Mie.s12.2020 2021on - h

1. ОЛИГОПОЛЬ ЗАХ ЗЭЭЛ
I.Үндсэн ойлголтууд / Орчуулж бич /
Oligopoly
Duopoly)
Game theory
Price leadership
Collusion
Kinked - demand curve
Differentiated oligopoly
II. Тест
1.Олигополь нь дараах шинжийг агуулсан зах зээлийн хэлбэр юм.
a) Цөөн тооны худалдан авагчтай олон тооны үйлдвэрлэгчтэй
b) Цөөн тооны үйлдвэрлэгчтэй,адил болон ялгаатай бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг
c) Олон үйлдвэрлэгчтэй,ялгаатай бараатай,үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг
d) Олон үйлдвэрлэгчид цөөн бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэж борлуулдаг
2. Олигополийн гол онцлог,ялгаа____ байдаг ба салбарт_____байдаг.
a) Ороход саад их, олон тооны пүүсүүд b) Ороход саад тотгор байхгүй,цөөн тооны пүүсүүд
c )Ороход саад тотгор их, цөөн тооны пүүсүүд d)Ороход саад тотгор байхгүй олон тооны пүүсүүд
3.Олигополь зах зээлийн үндсэн нөхцөл
a) Олон үйлдвэрлэгч,худалдан авагчтай байдаг b) Ганц үйлдвэрлэгч,олон худалдан авагчтай байдаг
c )Ялгаатай бараа, үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг d) Цөөн тооны үйлдвэрлэгчтэй,ижил төрлийн боловч бага
зэргийн ялгаатай бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг
4. Олигополь зах зээлд_____
a) Цөөн тооны пүүсүүд үйл ажиллагаа явуулдаг b) Орох гарахад саад тотгор бараг байдаггүй
c ) Пүүсүүдийн шийдвэр нь бие биеэсээ бараг хамаардаггүй d) Ижил төрлийн бараа,үйлчилгээг
үйлдвэрлэдэг
5. Бие биедээ хүчтэй нөлөөлдөг бөгөөд цөөн тооны үйлдвэрлэгчтэй зах зээл
a) Монопольт өрсөлдөөнт b) Олигополь c) Монополь d) Төгс өрсөлдөөнт
6.__________ зах зээлд,пүүсүүдийн бараа үйлчилгээ нь_______ хамаардаг.
a) Олигополь,зөвхөн ахиу орлого болон ахиу зардлын муруйнуудаас
b) Монопольт өрсөлдөөнт,өрсөлдөгчийн үнийн болон тоо хэмжээний шийдвэрээс
c) Олигополь,өрсөлдөгчийн үнийн болон тоо хэмжээний шийдвэрээс
d) Монопольт өрсөлдөөнт, зөвхөн ахиу орлогын муруйнаас
7. Олигополь зах зээлийн шинж
a) Ижил төрлийн бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэдэг b) Зах зээлд орох,гарахад харьцангуй хялбар
c ) Зах зээлийн тэнцвэрт үнэнд нөлөөлж чаддаггүй d) Үнийн болон үнийн бус өрсөлдөөн хүчтэй байдаг
8. Олигополь зах зээл дараах шинжтэй
a) Зах зээлд ороход саад тотгор их байдаг b) Ижил төрлийн боловч бага зэрэг ялгаатай бараа,үйлчилгээг
үйлдвэрлэдэг c) Мэдээлэл төгс бус байдаг d) Дээрх хариултууд бүгд зөв
9. Ижил төрлийн боловч бага зэргийн ялгаатай бараа,үйлчилгээг үйлдвэрлэх үндсэн шалтгаан нь_____
a) Мэдээлэл төгс бус байдагтай холбоотой b) Үнийн бус өрсөлдөөн хүчтэй байдагтай холбоотой
c ) Пүүсийн хөрөнгө оруулах чадвараас болж харилцан адилгүй хүчин чадалтай техник технологи
ашигладаг d) Үнийн дайн гарах аюултай холбоотой
10.Үнийн дайн гэдэг нь
a) Зар сурталчилгаа, бараа үйлчилгээний чанар,загвар, өнгө үзэмжээрээ хоорондоо өрсөлдөх үйл явц юм.
b) Зөвхөн бараа, үйлчилгээний үнэнд өөрчлөлт оруулах замаар өрсөлдөх үйл явц юм.
c) Хоорондоо хуйвалдах буюу гэрээ хэлэлцээрээр үйл ажиллагаа явуулах үйл явц юм.
d) Дээрх хариултууд бүгд буруу
11. Эрэлтийн хугарсан муруйн загварт пүүсүүдийн өрсөлдөөн нь_________гэж таамагладаг
a) Үнээ өсгөхийг зөвшөөрдөг харин бууруулдаггүй b) Үнээ бууруулахыг зөвшөөрдөг, харин үнээ
өсгөдөггүй c) Үнээ ямар нэг байдлаар өөрчлөхийн зөвшөөрдөг d) Пүүсийн үнийн өөрчлөлтийг
зөвшөөрдөггүй
12. Дараахаас аль нь олигополь зах зээлд багтах вэ?
a) Үйлчилгээ эрхлэгч рестаронууд b) Газар тариалан эрхлэгч компаниуд c) Гурилын үйлдвэрүүд
d) Эрдэнэт Оюу толгой гэх мэт уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг компаниуд
13.Олигополь зах зээлийн шинж чанарыг илэрхийлэхгүй өгүүлбэрийг ол.

2. a) Цөөн тооны хэдхэн пүүс үйл ажиллагаа явуулдаг b) Үнийн болон үнийн бус дайн хүчтэй байдаг
c)Мэдээлэл төгс бус зах зээлд ороход хэцүү байдаг. d) Харьцангуй мэдрэмж сайтай эрэлтийн муруйтай
байдаг
14. “Улаанбаатар гурил” компанийг эрэлтийн хугарсан муруйтай олигополь гэж үзье.Уг компанийг
тодорхойлж чадах өгүүлбэрийг ол.
a) Түүний өрсөлдөгчид бараа ,үйлчилгээний үнийг өсгөхгүй бол тэрээр үнээ өсгөж болно.
b) Түүний өрсөлдөгчид бараа, үйлчилгээний үнийг бууруулахгүй бол тэрээр үнээ бууруулж болно.
c) Түүний өрсөлдөгчид үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлэхгүй бол тэрээр үйлдвэрлэлээ нэмэгдүүлж болно.
d) a,b хариултууд зөв байна.
15. Эрэлтийн хугарсан муруйн загварт эрэлтийн муруйн хугарал нь дараах эдийн засгийн утгыг
илэрхийлдэг.
a) Ахиу зардлын өчүүхэн өөрчлөлт үнэ,эсвэл тоо хэмжээний өөрчлөлтөд нөлөө үзүүлдэггүй.
b) Ахиу орлогын муруйн хугарлын цэгт ашгаа хамгийн их байлгаж чадна.
c) Эрэлтийн муруйн хугарлын цэгт ашгаа хамгийн их байлгаж чадна.
d) Өрсөлдөгч пүүсүүдийн эрэлтийн муруй хугардаг гэдэгт пүүс бүр итгэдэг ба харин уг пүүсийн
эрэлтийн муруй хугардаггүй.
16.Олиголь пүүсүүд бие биеэсээ хамааралтай байдаг нь_____ утгатай
a) Олигополь нэг том пүүс борлуулалтаа нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргавал нөгөө пүүсийн зардалд
нөлөөлдөг гэсэн.
b) Пүүсүүд хуйвалдах буюу гэрээ хэлэлцээрээр үйл ажиллагаа явуулдаг гэсэн.
c) Зах зээлд ороход саад тотгор их гэсэн d) Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
17. Эрэлтийн хугарсан муруйн загвараар ахиу зардлын өчүүхэн өөрчлөлтөд пүүсийн үнэ_____ ба
үйлдвэрлэл_____
a) Өөрчлөгдөх, өөрчлөгддөг b) Өөрчлөгдөх ,өөрчлөгдөхгүй
c) Өөрчлөгдөхгүй, өөрчлөгддөг d) Өөрчлөгдөхгүй,өөрчлөгдөхгүй
18. Эрэлтийн хугарсан муруй нь нэг таамаглал нь
a) Пүүсийн бараа,үйлчилгээний үнэ зардлын өөрчлөлтөөс илүүгээр өөрчлөгддөг
b) Пүүсүүдийн бараа үйлчилгээний үнэд зардлын өчүүхэн өөрчлөлт нөлөөлдөггүй.
c) Үнэ нь эрэлтийн хугарсан муруйн дээд хэсэгт тогтмол байдаг
d) Бараа үйлчилгээ нь үнийн өөрчлөлтөөс бага өөрчлөгддөг.
19. Олигополийн талаархи сонгодог онолын таамаглал
a) Нилээд олон тооны үйлдвэрлэгчтэй b) Пүүсүүд бие биеэсээ хамаардаггүй
c) Эрэлтийн хугарсан муруйн загвараар пүүсүүд тодорхойлогддог d) Дээрх хариултууд бүгд зөв
20.Олигополийн талаарх сонгодог онолын таамаглалууд
a) Үнийн бус өрсөлдөөн хүчтэй байдаг b) Салбарт ороход саад ихтэй байдаг
c ) Пүүсийн үйл хөдлөл бие биеэсээ хамааралтай d) Дээрх хариултууд бүгд зөв.
21.Зураг №10.1–д эрэлтийн хугарсан муруйн загварыг харуулав.Пүүсийн МС муруй төгс мэдрэмжтэй
гэе. Зөв өгүүлбэрийг ол.
a) Пүүсийн МС нь $10-$30-ийн завсарт байвал пүүс 3 нэгж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ.
b) МС ˃ 30 бол эрэлт харьцангуй мэдрэмж муутай байхаар үнийн олонлог тодорхойлогдоно.
c) МС ˃ 30 бол пүүс үйл ажиллагаа зогсооно.
d) МС = 30 бол пүүс үйл ажиллагаа зогсооно.
Үнэ ба зардал
Тоо хэмжээ

3. 22. Зураг №10.1-д МС = 30 гэе. Пүүс_______бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх ба үнэ ______ байна.
a) 4,$30 b) 3, $10 c) 3, $30 d) 3, $40
23.Олигополь зах зээл дэх тэргүүлэгч пүүсийн загвар нь
a) Бүх пүүсүүд үнийг тогтоогч байдаг
b) Тэргүүлэгч пүүс үнийг тогтоогч ба бусад бүх пүүсүүд үнийг хүлээн авагч байдаг
c) Бүх пүүсүүд ижил зардалтай байдаг d) Бүх пүүсүүд ижил бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг
24. Салбарын үйлдвэрлэлийн ихэнх хэсгийг нэг пүүс үйлдвэрлэх үед тэргүүлэгч олигополь пүүс
үүсэх ба ийм нөхцөлд______
a) Уг пүүсийн ахиу зардлын муруй төгс мэдрэмжтэй байна.
b) Пүүст тогтмол зардал байхгүй байна. c) Өргөжилтийн тогтмол үр өгөөжтэй байна.
d ) Бусад өрсөлдөгч пүүсүүдээс зардал нь тогтвортой байх давуу талтай байна.
25.Олигополь зах зээлийн тэргүүлэгч пүүсийн загварт ________
a) Пүүсийн ахиу орлогын муруй хугардаг b) Бүх пүүсүүд үнийг тогтоогч байдаг
c) Бүх пүүсүүдийн үнэ зах зээлийн үнээр тодорхойлогдоно.
d) Нэг пүүс бусад өрсөлдөгч пүүсүүдээс зардлын хувьд давуу талтай байдаг.
26.Зардал дээр нэмэх зарчмаар дараах байдлаар үнээ тогтоодог
a) Ахиу зардал дээр дундаж хувьсах зардлын тодорхой хэсгийг нэмэх замаар
b) Хүчин чадлаа 100% ашигласан үеийн дундаж зардал дээр зорилтот ашгаа нэмэх замаар
c) Хүчин чадлын 70%-80%-ийг ашигласан дундаж зардал дээр зорилтот ашгаа нэмэх замаар
d) Үйл ажиллагааны явцад гарсан дундаж зардал дээр уг 70%-80%-г нэмэх замаар
27. Тэргүүлэгч пүүсийн загварын ойлголтоор авч үзвэл дараах өгүүлбэр зөв байна.
a) Тэргүүлэгч пүүс өрсөлдөөнт зах зээлтэй адил үнийг хүлээн авагч байдаг.
b) Тэргүүлэгч пүүс монопольт өрсөлдөөнт зах зээлтэй адил үнийг хүлээн авагч байдаг.
c) Тэргүүлэгч пүүс монопольтой адил үнийг тогтоогч байдаг.
d) Дээрх хариултууд бүгд буруубайна.
28. Олигополийн загварт тэргүүлэгч пүүсийн бүтээгдэхүүний эрэлт____
a)Ахиу орлогын муруйгаар тодорхойлогддог.
b)Жижиг пүүсүүдийн эрэлтийн муруйн зүүн дээд талд орших эрэлтийн муруйгаар тодорхойлогддог.
c)Жижиг пүүсүүдийн нийлүүлэлтийн муруйн зүүн дээд талд орших нийлүүлэлтийн муруйгаар
тодорхойлогддог.
d)Тэргүүлэгч пүүсийн үйлдвэрлэхийг хүсч байгаа тоо хэмжээний нийлбэрээр тодорхойлогддог.
29. Тоглоомын онол нь ______ ашиглагддаг
a) Олигополь пүүсийн үнийн талаарх шийдвэрийг шинжлэхэд
b) Салбар дах нэг том пүүсийн үйл хөдлөлийн бусад пүүсүүдэд үзүүлэх нөлөөг шинжлэхэд
c) Үнийн дайны учир шалтгааныг тайлбарлахад
d) Үнийн бус өрсөлдөөнийзүй тогтлыг тайлбарлахад
30. Тоглоомын онол олигополийн төлөв байдлыг судлахад хэрэглэгддэг, яагаад гэвэл_________
a) Олигополистууд үйл ажиллагаандаа стратегиудыг ашигладаг.
b) Олигополистууд өрсөлдөгч пүүсүүдийн үйл хөдлөлийг авч үздэггүй.
c) Олигополистууд үнийг хүлээн авагч байдаг.
d) Тэд хуйвалдаанаар л зөвхөн ашигтай ажилладаг.
31. Тоглоомын онол дараах төрлийн зах зээлийн бүтцийг судлахад хэрэглэгддэг.
a) Монополь b) Монопольт өрсөлдөөнт c) Олигополь d) Төгс өрсөлдөөнт
32. Пүүсүүдийн бие биедээ үзүүлж буй нөлөөллийг судлахад____________ойлголтыг ашигладаг
a) Эрэлтийн муруйн хугарсан загварын b) Тоглоомын онолын c) Тэргүүлэгч пүүсийн үнэ тогтоох
загварын d) Дээрх хариултууд бүгд зөв байна.
33. Бүх тоглоомуудад дараах онцлогууд байдаг
a) Дүрэм, стратеги,хожил, үр дүн b) Дүрэм, ашиг, хожил, үр дүн
c )Ашиг, стратеги,хожил, заль мэх d) Дүрэм, заль мэх,хожил, үр дүн
34. Шоронгийн зарчимд 2 гэмт этгээдийн хувьд дараах стратегиуд сайн үр дүн өгдөг.
a) Хоёулаа хуйвалдсан үед b) Хоёулаа хэргээ хүлээх үед

4. c) Нэг нь хүлээгээд нөгөө нь хүлээхгүй үед d) Дээрх хариултууд бүгд буруу
35. Картель гэж
a) Давамгай стратегийг бий болгодог пүүсүүдийн бүлэглэл
b) Зар сурталчилгаагаар зах зээлд бүлэглэн давуу талыг олж авдаг пүүсүүдийн бүлэглэл
c) Үнийн өсөлт, бүтээгдэхүүнийг гэрээ хэлэлцээрээр хязгаарлах байдлаар бий болдог пүүсүүдийн
бүлэглэл
d) Гэрээ хэлэлцээрээр доогуур үнэ тогтоон зах зээлд эзлэх байр сууриа нэмэгдүүлдэг пүүсийн бүлэглэл
36.Хоёр пүүс хуйвалдсан бол ______
a) Тэд хуйвалдаагүй үеийнхээс их ашиг олно.
b) Ахиу зардал нь үнэтэйгээ тэнцүү байна.
c) Үнэ нь дундаж нийт зардлаас доогуур байна.
d) Тэдний эдийн засгийн ашиг бага байна.
37. Олигополь пүүсүүдийн эдийн засгийн ашиг______ үед л маш их өөрчлөгддөг
a) Зах зэээлд ороход саад тотгор багатай ______
b) Олон пүүсүүд үйл ажиллагаа явуулдаг______
c) Цөөн тооны пүүсүүд үйл ажиллагаа явуулдаг______
d) Олон худалдан авагчтай______
38. Монгол улсад үнийг өсгөх болон гэрээ хэлэлцээрээр хуйвалдан бүтээгдэхүүнийг хязгаарлах
явдал байгаа нь
a) Хууль ёсны үйл ажиллагаа юм.
b) Олигополистуудын үндсэн арга хэрэгслийг ашиглаж байна.
c) Монопольт өрсөлдөгчдийн үндсэн арга хэрэгслийг ашиглаж байна.
d) Хууль бус үйл ажиллагаа юм.
III. Бодлого
1. Олигополь зах зээл дээр хоёр пүүс ижил бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг. Тэдгээр нь зах зээл дээр
ижил хувь эзлэх ба бүтээгдэхүүнээ ижил үнээр зардаг байв.
Үнэ Эрэлт Бүтээгдэхүүний тоо Нийт зардал
10 5 5 45
9 6 6 47
8 7 7 50
7 8 8 55
6 9 9 65
Пүүс бүрийн эрэлт, зардал нь:
a) Нэг пүүс үнээ тогтооход нөгөө пүүс түүнтэй ижил үнээр бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг гэж үзвэл зах зээл
дээр ямар үнэ тогтох вэ?
b) Пүүс бүр хичнээн хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ?
c) Урт хугацаанд зах зээл дээр пүүсүүд шинээр орж ирэх үү?
d) Пүүсүүдэд өрсөлдөгчөөсөө бага үнээр бүтээгдэхүүнээ борлуулах сонирхол бий юу?
2.Таван пүүстэй А салбарын пүүсүүд харгалзан, зах зээлийн 30, 30, 20, 10 болон 10 хувиудыг эзэмшдэг,
харин В салбарын таван пүүс харгалзан, 60, 25, 5, 5 болон 5 хувиудыг эзэмшдэг. Салбар бүрийн
Херфиндал - Хиршманы индексийг (ХХИ) тооцож, тэдгээрийг өрсөлдөөнт байдлаар нь харьцуул.
3.Олигополь зах зээл дээрх 2 пүүсийн эрэлтийн урвуу функц: Р = 50 − 2𝑞, 𝑞1 + 𝑞2 = 𝑞, пүүсүүдийн
зардлын функц TC1 = 2P1
2
+18 , TC2 = 2P2
2 c
+ 18 гэж тус тус өгөгдсөн байна. Уг пүүсүүд хуйвалдааны
зарчмаар үйл ажиллагаа явуулж байгаа гэж үзээд пүүс бүр ямар үнэтэйгээр хичнээн бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэхийг тодорхойл.
4. Олигополь зах зээл дээрх үнээрээ өрсөлцдөг байв. 1-р пүүс нь үнээ эхлэж тогтоодог ба түүний эрэлт
Q 1= 20 – p 1+ 0.5p2, харин 2-р пүүс дагалдагч ба эрэлт нь Q2 = 20 - p2 + 0.5p1 ахиу зардалууд адилхан 10 гэж
өгөгдсөн бол тус бүр хичнээн хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ.
5. 2 пүүсийн эрэлтийн урвуу функц P = 50 – 3q, q = q 1+ q2 ,МС = 5 бол 2 пүүсийг хуйвалдсан гэж үзээд 2
пүүсийн тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн хэмжээ, үнийг ол.