мөнгөний үнэ цэнэ

1. МӨНГӨНИЙ ЦАГ
ХУГАЦААНЫ ҮНЭ
ЦЭНЭ, ТҮҮНИЙ
ХЭРЭГЛЭЭ
Гүйцэтгэсэн: А.Хуралай
Б.Билгүүндарь

2. Агуулга
 Ашигласан нэр томъёо, тэмдэглэгээ
 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ гэж юу вэ?
 Түүнийг тооцох шаардлага
 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцох ач холбогдол
 Түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс
 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийн хэрэглээ
 Дүгнэлт
 Ном зүй

3. Ашигласан нэр томъёо, тэмдэглэгээ
 FVn - Ирээдүйн үнэ цэнэ
 PV - Өнөөгийн үнэ цэнэ
 k - Хүү хорогдуулалтын хувь
 n - Хугацаа, үеийн тоо
 м - Жилд хүү бодох үеийн тоо
 e - Экспоненциал функц
 EIR - Үр ашигтай хүү
 FVAn - Үе тутмын төлбөрийн ирээдүйн үнэ цэнэ
 C - Үе тутмын төлбөрийн хэмжээ
 PVAn - Үе тутмын төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэ
 PVP - Мөнхийн төлбөрийн өнөөгийн үнэ цэнэ
 PVIFAn - Ирээдүйн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйл
 PVIFA - өнөөгийн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйл

4. Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ
Санхүүгийн удирдагч нь мөнгөн хөрөнгөө
тодорхой нэг объектод оруулахдаа тодорхой
хугацааны дараа эргүүлж авах төдийгүй өсгөж авах
сонирхлын үүднээс хийдэг. Үүнтэй холбогдож
мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ гэсэн ойлголт
гарч ирдэг.
Энэ ойлголтыг 2 талаас нь авч үзвэл: Нэг талаас
“Мөнгөн хөрөнгө нь цаг хугацаа өнгөрөх тусам
аажмаар үнэ цэнэ буюу худалдан авах чадвараа
алддаг” Өөрөөр хэлбэл инфляцийн нөлөөлөлд
автдаг. Нөгөө талаас “Ирээдүйд хүлээн авах
мөнгө нь орж ирэх цаг хугацаанаасаа хамаарч үнэ
цэнэ нь өөр өөр байдаг.”

5. Мөнгө нь өөрөө цаг хугацааны үнэ цэнэтэй.
Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ нь “өнөөдрийн
мөнгө маргаашийн мөнгөнөөс илүү үнэ
цэнэтэй” гэсэн онол дээр үндэслэгддэг.
Мөнгөний
үнэ цэнэ
Ирээдүйн Өнөөгийн

6. Мөнгөний ирээдүйн үнэ цэнэ
Мөнгөний ирээдүйн үнэ цэнэ гэдэг нь
хугацааны ямар нэг агшин дахь мөнгөний
тодорхой хугацааны дараах үнэ цэнэ юм.
Өөрөөр хэлбэл мөнгөний одоогийн хэмжээ нь
ирээдүйн үнийн хүүгийн хүчин зүйлийн
нөлөөллөөр тодорхой хугацааны дараа байх
хэмжээ юм.

7. Ирээдүйн үнэ цэнийг олохдоо:
FV=PV*(1+k)n
Үүнд:
FV- ирээдүйн үнэ цэнэ
PV- өнөөгийн үнэ цэнэ
к- хүүгийн хувь хэмжээ
n- хугацаа

8. Ирээдүйн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйл
 (1+к)ⁿ гэсэн ерөнхий томъёогоор олно. Ирээдүйн үнэ
цэнийн хүүгийн хүчин зүйлийг томъёонд FVIF гэж
тэмдэглэнэ. Өөрөөр хэлбэл
(1+k)ⁿ= FVIF
Ирээдүйн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйлийн таблиц
(уг таблицийг (1+k)ⁿ гэсэн үржүүлэгчийн тодорхой хүү ба
хугацаагаар тооцож гаргасан үр дүн байна.)
Хугацаа 5% 6% 7% 8%
1 1,050 1,060 1,070 1,080
2 1,102 1,124 1,145 1,166
3 1,158 1,191 1,225 1,260
4 1,216 1,262 1,311 1,360

9. Мөнгөний өнөөгийн үнэ цэнэ
 Өнөөгийн үнэ цэнэ бол тодорхой хугацааны дараах
мөнгөний өнөөдрийн үнэ цэнэ юм. Энэ нь
өнөөдрийн 1 төгрөг тодорхой хугацааны дараах 1
төгрөгөөс илүү үнэ цэнэтэй гэсэн зарчим дээр
тулгуурлана.
 Өнөөгийн үнэ цэнийг ирээдүйн мөнгөний урсгалд
хорогдуулалт хийх замаар тооцох ба
хорогдуулалтын хувь хэмжээг ашигладаг. Энэ
хувийг тухайн мөнгөөр хөрөнгө оруулалт хийгээд
олох боломжтой өгөөжийн хэмжээ буюу
шаардлагатай өгөөж, алдагдсан боломжийн зардал,
капиталын өртгийн аль нэгээр нь тооцно

10. Өнөөгийн үнэ цэнийн хүчин зүйл
 Өнөөгийн үнэ цэнийн томъёонд байгаа 1/(1+k)ⁿ
хэсгийг өнөөгийн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин
зүйл /PVIF/ гэж нэрлэнэ.
Өнөөгийн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйлийн таблиц
Үе 5% 7% 9%
1 0,952 0,985 0,917
2 0,907 0,873 0,842
3 0,864 0,816 0,772

11. 70-ын дүрэм
Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийн
өөрчлөлтийн хурдцыг өөрөөр инфляци гэж
ойлгож болно.
Энэхүү инфляцийг хэмжихэд хэрэглэгддэг нэг
арга бол “70-ын дүрэм” юм.
70-ын дүрэм нь жил бүр тогтмол хурдаар өсдөг
эдийн засгийн хувьд хэдэн жилийн дараа ДНБ 2
дахин өсөх вэ? гэдгийг илэрхийлдэг.
Ж.нь: А орны эдийн засгийн өсөлт 2% гэж үзвэл
70:2=35 жилийн дараа энэ улсын ДНБ 2 дахин
өснө.

12. Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг
тооцох шаардлага
Өнөөдрийн 1000₮ сарын дараа авах 1000₮-өөс илүү
үнэ цэнэтэй. Үүнийг дараах байдлаар тайлбарлаж болно.
- Өнөөдөр авсан 1000₮-ийг банкинд хийвэл сарын дараа
(сарын хүүг 1% гэж үзвэл) 1010₮ болж өсөх боломжтой.
- Хүмүүс өнөөдрийн хэрэглээгээ ирээдүйн хэрэглээнээсээ
илүүд үздэг.
- Инфляцийн нөлөөгөөр өнөөдрийн 1000₮-өөс сарын дараах
1000₮-өөс худалдан авах чадвар илүү өндөр.Эдгээр
жишээнүүднээс үзвэл мөнгө нь өөрөө цаг хугацааны үнэ
цэнэтэй. Иймээс л аливаа санхүүгийн шийдвэрийг
гаргахын тулд мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцох
шаардлага гардаг.

13. Мөнгө
Мөнгө бол
- Бүх нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн
- Нэг төрөлтэй
- Залгамж шинж чанартай
- Нийлүүлэлтийг нь төр хариуцдаг
- Тоологдохуйц, авч явахад хялбар гэсэн эдгээр
шинжүүдийг агуулсан бүх зүйл юм.

14. Хүү
Мөнгийг ашигласны өгөөжийг хүү гэнэ.
Хүүгийн хэмжээ нь ихэвчлэн үндсэн дүнгээс
тодорхой хугацаанд тогтоосон хувиар
тодорхойлогддог бөгөөд түүнийг хүүгийн хувь
гэдэг. Хүүгийн төлбөрийн тооцоололд үндсэн
гурван хувьсагч ашиглагддаг.
 Үндсэн дүн ( p – principal )
 Хүүгийн хувь ( i – interest rate )
 Хүү тооцох үеийн тоо ( n )

15. Хүү тооцох 2 арга байдаг.
 Simple interest – Энгийн хүү
 Compound interest – Нийлмэл хүү
Хүү тооцоолох

16. Энгийн хүү
Энгийн хүү гэдэг нь тухайн нэгж хугацаанд анхны
/суурь/ мөнгөн дүнгээс нэг удаа тооцогдох бөгөөд
дараагийн хугацаануудад хүүгийн хүү гэж тооцогддоггүй
хөрөнгийн өсөлтийг тооцох арга юм.
FV=PV*(1+k*n)
 Хүүгийн хүүгийн төлбөрт мөнгө төлөхгүй. Учир
нь энгийн хүүгийн арга нь хүүгийн хүүг
тооцдоггүй.

17. Нийлмэл хүү
Нийлмэл хүү гэдэг нь өмнөх жилүүдийн хүүг
тооцсон өссөн дүнгээс тухайн жилийн хүүг бодох
аргыг хэлнэ.
FV=PV*(1+k)ⁿ
 FV – Ирээдүй дэх өссөн мөнгөний хэмжээ буюу
мөнгөний ирээдүйн үнэ цэнэ
 PV – Хөрөнгө оруулалт хийсэн анхны /суурь/ мөнгө
буюу мөнгөний үнэ цэнэ
 k - Хөрөнгийн өсөлтийг тооцох хүүгийн хувь
 n – Хөрөнгийн өсөлтийг тооцох хугацааны нэгж

18. Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцож сурах нь
хүн болгонд маш их ач холбогдол өгч чаддаг. Хамгийн
энгийн жишээ авч үзвэл: Хүн болгон банкинд мөнгө
хадгалдаг. Тэрхүү мөнгө нь 3 жилийн дараа магадгүй 5
жилийн дараа ямар хэмжээгээр өсөх вэ? Тэр мөнгөний
өнөөдрийн болон ирээдүйн үнэ цэнэ нь ямар вэ гэх мэтийг
тухайн хүн өөрөө тооцож чадах чадварыг, санхүүгийн
мэдлэгийг олж авахад ач холбогдолтой юм. Өөрөөр хэлбэл
тухайн хүн хувийн санхүүгээ эмх цэгцтэй удирдаж чадах
чадварыг олгодог.
Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг
тооцохын ач холбогдол

19. Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэд нөлөөлөх хамгийн
гол хүчин зүйл бол мөнгөн урсгал юм.
Аливаа аж ахуйн нэгж, байгууллага үйл ажиллагаа явуулах
явцад тодорхой хэмжээний мөнгөн урсгал бий болдог.
Энэхүү мөнгөн урсгалын хэмжээ, орж ирэх цаг хугацаа,
давтамжийг нарийвчлан үнэлж, төлөвлөх шаардлагатай
болдог.
Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэнд
нөлөөлөх хүчин зүйлс

20. Мөнгөн урсгал
Дан мөнгөн урсгал Дараалсан мөнгөн урсгал
♦ ирээдүйн ♦ жигд
♦ өнөөгийн -өнөөгийн
-ирээдүйн
♦ жигд бус
-өнөөгийн
-ирээдүйн

21. Жигд бус мөнгөн урсгал
Хугацааны үе бүрт гарах өөр өөр дүнтэй мөнгөн
гүйлгээ
2010
2009
2008
2007
100$ 200$ 300$ 400$

22. Жигд мөнгөн урсгал
Хугацааны тэнцүү үе тутамд гарах ижил
хэмжээний мөнгөн гүйлгээ.
2007 2008 2009 2010
100$ 100$ 100$ 100$

23. Жигд мөнгөн урсгал
Энгийн аннуити- Хугацааны үе бүрийн эцэст
төлөх тогтмол төлбөр. Жишээ нь: Оюутны
тэтгэлэг, цалин эсвэл зээл гэх мэт.
Аннуити дю- Хугацааны үе бүрийн эхэнд төлөх
тогтмол төлбөр. Жишээ нь: түрээсийн төлбөр,
сургалтын төлбөр
Перпетуити- Хугацааны үе бүрт төлөх, байнга
үргэлжлэх тогтмол төлбөр. Жишээ нь: тэтгэлэг,
тэтгэмж, тэтгэвэрийн орлогууд гэх мэт.

24. Өмнөх хуудсуудад мөнгөний цаг хугацааны
үнэ цэнэ хэмээх энэхүү ойлголтыг чадах хэмжээгээр
ойлгуулахыг хичээлээ. Дараагийн асуудал бол
энэхүү ойлголт амьдралд ямар хэрэгцээтэй вэ? Энэ
ойлголтыг практикт яг юунд хэрэглэх вэ гэсэн
асуудал гарч ирнэ.
Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийн
хэрэглээ

25. Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ нь гүн утга
агуулгатай, тооцоход хялбар бөгөөд амьдралд өргөн
ашиглагддаг санхүүгийн ойлголтуудын нэг юм. Жишээ нь:
энэ нь орон сууц худалдаж авах, хүүхдийнхээ боловсролд
зориулж хадгаламж нээх мөн тэтгэвэрийн орлого тооцох
гэх мэт хувийн шийдвэрүүдээс эхлээд аль төсөлд хөрөнгө
оруулах гэх мэт санхүүгийн шийдвэрүүдийг гаргахад
хэрэглэгддэг.

26. Дүгнэлт

27. Мөнгөний урсгал нь мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ
гэсэн ойлголттой нягт хамааралтай байдаг, өөрөөр хэлбэл мөнгөн
урсгал нь мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэд нөлөөлөх гол
хүчин зүйл гэж хэлж болно. Мөнгөний урсгал гэдэг нь мөнгө
түүнтэй адилтгах хөрөнгийн дотогшлох буюу орох, гадагшлах
буюу гарах хөдөлгөөн юм. Дараалсан мөнгөн урсгалыг жигд ба
жигд бус мөнгөн урсгал гэж 2 ангилдаг. Хугацааны тэнцүү үе
тутамд гарах тэнцүү хэмжээний мөнгөн гүйлгээг жигд мөнгөн
урсгал гэж нэрлэдэг бол өөр өөр хугацаанд харилцан адилгүй
хэмжээтэй гарах мөнгөн урсгалыг жигд бус мөнгөн урсгал
хэмээн нэрлэдэг юм байна. Мөн мөнгөний цаг хугацааны үнэ
цэнэ хэмээх ойлголт амьдралд алхам тутамд хэрэглэгддэг маш
өргөн ойлголт болохыг энэхүү хичээлийг судалснаар мэдэж авлаа.

28. Ашигласан материал
• Б.Бүжинлхам “Санхүүгийн удирдлага”
•Slideshare.net

29. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа!!!