La0235

Cơ cấu lại các Ngân hàng thương mại Nhà nước Việt nam trong
giai đoạn hiện nay
Luận án tiến sĩ - Mã số đề tài: LA0235

Hệ thống Website : Thông tin Liên hệ - Ban biên tập:
● http://choluanvan.vn Hotline trực tiếp: 0975.170170 - 0979.170.170
● http://choluanvan.com.vn Điện thọai hỗ trợ: 0979.170.170 (Mr. Huy)
● http://luanvanviet.com Email: Timluanvan@gmail.com - Luanvanviet@gmail.com
● http://tailieu24h.com

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................i
MỤC LỤC........................................................................................................ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU VÀ SƠ ĐỒ............................................vii
PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................1
CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CƠ CẤU NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI...................................................................................4
1.1. Hoạt động của Ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị trường 4
1.1.1.Khái niệm Ngân hàng thương mại................................................4
1.1.2. Các hoạt động cơ bản của Ngân hàng thương mại....................6
1.1.2.1. Hoạt động huy động vốn:.......................................................6
1.1.2.2.Hoạt động sử dụng vốn...........................................................9
1.1.2.3.Các hoạt động khác...............................................................10
1.1.3. Đặc điểm trong kinh doanh của ngân hàng thương mại hiện đại 13
1.2. Cơ cấu Ngân hàng thương mại 17
1.2.1. Khái niệm cơ cấu.........................................................................17
1.2.2.Nội dung cơ cấu Ngân hàng thương mại....................................17
1.2.2.1. Cơ cấu tài chính...................................................................18
1.2.2.2. Cơ cấu hoạt động.................................................................20
1.2.2.3. Cơ cấu tổ chức.....................................................................25
1.2.2.4. Cơ cấu nhân lực...................................................................28
1.2.3. Những khuynh hướng ảnh hưởng đến cơ cấu của các ngân hàng29
1.3. Cơ cấu lại các NHTM 32
1.3.1.Khái niệm cơ cấu lại.....................................................................32
1.3.2. Mục tiêu của cơ cấu lại các NHTM...........................................33
1.3.3. Sự cần thiết của cơ cấu lại các NHTM trong thời kỳ hội nhập34
1.3.3.1. Sự cần thiết của một hệ thống ngân hàng hoạt động hiệu quả.
...........................................................................................................34
1.3.3.2. Áp lực của quá trình hội nhập..............................................34


1.3.3.3. Cạnh tranh kinh doanh ngân hàng trong thời kỳ hội nhập. .37
1.3.4. Nội dung cơ cấu lại các NHTM..................................................39
1.3.4.1. Quy trình cơ cấu lại.............................................................39
1.3.4.2. Nội dung cơ cấu lại NHTM.................................................41
1.4. Kinh nghiệm cơ cấu lại các NHTM NN của một số quốc gia trên thế
giới. 48
1.4.1. Kinh nghiệm của Trung quốc.....................................................48
1.4.2. Kinh nghiệm của Thái lan..........................................................54
1.4.3.Kinh nghiệm của Malaysia..........................................................56
1.5. Bài học cho Việt nam khi tiến hành cơ cấu lại các NHTMNN trên cơ
sở kinh nghiệm của thế giới. 58
1.5.1. Về cách thức xử lý nợ xấu..........................................................58
1.5.2. Về nguyên tắc tái cấp vốn...........................................................60
1.5.3. Về cách thức tái cấp vốn.............................................................60
1.5.4. Về việc tạo niềm tin cho dân chúng và các nhà đầu tư............61
CHUƠNG 2 THỰC TRẠNG CƠ CẤU LẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI NHÀ NƯỚC VIỆT NAM.....................................................................63
2.1 Giới thiệu về hệ thống NHTM NN Việt Nam 63
2.2. Đặc trưng của các NHTM Nhà nước Việt nam 68
2.2.1. Hiệu quả hoạt động và tốc độ tăng trưởng thấp.......................68
2.2.2. Khả năng quản lý kém................................................................69
2.2.3. Công nghệ lạc hậu.......................................................................70
2.2.4. Cơ cấu tổ chức kém hiệu quả.....................................................70
2.3. Mục tiêu và Nguyên tắc cơ cấu lại các NHTMNN. 71
2.3.1. Tính tất yếu của việc cơ cấu lại các NHTMNN Việt nam........71
2.3.2. Mục tiêu và nguyên tắc cơ cấu lại các NHTMNN Việt nam:. .72
2.3.3. Nội dung chính của cơ cấu lại các NHTM NN Việt nam.........73
2.4. Thực trạng cơ cấu lại các NHTM NN ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 –
2005. 75
2.4.1. Thực trạng cơ cấu các NHTM NN trước thời điểm 31/12/2000.75


2.4.1.1. Về tài chính..........................................................................75
2.4.1.2. Về cơ cấu tổ chức và hoạt động...........................................77
2.4.1.3. Về cơ cấu nhân lực...............................................................77
2.4.1.4. Về hiện đại hoá và nâng cấp công nghệ..............................79
2.4.2. Thực trạng cơ cấu lại các NHTM NN ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 -
2005.........................................................................................................81
2.4.2.1. Cơ cấu lại tài chính..............................................................81
2.4.2.2.Về cơ cấu lại hoạt động.........................................................85
2.4.2.3. Về cơ cấu lại tổ chức hoạt động...........................................95
2.4.2.4. Về cơ cấu lại nhân lực..........................................................99
2.4.2.5. Về hiện đại hoá công nghệ ngân hàng...............................100
2.5. Đánh gía kết quả cơ cấu lại NHTM NN Việt nam giai đoạn 2000
-2005 103
2.5.1. Kết quả đạt được.......................................................................103
2.5.2. Những mặt tồn tại.....................................................................108
2.5.3. Các nguyên nhân.......................................................................115
2.5.3.1. Các nguyên nhân khách quan.............................................115
2.5.3.2. Nguyên nhân chủ quan.......................................................116
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP CƠ CẤU LẠI CÁC NHTM NHÀ NƯỚC VIỆT
NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY..................................................................119
3.1. Quan điểm và định hướng phát triển ngành ngân hàng đến năm 2010
và năm 2020 119
3.1.1. Quan điểm về phát triển ngành ngân hàng.............................119
3.1.2. Định hướng phát triển hệ thống Ngân hàng Việt Nam đến năm
2010.......................................................................................................120
3.1.2.1. Định hướng hoàn thiện hệ thống pháp luật về tiền tệ và hoạt
động ngân hàng...............................................................................120
3.1.2.2. Định hướng phát triển các NHTMNN đến năm 2010........121
3.1.2.3. Định hướng phát triển dịch vụ ngân hàng.........................124


3.1.3. Các yêu cầu về xây dựng hệ thống Ngân hàng thương mại Việt
Nam.......................................................................................................125
3.1.4. Triển vọng cơ cấu lại các NHTM NN trong thời gian tới.......128
3.1.4.1. Về chính sách, môi trường pháp lý......................................128
3.1.4.2. Nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao và bền vững...............129
3.1.4.3. Thực lực về tài chính và hoạt động của các NHTM NN......129
3.2. Đề xuất giải pháp nhằm cơ cấu lại các NHTM NN Việt nam trong
thời gian tới (đến năm 2010) 132
3.2.1.Cổ phần hoá NHTM NN............................................................132
3.2.2. Nhóm giải pháp về cơ cấu lại tài chính...................................146
3.2.2.1. Tiếp tục xử lý nợ xấu của các NHTM NN...........................146
3.2.2.2. Bổ sung vốn điều lệ và tăng vốn tự có của các NHTM NN154
3.2.3. Hợp nhất các NHTM NN....................................................................
157
3.2.4. Nhóm giải pháp cơ cấu lại mô hình tổ chức hoạt động tăng cường
năng lực quản trị, điều hành của NHTM NN Việt nam...................159
3.2.5. Nhóm giải pháp về nhân lực.....................................................168
3.2.6. Nhóm giải pháp về hiện đại hoá công nghệ.............................170
KẾT LUẬN..................................................................................................177
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ....................................180
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................181
PHỤ LỤC


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN
Viết tắt Nội dung
AMC Công ty quản lý và khai thác nợ
ATM Máy rút tiền tự động
Agribank Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Việt nam
ASEAN Hiệp hội các nước Đông nam á
BIDV Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam
CPH Cổ phần hoá
DNNN Doanh nghiệp nhà nước
ICB Ngân hàng Công thương Việt nam
MHB Ngân hàng Phát triển nhà Đồng bằng sông Cửu Long
NHTM Ngân hàng thương mại
NHTMNN Ngân hàng thương mại nhà nước
NH Ngân hàng
NHNNg Ngân hàng thương mại nước ngoài
NHTW, NHTƯ Ngân hàng Trung ương
NSNN Ngân sách nhà nước
POS Điểm chấp nhận thanh toán thẻ
ROA Lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản
ROE Lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu
TCTD Tổ chức tín dụng
TTCK Thị trường chứng khoán
VCB Ngân hàng Ngoại thương Việt nam
WTO Tổ chức thương mại thế giới
IAS Chuẩn mực kế toán quốc tế
MIS Hệ thống thông tin quản lý
IMF Quỹ tiền tệ quốc tế
BASEL Uỷ ban giám sát

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ

1. Sơ đồ

Sơ đồ1.1: Mô hình tổ chức của NHTM đơn giản [49]................................26

Sơ đồ 1.2: Mô hình tổ chức của NHTM hiện đại [49]................................27


Sơ đồ 2.1 : Những nội dung chính của quá trình cơ cấu lại NHTM NN Việt
Nam .[16]........................................................................................................73

Sơ đồ 3.1: Mô hình thiết lập hệ thống thông tin của NHTM NN............172

2. Bảng

Bảng 2.1: Số lượng các TCTD hoạt động tại Việt nam đến năm 2006.....63

Bảng 2.2: Số liệu về tình hình hoạt động của các TCTD Việt nam...........64

Bảng 2.3. Cơ cấu nhân viên có trình độ Đại học và sau đại học...............78

Bảng 2.4: Vốn điều lệ và vốn tự có của các NHTM NN tính đến tháng
12/2005............................................................................................................81

Bảng 2.5: Vốn tự có của các Ngân hàng thương mại Nhà nước...............83

Bảng 2.6: Kết quả xử lý nợ tồn đọng của các NHTM nhà nước...............84

Bảng 2.7: Diễn biến nợ tồn đọng, nợ xấu của các NHTM NN..................85

Bảng 2.8: Cơ cấu cho vay theo thành phần kinh tế....................................89

Bảng 2.9 : Tỷ lệ nợ xấu trên tổng cho vay...................................................89

Bảng 2.10: Tỷ lệ phụ thuộc khoản nợ dễ biến động...................................91

Bảng 2.11: Chỉ số ROE của các NHTM NN................................................91

Bảng 2.12: Chênh lệch lãi suất cho vay và lãi suất tiền gửi của các
NHTMNN.......................................................................................................92

Bảng 2.13: Tỷ lệ chi phí trên thu nhập của các NHTM NN......................93

Bảng 2.14: Chỉ số ROA của các NHTM NN...............................................93

Bảng 2.15: Một số chỉ số hiệu quả của các NHTM NN............................111

Bảng 3.1: Dự báo mức độ thiếu vốn và nhu cầu bổ sung vốn của các NHTM
NN giai đoạn 2007 – 2010...........................................................................131


3. Biểu đồ

Biểu đồ 2.1: Thị phần huy động vốn năm 2006..........................................66

Biểu đồ 2.2: Thị phần tài sản năm 2006......................................................67

Biểu đồ 2.3: Thị phần cho vay, đầu tư của hệ thống tài chính cuối năm 2006
.........................................................................................................................68


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay hội nhập kinh tế giữa các khu vực và trên toàn thế giới đã trở
thành một xu thế tất yếu của thời đại và diễn ra mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực. Đó
là con đường ngắn nhất giúp các quốc gia đang phát triển rút ngắn được thời gian
quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Đây cũng là xu thế chung của
thời đại, là điều kiện cần thiết để mỗi quốc gia đi vào quỹ đạo chung của thế giới,
là cơ hội để các nước tận dụng được dòng vốn khổng lồ cùng với công nghệ tiên
tiến. Trong xu thế đó, Việt nam đã chủ động tham gia vào quá trình hội nhập quốc
tế như gia nhập khối ASEAN, tham gia vào khu vực mậu dịch tự do ASEAN
(AFTA), ký kết Hiệp định thương mại song phương Việt nam – Hoa kỳ và đầu
năm 2007 đã trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội thương mại thế giới
(WTO). Bên cạnh những cơ hội và lợi ích do hội nhập mang lại thì yêu cầu đặt ra
cũng rất lớn buộc chúng ta phải đối mặt như sức ép cạnh tranh, nâng cao quản lý
nhà nước nhằm giảm thiểu, hạn chế rủi ro (khủng hoảng, bất ổn kinh tế…), tối đa
hóa lợi ích của cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
Trong tiến trình chung đó của cả nền kinh tế, các Ngân hàng thương mại
Việt nam sẽ có nhiều cơ hội hơn về tài chính, nguồn lực, công nghệ, thị
trường…. Mặt khác cũng phải đối mặt với những thách thức, áp lực, rủi ro khi
mức vốn hiện nay của các Ngân hàng thương mại Việt nam, đặc biệt là các Ngân
hàng thương mại Nhà nước (NHTMNN) quá thấp so với các Ngân hàng thương
mại (NHTM) khác trong khu vực; Trình độ quản lý còn hạn chế; các tiêu chuẩn
về kiểm toán, kế toán chưa phù hợp với thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế; trình độ
công nghệ được áp dụng chưa hiện đại; dịch vụ Ng©n hµng còn nghèo nàn.
Những thách thức này sẽ còn gia tăng hơn rất nhiều khi hiện nay chúng ta tiếp
tục đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế. Đòi hỏi các NHTM Việt nam phải chủ


động cơ cấu lại nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia vào quá trình hội
nhập và cạnh tranh khốc liệt này.
Hiện nay NHTM NN Việt nam còn quá nhiều bất cập và không còn phù
hợp. Nếu chúng ta không tiến hành cơ cấu lại sớm thì hoạt động của các
NHTM NN sẽ rất khó khăn khi phải đối mặt với các ngân hµng lớn của nước
ngoài. Trước tình hình cấp bách đó, tác giả lựa chọn đề tài “Cơ cấu lại các
Ngân hàng thương mại Nhà nước Việt nam trong giai đoạn hiện nay” làm
đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sĩ của mình. Đề tài này mang tính thiết thực
và phù hợp với thực tế yêu cầu của hệ thống các NHTM NN ở Việt nam hiện
nay.
2. Mục đích nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về cơ cấu và cơ cấu lại NHTM:
Nội dung, căn cứ và các nhân tố ảnh hưởng. Nghiên cứu cơ cấu của NHTM NN
trong phạm vi quốc gia cũng như kinh nghiệm cơ cấu lại NHTM NN của các
nước.
- Phân tích nhằm chỉ ra những hạn chế trong cơ cấu của NHTM NN. Phân
tích và phát hiện những bất cập trong cơ cấu lại của các NTHM NN Việt nam
trong giai đoạn 2000 – 2005.
- Dự báo triển vọng về cơ cấu lại các NHTM NN Việt nam trong thời gian
tới.
- Đề xuất giải pháp những giải pháp đồng bộ và có tính thực thi, góp
phần vào việc cơ cấu lại có hiệu quả của các NHTM NN Việt nam đến năm
2010.
3. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu tình hình cơ cấu lại của các NHTM NN dựa trên các nội
dung: cơ cấu lại tài chính, cơ cấu lại tổ chức và hoạt động, cơ cấu lại nhân lực và
nâng cấp công nghệ.
4. Phương pháp nghiên cứu


Là một công trình nghiên cứu khoa học mang tính ứng dụng thực tiễn nên
trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả chủ yếu dựa vào các phương pháp
nghiên cứu như phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp
hệ thống, phương pháp phân tích, so sánh, phương pháp tổng hợp và trong quá
trình nghiên cứu có sự kết hợp giữa lý luận và thực tiễn.
5. Những đóng góp của luận án
- Hệ thống hoá được những vấn đề mang tính lý luận về cơ cấu và cơ cấu
lại của NHTM.
- Rút ra những bài học kinh nghiệm trong quá trình cơ cấu lại các NHTM
NN của thế giới để có thể vận dụng vào Việt nam.
- Từ việc nghiên cứu cơ cấu NHTM NN và quá trình cơ cấu lại các
NHTM NN đã đánh giá đúng thực trạng cũng như phát hiện ra những nguyên
nhân dẫn đến việc cơ cấu lại các NHTM NN kém hiệu quả trong giai đoạn
2000- 2005.
- Xây dựng các định hướng và đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm cơ
cấu lại các NHTM NN Việt nam đến năm 2010.


La0235

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to La0235

Similar to La0235 (20)

More from luanvanviet

More from luanvanviet (20)

La0235