1914Ἐγγράφεται στὸ δημοτικὸ1914Ἐγγράφεται στὸ δημοτικὸ
σχολεῖο Μονεμβάσιας, τὸ 1919σχολεῖο Μονεμβάσιας, τὸ 1919
στὸ σχολαρχεῖο της καὶ τὸ 1921στὸ σχολαρχεῖο της καὶ τὸ 1921
στὸ γυμνάσιο Γυθείου. Πεθαίνουν,στὸ γυμνάσιο Γυθείου. Πεθαίνουν,
ἀπὸ φυματίωση, ὁ ἀδελφός τουἀπὸ φυματίωση, ὁ ἀδελφός του
καὶ ἡ μητέρα του.καὶ ἡ μητέρα του.
 1924Μὲ τὸ ψευδώνυμο «Ἰδανικὸ1924Μὲ τὸ ψευδώνυμο «Ἰδανικὸ
Ὅραμα» δημοσιεύει ποιήματα στὴὍραμα» δημοσιεύει ποιήματα στὴ
«Διάπλαση τῶν Παίδων», ποὺ«Διάπλαση τῶν Παίδων», ποὺ
διευθύνει ὁ Ξενόπουλος.διευθύνει ὁ Ξενόπουλος.

3.  1925Μὲ τὴν «ἀκριβὴ» ἀδελφή του Λούλα ἐγκαθίσταται στὴν Ἀθήνα.1925Μὲ τὴν «ἀκριβὴ» ἀδελφή του Λούλα ἐγκαθίσταται στὴν Ἀθήνα.
Οἰκονομικὴ καταστροφὴ τῆς οἰκογένειας. Δουλεύει σὰνΟἰκονομικὴ καταστροφὴ τῆς οἰκογένειας. Δουλεύει σὰν
δακτυλογράφος καὶ μετὰ σὰν ἀντιγραφέας στὴν Ἐθνικὴ Τράπεζα.δακτυλογράφος καὶ μετὰ σὰν ἀντιγραφέας στὴν Ἐθνικὴ Τράπεζα.
 1926Προσβάλλεται ἀπὸ φυματίωση. Πάει στὴ Μονεμβάσια, μένει σὲ1926Προσβάλλεται ἀπὸ φυματίωση. Πάει στὴ Μονεμβάσια, μένει σὲ
πανδοχεῖο καὶ γράφει ποιήματα ποὺ ἀνήκουν στὶς συλλογὲςπανδοχεῖο καὶ γράφει ποιήματα ποὺ ἀνήκουν στὶς συλλογὲς
«Δάκρυα καὶ χαμόγελα» καὶ «Στὸ παλιό μας σπίτι» (ποὺ δὲν«Δάκρυα καὶ χαμόγελα» καὶ «Στὸ παλιό μας σπίτι» (ποὺ δὲν
ἐκδόθηκαν). Ἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Ἐγγράφεται στὴ Νομική, ἀλλὰἐκδόθηκαν). Ἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Ἐγγράφεται στὴ Νομική, ἀλλὰ
δὲ φοιτᾶ, λόγω οἰκονομικῶν δυσκολιῶν. Ἐργάζεται ταυτόχρονα σὰνδὲ φοιτᾶ, λόγω οἰκονομικῶν δυσκολιῶν. Ἐργάζεται ταυτόχρονα σὰν
βοηθὸς βιβλιοθηκαρίου καὶ γραφέας τοῦ Δικηγορικοῦ Συλλόγουβοηθὸς βιβλιοθηκαρίου καὶ γραφέας τοῦ Δικηγορικοῦ Συλλόγου
Ἀθήνας.Ἀθήνας.
 1927Νοσηλεύεται στὸ σανατόριο Παπαδημητρίου καὶ μετά, γιὰ τρία1927Νοσηλεύεται στὸ σανατόριο Παπαδημητρίου καὶ μετά, γιὰ τρία
χρόνια, στὴ «Σωτηρία», ὅπου γνωρίζεται μὲ φυματικοὺς μαρξιστὲςχρόνια, στὴ «Σωτηρία», ὅπου γνωρίζεται μὲ φυματικοὺς μαρξιστὲς
καὶ διανοούμενους. Δημοσιεύει ποιήματα στὸ «Φιλολογικὸκαὶ διανοούμενους. Δημοσιεύει ποιήματα στὸ «Φιλολογικὸ
Παράρτημα» τῆς «Μεγάλης Ἑλληνικῆς Ἐγκυκλοπαίδειας».Παράρτημα» τῆς «Μεγάλης Ἑλληνικῆς Ἐγκυκλοπαίδειας».

4.  1930Μεταφέρεται στὸ φθισιατρεῖο Καψαλώνας.1930Μεταφέρεται στὸ φθισιατρεῖο Καψαλώνας.
Ἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Συνδέεται μὲ τοὺςἘπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Συνδέεται μὲ τοὺς
«Πρωτοπόρους» της ΟΚΝΕ καὶ μὲ τὴν Ἐργατικὴ Λέσχη«Πρωτοπόρους» της ΟΚΝΕ καὶ μὲ τὴν Ἐργατικὴ Λέσχη
καὶ ἀναλαμβάνει τὸ καλλιτεχνικὸ τμῆμα της. Σκηνοθετεῖ,καὶ ἀναλαμβάνει τὸ καλλιτεχνικὸ τμῆμα της. Σκηνοθετεῖ,
παίζει, ἀπαγγέλλει. Ἡ Λούλα τὸν βοηθᾶ, γιὰ λίγο,παίζει, ἀπαγγέλλει. Ἡ Λούλα τὸν βοηθᾶ, γιὰ λίγο,
οἰκονομικά.1933Γιὰ βιοπορισμὸ παίζει στὸ «Θέατροοἰκονομικά.1933Γιὰ βιοπορισμὸ παίζει στὸ «Θέατρο
Κυψέλης» καὶ μετὰ μὲ τοὺς θιάσους Ριτσιάδη καὶΚυψέλης» καὶ μετὰ μὲ τοὺς θιάσους Ριτσιάδη καὶ
Μακέδου.1934Ἐκδίδει τὴν ποιητικὴ συλλογὴ «Τρακτέρ».Μακέδου.1934Ἐκδίδει τὴν ποιητικὴ συλλογὴ «Τρακτέρ».
Συνεργάζεται μὲ τὸ «Ριζοσπάστη», ὑπογράφοντας μὲΣυνεργάζεται μὲ τὸ «Ριζοσπάστη», ὑπογράφοντας μὲ
ἀντεστραμμένο τὸ ὄνομά του - Ι. Σοστὶρ - καὶ γίνεταιἀντεστραμμένο τὸ ὄνομά του - Ι. Σοστὶρ - καὶ γίνεται
μέλος τοῦ ΚΚΕ. Δουλεύει ὡς διορθωτὴς καὶ ἐπιμελητὴςμέλος τοῦ ΚΚΕ. Δουλεύει ὡς διορθωτὴς καὶ ἐπιμελητὴς
τῶν ἐκδόσεων «Γκοβόστη».τῶν ἐκδόσεων «Γκοβόστη».
Ὁ «Ὁ «ἘπιτάφιοςἘπιτάφιος» τοῦ κόσμου» τοῦ κόσμου

5.  1936 9 Μαΐου γίνεται στὴ Θεσσαλονίκη ἡ μεγάλη, ματωμένη1936 9 Μαΐου γίνεται στὴ Θεσσαλονίκη ἡ μεγάλη, ματωμένη
καπνεργατικὴ ἀπεργία.καπνεργατικὴ ἀπεργία.
10 Μαΐου, οἱ ἐφημερίδες δημοσιεύουν τὴ φωτογραφία τῆς μάνας ποὺ10 Μαΐου, οἱ ἐφημερίδες δημοσιεύουν τὴ φωτογραφία τῆς μάνας ποὺ
θρηνεῖ τὸ σκοτωμένο γιό της. Ὁ Ρίτσος σὲ τρεῖς μέρες γράφει τὰθρηνεῖ τὸ σκοτωμένο γιό της. Ὁ Ρίτσος σὲ τρεῖς μέρες γράφει τὰ
πρῶτα 14 ᾄσματα τοῦ «Ἐπιταφίου».πρῶτα 14 ᾄσματα τοῦ «Ἐπιταφίου».
12 Μαΐου ὁ «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει τρία, μὲ τίτλο «Μοιρολόι».12 Μαΐου ὁ «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει τρία, μὲ τίτλο «Μοιρολόι».
Ἐκδίδεται ὁ «Ἐπιτάφιος» (10.000 ἀντίτυπα). Ἀργότερα, ἡ 4ηἘκδίδεται ὁ «Ἐπιτάφιος» (10.000 ἀντίτυπα). Ἀργότερα, ἡ 4η
Αὐγούστου κατάσχει τὰ ἐναπομείναντα 250 ἀντίτυπα καὶ τὰ καίειΑὐγούστου κατάσχει τὰ ἐναπομείναντα 250 ἀντίτυπα καὶ τὰ καίει
στοὺς Στύλους τοῦ Ὀλυμπίου Διός.στοὺς Στύλους τοῦ Ὀλυμπίου Διός.
 1937Ἐκδίδεται «Τὸ τραγούδι τῆς ἀδελφῆς μου» καὶ ὁ Παλαμᾶς1937Ἐκδίδεται «Τὸ τραγούδι τῆς ἀδελφῆς μου» καὶ ὁ Παλαμᾶς
γράφει: «Παραμερίζουμε, ποιητή, γιὰ νὰ περάσεις».γράφει: «Παραμερίζουμε, ποιητή, γιὰ νὰ περάσεις».
 1938Κυκλοφορεῖ ἡ «Ἐαρινὴ Συμφωνία». Προσλαμβάνεται στὴ1938Κυκλοφορεῖ ἡ «Ἐαρινὴ Συμφωνία». Προσλαμβάνεται στὴ
«Λυρικὴ Σκηνή» ὡς χορευτής.«Λυρικὴ Σκηνή» ὡς χορευτής.

6.  1942Προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του στὸ «Μορφωτικὸ1942Προσφέρει τὶς ὑπηρεσίες του στὸ «Μορφωτικὸ
Τμῆμα» τοῦ ΕΑΜ καὶ ὅπου ἀλλοῦ χρειαστεῖ, ἀκόμα καὶΤμῆμα» τοῦ ΕΑΜ καὶ ὅπου ἀλλοῦ χρειαστεῖ, ἀκόμα καὶ
κατάκοιτος ἀπὸ τὴν ἀρρώστια.κατάκοιτος ἀπὸ τὴν ἀρρώστια.
 1943Ἐκδίδεται ἡ «Παλιὰ μαζούρκα σὲ ρυθμὸ βροχῆς» μὲ1943Ἐκδίδεται ἡ «Παλιὰ μαζούρκα σὲ ρυθμὸ βροχῆς» μὲ
τίτλο «Μακρινὴ ἐποχὴ ἐφηβείας» καὶ ἡ «Δοκιμασία», τὴτίτλο «Μακρινὴ ἐποχὴ ἐφηβείας» καὶ ἡ «Δοκιμασία», τὴ
σύνθεση τῆς ὁποίας μὲ τίτλο «Παραμονὲς ἥλιου»σύνθεση τῆς ὁποίας μὲ τίτλο «Παραμονὲς ἥλιου»
ἀπαγορεύει ἡ γερμανικὴ λογοκρισία.ἀπαγορεύει ἡ γερμανικὴ λογοκρισία.
 1944Γράφει θεατρικὰ ἔργα καὶ τὸ πεζὸ «Στοὺς πρόποδες1944Γράφει θεατρικὰ ἔργα καὶ τὸ πεζὸ «Στοὺς πρόποδες
τῆς σιωπῆς», τὸ ὁποῖο καίγεται-μαζί με ὅλο τὸ ἀρχεῖοτῆς σιωπῆς», τὸ ὁποῖο καίγεται-μαζί με ὅλο τὸ ἀρχεῖο
του- στὰ Δεκεμβριανά, στὴ διάρκεια τῶν ὁποίωντου- στὰ Δεκεμβριανά, στὴ διάρκεια τῶν ὁποίων
βρίσκεται συχνὰ γιὰ λογαριασμὸ τοῦ ΕΑΜ στὴν ἐλεύθερηβρίσκεται συχνὰ γιὰ λογαριασμὸ τοῦ ΕΑΜ στὴν ἐλεύθερη
Καισαριανή.Καισαριανή.

7.  1945Μὲ τὴν ὑποχώρηση πάει στὴ Λαμία. Στὰ Τρίκαλα καὶ1945Μὲ τὴν ὑποχώρηση πάει στὴ Λαμία. Στὰ Τρίκαλα καὶ
στὸ Βόλο συναντᾶ τὸν Ἄρη. Στέλνεται στὴν Κοζάνη, στὸστὸ Βόλο συναντᾶ τὸν Ἄρη. Στέλνεται στὴν Κοζάνη, στὸ
«Λαϊκὸ Θέατρο Μακεδονίας» του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Στὸ δρόμο«Λαϊκὸ Θέατρο Μακεδονίας» του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Στὸ δρόμο
γράφει τὴν «Ἀθήνα στ᾿ ἄρματα», ποὺ παίζεται μὲ ἐπιτυχίαγράφει τὴν «Ἀθήνα στ᾿ ἄρματα», ποὺ παίζεται μὲ ἐπιτυχία
καὶ ἀποτελεῖ τὴ βάση τοῦ τρίπρακτου «Πέρα ἀπ᾿ τὸν ἴσκιοκαὶ ἀποτελεῖ τὴ βάση τοῦ τρίπρακτου «Πέρα ἀπ᾿ τὸν ἴσκιο
τῶν κυπαρισσιῶν». Μετὰ τὴ Συμφωνία τῆς Βάρκιζαςτῶν κυπαρισσιῶν». Μετὰ τὴ Συμφωνία τῆς Βάρκιζας
ἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Συνεργάζεται μὲ τὰ «Ἐλεύθεραἐπιστρέφει στὴν Ἀθήνα. Συνεργάζεται μὲ τὰ «Ἐλεύθερα
Γράμματα». Συνεργάζεται μὲ τὸ καλλιτεχνικὸ τμῆμα τῆςΓράμματα». Συνεργάζεται μὲ τὸ καλλιτεχνικὸ τμῆμα τῆς
ΕΠΟΝ καὶ παρακολουθεῖ τὴν ὁμάδα τῶν νέωνΕΠΟΝ καὶ παρακολουθεῖ τὴν ὁμάδα τῶν νέων
λογοτεχνῶν.λογοτεχνῶν.
««ΡωμιοσύνηΡωμιοσύνη»1948Ἐξορίζεται στὸ Κοντοπούλι»1948Ἐξορίζεται στὸ Κοντοπούλι
Λήμνου.1949Μεταφέρεται στὸ Μακρονήσι. Γράφει, ἂν καὶΛήμνου.1949Μεταφέρεται στὸ Μακρονήσι. Γράφει, ἂν καὶ
ἀπαγορεύεται. Συνεξόριστοί του (κυρίως ὁ Μάνοςἀπαγορεύεται. Συνεξόριστοί του (κυρίως ὁ Μάνος
Κατράκης) κρύβουν τὰ ποιήματά του μέσα σε μπουκάλιαΚατράκης) κρύβουν τὰ ποιήματά του μέσα σε μπουκάλια
καὶ τὰ θάβουν.καὶ τὰ θάβουν.

8.  1950Τὸν Αὔγουστο συλλαμβάνεται ἐκ νέου καὶ1950Τὸν Αὔγουστο συλλαμβάνεται ἐκ νέου καὶ
ξαναστέλνεται στὸ Μακρονήσι καὶ μετὰ στὸν Ἅη-ξαναστέλνεται στὸ Μακρονήσι καὶ μετὰ στὸν Ἅη-
Στράτη. Γράφει καὶ «φυγαδεύει» στὸ ἐξωτερικὸ τὸΣτράτη. Γράφει καὶ «φυγαδεύει» στὸ ἐξωτερικὸ τὸ
περίφημο «Γράμμα στὸ Ζολιὸ Κιουρί».περίφημο «Γράμμα στὸ Ζολιὸ Κιουρί».
 1952Μετὰ τὶς διεθνεῖς διαμαρτυρίες κορυφαίων1952Μετὰ τὶς διεθνεῖς διαμαρτυρίες κορυφαίων
διανοουμένων, ἀπολύεται, χωρὶς νὰ ὑπογράψειδιανοουμένων, ἀπολύεται, χωρὶς νὰ ὑπογράψει
δήλωση. Ἐκλέγεται στὴ Διοικοῦσα Ἐπιτροπὴ τῆςδήλωση. Ἐκλέγεται στὴ Διοικοῦσα Ἐπιτροπὴ τῆς
ΕΔΑ καὶ συνεργάζεται μὲ τὴν «Αὐγή».ΕΔΑ καὶ συνεργάζεται μὲ τὴν «Αὐγή».
Κυκλοφορεῖ «Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ γαρίφαλο».Κυκλοφορεῖ «Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ γαρίφαλο».
 1954Παντρεύεται τὴ γιατρὸ Φαλίτσα Γεωργιάδου1954Παντρεύεται τὴ γιατρὸ Φαλίτσα Γεωργιάδου
ἀπὸ τὸ Καρλόβασι τῆς Σάμου.ἀπὸ τὸ Καρλόβασι τῆς Σάμου.

9.  1956«Ἡ σονάτα τοῦ σεληνόφωτος» (κρατικὸ βραβεῖο,1956«Ἡ σονάτα τοῦ σεληνόφωτος» (κρατικὸ βραβεῖο,
κυκλοφορεῖ καὶ στὰ γαλλικά). Ταξιδεύει στὴν ΕΣΣΔ καὶκυκλοφορεῖ καὶ στὰ γαλλικά). Ταξιδεύει στὴν ΕΣΣΔ καὶ
γράφει τὶς ἐντυπώσεις του στὴνγράφει τὶς ἐντυπώσεις του στὴν
«Αὐγή».1957Κυκλοφοροῦν: «Χρονικό»,«Αὐγή».1957Κυκλοφοροῦν: «Χρονικό»,
«Ἀποχαιρετισμός», «Μακρονησιώτικα» (ἐπανεκδίδονται«Ἀποχαιρετισμός», «Μακρονησιώτικα» (ἐπανεκδίδονται
ὡς «Πέτρινος Χρόνος»), «Οἱ γειτονιὲς τοῦ κόσμου» κ.ἄ.ὡς «Πέτρινος Χρόνος»), «Οἱ γειτονιὲς τοῦ κόσμου» κ.ἄ.
Διώκεται, μαζί με τοὺς Αὐγέρη, Βρεττάκο - συνεργάτεςΔιώκεται, μαζί με τοὺς Αὐγέρη, Βρεττάκο - συνεργάτες
ἐπίσης τῆς «Ἐπιθεώρησης Τέχνης» - γιὰ τὸ ἀφιέρωμά τηςἐπίσης τῆς «Ἐπιθεώρησης Τέχνης» - γιὰ τὸ ἀφιέρωμά της
στὴν Ὀχτωβριανὴ Ἐπανάσταση. Διαμαρτυρίες στὴ Γαλλίαστὴν Ὀχτωβριανὴ Ἐπανάσταση. Διαμαρτυρίες στὴ Γαλλία
γιὰ τὴ δίωξη.1960Κυκλοφοροῦν «Τὸ παράθυρο», ἡγιὰ τὴ δίωξη.1960Κυκλοφοροῦν «Τὸ παράθυρο», ἡ
«Γέφυρα» καὶ σὲ δίσκο, μὲ μουσικὴ Θεοδωράκη, ὁ«Γέφυρα» καὶ σὲ δίσκο, μὲ μουσικὴ Θεοδωράκη, ὁ
«Ἐπιτάφιος».«Ἐπιτάφιος».

10.  1963Ἐκδίδονται: «12 ποιήματα γιὰ τὸν Καβάφη»,1963Ἐκδίδονται: «12 ποιήματα γιὰ τὸν Καβάφη»,
«Μαρτυρίες», «Ποιήματα» τοῦ Ἀτίλα Γιόζεφ«Μαρτυρίες», «Ποιήματα» τοῦ Ἀτίλα Γιόζεφ
(μετάφραση Ρίτσου-Βρεττάκου). Ἡ λογοκρισία(μετάφραση Ρίτσου-Βρεττάκου). Ἡ λογοκρισία
ἀπαγορεύει τὰ «Ποιήματά» του.ἀπαγορεύει τὰ «Ποιήματά» του.
 1964Ἐκδίδονται τὰ «Ποιήματα» τοῦ1964Ἐκδίδονται τὰ «Ποιήματα» τοῦ
Μαγιακόφσκι, ὁ τρίτος τόμος τῶν ΠοιητικῶνΜαγιακόφσκι, ὁ τρίτος τόμος τῶν Ποιητικῶν
«Ἁπάντων» του κ.ἄ.«Ἁπάντων» του κ.ἄ.
 1965Ἐκδίδονται: «Φιλοκτήτης» κι ἡ ὑπέροχη1965Ἐκδίδονται: «Φιλοκτήτης» κι ἡ ὑπέροχη
μετάφραση τοῦ «Ἐγώ, ἡ μητέρα μου κι ὁμετάφραση τοῦ «Ἐγώ, ἡ μητέρα μου κι ὁ
κόσμος» τῆς Ντόρα Γκαμπέ.κόσμος» τῆς Ντόρα Γκαμπέ.

11.  1966«Ρωμιοσύνη», ἡ μετάφραση τοῦ1966«Ρωμιοσύνη», ἡ μετάφραση τοῦ
«Δρόμου» τοῦ Ἔρεμπουρκ, «Μαρτυρίες»«Δρόμου» τοῦ Ἔρεμπουρκ, «Μαρτυρίες»
(δεύτερη σειρά), «Ὀρέστης», «Ἀνθολογία(δεύτερη σειρά), «Ὀρέστης», «Ἀνθολογία
Τσέχων καὶ Σλοβάκων ποιητῶν» κ.ἄ.Τσέχων καὶ Σλοβάκων ποιητῶν» κ.ἄ.
««Λιανοτράγουδα πικρῆς πατρίδαςΛιανοτράγουδα πικρῆς πατρίδας »»
 196721 Ἀπριλίου: συλλαμβάνεται. Μετὰ τὴν196721 Ἀπριλίου: συλλαμβάνεται. Μετὰ τὴν
Ἀσφάλεια καὶ τὸν Ἱππόδρομο, ἐξορίζεται στὴἈσφάλεια καὶ τὸν Ἱππόδρομο, ἐξορίζεται στὴ
Γυάρο καὶ μετὰ στὸ Παρθένι Λέρου.Γυάρο καὶ μετὰ στὸ Παρθένι Λέρου.
 1968Φρουρούμενος εἰσάγεται στὸ1968Φρουρούμενος εἰσάγεται στὸ
ἀντικαρκινικὸ «Ἅγιος Σάββας». Ἐπιστρέφειἀντικαρκινικὸ «Ἅγιος Σάββας». Ἐπιστρέφει
στὸ στρατόπεδο καὶ μετὰ σὲ κατ᾿ οἶκονστὸ στρατόπεδο καὶ μετὰ σὲ κατ᾿ οἶκον
περιορισμὸ στὴ Σάμο. Στέλνει κρυφὰ στὴπεριορισμὸ στὴ Σάμο. Στέλνει κρυφὰ στὴ
Γαλλία τὸ «Πέτρες ἘπαναλήψειςΓαλλία τὸ «Πέτρες Ἐπαναλήψεις
Κιγκλίδωμα» (μεταφράζεται καὶ ἐκδίδεται) καὶΚιγκλίδωμα» (μεταφράζεται καὶ ἐκδίδεται) καὶ
ἀργότερα τὰ «Δεκαοχτὼ λιανοτράγουδα τῆςἀργότερα τὰ «Δεκαοχτὼ λιανοτράγουδα τῆς
πικρῆς πατρίδας» (τὸ μελοποιεῖ ὁπικρῆς πατρίδας» (τὸ μελοποιεῖ ὁ
Θεοδωράκης καὶ τὸ παρουσιάζει ἀνὰ τὴνΘεοδωράκης καὶ τὸ παρουσιάζει ἀνὰ τὴν
Εὐρώπη). Διεθνὴς ἀπαίτηση ἡΕὐρώπη). Διεθνὴς ἀπαίτηση ἡ
ἀπελευθέρωσή του.ἀπελευθέρωσή του.

12.  1970Αἴρεται ὁ κατ᾿ οἶκον περιορισμός. Γυρνᾶ στὴν1970Αἴρεται ὁ κατ᾿ οἶκον περιορισμός. Γυρνᾶ στὴν
Ἀθήνα. Προσκαλεῖται σὲ Διεθνὲς Συνέδριο Ποίησης στὸἈθήνα. Προσκαλεῖται σὲ Διεθνὲς Συνέδριο Ποίησης στὸ
Λονδίνο. Ἡ χούντα γιὰ νὰ τοῦ δώσει διαβατήριο, τοῦ ζητᾶΛονδίνο. Ἡ χούντα γιὰ νὰ τοῦ δώσει διαβατήριο, τοῦ ζητᾶ
νὰ μὴν τὴν ἐπικρίνει στὸ ἑξῆς. Ὁ Ρίτσος ἀρνεῖται. Ἡνὰ μὴν τὴν ἐπικρίνει στὸ ἑξῆς. Ὁ Ρίτσος ἀρνεῖται. Ἡ
χούντα τὸν τιμωρεῖ γιὰ τὴν ἄρνησή του, μὲ σύλληψη καὶχούντα τὸν τιμωρεῖ γιὰ τὴν ἄρνησή του, μὲ σύλληψη καὶ
κατ᾿ οἶκον περιορισμὸ στὴ Σάμο καὶ πάλι. Νέες διεθνεῖςκατ᾿ οἶκον περιορισμὸ στὴ Σάμο καὶ πάλι. Νέες διεθνεῖς
διαμαρτυρίες. Ἐπιτρέπεται ἡ μετακίνησή του στὴνδιαμαρτυρίες. Ἐπιτρέπεται ἡ μετακίνησή του στὴν
Ἑλλάδα. Ἀνακηρύσσεται μέλος τῆς Ἀκαδημίας τοῦ ΜάιντςἙλλάδα. Ἀνακηρύσσεται μέλος τῆς Ἀκαδημίας τοῦ Μάιντς
τῆς Ὁμοσπονδιακῆς Γερμανίας. Πολλὰ ἔργα τουτῆς Ὁμοσπονδιακῆς Γερμανίας. Πολλὰ ἔργα του
μεταφράζονται καὶ ἐκδίδονται στὸ ἐξωτερικό.μεταφράζονται καὶ ἐκδίδονται στὸ ἐξωτερικό.
 1973Κυκλοφοροῦν: «Δεκαοχτὼ λιανοτράγουδα τῆς1973Κυκλοφοροῦν: «Δεκαοχτὼ λιανοτράγουδα τῆς
πικρῆς πατρίδας», «Διάδρομος καὶ σκάλα»,πικρῆς πατρίδας», «Διάδρομος καὶ σκάλα»,
«Γκραγκάντα», «Σεπτήρια καὶ δαφνηφόρια» κ.ἄ.«Γκραγκάντα», «Σεπτήρια καὶ δαφνηφόρια» κ.ἄ.

15. Η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ
 Ποιητής με έντονη κοινωνική συνείδηση και συχνά άμεση αντίδρασηΠοιητής με έντονη κοινωνική συνείδηση και συχνά άμεση αντίδραση
στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, ο Ρ. μετουσίωσε τα επικαιρικάστα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, ο Ρ. μετουσίωσε τα επικαιρικά
στοιχεία σε ποιητικά γεγονότα, αλλά, παράλληλα, κατέθεσε και τηστοιχεία σε ποιητικά γεγονότα, αλλά, παράλληλα, κατέθεσε και τη
μαρτυρία του από την αναζήτηση στα βάθη της ψυχής. Με πλούσιαμαρτυρία του από την αναζήτηση στα βάθη της ψυχής. Με πλούσια
γλώσσα, με υποβλητικό λόγο και με χρησιμοποίηση εικόνων,γλώσσα, με υποβλητικό λόγο και με χρησιμοποίηση εικόνων,
μεταφορών και παρομοιώσεων που άλλοτε λειτουργούν ως σύμβολαμεταφορών και παρομοιώσεων που άλλοτε λειτουργούν ως σύμβολα
και άλλοτε διαμορφώνουν ένα ιδιότυπο ρεαλιστικό ποιητικό τοπίο, μεκαι άλλοτε διαμορφώνουν ένα ιδιότυπο ρεαλιστικό ποιητικό τοπίο, με
συνεχή και έντονη την παρουσία των πραγμάτων του περιβάλλοντοςσυνεχή και έντονη την παρουσία των πραγμάτων του περιβάλλοντος
και της καθημερινής ζωής, αλλά και μυθικών προσώπων σεκαι της καθημερινής ζωής, αλλά και μυθικών προσώπων σε
υπερρεαλιστικά ελεύθερες συνυπάρξεις με σύγχρονα τοπία,υπερρεαλιστικά ελεύθερες συνυπάρξεις με σύγχρονα τοπία,
συνέθεσε έργα, μεγάλες συνθέσεις ή σύντομα ποιήματα, πουσυνέθεσε έργα, μεγάλες συνθέσεις ή σύντομα ποιήματα, που
προσεγγίζουν την ανθρώπινη μοίρα και εκφράζουν την ανθρώπινηπροσεγγίζουν την ανθρώπινη μοίρα και εκφράζουν την ανθρώπινη
πολυπλοκότητα.πολυπλοκότητα.

16. ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
 Η κριτική έχει διακρίνει τις εξής περιόδους στο έργο του Ρ.:Η κριτική έχει διακρίνει τις εξής περιόδους στο έργο του Ρ.:
 1930-1936: Τα ποιήματα του, αντλώντας θέματα από έναν κόσμο με1930-1936: Τα ποιήματα του, αντλώντας θέματα από έναν κόσμο με
σαφή περιγράμματα, επηρεάζονται από τις νεωτερικές ποιητικέςσαφή περιγράμματα, επηρεάζονται από τις νεωτερικές ποιητικές
διαθέσεις της εποχής αλλά και από τη μαρξιστική ιδεολογία, χωρίςδιαθέσεις της εποχής αλλά και από τη μαρξιστική ιδεολογία, χωρίς
ωστόσο να εντάσσονται απολύτως στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό.ωστόσο να εντάσσονται απολύτως στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό.
 1937-1943: Η λυρική του δημιουργία με τη συστηματική καλλιέργεια1937-1943: Η λυρική του δημιουργία με τη συστηματική καλλιέργεια
του ελεύθερου στίχου στηρίζεται σε μια έντονα εικονοπλαστικήτου ελεύθερου στίχου στηρίζεται σε μια έντονα εικονοπλαστική
φαντασία, η οποία συνδυάζει με τόλμη στοιχεία από τη φύση με ταφαντασία, η οποία συνδυάζει με τόλμη στοιχεία από τη φύση με τα
προβλήματα της κοινωνικής ζωής. Εμφανίζεται η οικείαπροβλήματα της κοινωνικής ζωής. Εμφανίζεται η οικεία
«καθημερινή» γλώσσα και ο εκτεταμένος στίχος, που θα«καθημερινή» γλώσσα και ο εκτεταμένος στίχος, που θα
χαρακτηρίσουν την ποίησή του.χαρακτηρίσουν την ποίησή του.
 1944-1955: Τα ποιήματα της εποχής αυτής, άνισα καλλιτεχνικά αλλά1944-1955: Τα ποιήματα της εποχής αυτής, άνισα καλλιτεχνικά αλλά
στο σύνολο τους σχεδόν άμεσες αντανακλάσεις της ιστορικήςστο σύνολο τους σχεδόν άμεσες αντανακλάσεις της ιστορικής
εμπειρίας, εστιάζουν στους αγώνες και τον πόνο του ανθρώπου. Τοεμπειρίας, εστιάζουν στους αγώνες και τον πόνο του ανθρώπου. Το
έργο του ποιητή, συνδέοντας την Αντίσταση με την αγωνιστικήέργο του ποιητή, συνδέοντας την Αντίσταση με την αγωνιστική
παράδοση του ελληνισμού, γονιμοποιείται από τα χαρακτηριστικάπαράδοση του ελληνισμού, γονιμοποιείται από τα χαρακτηριστικά
της λαϊκής τέχνης.της λαϊκής τέχνης.

17.  1956-1966: Στη γονιμότερη ποιητικά εποχή του ο Ρ., επιμένοντας στην1956-1966: Στη γονιμότερη ποιητικά εποχή του ο Ρ., επιμένοντας στην
υποβλητικότητα του λόγου, προσπαθεί να βυθιστεί στην ψυχή και να εκφράσειυποβλητικότητα του λόγου, προσπαθεί να βυθιστεί στην ψυχή και να εκφράσει
δυνάμεις του υποσυνείδητου επιλέγοντας θέματα κυρίως από τη μυθολογία για ναδυνάμεις του υποσυνείδητου επιλέγοντας θέματα κυρίως από τη μυθολογία για να
αναφερθεί στη μοναξιά, στη σύγκρουση ανθρώπου - κοινωνίας, στο βάρος του ρόλου,αναφερθεί στη μοναξιά, στη σύγκρουση ανθρώπου - κοινωνίας, στο βάρος του ρόλου,
στη μνήμη. Πέρα από το, αντιπροσωπευτικό του λόγου του, μακρόστιχο ποίημα,στη μνήμη. Πέρα από το, αντιπροσωπευτικό του λόγου του, μακρόστιχο ποίημα,
δημιουργεί και λακωνικά, συμπυκνωμένα, αποφθεγματικά σχεδόν, ποιήματα με θέμαδημιουργεί και λακωνικά, συμπυκνωμένα, αποφθεγματικά σχεδόν, ποιήματα με θέμα
κυρίως τα καθημερινά αντικείμενα και την καθημερινή ζωή.κυρίως τα καθημερινά αντικείμενα και την καθημερινή ζωή.
 1967-1971: Η γραφή του στρέφεται κυρίως σε θέματα ποιητικής και παρουσιάζει μια1967-1971: Η γραφή του στρέφεται κυρίως σε θέματα ποιητικής και παρουσιάζει μια
αλλαγή διάθεσης που εμφανίζεται ως σαρκασμός, ειρωνεία και έντονη παρουσία τουαλλαγή διάθεσης που εμφανίζεται ως σαρκασμός, ειρωνεία και έντονη παρουσία του
παραλόγου. Μια αίσθηση απειλής και θανάτου διαπνέει έναν κόσμο χωρίς νόημα.παραλόγου. Μια αίσθηση απειλής και θανάτου διαπνέει έναν κόσμο χωρίς νόημα.
Ωστόσο, δεν λείπουν, από τον εκ χαρακτήρος αισιόδοξο και αγωνιστή ποιητή, καιΩστόσο, δεν λείπουν, από τον εκ χαρακτήρος αισιόδοξο και αγωνιστή ποιητή, και
νύξεις καταφατικές στη ζωή, προτάσεις αξιοπρεπούς αντιμετώπισης αυτού του χωρίςνύξεις καταφατικές στη ζωή, προτάσεις αξιοπρεπούς αντιμετώπισης αυτού του χωρίς
νόημα κόσμου.νόημα κόσμου.
 1972-1983: Η ποιητική και κυρίως η πεζογραφική εργασία του αυτής της περιόδου1972-1983: Η ποιητική και κυρίως η πεζογραφική εργασία του αυτής της περιόδου
διακρίνεται από τα υπερρεαλιστικά και εξπρεσιονιστικά στοιχεία που διαμορφώνουνδιακρίνεται από τα υπερρεαλιστικά και εξπρεσιονιστικά στοιχεία που διαμορφώνουν
έναν αλλόκοτο, ρευστό, περισσότερο από άλλοτε ερωτικό και αισθησιακό κόσμο. Ηέναν αλλόκοτο, ρευστό, περισσότερο από άλλοτε ερωτικό και αισθησιακό κόσμο. Η
παραβίαση της λογικής συνοχής, της χρονικής αλληλουχίας, ο άμεσος και ελεύθεροςπαραβίαση της λογικής συνοχής, της χρονικής αλληλουχίας, ο άμεσος και ελεύθερος
λόγος, η προκλητικά συνδυασμένη λόγια και καθημερινή λαϊκή γλώσσαλόγος, η προκλητικά συνδυασμένη λόγια και καθημερινή λαϊκή γλώσσα
χρησιμοποιούνται στην παρουσίαση ενός, κατά κάποιον τρόπο, απολογισμού τουχρησιμοποιούνται στην παρουσίαση ενός, κατά κάποιον τρόπο, απολογισμού του
ποιητή.ποιητή.

18.  Το σύνολο του θεατρικού του έργου εκδόθηκε τοΤο σύνολο του θεατρικού του έργου εκδόθηκε το
1990, με επιμέλεια Κ. Νίτσου.1990, με επιμέλεια Κ. Νίτσου.
 Έχουν κυκλοφορήσει οι εξής ανθολογίες τουΈχουν κυκλοφορήσει οι εξής ανθολογίες του
έργου του:έργου του: Γιάννη Ρίτσου επιτομή. ΙστορικήΓιάννη Ρίτσου επιτομή. Ιστορική
ανθολόγηση τον ποιητικού του έργουανθολόγηση τον ποιητικού του έργου (1977,(1977,
επιμ. Γ. Βελουδής)·επιμ. Γ. Βελουδής)· Ανθολογία Γιάννη ΡίτσουΑνθολογία Γιάννη Ρίτσου
(2000, επιμ. Χρ. Προκοπάκη).(2000, επιμ. Χρ. Προκοπάκη).
 Η αλληλογραφία του με την αδερφή του ΛούλαΗ αλληλογραφία του με την αδερφή του Λούλα
τυπώθηκε το 1997.τυπώθηκε το 1997.
 Εκδόθηκαν βιβλιογραφία και εργογραφία του.Εκδόθηκαν βιβλιογραφία και εργογραφία του.

19. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
 Ποιήματα [Ποιήματα [ΕπεξεργασίαΕπεξεργασία]]
 «Τρακτέρ »«Τρακτέρ », (, (19341934))
 «Πυραμίδες»«Πυραμίδες», (, (19351935))
 «Επιτάφιος»«Επιτάφιος», (, (19361936))
 «Το τραγούδι της αδελφής μου»«Το τραγούδι της αδελφής μου», (, (19371937))
 «Εαρινή συμφωνία»«Εαρινή συμφωνία», (, (19381938))
 «Το εμβατήριο του ωκεανού»«Το εμβατήριο του ωκεανού», (, (19401940))
 «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής»«Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής», (, (19431943))
 «Δοκιμασία»«Δοκιμασία», (, (19431943))
 «Ο σύντροφός μας»«Ο σύντροφός μας», (, (19451945))
 «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»«Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», (, (19521952))
 «Αγρύπνια»«Αγρύπνια», (, (19541954))
 «Πρωινό άστρο»«Πρωινό άστρο», (, (19551955))
 «Η σονάτα του σεληνόφωτος»«Η σονάτα του σεληνόφωτος», (, (19561956))
 «Χρονικό»«Χρονικό», (, (19571957))
 «Αποχαιρετισμός»«Αποχαιρετισμός», (, (19571957
 «Χειμερινή διαύγεια»«Χειμερινή διαύγεια», (, (19571957))

20.  «Πέτρινος χρόνος»«Πέτρινος χρόνος», (, (19571957))
 «Οι γειτονιές του κόσμου»«Οι γειτονιές του κόσμου», (, (19571957))
 «Οταν έρχεται ο ξένος»«Οταν έρχεται ο ξένος», (, (19581958))
 «Ανυπόταχτη πολιτεία»«Ανυπόταχτη πολιτεία», (, (19581958))
 «Η αρχιτεκτονική των δέντρων»«Η αρχιτεκτονική των δέντρων», (, (19581958))
 «Οι γερόντισσες κ' η θάλασσα»«Οι γερόντισσες κ' η θάλασσα», (, (19591959))
 «Υδρία »«Υδρία », (, (19571957))
 «Το παράθυρο»«Το παράθυρο», (, (19601960))
 «Η γέφυρα»«Η γέφυρα», (, (19601960))
 «Ο Μαύρος Αγιος»«Ο Μαύρος Αγιος», (, (19611961))
 «Το νεκρό σπίτι»«Το νεκρό σπίτι», (, (19621962))
 «Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού»«Κάτω απ' τον ίσκιο του βουνού», (, (19621962))
 «Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες»«Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες», (, (19631963))
 «12 ποιήματα για τον Καβάφη»«12 ποιήματα για τον Καβάφη», (, (19631963))
 «Μαρτυρίες Α»«Μαρτυρίες Α», (, (19631963))

21.  «Παιχνίδια τ'ουρανού και του νερού»«Παιχνίδια τ'ουρανού και του νερού», (, (19641964))
 «Φιλοκτήτης»«Φιλοκτήτης», (, (19651965))
 «Ρωμιοσύνη»«Ρωμιοσύνη», (, (19661966))
 «Μαρτυρίες Β»«Μαρτυρίες Β», (, (19661966))
 «Ορέστης»«Ορέστης», (, (19661966))
 «Όστραβα»«Όστραβα», (, (19671967))
 «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα»«Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα», (, (19721972))
 «Η Ελένη»«Η Ελένη», (, (19721972))
 «Χειρονομίες»«Χειρονομίες», (, (19721972))
 «Τέταρτη διάσταση»«Τέταρτη διάσταση», (, (19721972))
 «Η επιστροφή της Ιφιγένειας»«Η επιστροφή της Ιφιγένειας», (, (19721972))
 «Χρυσόθεμις»«Χρυσόθεμις», (, (19721972))
 «Ισμήνη»«Ισμήνη», (, (19721972))
 ««Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδαςΔεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας»», (, (19731973))
 «Διάδρομος και σκάλα»«Διάδρομος και σκάλα», (, (19731973))
 «Γκραγκάντα»«Γκραγκάντα», (, (19731973))

22.  «Σεπτήρια και Δαφνηφόρια»«Σεπτήρια και Δαφνηφόρια», (, (19731973))
 «Ο αφανισμός της Μήλος»«Ο αφανισμός της Μήλος», (, (19741974))
 «Υμνος και θρήνος για την Κύπρο»«Υμνος και θρήνος για την Κύπρο», (, (19741974))
 «Καπνισμένο τσουκάλι»«Καπνισμένο τσουκάλι», (, (19741974))
 «Κωδωνοστάσιο»«Κωδωνοστάσιο», (, (19741974))
 «Χάρτινα »«Χάρτινα », (, (19741974))
 «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη»«Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη», (, (19741974))
 «Η Κυρά των Αμπελιών»«Η Κυρά των Αμπελιών», (, (19751975))
 «Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία»«Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία», (, (19751975))
 «Τα επικαιρικά»«Τα επικαιρικά», (, (19751975))
 «Ημερολόγιο εξορίας»«Ημερολόγιο εξορίας», (, (19751975))
 «Μαντατοφόρες»«Μαντατοφόρες», (, (19751975))
 «Θυρωρείο»«Θυρωρείο», (, (19761976))
 «Το μακρινό»«Το μακρινό», (, (19771977))
 «Γιγνεσθαι»«Γιγνεσθαι», (, (19771977))
 «Βολιδοσκόπος»«Βολιδοσκόπος», (, (19781978))
 ΤοιχοκολλητήςΤοιχοκολλητής, (, (19781978))
 ΤροχονόμοςΤροχονόμος, (, (19781978))
 Η ΠύληΗ Πύλη, (, (19781978))

23.  Το σώμα και το αίμαΤο σώμα και το αίμα, (, (19781978))
 ΜονεβασιώτισσεςΜονεβασιώτισσες, (, (19781978))
 Το τερατώδες αριστούργημαΤο τερατώδες αριστούργημα, (, (19781978))
 ΦαίδραΦαίδρα, (, (19781978))
 Λοιπόν;Λοιπόν;, (, (19781978))
 «Το ρόπτρο»«Το ρόπτρο»,(,(19781978))
 Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύψταΜια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύψτα, (, (19781978))
 «Γραφή Τυφλού»«Γραφή Τυφλού»,(,(19791979))
 Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριούΌνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού, (, (19801980))
 ΔιαφάνειαΔιαφάνεια, (, (19801980))
 ΠάροδοςΠάροδος, (, (19801980))
 ΜονόχορδαΜονόχορδα, (, (19801980))
 «Τα ερωτικά»«Τα ερωτικά»,(,(19811981))
 Συντροφικά τραγούδιαΣυντροφικά τραγούδια, (, (19811981))
 ΥπόκωφαΥπόκωφα, (, (19821982))
 ΜονοβασιάΜονοβασιά, (, (19821982))
 Το χορικό των σφουγγαράδωνΤο χορικό των σφουγγαράδων, (, (19831983))
 ΤειρεσίαςΤειρεσίας, (, (19831983))
 Με το σκούντημα του αγκώναΜε το σκούντημα του αγκώνα, (, (19841984))
 ΤαναγραίεςΤαναγραίες, (, (19841984))
 «Ανταποκρίσεις»«Ανταποκρίσεις», (, (19871987))
 3Χ111 Τρίστιχα3Χ111 Τρίστιχα, (, (19871987))
 Αργά πολύ αργά μέσα στη νύχταΑργά πολύ αργά μέσα στη νύχτα, (, (19911991))

24.  Συλλογές [Συλλογές [ΕπεξεργασίαΕπεξεργασία]]
 «Ποιήματα - Α τόμος»«Ποιήματα - Α τόμος», (, (19611961))
 «Ποιήματα - Β τόμος»«Ποιήματα - Β τόμος», (, (19611961))
 «12 ποιήματα για τον Καβάφη»«12 ποιήματα για τον Καβάφη», (, (19631963))
 «Μαρτυρίες - Σειρά 1η»«Μαρτυρίες - Σειρά 1η», (, (19631963))
 «Ποιήματα - Γ τόμος»«Ποιήματα - Γ τόμος», (, (19641964))
 «Μαρτυρίες - Σειρά 2η»«Μαρτυρίες - Σειρά 2η», (, (19661966))
 ««Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδαςΔεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας
»», (, (19731973))
 «Ποιήματα - Δ τόμος»«Ποιήματα - Δ τόμος», (, (19751975))

25.  Θεατρικά [Θεατρικά [ΕπεξεργασίαΕπεξεργασία]]
 «Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα »«Μια γυναίκα πλάι στη θάλασσα », (, (19421942))
 «Πέρα απ'τον ίσκιο των κυπαρισσιών»«Πέρα απ'τον ίσκιο των κυπαρισσιών», (, (19471947))
 «Τα ραβδιά των τυφλών»«Τα ραβδιά των τυφλών», (, (19591959))
 «Ο λόφος με το συντριβάνι»«Ο λόφος με το συντριβάνι»
 Μεταφράσεις [Μεταφράσεις [ΕπεξεργασίαΕπεξεργασία]]
 «Α.Μπλόκ: Οι δώδεκα»«Α.Μπλόκ: Οι δώδεκα», (, (19571957))
 «Ανθολογία Ρουμανικής ποίησης»«Ανθολογία Ρουμανικής ποίησης», (, (19611961))
 «Αττίλα Γιόζεφ: Ποιήματα»«Αττίλα Γιόζεφ: Ποιήματα», (, (19631963))
 «Μαγιακόφσκι: Ποιήματα»«Μαγιακόφσκι: Ποιήματα», (, (19641964))
 «Ντόρας Γκαμπέ: Εγώ, η μητέρα μου και ο κόσμος»«Ντόρας Γκαμπέ: Εγώ, η μητέρα μου και ο κόσμος», (, (19651965))
 «Ιλία 'Ερεμπουργκ: Το δέντρο»«Ιλία 'Ερεμπουργκ: Το δέντρο», (, (19661966))
 «Ναζίμ Χικμέτ: Ποιήματα»«Ναζίμ Χικμέτ: Ποιήματα», (, (19661966))
 «Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών»«Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών», (, (19661966))
 «Νικόλας Γκιλλιέν: Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος»«Νικόλας Γκιλλιέν: Ο μεγάλος ζωολογικός κήπος», (, (19661966))
 «Α.Τολστόη : Η γκρινιάρα κατσίκα»«Α.Τολστόη : Η γκρινιάρα κατσίκα», (, (19761976))
 «Φ.Φαριάντ: Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια»«Φ.Φαριάντ: Ονειρα με χαρταετούς και περιστέρια», (, (19881988))
 «Χο τσι Μινχ: Ημερολόγιο της φυλακής»«Χο τσι Μινχ: Ημερολόγιο της φυλακής»

26.  Ταξιδιωτικά [Ταξιδιωτικά [ΕπεξεργασίαΕπεξεργασία]]
 «Εντυπώσεις από τη Σοβιετική Ενωση»«Εντυπώσεις από τη Σοβιετική Ενωση», (1956), (1956)
 «Ιταλικό τρίπτυχο»«Ιταλικό τρίπτυχο», (1982), (1982)
 Μεταφράσεις του έργου τουΜεταφράσεις του έργου του
[Επεξεργασία][Επεξεργασία]
 Εκτεταμένη ποιητική απόδοση των έργων τουΕκτεταμένη ποιητική απόδοση των έργων του
Ρίτσου έχει εκδοθεί (δίγλωσση) στην περσικήΡίτσου έχει εκδοθεί (δίγλωσση) στην περσική
γλώσσα από τον Πέρση ποιητή Φερεϊντούνγλώσσα από τον Πέρση ποιητή Φερεϊντούν
Φαριάντ, φίλο του Ρίτσου, που πήρε για τηνΦαριάντ, φίλο του Ρίτσου, που πήρε για την
εργασία του αυτή το Ελληνικό Κρατικό Βραβείοεργασία του αυτή το Ελληνικό Κρατικό Βραβείο
Μετάφρασης το 2006.Μετάφρασης το 2006.

27. ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΙΚΕΣ ΡΗΣΕΙΣ
 Αν δεν μπορέσω να το δεις κι εσύ,Αν δεν μπορέσω να το δεις κι εσύ,
μοιάζει σα να μη το ‘χωμοιάζει σα να μη το ‘χω
 Ετούτος δω ο λαός δε γονατίζειΕτούτος δω ο λαός δε γονατίζει
παρά μονάχα μπροστά στουςπαρά μονάχα μπροστά στους
νεκρούς του.νεκρούς του.
 Πολλοί στίχοι είναι σαν πόρτες,Πολλοί στίχοι είναι σαν πόρτες,
πόρτες κλειστές σ’ ερημωμέναπόρτες κλειστές σ’ ερημωμένα
σπίτια.σπίτια.

28.  Δε χρειάζεται να θυμηθείς.Δε χρειάζεται να θυμηθείς.
Tο ξέρουμε.Tο ξέρουμε.
 Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, ―εκεί πουΤη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, ―εκεί που
πάει να σκύψειπάει να σκύψει
με το σουγιά στο κόκαλο, με το λουρί στομε το σουγιά στο κόκαλο, με το λουρί στο
σβέρκο,σβέρκο,
Να τη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύειΝα τη, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει
και θεριεύεικαι θεριεύει
και καμακώνει το θεριό με το καμάκι τουκαι καμακώνει το θεριό με το καμάκι του
ήλιου.ήλιου.