Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016

MYŚLENIE KRYTYCZNE
Gdańsk, starter 20.09.2016
© MaciejWiniarek

MYŚLENIE KRYTYCZNE NIEJEST METODĄ, NARZĘDZIEDZIEM, KTÓREGO MOŻNA
SZYBKO SIĘ NAUCZYĆ CZYWYSZKOLIĆ…
TO FILOZOFIA PATRZENIA NA ŚWIAT I SIEBIE SAMEGO, KTÓRA JEST NIEKOŃCZĄCYM
SIĘ PROCESEM…
DZIĘKI KTÓREMU STAEMY SIĘ ŚWIADOMYMI, SAMODZIELNYMI,WOLNYMI LUDŹMI
ZDOLNYMI DO ŚWIADOMEGO FUNKCJONOWANIAW CODZIENNEJ RZECZYWISTOŚCI
© MaciejWiniarek

OPOWIEM DZIŚ O 3 RZECZACH
© MaciejWiniarek

Pomiędzy bodźcem i reakcją jest przestrzeń: w tej przestrzeni leży
wolność i moc wyboru naszej odpowiedzi
Viktor E. Frankl – Człowiek w poszukiwaniu sensu
© MaciejWiniarek

BODZIEC REAKCJA
WOLNOŚĆ
WYBORU
BODZIEC REAKCJA
WOLNOŚĆ
WYBORU
© MaciejWiniarek

CZYM JESTWGWAS
MYŚLENIE KRYTYCZNE?
1 min przy stole i powiedzcie co wiecie...
© MaciejWiniarek

Myślenie
krytyczne
Sprawdzasz
FAKTY
Potrafisz
analizować, tworzyć
hipotezy, oceniać Umiesz tworzyć
logiczne
powiązania
Odróżniasz
fakty od opinii
Rozpoznajesz
swoje i innych
osób emocjeMyślisz o
konsekwencjach
Kwestionujesz
oczywistości,
własne założenia
Potrafisz
przetwarzać
informacje
© MaciejWiniarek© MaciejWiniarek

Po co nam dziś myślenie krytyczne?
• Dlaczego wcześniej nie było potrzebne?
• Gdzie (miejsca, organizacje) myślenie krytyczne jest niewskazane?
• Czy rządzący lubią ludzi myślących krytycznie?
© MaciejWiniarek

Czy pracodawcy lubią Myślenie Krytyczne?
• https://www.youtube.com/watch?v=ssH70sK07AI
• Dlaczego pracodawcy poszukują takich ludzi?
© MaciejWiniarek

Czy szkoła lubi i rozwija myślenie krytyczne?
© MaciejWiniarek

Pamiętanie – czy student rozpoznał informację, nowe słowa,
terminy
© MaciejWiniarek

terminy
Zrozumienie – czy uczeń potrafi wyjaśnić idee i koncepcje, które
zapamiętał
© MaciejWiniarek

terminy
zapamiętał
Zastosowanie – czy uczeń potrafi użyć tej wiedzy i
zrozumienia w nowym kontekście
MYŚLENIE
NIŻSZEGO
RZĘDU
© MaciejWiniarek

Pamiętanie – czy student rozpoznał informację, nowe słowa, terminy
zapamiętał
Analizowanie – czy uczeń potrafi rozróżnić pomiędzy różnymi częściami tej
informacji i zrozumieć jak są one połączone
Ocena – czy uczeń potrafi usprawiedliwić stanowisko czy decyzję, wyjaśnić
która opinia jest lepsza od innych i dlaczego
Tworzenie – czy na bazie poprzednich etapów, uczeń potrafi zbudować/stworzyć
nowy „produkt/informację/wiedzę” czy ideę, która będzie użyteczna
© MaciejWiniarek

terminy
zapamiętał
MYŚLENIE
WYŻSZEGO
RZĘDUAnalizowanie – czy uczeń potrafi rozróżnić pomiędzy różnymi
częściami tej informacji i zrozumieć jak są one połączone
Ocena – czy uczeń potrafi usprawiedliwić stanowisko czy
decyzję, wyjaśnić która opinia jest lepsza od innych i dlaczego
Tworzenie – czy na bazie poprzednich etapów, uczeń potrafi
zbudować/stworzyć nowy „produkt/informację/wiedzę” czy
ideę, która będzie użyteczna
© MaciejWiniarek

CZY MACIE POMYSŁ JAKWDRAŻAĆ
MKW CODZIENNEJ KLASIE?
© MaciejWiniarek

OPOWIEM JESZCZE O 2 RZECZACH
© MaciejWiniarek

PokażeWam jak my wdrażamy i stosujemy
Myślenie Krytyczne wThinking Zone
i w Polsce
© MaciejWiniarek

INFORMACJA A: INFORMACJA B:
© MaciejWiniarek/TOC dla Edukacji Polska
Którym łatwiej zrozumieć?
© MaciejWiniarek

WSZYSTKO JEST
PROCESEM 
© MaciejWiniarek

Nigdy nie myję
zębów
mam 5 dziur
Złamałem
rękę
zwiększone
ryzyko raka płuc
światło się
zapaliło
Nacisnąłem
włącznik światła
lekarz założył
gips
Paliłem całe
życie papierosy
© MaciejWiniarek

GAŁĄZKA
CHMURA
Narzędzia krytycznego myślenia TOC
© Maciej Winiarek
DRZEWKO
AMBITNEGO CELU

Chłopiec i orzeszki
Pewnego dnia mały chłopiec zobaczył na stole słoik z orzeszkami.
„Chciałbym trochę tych orzeszków”, pomyślał. „Jestem pewien, że mama
dałaby mi garść.”
Włożył więc rękę do słoika i uchwycił tak dużo, ile tylko mógł utrzymać w
dłoni. Ale kiedy próbował wyciągnąć dłoń ze słoika, zorientował się, że
otwór jest bardzo wąski i nie mógł wyjąć ręki. Mocno trzymał orzeszki, tak
by nie upuścić ani jednego, próbował i próbował, ale nie mógł wyciągnąć
ręki pełnej orzeszków.
Aż wreszcie się rozpłakał.
© MaciejWiniarek
© MaciejWiniarek

Jeśli
To
Jeśli
Jeśli
To
Chłopiec zobaczył
słoik z orzeszkami.
Zabrał pełną
garść.
Chłopiec zaczął
płakać.
Jego ręka
utknęła.
To

Wiele możliwych wersji zdarzeń
Chłopiec zobaczył
Zabrał pełną
garść.
Chłopiec
zaczął płakać.
Jego ręka
utknęła.
Chłopiec zobaczył
Pomyślał, że chciałby
trochę orzeszków.
Zabrał tyle, ile tylko jego
dłoń mogła pomieścić.
Chłopiec zaczął
płakać.
Jego ręka utknęła.
Chłopiec zobaczył
Pomyślał, że chciałby
trochę orzeszków.
Zabrał tyle, ile tylko jego
dłoń mogła pomieścić.
Chłopiec zaczął
płakać.
Jego ręka utknęła.
Przestraszył się
© MaciejWiniarek

Chłopiec zobaczył
Chciał zabrać
pełną garść.
Chłopiec zaczął
płakać.
Jego ręka utknęła
w otworze słoika.
Bardzo lubił
orzeszki
Otwór był za wąski
Nie chciał upuścić ani
jednego

Co tu się wydarzyło?
1. Dołożyliśmy brakujące fakty z tekstu
2. Dołożyliśmy informacje, które można znaleźć “między wierszami”
3. Dołożyliśmy własną tezę
4. Bronimy własnej logiki
© MaciejWiniarek

Po co to robimy?
1. Musimy głębiej przeanalizować tekst, czytać miedzy wierszami,
odwoływać się do naszej “poprzedniej wiedzy”, aby zbudować logiczną
całość
2. Poszukujemy morału, mądrości z tekstu – po co czytamy?
3. Musimy zaproponować własną hipotezę, interpretacje sytuacji
4. Musimy zbudować logiczną obronę własnych tez
© MaciejWiniarek

Najlepsze na koniec 
1. Zadajemy pytania:
• Czy wiemy już dlaczego ręka chłopca utknęła? (odpowiedź: bo był zachłanny)
• Jeśli wiemy już co się stało, czy możemy podpowiedzieć chłopcu jak inaczej
może zdobyć te orzeszki (Odpowiedz – będzie ze 3-5 sposobów)
© MaciejWiniarek

Zadajemy pytania
1. Czy zdarzyło się wTwoim życiu podobna sytuacja?
2. Jeśli tak, to czy zrobiłeś podobny błąd?
3. Teraz już wiesz, jak trzeba się zachować w podobnych sytuacjach – co wiec
zrobisz?
4. “zatrzymam się i pomyślę nad dobrym planem”
© MaciejWiniarek

Korzyści dla ucznia ???
1. Przetwarzanie informacji
2. Tworzenie związków przyczynowo-skutkowych
3. Tworzenie hipotez
4. Kwestionowanie własnych propozycji
5. Tworzenie logicznych argumentów
6. Tworzenie nowych rozwiązań
7. Przenoszenie wiedzy ze szkoły do własnego życia
© MaciejWiniarek

CHMURA
© Maciej Winiarek

ŻądaniePotrzeba
WspólnyCel
D
D’
B
C
A
ŻądaniePotrzeba
© MaciejWiniarek

48
Chcę wziąć
orzeszki
Nie chcę
wziąć orzeszków
D
D’
Żądanie
Żądanie
© MaciejWiniarek

Dobrych relacji
z mamą
Pożywienia
Przyjemności
Potrzeba
B
C
Potrzeba
49
Chcę wziąć orzeszki
Nie chcę
wziąć orzeszków
D
D’
Żądanie
Żądanie
© MaciejWiniarek

Potrzeby naszych uczniów
• BEZPIECZEŃSTWO
• AKCEPTACJI
• RELACJI
• FIZJOLOGICZNE
• ZABAWY
• ATRAKCYJNY CZASW SZKOLE
• DZIAŁANIAW ZESPOLE
• DZIAŁANIE
• POZNANIE, ROZMOWY
• BYCIA ZAUWAŻONYM
• RUCHU, ŻYCIA I ENERGII
50
• ROZWÓJ, POZNANIE
• WYZWANIA, OSIĄGNIĘĆ
• SAMODZIELNOŚĆ
• SZACUNEK
• WAŻNOŚĆ
• ISTOTNOŚCI
• SATYSFAKCJA, SUKCES
• ODKRYCIA SWOJEGO
POTENCJAŁU
• INSPIRACJI
• DOWARTOŚCIOWANIE
• WOLNOŚCI
• ZAISTNIENIAW GRUPIE
© MaciejWiniarek

Wspólny cel
D
A
Dobrych relacji
z mamą
Pożywienia
Przyjemności
Potrzeba
B
C
Potrzeba
Chcę wziąć orzeszki
Nie chcę
wziąć orzeszków
D
D’
Żądanie
Żądanie
© MaciejWiniarek

Wygrana-wygrana stanowi całkowite rozwiązanie problemu – oznacza znalezienie sposobu na
zaspokojenie potrzeb obu stron. Sytuacja ma miejsce, jeśli przynajmniej jedna ze stron uświadomi
sobie, że może zaspokoić potrzebę w inny sposób.
Co wskazuje na to, że mamy do czynienia z rozwiązaniem wygrana-wygrana:
Przynajmniej jedno z żądań, działań lub decyzji ulega zmianie.
Potrzeby są całkowicie zaspokojone!
Cel zostaje osiągnięty!
WYGRANA-WYGRANA
jest sytuacją, w której obie strony są w stanie
zaspokoić swoje POTRZEBY.
ŻĄDANIE
ŻĄDANIE
POTRZEBA
CEL
POTRZEBA
© MaciejWiniarek

• Pozwalamy dzieciom na samodzielność w analizowaniu konfliktów i własne
poszukiwanie rozwiązań
• Wyposażymy je w umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
• Rozwijamy empatię
• Stwarzamy sytuacje sprzyjające: uświadomieniu i nazwaniu potrzeb bohaterów
literackich, a poprzez to własnych potrzeb dzieci
• Zrozumienie i identyfikacja z bohaterami
CHMURA
© MaciejWiniarek

© Maciej Winiarek
DRZEWKO
AMBITNEGO CELU

Dlaczego plany często zawodzą?
© Maciej Winiarek

Ambitny Cel
PRZESZKODY CELE POŚREDNIE DZIAŁANIA CZAS I ODPOWIEDZ
© Maciej Winiarek

• pomoże to uczniom w planowaniu, określaniu własnych celów i ponoszeniu
odpowiedzialności za podejmowanie własnych decyzji
• logiczne wyjaśnienie relacji pomiędzy celami, przeszkodami i działaniami.
• uczniowie tworzą dla bohaterów literackich, bądź dla siebie, strategiczny plan działania z
podziałem na etapy w oparciu o własne doświadczenie i doświadczenie bohaterów
literackich.
• będą stosować drzewko ambitnego celu do odpowiedzialnego osiągania celów osobistych.
DRZEWKO
AMBITNEGO CELU
© MaciejWiniarek

Rozwój nauczyciela
Chciałabym podzielić się moimi uwagami na temat kursu. Jestem bardzo zadowolona,
dawno nikt nie zmusił mnie do takiego wysiłku intelektualnego. Męczę się strasznie z
gałązkami i zawsze z miernym skutkiem. Zadanie to pokazało mi, że mam problem z
myśleniem przyczynowo-skutkowym. Okazało się również, że zamiast faktów przekazuję
swoje poglądy. Bardzo się cieszę, że nauczę się, dzięki gałązkom i chmurkom lepiej
pracować. Myślę również, że gdyby uczono mnie w ten sposób, nie miałabym w dzieciństwie
takich trudności w nauce, ponieważ nie bardzo potrafiłam uczyć się na pamięć.
© MaciejWiniarek

TOC
Pakiet dla
przedszkoli
Kursy online
Szkolenia na
żywo
MAPY
matematyczne
© Maciej Winiarek
Pakiety dla
klas I-III NarzędziaTOC
dla klas IV +

Brak odpowiednich informacji
Słabe umiejętności czytania Słabe umiejętności słuchania
Presja środowiska
rówieśniczego
Bezmyślny
konformizm
Ograniczenie umysłowe
Selektywna uwaga
Pamięć selektywna
Myślenie
życzeniowe
Myślenie
krótkoterminoweMyślenie
relatywistyczne
Zamknięty
umysł
© MaciejWiniarek

Nieufność w rozumowaniu
Stereotypy
Poszukiwanie kozła ofiarnego
Przytłaczające emocje
Oszukiwanie
samego siebie
Zachowanie twarzy
Obawa przed zmianą
Stronniczość Uprzedzenia
Przesądność
EgocentryzmProwincjonalizm
© MaciejWiniarek

Jestem w zależnym
związku od dawna
Nie czujesz się
szczęśliwa w związku
już od dłuższego
czasu
Pojawiają się
„okazje”
Romans
Masz poczucie
odpowiedzialności, ale też
uwiązania i uwięzienia
Z partnerem wiąże Cię coraz
mniej wspólnych rzeczy
Są dzieci, wspólne
zobowiązania
Potrzeba wolności,
autonomii, niezależności
radości, swoich własnych
przyjemności
Osobiste potrzeby dawno
nie są zaspokojone
(np. namiętności)
Potrzeba bycia
atrakcyjną kobietą
Niezaspokojone
potrzeby cały czas
się domagają
Nawet jeśli będziesz
się opierała przez
jakiś czas
Bywasz
wśród ludzi
Nowy partner
docenia/podziwia
kim jesteś
www.dbajopotrzeby.pl
© MaciejWiniarek

Jesteś nieszczęśliwa w
związku
Będziesz szukać
winowajcy na zewnątrz
Nie wiedziałaś co jest dla
ciebie ważne w związku
Winą obarczysz
partnera
Dostrzegasz już
tylko jego wady
Nie potrafisz rozmawiać
z nim na temat związku
Twoje myślenie
skierowane jest tylko
na niego
Główny powód bycia w
związku to ucieczka
przed samotnością
Nie znasz swoich
potrzeb
Nie pracujesz nad
swoim rozwojem
Masz założenia
na jego temat
Masz założenie że to
partner ma zapewnić
ci bezpieczeństwo
Masz założenie że szczęście
pochodzi z zewnątrz
Partner zawsze
będzieWINNY
© MaciejWiniarek

Filozofia Osho
Człowiek zdobywa
wiedzę
Z czasem nie jest w
stanie się więcej uczyć
Jest skupiony na
posiadanej wiedzy
(nauczyciel)
Wiem, że nic nie wiem
Narasta pragnienie
poznawania
Wiedza jest
pokarmem dla ego
Musisz stale
odrzucać wiedzę
Uczysz się coraz więcej
(doświadczenia)
Odrzucisz wiedzę,
znów stajesz się
ignorantem
Ignorancja staje się
oświeceniem/zrozumieniem
© MaciejWiniarek

Żyjemy w czasach
natłoku informacji
Ryzyko, że wiele informacji
nie zrozumiemy
Jesteśmy łatwym celem do
manipulacji (reklamy, polityka)
Szybko poczujemy negatywne
konsekwencje
Podejmuje złe decyzje dla nas
Będziemy się czuć oszukani
Nie potrafimy
przetwarzać informacji
Nie potrafimy reflektować
jak to się stało
Nie mamy władzy
nad własnym życiem
Nie potrafimy odróżniać
faktów od opinii
Nie potrafimy ocenić
krytycznie podanej informacji
© MaciejWiniarek

wiedzą jak ją
przetwarzać
jak odróżniać
fakty od opinii
jak poszukiwać
dowodów
logicznych
argumentów.
Pojawia się motywacja
wewnętrzna
stają się świadomymi
konsumentami informacji
Samodzielność
potrafią samodzielnie
rozwiązywać swoje problemy
Stają się wolni, samodzielni i
odpowiedzialni
IstotnośćKreatywne rozwiązania
Potrafią zadawać
pytania
wiedzą coraz
więcej
tworzą związki pomiędzy
nowymi informacjami a tym, co
już wiedzą
Im więcej wartościowych
pytań zadają
stają się lepszymi
krytycznymi myślicielami.
© MaciejWiniarek

„Obecnie przyszłość należy do społeczeństw, które potrafią podporządkować
się MYŚLENIU… Narody, które chcą osiągnąć sukces gospodarczy (wysoki
dochód i pełne zatrudnienie) muszą opracować zasady, które spowodują,
że KAŻDY ZDOBĘDZIETĘ UMIEJĘTNOŚCI, a nie tylko niektórzy”
Ray Marshall & MarcTucker,Thinking For A Living: EducationAndTheWealth of
Nations, Basic Books. NewYork. 1992.
© MaciejWiniarek

Gdańsk miastem wolności i demokracji
dzięki WOLNYM obywatelom
Dorosły oraz dziecko chce i uczy się myślenie
krytycznego i ma możliwość praktykowania
Z wolnością idzie zawsze
odpowiedzialność
Obywatele z poczuciem
wolności i autonomii i
odpowiedzialności
Myślenie (wolność)
pochodzi od człowieka
Brak zgody na kontynuowanie
dotychczasowej edukacji
Rozwój kompetencji, a nie wiedzy
Wiedza staje się
nieprzydatna
Myślenie jest
kompetencją nr 1
Brak odgórnego
systemu jak myśleć
Jest zgoda na
kwestionowanie
Rozwój jednostki i wspólnoty
jest wartością
Wolność i demokracja zawsze
były wartością w Gdańsku
W klasie możesz
rozwijać MK
© MaciejWiniarek

Do 1 roku 1-3 lata 3-6 lat Plus 6 lat
• Poprawa wyników
nauczania
• Szybsza realizacja
podstawy programowej
• Zaangażowanie
uczniów
• Wzrost poczucia
własnej wartości
• Motywacja
wewnętrzna
• Sukces w szkole
• Dobre relacje w szkole
• Świadomość siebie i świata
• Realizacja swoich celów i
marzeń
• Świadome uczestnictwo w
społeczności
• Wolność duchowa,
intelektualna
• Współzależność w
związkach
• Pokora
© MaciejWiniarek

Turkusowa
organizacja
Wolny -
odpowiedzialny
Pełnia jednostki
SAMODZIELNIE I WOLNO
MYŚLĄCY CZŁOWIEK
Ma narzędzia i czas aby
praktykować myślenie krytyczne
Rozumieć
rzeczywistość
Komunikować się
skutecznie
Rozwiązywać
konflikty
Jednoznaczny i
wartościowy Cel
Autonomia
jednostki
Dobre warunki do rozwoju myślenia
(mądrzy dorośli, mądra szkoła)
© MaciejWiniarek

Raport – jak można otrzymać?
Maciej.winiarek@toc.edu.pl
1. Wyślij swojego maila
2. Dostaniesz plik pdf 
© MaciejWiniarek

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 
www.toc.edu.pl
www.facebook.pl/tocdlaedukacji
www.thinkingzone.pl
YT – videoblog o myśleniu krytycznym
Maciej.winiarek@toc.edu.pl
© MaciejWiniarek

Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016

Similar to Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016 (20)

More from TOC dla Edukacji Polska Sp. z o.o.

More from TOC dla Edukacji Polska Sp. z o.o. (20)

Myślenie krytyczne i narzędzia TOC - prezentacja w Starter Gdańsk, 20.09.2016