Econom.s7

1. ТӨГС БУС ӨРСӨЛДӨӨНИЙ ЗАХ ЗЭЭЛ
I. Тест.
1. Дараах шинжүүдээс аль нь монополь пүүсийн шинжийг илэрхийлэхгүй вэ?
a) Ганц пүүс үйл ажиллагаа явуулдаг ба зах зээлийн нийлүүлэлтийг бүрэн тодорхойлдог.
b) Орлуулах боломжгүй бараа, үйлчилгээ үйлдвэрлэдэг.
c) Зах зээлд ороход хууль эрх зүйн болон бусад саад тотгорууд их байдаг.
d) Монополь зах зээлд эрэлтийн муруй төгс мэдрэмжтэй байдаг.
2. Монополь пүүсийн ахиу орлогын муруй
a) Хэвтээ тэнхлэгтэй параллель байна.
b) Эерэг налалттай байна.
c) Зах зээлийн эрэлтийн муруйн дээр байрладаг.
d) Зах зээлийн эрэлтийн муруйн дор байрладаг.
3. Монополь пүүс болон төгс өрсөлдөөнт пүүсийн гол ялгаа
a) Эрэлт мэдрэмж муутай хэсэгт монополь пүүс бүтээгдэхүүний үнээ тогтоох замаар ашгаа
хамгийн их байлгадаг.
b) Монополь пүүс бүтээгдэхүүний үнээ өсгөх замаар ашгаа байнга нэмэгдүүлдэг.
c) Монополийн ахиу орлого үнээсээ ямагт бага байдаг.
d) Монополь пүүс эдийн засгийн ашигтай ажилладаг.
4. Монополь пүүс үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлбэл нийт орлого
a) Эхлээд өсөх ба дараа нь буурна
b) )Эхлээд буурах ба дараа нь өснө
c) Байнга өснө
d) Байнга буурна.
5. Ахиу орлого тэгтэй тэнцүү байх бүтээгдэхүүний түвшинд ____ байна.
a) Нийт орлого тэгтэй тэнцүү байна.
b) Уг үйлдвэрлэлийн түвшинд үнээс хамаарсан эрэлтийн мэдрэмж тэгтэй тэнцүү байна.
c) Пүүсийн нийт орлого хамгийн их утгаа авна.
d) Пүүс үнийг тогтоогч байна.
6. Үнэ буурахад нийт орлого өсдөг бол _____
a) Эрэлт мэдрэмж сайтай байна
b) Эрэлт мэдрэмж муутай байна.
c) Эрэлт нэгж мэдрэмжтэй байна.
d) Эрэлтийн хууль зөрчигдөж болно.
7. Аль нь монополь пүүсийн ашиг хамгийн их байх үеийн үйлдвэрлэлийг тодорхойлох нөхцөл вэ?
a) MR=ATC
b) MC=ATC
c) MR=TC
d) MR=MC
8. Патент, лицензийн үндсэн дээр монополь болдог пүүс
a) Нээлттэй монополь
b) Хаалттай буюу зүй ёсны монополь
c) Аргагүй монополь
d) Үнийн ялгаварлал бүхий монополь
9. Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн шинжийг илэрхийлэхгүй өгүүлбэрийг ол.
a) Зах зээлд орох гарахад хялбар байдаг
b) Богино хугацаанд пүүсүүд эдийн засгийн ашигтай ажиллаж болно.
c) Зах зээлд бүтээгдэхүүний ялгаварлал байдаг
d) Бүтээгдэхүүний үнэ ахиу зардалтай тэнцүү байдаг

2. 10.Дараах нөхцлийн хангасан байхаар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэвэл монопольт өрсөлдөөнт зах зээл
дээрх пүүсийн ашиг хамгийн их байна.
a) Ахиу орлого ахиу зардалтай тэнцүү үед
b) Ахиу орлого ахиу зардлаас их байх үед
c) Нийт орлого нийт зардалтай тэнцүү үед
d) Нийт орлого хамгийн их утгаа авсан үед
11. Буруу өгүүлбэрийг ол.Урт хугацаанд монопольт өрсөлдөөнт пүүс ______байдаг
a) Эдийн засгийн ашиг тэгтэй тэнцүү
b) Ахиу зардал дундаж нийт зардалтай тэнцүү
c) Үнэ нь ахиу зардлаас их
d) Үнэ нь дундаж нийт зардалтай тэнцүү
12. Монопольт өрсөлдөөнт пүүсийн урт хугацааны хувьд аль нь зөв бэ?
a) P = ATC = MC = MR
b) P = ATC
c) ATC = MC
d) P = MC
13. МӨЗЗ -д үйл ажиллагаа явуулдаг пүүсийн хувьд MC ˃ ATC бол ашгаа хамгийн их байлгахын
тулд үйлдвэрлэлээ
a) Нэмэгдүүлнэ
b) Бууруулна
c) Өөрчлөхгүй
d) Дээрх нөхцөл тодорхойлох боломжгүй
14. Урт хугацаанд P ˂ ATC бол МӨЗЗ - д
a) Пүүсүүд зах зээлд ордог
b) Пүүсүүд зах зээлээс гардаг
c) Пүүсийн үйлдвэрлэлийн өргөжилтийн үр өгөөжөөс хамаарч гарах орохоо шийддэг
15. Олигополь нь дараах шинжийг агуулсан зах зээлийн хэлбэр юм.
a) Цөөн тооны худалдан авагчтай олон тооны үйлдвэрлэгчтэй
b) Цөөн тооны үйлдвэрлэгчтэй,адил болон ялгаатай бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг
c) Олон үйлдвэрлэгчтэй,ялгаатай бараатай,үйлчилгээг үйлввэрлэдэг
d) Олон үйлдвэрлэгчид цөөн бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэж борлуулдаг
16. Олигополь зах зээлийн шинж чанарыг илэрхийлэхгүй өгүүлбэрийг ол.
a) Цөөн тооны хэдхэн пүүс үйл ажиллагаа явуулдаг
b) Үнийн болон үнийн бус дайн хүчтэй байдаг
c) Мэдээлэл төгс бус ,зах зээлд ороход хэцүү байдаг
d) Харьцангуй мэдрэмж сайтай эрэлтийн муруйтай байдаг
17. Олигополийн гол онцлог,ялгаа____ байдаг ба салбарт_____байдаг.
a) Ороход саад их, олон тооны пүүсүүд
b) Ороход саад тотгор байхгүй, цөөн тооны пүүсүүд
c ) Ороход саад тотгор их, цөөн тооны пүүсүүд
d) Ороход саад тотгор байхгүй олон тооны пүүсүүд
18. Олигополь зах зээл дэх тэргүүлэгч пүүсийн загвар нь
a) Бүх пүүсүүд үнийг тогтоогч байдаг
b) Тэргүүлэгч пүүс үнийг тогтоогч ба бусад бүх пүүсүүд үнийг хүлээн авагч байдаг
c) Бүх пүүсүүд ижил зардалтай байдаг
d) Бүх пүүсүүд ижил бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг
19. __________ зах зээлд, пүүсүүдийн бараа үйлчилгээ нь_______ хамаардаг.
a) Олигополь,зөвхөн ахиу орлого болон ахиу зардлын муруйнуудаас
b) Монопольт өрсөлдөөнт,өрсөлдөгчийн үнийн болон тоо хэмжээний шийдвэрээс

3. c) Олигополь,өрсөлдөгчийн үнийн болон тоо хэмжээний шийдвэрээс
d) Монопольт өрсөлдөөнт, зөвхөн ахиу орлогын муруйнаас
20. Тоглоомын онол дараах төрлийн зах зээлийн бүтцийг судлахад хэрэглэгддэг.
a) Монополь
b) Монопольт өрсөлдөөнт
c) Олигополь
d) Төгс өрсөлдөөнт
II.Бодлого, дасгал
1. Хүснэгтэд монополь пүүсийн зардал, орлогын талаарх мэдээ өгөгджээ.
Q VC TC ATC MC P TR MR
0 0 150 200 0
1 110 110 175
2 320 300
3 366 135
4 250 480
5 445 105
6 360 90
а. Хүснэгтийг бөглө. б. Пүүсийн тогтмол зардал ямар байх вэ?
в. P болон Q –н ямар утгад пүүсийн ашиг хамгийн их байх вэ?
г. Үнийн өгөгдсөн хэмжээнд бүтээгдэхүүний эрэлт нь хир зэрэг мэдрэмжтэй байх вэ?
2. Нэгэн монополь пүүсийн эрэлт бөгөөд зардлын функц нь
гэж өгөгдсөн бол пүүс ашгаа хамгийн их байлгахын тулд хичнээн
хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ? Мөн ашгийг тооц.
3. Дараах зурагт монопольт өрсөлдөөнт зах зээл дээр үйл ажиллагаа явуулдаг пүүсийн талаарх
мэдээлэл графикаар өгөв. Өгөгдсөн графикийг ашиглан дараахь асуултанд хариулт өг .
а. Хамгийн их ашигтай ажиллах үеийн үйлдвэрлэх бараа,үйлчилгээний тоо хэмжээ
б. Ашиг хамгийн их байх үеийн нэгж бүтээгдэхүүний үнэ
в. Ашиг хамгийн их байх үеийн дундаж нийт зардал
г. Ашиг хамгийн их байх үеийн нийт зардал
д. Ашиг хамгийн их байх үеийн ахиу зардал
е. Ашиг хамгийн их байх үеийн нийт орлого
ё. Ашиг хамгийн их байх үеийн ахиу орлого
ж. Ашиг хамгийн их байх үеийн нийт ашиг
.