Seminar4

1. Сэдэв . Тэнцвэр
1. Нэг барааны. эхний хэрэглэгчийн эрэлтийн функц Q1=5-p, нөгөө хэрэглэгчийн функц Q2=6-p, 3-р
хэрэглэгчийн функц Qз=4-0.5р бол зах зээлийн нийт эрэлтийн функцын графикийг байгуул.
2. X барааны эрэлтийн функц Qx=205-5p бол эрэлтийн урвуу функцыг ол.
3. Оюутан Амгаланбаатарын барааны эрэлтийн функц Qd= 18 – p, нийлүүлэлтийн функц Qs = -8 +2 p
гэж өгөгдсөн байна. Төрөөс энэ бараанд 15$ татвар ноогдуулжээ.
Олох нь:
a) Тэнцвэрт тоо,хэмжээ ба үнийг ол.
b) Татварын ачаалал хэрэглэгч , үйлдвэрлэгчийн хэнд нь илүү оногдох вэ
4. Х бүтээгдэхүүний зах зээлд 3 хэрэглэгч, 3 үйлдвэрлэгч үйл ажиллагаа явуулдаг ,тэдгээрийн эрэлт
,нийлүүлэлтийн функц дараах байдлаар өгөгджээ.
Эрэлт: Q1=12 - P, Q2= 16 – 2P, Q3 = 10 - 0.5P
Нийлүүлэлт: Q1= -18 + 2P, Q2= -15 + 5P, Q 3= 6P бол:
a. Зах зээлийн тэнцвэрт үнэ ба тэнцвэрийн хэмжээг тодорхойл б. График зурж тайлбарла
5. Хэрэглэгч бүрийн Х барааны эрэлтийн функц Qd=12-2Pdөгөгдсөн. Энэ зах зээлд 10000 хэрэглэгч
байгаа бөгөөд Х барааны нийлүүлэлтийн функц QS= 20Ps ,пүүсийн тоо 1000 гэвэл:
а. Х барааны зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн функцыг ол.
б. Математик аргаар тэнцвэрт үнэ,тэнцвэрт хэмжээг тодорхойл.
в. Зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн хүснэгтийг байгуулж тэнцвэрт үнэ ба тэнцвэрт тоо хэмжээг
тодорхойл
г. Зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн муруйг координатын хавтгай дээр зурж тэнцвэрийн цэгийг
үзүүл.
6. Хүн амын тухайн барааны эрэлтийн функц Qd = 80-Р , нийлүүлэлтийн функц Qs = -25 + 2P байв.
Энэ бараанд үнийн 20 %-тай тэнцүү гүйлгээний татвар ноогдуулсан бол
а. Зах зээлд тэнцвэр тогтох үеийн үнэ ба үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол.
б. Татварын ачаалал хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн хэнд нь илүү ноогдох вэ.
7. Хүн амынтухайн барааны эрэлтийн функц Qd =15 - P ,нийлүүлэлтийн функц ньQs = - 3 + 2Pбайв.
Энэ бараанд 3$ -ын хэмжээний татвар ноогдуулсан бол
а. Зах зээлд тэнцвэр тогтох үеийн үнэ ба үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол.
б. Татварын ачаалал хэрэглэгч ба үйлдвэрлэгчийн хэнд нь илүү ноогдох вэ.
8.Нэгэн бүтээгдэхүүний эрэлт, нийлүүлэлтийн функц дараах хэлбэрээр өгөгджээ.
Qd=200-2Pd , Qs=-40+Ps Засгийн газраас үндэсний үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор үнийн
шалыгP=90 гэж тогтоожээ.
Хийх зүйл:
А.Анхны тэнцвэрт бүтээгдэхүүний хэмжээ болон үнийг тодорхойл, үнийн шалыг тогтоосноор
эрэлт, нийлүүлэлтийн хэмжээ хэрхэн өөрчлөгдөх вэ? Илүүдлийн хэмжээг тодорхойл.
Б.Үнийн шал тогтоосноор хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчийн хожоо хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
В.Нийгмийн алдлагдал хэд вэ?
Г.Далд эдийн засгийн эрэлтийн урвуу функц доорх хэлбэрээр өгөгдсөн бол
Р'd=110-Q'dдалд эдийн засгийн тэнцвэрийг тодорхойл.
Д.Далд эдийн засгийн тэнцвэр тогтсны дараа хэрэглэгч,үйлдвэрлэгчийн хожоо хэрхэн
өөрчлөгдөх вэ ?
Е. Далд эдийн засгийн тэнцвэр тогтсноор нийгмийн алдлагдал өөрчлөгдөх үү ?
9.Нэгэн бүтээгдэхүүний эрэлт,нийлүүлэлтийн урвуу функц доорх хэлбэрээр өгөгджээ .
Pd = 42 – Qd
Ps = 2Qs
Засгийн газраас төсвийнхөө алдагдлыг санхүүжүүлэх зорилгоор хэмжээний татварыг t= 6 гэж
тогтоожээ
Хийх зүйл :
а.Татварын өмнөх болон дараах бүтээгдэхүүний зах зээлийн тэнцвэрийг тодорхойл.
б.Татвар ногдуулснаар хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчийн хожоо хэрхэн өөрчлөгдөх вэ
в. Засгийн газрын татварын орлогыг тодорхойл.
г. Нийгмийн алдагдлыг тодорхойл.
д. Татварын ачааллыг хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчийн хэн нь илүү үүрэх вэ?
e. Хэрэглэгч болон үйлдвэрлэгчийн төлж буй нийт татварын хэмжээг тодорхойл

2. 10.Нэгэн бүтээгдэхүүний эрэлт, нийлүүлэлтийн урвуу функц дараах хэлбэрээр өгөгджээ.
Рd=120-2Qd , Ps=30+QS
Засгийн газрын үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор хэмжээний татаасыг t'
=15 гэж тогтоожээ.
Хийх зүйл:
1. Татаасын өмнөх болон дараах бүтээгдэхүүний зах зээлийн тэнцвэрийг тодорхойл.
2. Татаас ногдуулснаар хэрэглэгч, үйлдвэрлэгчийн хожоо хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
3. Засгийн газрын татаасын зардлыг тодорхойл.
4. Нийгмийн алдагдлыг тодорхойл.
5. Хэрэглэгч үйлдвэрлэгчийн хэн нь илүү татаасын хөнгөлөлтийг хүртэх вэ?
Сэдэв . Технологи ба үйлдвэрлэлийнфункц
1. X барааны үйлдвэрлэлийн функц Qx =K L- 0.8K2
- 0.2L2
гэж өгөгджээ.
а. К= 10 бол TPL, АРL, МРL - дийн функцуудыг ол.
б. К=15 болж өөрчлөгдсөн бол дээрх үзүүлэлтүүдийг тооц.
2. Дараах хүснэгтийг гүйцээ.
L TPL МРL AРL
3 20
4 80
5 10
6 95
5. Ямар нэгэн барааны үйлдвэрлэлийн функц Q = X0.6
Y0.7
гэж өгөгдсөн бол орцуудын хэмжээг 2
дахин нэмэгдүүлэхэд бүтээгдэхүүний хэмжээ хэд дахин нэмэгдэх вэ ?
6. Хөдөлмөр ба капиталын ахиу бүтээгдэхүүн нь дараах хүснэгтээр өгөгджээ. Пүүс 179 нэгж
бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийн тулд хичнээн K,Lзарцуулах вэ.
Хэмжээ L=K=1 L=K=2 L=K=3 L=K=4 L=K=5
MPL 30 25 24 23 22
MPK 36 34 30 28 27
5.Пүүс ашиглаж байгаа капиталаа 120 –150,хөдөлмөрөө 500 – аас 550 болгоход бүтээгдэхүүний
хэмжээ 200 – аас 220 болсон бол өргөжилтийн ямар үр өгөөжийг харуулах вэ ?
6.Хүснэгтэд нэгэн барааны бүтээгдэхүүний хэмжээ ба зардлын хамаарлыг 4 янзаар харуулжээ
Бүтээгдэхүүний
хэмжээ
К L
1 200 30 80
2 350 45 120
3 700 90 240
4 750 99 264
А. 1- ээс 2-т, 2 – оос 3- т, 3 – аас 4- т шилжих үеийн K,L өөрчлөлтийг хувиар тодорхойл
Б. 1- ээс 2 - т, 2 – оос 3- т, 3 – аас 4- т шилжих үеийн үйлдвэрлэлийн өргөжилтийн үр өгөөж
ямар байх вэ
7.Орцуудын хэмжээг 3 дахин нэмэгдүүлэхэд бүтээгдэхүүний хэмжээ 31.4
дахин нэмэгдсэн ба уг
барааны үйлдвэрлэлийн функц Q =KA
L0.8
бол A –г ол.
8.X барааны үйлдвэрлэлийн функцҮ =З L0.5
К гэж өгөгджээ. Хэрэв пүүс орцуудынхаа хэмжээг 3
дахин нэмэгдүүлсэн бол гарцын хэмжээ хэд дахин нэмэгдсэн бэ?
9.Пүүсийн үйлдвэрлэлийн функц ньY = КX
• LY
байв. Пүүс ашиглаж байгаа капиталын хэмжээгээ
300-аас 330, ажиллах хүчээ 50-аас 55болгож өөрчилөхөд гарцын хэмжээ 900 байснаа 1197.9
нэгж болсон. Энэ пүүсийн үйлдвэрлэл өргөжилтийн ямар үр өгөөжтэй байна вэ?
10.А пүүсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн функц ньQ =100KL ба хөдөлмөр ба капиталын үнүүд нь
wL =30$,wK= 40$байсан ба пүүс үйлдвэрлэлд 600$ зарцуулах төсөвтэй бол
а. Үйлдвэрлэлээ хамгийн их байлгахын тулд пүүс хичнээн нэгж хөдөлмөр ба капитал хөлслөн авах вэ
б. Хичнээн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх вэ?

3. Сэдэв .Зардлаа хамгийп бага байлгах нь
1. Лаа үйлдвэрлэдэг пүүс цаг тутамд 50 лаа үйлдвэрлэнэ. Хэрэв цагт 3$ -ын хөдөлмөр зарцуулдаг бол
үйлдвэрлэлийн дундаж хувьсах зардлыг ол. Хэрэв сард 5000$ -ын тогтмол зардал гардаг ба сард
10000 ш лаа үйлдвэрлэдэг бол дундаж зардлуудыг тооц. (АТС, AVC, AFC)
2. Сард 2000 ширээүйлдвэрлэхэд 100000 төгрөгийн нийт зардал гарна. Тогтмол зардал 20000 төгрөг гэвэл VC,
AVC, AC, AFС-г ол.
3. Пүүсийн хувьд VC=150, AFС=2 , Q = 25 бол ТС - г ол.
4. Үйлдвэрийн газрын нийт зардлын функц TC = 100-4Q + 0.25Q2
бол FC, VC, MC, АТС, AVC, AFC-ийн
Q - ээсхамаарсан функцыгол.
5. Пүүсийн зардлуудын хэмжээ өгөгдсөн бол хүснэгтийг нөх.
Q FC VC ТС МС АС AFC AVC
0 60 0
l 45 45
2 40
3 35
4 210
5 185
6 225 10
7 330 45
8 55
9 50
10 60 46.5
a. FC, VC, ТС муруйнуудыг зур. Аль цэгээс эхэлж үр өгөөж буурах хууль
үйлчилж байна вэ.
б. МС, AC, AFC, AVC муруйнуудыг зур. Үр өгөөж буурах хууль эдгээр муруйнуудын хэлбэрт
яаж налөөлж байна вэ? Аль цэгээс эхэлж энэ хууль үйлчилж байна вэ.
6. Пүүсийн зардлын функц TC = 20 + 4q +2q2
, q = 5 бол AVC – г ол.
7. Чихэр үйлдвэрлэдэг пүүс А,В,С технологиудаас аль нэгийг нь сонгон авна. Эдгээр технологи
бүрийн хувьд шаардлагатай орцуудын (L;K) хэмжээ нь харилцан адилгүй бөгөөд дараах мэдээлэл
өгөгдсөнбайна.
Q А В С
L К. L К L К
1 9 2 6 4 4 6
2 19 3 10 8 8 10
3 29 4 14 12 12 14
4 41 5 18 16 16 19
5 59 6 24 22 20 25
6 85 7 33 30 24 32
7 120 8 45 38 29 40
а . Хөдөлмөрийн үнэ 200 $, капиталын үнэ 400 $ бол үйлдвэрлэлийн түвшин бүрт, технологи
бүрийн хувьд нийт зардлыг тооц.
б. Үйлдвэрлэлийн түвшин бүрт пүүс аль технологийг сонгон авбал зардлаа хамгийн бага байлгаж
чадах вэ.
8. Зардлаа хамгийн бага байлгаж чадаж байгаа пүүсийн үйлдвэрлэлийи функц Q = 100*K*L ба хүчин
зүйлсийн үнэ wK=120$, wL=30$ бол 900нэгж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд гарах зардлыг тооц.
9. Пүүсийн зардлын функц TC(Q) =300 – 8Q + 30Q2
– Q3
бол дундаж хувьсах зардал хамгийн бага байх
үеийн үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол.
10. Пүүсийн үйлдвэрлэлийн функц Q =150 KL гэж өгөгдсөн ба ажилчдын цалин 50$,капиталын зардал
150$ бол 11250бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд зарцуулах хамгийн бага зардал болон орцын оновчтой
хэмжээг ол