Breve historia do paso da lingua galega de prestixio a minorizada

1. O galegOO galegO::
de lingua de prestixiOde lingua de prestixiO
a lingua minOrizada.a lingua minOrizada.

2. As orixesAs orixes::
• Nace no s. IX d.C.Nace no s. IX d.C. (latín+linguas de(latín+linguas de
substrato e superestrato)substrato e superestrato)
• Xa no s. XI vai substituíndo ao latín nos textosXa no s. XI vai substituíndo ao latín nos textos
escritos.escritos.
• Convértese na única lingua empregada por todaConvértese na única lingua empregada por toda
a poboacióna poboación latín só en textos escritoslatín só en textos escritos
de carácter culto.de carácter culto.

3. IDADE MEDIAIDADE MEDIA
ALTA IDADE MEDIA s. V – s.XI
BAIXA IDADE MEDIA s. XII – s.XV
Nacemento das
linguas románicas
s. VIII-IX
Nacemento das
literaturas románicas
s.XI-XII-XIII

4. O galego na Idade MediaO galego na Idade Media
-ss. XII-XIII. XII-XIII:: esplendoresplendor
• lingua de cultura + latínlingua de cultura + latín
• falado por toda a poboaciónfalado por toda a poboación
• 1ºs textos en galego1ºs textos en galego: documentos notariais,: documentos notariais,
testamentos, contratos.testamentos, contratos.
• literaturaliteratura: cantigas de amor, amigo e escarnio: cantigas de amor, amigo e escarnio
• cantigas de Santa María: Afonso X o Sabio.cantigas de Santa María: Afonso X o Sabio.
• LinguaLingua totalmente normalizadatotalmente normalizada: usos sociais extensos: usos sociais extensos

5. Lingua deLingua de
reisreis
O GALEGO NA IDADE MEDIAO GALEGO NA IDADE MEDIA
Lingua doLingua do
Séculos IX-XV
700 anos de
Normalidade
lingüística
Galego: idioma para
a educación dos reis
Galego: lingua lírica de
poetas non galegos
Sociedade galega medieval:
monolingüe en galego

6. O GALEGO NA IDADE MEDIAO GALEGO NA IDADE MEDIA
DoDo
monolingüismomonolingüismo
áá
substituciónsubstitución
lingüísticalingüística
s.IX – s.XI Galego: lingua oral
Galiza: monolingüe en galego
s.XII – s.XV
s.XII
Galego: lingua oral e lingua escrita
(Primeiros textos literarios: 1196)
s.XIII
Galego: lingua literaria da PI
(Inicio da castelanización do poder:
Fernando VII e Afonso X)
s.XIV
s.XV
Galego: comeza a súa decadencia.
Galiza: sen corte e sen chancelería.
Morte do Conde de Barcelos en1350.
Fin da escola trobadoreca gal-port.
Galego: lingua do pobo.
Castelán: lingua do poder.
Galiza: sometida á coroa de Castela.

7. Orixe do conflito: s. XIV-XVOrixe do conflito: s. XIV-XV
• Comezan loitasdinásticas.Comezan loitasdinásticas.
• Galiciaapoianobrezaperdedora.Galiciaapoianobrezaperdedora.
• Entran nobreseeclesiásticosforáneos. (cortecastelá)Entran nobreseeclesiásticosforáneos. (cortecastelá)
• Traen o castelán.Traen o castelán.
• S. XV: RRCC “proceso dedomaecastración deS. XV: RRCC “proceso dedomaecastración de
Galicia”Galicia”
• Asóciase:Asóciase:
- Castelán usosformaiseclasesaltas- Castelán usosformaiseclasesaltas
- Galego: usosinformaiseclasesbaixas.- Galego: usosinformaiseclasesbaixas.
• Linguaforáneadominante/linguaautóctonaLinguaforáneadominante/linguaautóctona
minorizadaminorizada
(castelán)(castelán) (galego )(galego )

8. A RecuperaciónA Recuperación::
--S. XVIIIS. XVIII: a Ilustración: a Ilustración primeiras voces enprimeiras voces en
defensa da lingua (reclámase o seu uso endefensa da lingua (reclámase o seu uso en
Administración, Ensino e Igrexa)Administración, Ensino e Igrexa)
--S.XIX: RexurdimentoS.XIX: Rexurdimento (Rosalía, Curros Enríquez,(Rosalía, Curros Enríquez,
Eduardo Pondal)Eduardo Pondal)
- a) Gramáticas, dicionarios, historias de Galicia.a) Gramáticas, dicionarios, historias de Galicia.
- b) Uso da lingua como arma de defensa e reivindicación.b) Uso da lingua como arma de defensa e reivindicación.

9. s. XX-XXI: estatus legals. XX-XXI: estatus legal
1º terzo1º terzo:: Grupo NósGrupo Nós (Castelao, Risco,(Castelao, Risco,
Cuevillas...)Cuevillas...)
- Emprego en actos públicos: conferencias,Emprego en actos públicos: conferencias,
mitins, discursos.mitins, discursos.
- Novos dicionarios e gramáticas (breves peroNovos dicionarios e gramáticas (breves pero
de certa importancia)de certa importancia)
- Emprego literario: rexurdir da prosa (novela,Emprego literario: rexurdir da prosa (novela,
ensaio e relato breve) e teatro.ensaio e relato breve) e teatro.
- Non normativizada e pouco normalizada.Non normativizada e pouco normalizada.

10. A Guerra Civil e a posguerraA Guerra Civil e a posguerra::
a longa noite de pedra.a longa noite de pedra.
• Represión política, social e lingüística.Represión política, social e lingüística.
– Exilio, fusilamentosExilio, fusilamentos
• Imposición do castelánImposición do castelán prohibición deprohibición de
usar o galego.usar o galego.
– No ensinoNo ensino
– Na AdministraciónNa Administración
– Medios de ComunicaciónMedios de Comunicación
– Só ámbito familiar (aumentan os prexuízos e oSó ámbito familiar (aumentan os prexuízos e o
sentimento de autoodio)sentimento de autoodio)

11. Fin da ditaduraFin da ditadura:: novos vieirosnovos vieiros
• Anos 70-80.Anos 70-80.
- débil presenza no ensino universitario.- débil presenza no ensino universitario.
- materiais para o seu estudo- materiais para o seu estudo
- democracia=liberdade lingüística- democracia=liberdade lingüística
- 1978: Constitución Española (lingua- 1978: Constitución Española (lingua oficial)oficial)
- pouco uso oral, castelán lingua A/galego lingua B- pouco uso oral, castelán lingua A/galego lingua B
- perda intraxeracional de falantes.- perda intraxeracional de falantes.
- prexuízos importantes.- prexuízos importantes.
- Estatuto de Autonomía (1981)----lingua propia- Estatuto de Autonomía (1981)----lingua propia
- Lei de Normalización Lingüística (1983)- Lei de Normalización Lingüística (1983)

12. Actualidade.Actualidade.
• Lingua normativizada : posúe normativa oficial, abondosa eLingua normativizada : posúe normativa oficial, abondosa e
importante produción literaria, presenza destacada na internet.importante produción literaria, presenza destacada na internet.
• Aínda sofre desprestixio social e moitos prexuízos (usos informais,Aínda sofre desprestixio social e moitos prexuízos (usos informais,
ideolóxicosideolóxicos asociada a unha determinada opción política...)asociada a unha determinada opción política...)
• Escasa presenza medios de comunicación (prensa, radio...)Escasa presenza medios de comunicación (prensa, radio...)
• Mocidade e mundo urbano: uso reducido.Mocidade e mundo urbano: uso reducido.
• Maior coñecemento da lingua galega e menor emprego activo.Maior coñecemento da lingua galega e menor emprego activo.