โครงงานการทดลองอิทธิพลของฮอร์โมนพืชต่อพืชในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาของนักเรียนม.6ห้อง144ปีการศึกษา2560 ครูผู้สอน นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่งครู คศ.1 เอกวิชาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ประวัติการศึกษา : พ.ศ. 2549 วิทยาศาสตรบัณฑิต (เกรียตินิยมอันดับ 2) สาขาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. 2551 ศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ เอกเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2552 ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต พ.ศ. 2555 สาธารณสุขศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ เอกสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2558 ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการประเมินและการวิจัยทางการศึกษา เอกวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง

1. 1
โครงงาน
จำนวนช่อดอกของดอกเข็ม
นาเสนอครูผู้สอน
นำยวิชัย ลิขิตพรรักษ์
รายชื่อสมาชิก
นำงสำว คนธนันท์คุณำกร เลขที่ 3 ห้อง 144
นำงสำว ศศินันท์สุจิรัตนวิมล เลขที่ 20 ห้อง 144
นำย กฤษฎ์ อดิเรกสำร เลขที่ 22 ห้อง 144
นำย เจษฎำกร หวังเสต เลขที่ 23 ห้อง 144

2. 2
คานา
รำยงำนฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชำชีววิทยำ5 ชั้นมัธยมศึกษำปีที่ 6 โรงเรียน
เตรียมอุดมศึกษำโดยมีจุดประสงค์เพื่อรำยงำนผลและสรุปผลกำรทดลองเกี่ยวกับจำนวนช่อดอก
ของดอกเข็มโดยใช้ฮอร์โมน จิบเบอเรลลินซึ่งรำยงำนฉบับนี้มีขั้นตอนก่อน ระหว่ำง และหลังจำก
กำรทดลองด้วย ทำให้คณะผู้จัดทำได้เห็นถึงพัฒนำกำรของดอกเข็มที่เป็นส่วนที่เรำต้องกำรศึกษำ
และปัจจัยต่ำงที่ใช้ในกำรเจริญเติบโตของดอกเข็มโดยทำงคณะผู้จัดทำได้จัดเก็บข้อมูลในกำร
ทดลองได้อย่ำงครบถ้วน
กำรจัดทำรำยงำนในครั้งขอขอบคุณอำจำรย์ประจำวิชำชีววิทยำห้องเรียน 144 ที่ได้ให้กำรศึกษำ
ข้อแนะนำในกำรทดลอง ตลอดกำรที่ทำงคณะผู้จัดทำได้ทำกำรทดลอง และขอขอบคุณเพื่อนๆใน
ห้องทุกๆคนที่ได้ให้คำแนะนำและควำมช่วยเหลือ มำโดยตลอด สุดท้ำยนี้คณะผู้จัดทำหวังว่ำ
รำยงำนฉบับจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่มีควำมสนใจจะมำศึกษำต่อในกำรทดลองนี้ ถ้ำผิดพลำด
ประกำรใดขออภัยไว้ณ ที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทำ

3. 3
สารบัญ
เรื่อง หน้า
คำนำ 2
สำรบัญ 3
ปัญหำที่มำและควำมสำคัญ 4
ข้อมูลรำยละเอียดพืชที่ใช้ทดลอง 4
ข้อมูลรำยละเอียดฮอร์โมนที่ใช้ทดลอง 6
สมมุติฐำนกำรทดลอง 6
จุดประสงค์กำรทดลอง 6
ตัวแปรกำรทดลอง 7
รำยละเอียดอุปกรณ์กำรทดลอง 7
ระยะเวลำที่ใช้ทดลอง 7
วิธีกำรเก็บข้อมูล 7
ขั้นตอนกำรทดลอง 10
ผลกำรทดลอง 10
สรุปและข้อเสนอแนะ 16
บรรณำนุกรม 16
ภำคผนวก 17

4. 4
ปัญหา
ทำงกลุ่มคณะผู้จัดทำได้กำหนดใช้ควำมเข้มข้นฮอร์โมนที่แตกต่ำงกันทำให้เกิดจำนวนช่อดอกของ
ดอกเข็มที่แตกต่ำงกัน จึงกำหนดควำมเข้มข้นของฮอร์โมนจิบเบอเรอลินที่เข้มข้นไม่เท่ำกันใน
กำรศึกษำจำนวนช่อดอกของดอกเข็ม
ที่มาและความสาคัญ
ทำงกลุ่มคณะผู้จัดทำพึงสังเกตจำนวนช่อดอกของพืชต่ำงชนิดกันมีกำรแตกกิ่งข้ำงที่แตกต่ำงกันใน
ขณะที่ใช้ปัจจัยที่เหมือนกันหมดทำงคณะผู้จัดทำจึงสนในกำรแตกกิ่งข้ำงของดอกเข็ม โดยใช้
ฮอร์โมนจิบเบอเรอลินในกำรควบคุมกำรเจริญเติบโต ตลอดทำกำรทดลองได้มีกำรบันทึกขั้นตอน
ในกำรทดลอง ข้อมูลต่ำงๆ จนสรุปผลกำรทดลองในครั้งนี้
ข้อมูลรายละเอียดพืชที่ใช้ทดลอง
ดอกเข็ม
ข้อมูลพฤกษศำสตร์
ชื่อวิทยำศำสตร์ : Ixora stricta Roxb
ชื่อวงศ์: RUBIACEAE
ชื่อสำมัญ : West Indian Jasmine
ถิ่นกำเนิด : แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
นิเวศวิทยำ : ไม้พุ่มใบแข็ง หนำดก สีเขียวแก่ ดอกออกเป็นช่อตำมยอดกิ่ง
เวลำออกดอก : ออกดอกตลอดปี
กำรขยำยพันธุ์ : ปักชำกิ่ง เพำะเมล็ด ตอนกิ่ง
กำรใช้ประโยชน์ : เป็นไม้ประดับและสมุนไพร

5. 5
ลักษณะวิสัย : ไม้พุ่ม
เรือนยอด ทรงพุ่ม : รูปไข่
ถิ่นอำศัย : พืชบก
ลำต้น : ลำต้นเหนือดิน ตั้งตรงเองได้
เปลือกลำต้น : เรียบ สีน้ำตำล
ยำง : ไม่มี
ชนิดของใบ : ใบเดี่ยว สีเขียว ขนำดแผ่นใบ กว้ำง 6 ซ.ม. ยำว 11 ซม.
กำรเรียงตัวของใบบนกิ่ง : ตรงข้ำมสลัยตั้งฉำก
รูปร่ำงแผ่นใบ : รูปรี
ปลำยใบ : เรียวแหลม
โคนใบ : มน
ขอบใบ : เรียบ
ดอก : ช่อซี่ร่มเชิงประกอบ
ตำแหน่งออกของดอก : ปลำยยอด
กลีบดอก : โคนเชื่อมติดกัน ปลำยแยกเป็น 4 แฉก สี แดง รูปดอกเข็ม
รังไข่ : รังไข่ใต้วงกลีบ
กลิ่น : ไม่มี
สีของผล : ผลอ่อน สีเขียว ผลแก่ สีม่วง
รูปร่ำงผล : กลม

6. 6
เมล็ด : จำนวน 1 เมล็ด
สีของเมล็ด : น้ำตำลอ่อน
รูปร่ำงเมล็ด : กลม
ข้อมูลรายละเอียดฮอร์โมนที่ใช้ในการทดลอง
จิบเบอเรลลิน
เป็นฮอร์โมนพืชที่มีโครงสร้ำงโมเลกุลขนำดใหญ่ บทบำททำงสรีรวิทยำที่สำคัญของ
จิบเบอเรลลินคือช่วยเพิ่มควำมสูงของพืชที่เกิด จำกกำรยืดตัวของข้อ กำรค้นพบจิบเบอเรลลินเริ่ม
จำกกำรศึกษำต้นข้ำวที่เป็นโรค Bakanae ซึ่งมีลักษณะสูง ผอม เกิดจำกเชื้อรำ Gibberella fujikuroi
ในประเทศญี่ปุ่นตั้งแต่ พ.ศ. 2471 เมื่อสกัดสำรที่เชื้อรำนี้สร้ำงขึ้นไปทดสอบกับพืชชนิดอื่นพบว่ำทำ
ให้พืชนั้นๆมีอำกำรอย่ำงเดียวกันคือต้นผอม สูง จึงตั้งชื่อสำรที่พบนี้ว่ำจิบเบอเรลลิน สำรที่พบชนิด
แรกตั้งชื่อว่ำจิบเบอเรลลินเอ ต่อมำมีกำรพบอนุพันธ์ของกรดจิบเบอเรลลิกจำกรำอีกหลำยชนิด กำร
สกัดสำรจิบเบอเรลลินจำกพืชทำได้สำเร็จครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2511 โดยแยกได้จำกเมล็ดถั่วในปริมำณ
ที่ต่ำมำก
สมมุติฐานการทดลอง
ควำมเข้มข้นของฮอร์โมนที่แตกต่ำงกันทำให้เกิดจำนวนช่อดอกของพืชแตกต่ำงกัน โดยต้นดอกเข็ม
ที่ฉีดฮอร์โมนที่มีควำมเข้มข้นมำกจะมีจำนวนช่อดอกมำกตำมไปด้วย
จุดประสงค์การทดลอง
1 .เพื่อศึกษำผลของกำรใช้ฮอร์โมนพืชที่ชื่อจิบเบอเรลลิน ว่ำส่งผลต่อกำรเจริญเติบโตของพืช
2. ศึกษำกำรเปรียบเทียบควำมสำมำรถในกำรช่วยเรื่องกำรเจริญเติบโตของพืชของสำรละลำยที่
ผสมฮอร์โมนจิบเบอเรลลินควำมเข้มข้นต่ำงกัน (ชุดกำรทดลอง low dose กับ high dose)

7. 7
ตัวแปรการทดลอง
ตัวแปรต้น คือ ควำมเข้มข้นของฮอร์โมนจิบเบอเรอลิน
ตัวแปรตำม คือ จำนวนช่อดอกของดอกเข็ม และ กำรอยู่รอดของดอกเข็ม
ตัวแปรควบคุม คือ ปัจจัยต่ำงที่มีผลต่อกำรอยู่รอดของดอกเข็ม ได้แก่ น้ำ อุณภูมิ สถำนที่ตั้ง ดินที่
ปลูก ฯลฯ
รายละเอียดอุปกรณ์การทดลอง
- พืช ต้นเข็ม 9 ต้น แบ่งเป็นของชุดทดลอง 3 ชุด คือของสำรละลำยฮอร์โมนชุดควบคุม ชุด
low dose และ ชุด high dose ชุดละ 3 ต้น มีป้ำยกำกับรำยละเอียดทุกต้น
- ฮอร์โมน ใช้ฮอร์โมนจิบเบอเรลลิน นำไปใช้โดยกำรผสมน้ำและใช้ปริมำณสำรให้กำร
คำนวณควำมเข้มข้น ได้สำรละลำยชุดควบคุม (0%) ชุด low dose (1%) และชุด high dose
(7.5%)
- ที่ใช้ฉีดสารละลายฮอร์โมน (foggy) มีสำมอัน แบ่งเป็นของสำรละลำยฮอร์โมนชุดควบคุม
ชุด low dose และ ชุด high dose
- ป้ายบอกรายละเอียด กำกับรำยละเอียดของต้นไม้แต่ละต้นว่ำอยู่กลุ่มชุดทดลองใดและอื่นๆ
รวมไปถึงป้ำยกำกับรำยละเอียดของขวดfoggy แต่ละขวด
ระยะเวลาในการทดลอง
เวลำกำรทดลองใช้ระยะเวลำ 1 เดือน หรือ 30วัน
วิธีการเก็บข้อมูล
บันทึกควำมแตกต่ำงระหว่ำงจำนวนช่อดอกที่เพิ่มขึ้นโดยนับจำกวันแรกเป็นตัวอ้ำงอิง โดยจะทำกำร
นับทุกๆ3วัน

8. 8
1.ซื้อดอกเข็มมำ9ต้น จำกนั้นทำกำรนับจำนวนช่อดอกโดยกำรผูกด้ำย
2.รดน้ำและฉีดฮอร์โมนตำมควำมเข้มข้นของชุดกำรทดลอง
ระยะแรก ดอกเข็มมีกำรร่วงเล็กน้อยจนถึงปำนกลำง ดังภำพ
ได้รับกำรตรวจควำมครบถ้วนของอุปกรณ์และดอกเข็มจำกอำจำรย์ประจำวิชำ

9. 9
ระยะหลัง ดอกเข็มร่วงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
และสุดท้ำยก็เหลือดอกเข็ม 1 ต้นในแต่ละชุดกำรทดลอง ดังภำพ
4. ทำกำรนับช่อดอกของทุกต้น สัปดำห์ละ3ครั้ง เปรียบเทียบกันในทุกสัปดำห์ว่ำ จำนวนช่อดอกเพิ่มขึ้น
หรือลดลงอย่ำงไร โดยบันทึกลงสมุดจด ดังภำพ

10. 10
ขั้นตอนการทดลอง
1. นำต้นเข็มจำนวน 9 ต้น จัดเป็น3กลุ่ม กลุ่มละ3ต้น คือ ชุดควบคุม ชุด low-dose และ ชุด
high-doseตำมลำดับ โดยมีกำรแปะป้ำยบอกอย่ำงชัดเจน
2. นำต้นเข็มไปไว้ในสถำนที่ทดลอง (บริเวณตึก2) แล้วมัดด้ำยบริเวณโคนช่อดอกของดอกเข็ม
ที่มีอยู่ตั้งแต่ก่อนทดลอง
3. นับจำนวนช่อดอกของแต่ละต้นแล้วจดบันทึกไว้
4. ฉีดฮอร์โมนตำมชุดของกำรทดลองนั้นๆ ทุกๆวัน
5. บันทึกผลกำรทดลองโดยนับจำนวนช่อดอกที่มีเพิ่มมำกขึ้น ทุกๆ1 อำทิตย์แล้วจดบันทึกไว้
6. สรุปผลกำรทดลอง
ผลการทดลอง
มีต้นเข็มตำยกลุ่มละ 2 ต้น ส่วนต้นที่ยังอยู่ กลุ่มhigh dose มีจำนวนช่อดอกมำกกว่ำกลุ่มlow
dose และชุดควบคุมตำมลำดับ

11. 11
ตารางแสดงผลการทดลอง
วันที่บันทึกผล
ผลรวมจานวนช่อดอกของแต่ละชุดการทดลอง
ชุด High-dose ( 7.5% ) ชุด Low-dose ( 1% ) ชุดควบคุม ( 0% )
8 มิ.ย. 2560 23 ช่อดอก 25 ช่อดอก 26 ช่อดอก
11 มิ.ย. 2560 24 ช่อดอก 25 ช่อดอก 23 ช่อดอก
14 มิ.ย. 2560 26 ช่อดอก 25 ช่อดอก 25 ช่อดอก
17 มิ.ย. 2560 27 ช่อดอก 26 ช่อดอก 26 ช่อดอก
20 มิ.ย. 2560 25 ช่อดอก 20 ช่อดอก 21 ช่อดอก
23 มิ.ย. 2560 23 ช่อดอก 20 ช่อดอก 17 ช่อดอก
26 มิ.ย. 2560 21 ช่อดอก 19 ช่อดอก 14 ช่อดอก
29 มิ.ย. 2560 19 ช่อดอก 16 ช่อดอก 10 ช่อดอก
2 ก.ค. 2560 18 ช่อดอก 14 ช่อดอก 9 ช่อดอก
5 ก.ค. 2560 16 ช่อดอก 11 ช่อดอก 6 ช่อดอก
8 ก.ค.. 2560 14 ช่อดอก 6 ช่อดอก 5 ช่อดอก

12. 12
กราฟเส้นตรงแสดงผลการทดลอง
กราฟแท่งแสดงผลการทดลอง
จำนวนช่อดอก
วันที่บันทึกผล
23
24
26
27
25
23
21
19
18
16
14
25 25 25
26
20 20
19
16
14
11
6
26
23
25
26
21
17
14
10
9
6
3
0
5
10
15
20
25
30
จานวนช่อดอก
วันที่บันทึกผล
Chart Title
ชุดกำรทดลอง high-dose ชุดกำรทดลอง low-dose ชุดกำรทดลองควบคุม

13. 13
วันที่บันทึกผล
ชุดการทดลอง high-dose ( 7.5 % )
ต้นที่ 1 ต้นที่ 2 ต้นที่ 3
8 มิ.ย. 2560 6 ช่อดอก 1 ช่อดอก 17 ช่อดอก
11 มิ.ย. 2560 7 ช่อดอก 2 ช่อดอก 16 ช่อดอก
14 มิ.ย. 2560 8 ช่อดอก 3 ช่อดอก 15 ช่อดอก
17 มิ.ย. 2560 7 ช่อดอก 3 ช่อดอก 17 ช่อดอก
20 มิ.ย. 2560 6 ช่อดอก 2 ช่อดอก 17 ช่อดอก
23 มิ.ย. 2560 6 ช่อดอก 1 ช่อดอก 16 ช่อดอก
26 มิ.ย. 2560 5 ช่อดอก 0 ช่อดอก 16 ช่อดอก
29 มิ.ย. 2560 4 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
2 ก.ค. 2560 3 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
5 ก.ค. 2560 2 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
8 ก.ค.. 2560 0 ช่อดอก 0 ช่อดอก 14 ช่อดอก
ตารางแสดงรายละเอียดในแต่ละชุดการทดลอง

14. 14
วันที่บันทึกผล
ชุดการทดลอง low-dose (1 % )
ต้นที่ 1 ต้นที่ 2 ต้นที่ 3
8 มิ.ย. 2560 6 ช่อดอก 4 ช่อดอก 15 ช่อดอก
11 มิ.ย. 2560 7 ช่อดอก 3 ช่อดอก 15 ช่อดอก
14 มิ.ย. 2560 8 ช่อดอก 2 ช่อดอก 15 ช่อดอก
17 มิ.ย. 2560 8 ช่อดอก 1 ช่อดอก 16 ช่อดอก
20 มิ.ย. 2560 5 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
23 มิ.ย. 2560 5 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
26 มิ.ย. 2560 4 ช่อดอก 0 ช่อดอก 15 ช่อดอก
29 มิ.ย. 2560 3 ช่อดอก 0 ช่อดอก 13 ช่อดอก
2 ก.ค. 2560 2 ช่อดอก 0 ช่อดอก 12 ช่อดอก
5 ก.ค. 2560 2 ช่อดอก 0 ช่อดอก 9 ช่อดอก
8 ก.ค.. 2560 0 ช่อดอก 0 ช่อดอก 6 ช่อดอก

15. 15
วันที่บันทึกผล
ชุดการทดลองควบคุม (0% )
ต้นที่ 1 ต้นที่ 2 ต้นที่ 3
8 มิ.ย. 2560 3 ช่อดอก 10 ช่อดอก 13 ช่อดอก
11 มิ.ย. 2560 2 ช่อดอก 10 ช่อดอก 11 ช่อดอก
14 มิ.ย. 2560 3 ช่อดอก 11 ช่อดอก 12 ช่อดอก
17 มิ.ย. 2560 3 ช่อดอก 11 ช่อดอก 12 ช่อดอก
20 มิ.ย. 2560 2 ช่อดอก 8 ช่อดอก 11 ช่อดอก
23 มิ.ย. 2560 1 ช่อดอก 8 ช่อดอก 8 ช่อดอก
26 มิ.ย. 2560 0 ช่อดอก 6 ช่อดอก 5 ช่อดอก
29 มิ.ย. 2560 0 ช่อดอก 5 ช่อดอก 5 ช่อดอก
2 ก.ค. 2560 0 ช่อดอก 4 ช่อดอก 5 ช่อดอก
5 ก.ค. 2560 0 ช่อดอก 1 ช่อดอก 5 ช่อดอก
8 ก.ค.. 2560 0 ช่อดอก 0 ช่อดอก 5 ช่อดอก

16. 16
สรุปและข้อเสนอแนะ
สรุป
จำกผลกำรทดลองจะสรุปได้ว่ำ ฮอร์โมน High dose ทำให้จำนวนช่อดอกของดอกเข็มมีจำนวนที่สุด
รองลงคือ Low dose และชุดควบคุมตำมลำดับ จำกผลกำรทดลองดังนี้ทำให้เรำทรำบได้ว่ำ ฮอร์โมน
จิบเบอเรลลินสำมำรถเร่งกำรออกช่อดอกได้จริง แต่ถ้ำหำกฉีดฮอร์โมนมำกไป หรือ ไม่ได้รับกำร
ดูแลเอำใจใส่มำกพอบวกกับสภำพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวยต่อต้นเข็ม ต้นเข็มอำจเหี่ยวและตำยได้
ในที่สุด
ข้อเสนอแนะ
ควรดูแลเอำใจใส่ต้นเข็มให้มำกกว่ำนี้ และ ถ้ำหำกมีฝนตกและแดดจัดควรเอำต้นไม้เข้ำที่ร่ม
บรรณานุกรม
1. http://www.student.chula.ac.th/~56370053/gibberellins.html
2. https://wanwaleeearn.wordpress.com/2014/01/29
3. http://www.nanagarden.com/topic/3527
4. http://natres.psu.ac.th/Department/PlantScience/510-111web/510-482web/510-482web-1-
10-46/Ixora.htm

17. 17
ภำคผนวก