lingua galega, Irmandades da Fala

1. O galego no primeiro terzo
do século XX:
características lingüísticas
fundamentais. Contexto
histórico e situación
sociolingüística

2. Contexto histórico
 Transformación económica e social:
 Eliminación dos foros.
 Adquisición da propiedade das terras por algúns campesiños.
 Desaparición da fidalguía.
 Movementos agrarios de carácter reivindicativo que loitaron pola
abolición dos foros e a formación do campesiñado  Liga Agraria
de Acción Gallega, liderada por Basilio Álvarez.
 Consolidación dunha pequena burguesía nacida arredor da
industria conserveira, do comercio do gando e do diñeiro
procedente da emigración a América.
 Creouse a Real Academia Galega (1906), que pretendía
fomentar a literatura galega e producir un dicionario e unha
gramática normativos.

3. Irmandades da Fala (1916)
 ŸAvanzaron no proceso de estandarización e creación dun rexistro culto do
galego.
 ŸFundaron editoriais como Céltiga, Lar e Nós.
 ŸPublicaron revistas monolingües como A Nosa Terra ou Nós.
 ŸPromoveron a narrativa, o teatro e o ensaio.
 ŸEmpregaron o galego en novos ámbitos como a política ou as publicacións
científicas.
 ŸRecuperaron a toponimia galega.
 ŸTraduciron obras da literatura universal, demostrando a validez do galego para
expresar todo tipo de ideas.
 ŸFundaron o Seminario de Estudos Galegos (1923) para estudar Galicia e
potenciar o uso do galego na prosa científica e técnica.
 ŸPublicaron o Compendio de gramática galega (1919) de Carré Alvarellos, que
tamén iniciou a publicación dun dicionario galego-castelán, e a Gramática do
Idioma Galego (1922) de Lugrís Freire.

4. Grupo Nós
 Afastou a cultura galega do costumismo folclorista e
modernizouna poñéndoa en contacto con Europa e o
resto do mundo.

5. Lingua
 A lingua oral: castelán nas elites urbanas / galego nas
clases populares, o que representaba unha alta
porcentaxe de galego-falantes que foi descendendo co
desprazamento poboacional cara ás vilas e cidades e
á alfabetización feita exclusivamente en castelán.
 Non había un modelo único para a lingua escrita e, no
intento por crear unha norma afastada do castelán,
empregaron un galego enxebrista ou diferencialista.
Os lusismos, hiperenxebrismos e arcaísmos convivirán
nos textos cos vulgarismos e cos dialectalismos.

6. Últimos anos
 A proclamación da Segunda República creou un
marco legal un pouco menos hostil coa nosa lingua.
 O Partido Galeguista (1931) canalizou as
reivindicacións lingüísticas das Irmandades e
participou de xeito decisivo na elaboración do primeiro
Estatuto de Autonomía de Galicia de 1936. Nel
proclamouse a oficialidade do galego e o dereito ao
seu uso na escola pero a guerra e o franquismo
impediron a súa aplicación.