1.
RAMÓN
CABANILLAS
BIOGRAFÍA EN IMAXES

2.
“Nacín o 3 de San Xoán
do 1876, ás tres da tarde,
chovendo a Dios dar
aguas, nunha casiña
vella, cun vello patín de
pedra, da viliña feudal de
Fefiñáns”.
Carta a Carballo Calero

3.
Ramón Cabanillas
Enríquez é fillo de José
Cabanillas Rodríguez,
natural de Sanxenxo e de
Joaquina Enríquez
García, de Vilariño.
Os pais coñécense na
casa do avogado
Eugenio Fraga Mascato,
onde ambos traballaban,
pero non casan.

4.
José Cabanillas casa anos máis tarde con Peregrina Pérez, coa
que ten varios fillos, que terán boa relación co seu medio irmán
Ramón.
Manuel Cabanillas Pérez Pío Cabanillas e Ramón

5.
O neno Ramón estuda na
escola do convento.

6.
AMOR DE NENO, NO DESTERRO, 1913
O meu amor morréu. Foi un que
tiven cando tiña dez anos.
Era unha nena branca como un
lirio coa que xoguéi ó arco,
axuntéi estampiñas, collín rosas
e brinquéi polos agros.
¡Veu nas azas dun morno Abril;
levouna irto vento dun Marzo!
E teño unha esperanza. Cando eu
morra,
Ela estará agardando...
¡ e xuntiños iremos cortar rosas
e brincar polos agros!.

7.
Seminarista en Compostela
“ Antre o 89 e o 93 paseéi os
craustros de San Martiño
Pinario, de onde salín cun
revoltixo na cachola, de
Historia, Retórica e
Matemáticas. De Latín,
Grego e Filosofía, nada, nin
polo forro; catro vaguedades
penduradas dun fío”.

8.
Volta a Cambados
“nese tempo divertínme nas
tascas, antre mariñeiros, e
faguendo, ás veces, copras
de rexoubeo” .
Cacabelos, 1905
A Pastora, 1904

9.
Ramón Cabanillas e
Eudosia Álvarez casan
en 1899
Axiña empezan a chegar
os fillos: Manuel (1899),
Mª Luisa (1900),
Aurora (1902),
José (1904),
Joaquín (1905),
Ramona (1907)
e Ramón (1909)

10.
Tal como é, é ditoso. Nada o mágoa
e nin sabe de envexas nin de dores.
Todas as erbas, para él, son frores,
pelras de luz todas as pingas de ágoa,
e todos os paxaros, reiseñores.
Din que é parvo Xoquín...
¡Parvos son os que o din!
Aínda virá outro fillo en 1918,
Pío Cabanillas Álvarez.
É diminuído psíquico

11.
Cabanillas
Periodista
El Umia, 1907
El Cometa, 1910

12.
“O desterro”
Embarca, rumbo a América, no vapor Dania en
setembro de 1910.

13.
La Habana, Cuba
Peirao Centro Gallego
Malecón

14.
Portada da revista Suevia, onde empeza a
publicar.
Carimbo da empresa na que traballa en
Sagua.
Balneario de Amaro en Rodrigo, onde residiu.

15.
O poeta sente morriña. En xullo de 1912 embarca para Galicia,
estará uns meses.
Xantar de benvida na casa de Xosé Fraga Peña, “Furruxe”.

16.
Setembro de 1912, morre a nai
A ROSALÍA DE CASTRO
Afundido no dor, frebente, tolo,
chamaba a morte a berros ó perdela,
cando ó ler os teus libros ¡ou consolo!
surdiche Tí :contigo tornou Ela!
Dende entón, si ferido dos penares
que ensangrentan a vida con que loito
pouso a ialma nas Follas e os Cantares,
¡Rosalía! ¡miña nai! ¡miña santiña...!
¡méntrela Rula milagreira escoito,
sinto unha doce man que me acariña!
DA TERRA ASOBALLADA, 1917

17.
Volta a Cuba
Xosé Fontenla Leal
anímao a publicar.
Tertulia na cafetería do
Centro Gallego.
Basilio Álvarez
prologa o libro.
Portada da 1ª Edición de
No desterro.
La Habana, 1913

18.
Novo libro:
Vento Mareiro,
La Habana, 1915.
En xuño dese ano
volve a Galicia
definitivamente
O Vento Mareiro é “o ventiño
maino e leve do noroeste que na
primavera e no verán sopra desde
o mediodía á tardiña baixa en
Cambados e outras partes da Ría
de Arousa”.
Francisco Fernández Rei

19.
Fotos enviadas
desde Cuba
“ A Joaquín
Sánchez en
recuerdo de los
días y las noches
de golfemia
cambadesa, su
buen amigo,
Cabanillas”

20.
As Irmandades da Fala
Antón Villar
Ponte
1ª edición de
Da Terra
Asoballada,
Vilagarcía,
1917.
Nº 1 do xornal
A Nosa Terra,
voceiro das
Irmandades.
Cabanillas
convírtese no
poeta das
Irmandades,
“O poeta da
Raza”

21.
O poeta acode á Asemblea Nacionalista de
Lugo, en 1918

22.
Colabora nos máis importantes xornais galegos da época
Nós, fundado por
Vicente Risco en1920.
La Zarpa, fundado
por Basilio Álvarez
en 1921.
Galicia, fundado por
Valentín Paz Andrade
en1922.

23.
A man de Santiña,1920, 1ª obra teatral
publicada e representada.

24.
Ingresa na Real Academia Galega, o
31 de agosto de 1920
R.Caban
Villar
PonteRisco
Peinador
Fco
Lloréns
Antonio
Palacios

25.
A recepción académica ten lugar no
Balneario de Mondariz. O discurso de ingreso
foi: “A saudade nos poetas gallegos”

26.
Novo “desterro” en Madrid
2ª edición de
Vento Mareiro,
Madrid, 1921.
Revista As
Roladas,
1922, revista
para nenos.

27.
1923, creación do
Seminario de
Estudos Galegos.
Cabanillas ingresa en
1927, coa comunicación
“As romaxes de Nosa
Señora de Franqueira”.
O Bendito San Amaro,
Mondariz-Balneario,
1925.

28.
1926, “Ano de gracia”
Publicación de O Mariscal, 2ª edición de No Desterro e Da
Terra Asoballada, na Editorial Lar da Coruña

29.
En torno a 1925, o poeta
instálase en Mondariz
Sagas de
Na Noite
Estrelecida,
Ed.
Imprenta
Mondariz-
Balneario,
1926

30.
A Rosa de Cen follas,
imprenta Mondariz-Balneario, 1927
No centro da foto,
Enrique Peinador,
Valle-Inclán e
Cabanillas en Mondariz

31.
Ingresa na Real Academia Española en 1929,
pronuncia o discurso, “Un somero recuerdo de
la vida y la obra de Eduardo Pondal”

32.
Estrea da ópera O Mariscal, no
Teatro Tamberlick de Vigo o 31
de maio de 1929
2ª edición de
O Mariscal,
ed. Nós,
1929
O compositor
Eduardo
Rodríguez
Losada
Camilo Díaz Baliño , autor dos
decorados e o seu fillo Isaac Díaz
Pardo

33.
14 de abril de 1931, proclamación da 2ª
República, Cabanillas está en Madrid

34.
Participa nas eleccións a Cortes Constituíntes de 1931,
xunto a Castelao e Valentín Paz Andrade. Non sae
elixido, Castelao si

35.
Fundación do Partido Galeguista, decembro de
1931, o poeta non asistiu, hai un certo
distanciamento cos nacionalistas

36.
Aprobación do
proxecto de Estatuto
de Autonomía para
Galicia polos
representantes dos
Concellos
reunidos no Pazo de
Raxoi de Santiago en
1932
O goberno de Azaña
retrasa a aprobación
en plebiscito

37.
Cambio de goberno: “O Bienio de dereitas”
Alejandro Lerroux,
presidente do goberno
O poeta vese favorecido polo
novo goberno e a súa precaria
situación económica mellora

38.
Febreiro de 1936, vitoria da Fronte Popular, convócase
o plebiscito para a aprobación do Estatuto, Cabanillas
participa timidamente na campaña
Campaña
electoral
Vótase o 28
de xuño,
gaña o SI

39.
Co inicio da Guerra Civil, o
poeta volve a Cambados
(en 1937)
Franco en Ceuta, 18 de xullo de 1936
Franco en Burgos, 1º de abril
de 1939. Fin da Guerra

40.
A difícil Postguerra
CAVILACIÓNS
Á boa memoria do mártir Darío Álvarez Limeses
O sangue seco, durecido, mouro,
tingue os valos dos probes camposantos ;
un estricado, barboante estouro
urro na escuridade dos recantos
de carballeiras, matos e pinales ;
a fratricida furia
enche de espantos, de tremos, de anguria,
o acocho dos piedosos milleirales.

41.
O Galeguismo reorganízase. Escollen
a estratexia cultural
Ramón Piñeiro,
Ramón Otero Pedrayo,
Francisco Fernández del Riego

42.
Creación da Editorial Galaxia, 1950
1- Xaime Illa Couto
2- Xosé Mª
Álvarez Blazquez
3- Xesús Ferro
Couselo
4- Otero Pedrayo
5- Gómez Román
6- Francisco Fdez
Del Riego

43.
Pasa tempadas no Mosteiro de Samos
entre 1948 e 1951

44.
Portada do Libro Camiños
no Tempo, editada por
Bibliófilos Gallegos,
Santiago de Compostela,
1949.
É o primeiro libro
publicado polo poeta
despois da Guerra, e un
dos primeiros editado en
galego na postguerra.
1949

45.
Anos 50, de novo en Madrid
Con Fermín
Penzol e Pura
Vázquez.
Coas herdeiras de Dona Emilia Pardo Bazán na
entrega da casa coruñesa de Tabernas á RAG.

46.
Xantar na Real Academia Española, xunto a
Vicente Aleixandre, Dámaso Alonso, Laín
Entralgo e outros académicos

47.
En xaneiro de 1950, morre Castelao en Bos Aires, edítase un
recordatorio clandestino co poema de Cabanillas
NA MORTE DE CASTELAO
¡Irmán Daniel!
Na praia de Rianxo
caían como bágoas as estrelas,
espallaban teus aies derradeiros
bruantes ventos das andinas serras,
(...)
De qué morte morréu a nosa prenda?
¡Morreu do mal dos bós e xenerosos!
¡Morreu de amor á Terra!

48.
Portada do libro: Antífona
da Cantiga, editado por
Galaxia, Vigo, 1951. É o
primeiro libro publicado
pola nova editorial.
1951

49.
1954
Portada do libro “Da
miña zanfona por Ramón
Cabanillas (de la R.A.E.).
Colección Xistral, al
cuidado de Angel Johan,
1954”

50.
1955
Portada do libro Versos de
alleas terras e de tempos idos,
editado por Bibliófilos
Gallegos. Paráfrasis galegas por
Ramón Cabanillas. Santiago de
Compostela. 1955.

51.
BARACALDO-SANTIAGO-CAMBADOS
A mala saúde leva ao poeta á casa da súa filla a
Baracaldo e logo de novo a Galicia
Celebración do 80 aniversario en
Baracaldo, cos seus fillos Na casa santiaguesa de García-Sabell

52.
Portada do libro Samos,
publicado pola editorial
Galaxia, con ilustración de
Agustín Portela. Vigo.
1958

53.
A Homenaxe de Padrón, 1958
“Coroación poética”

54.
“Ha estado en Cambados el
gran escultor don Francisco
Asorey para dirigir el
emplazamiento y la erección
del monumento a don Ramón
Cabanillas. (...) Don
Francisco Asorey visitó en su
domicilio a don Ramón
Cabanillas, cuyo estado de
salud no es muy
satisfactorio”.
La Voz de Galicia, 11-10-1959

55.
A morte do poeta,
9 de novembro de 1959
O poeta amortallado
co hábito franciscano
como fora o seu
desexo.
Bando da alcaldía
publicado no
xornal de Vigo El
Pueblo Gallego

56.
O enterro

57.
Cemiterio de Fefiñáns
Celso Emilio Ferreiro
portando o féretro

58.
Toda a prensa galega se fai eco da nova

59.
Esquela do Centro
Galego de Madrid
Máscara funeraria en
xeso, conservada no
Museo de
Pontevedra.

60.
1959
A Obra Completa
remátase de imprimir en Bos
Aires o día 12 de novembro
de 1959, tres días despois da
súa morte.
A edición estivo ao
coidado de Luís Seoane e
Eduardo Blanco-Amor.

61.
Páxina interior da Obra Completa, coa célebre foto de
Moneo Sanz

62.
“Epitafio”. Panteón familiar de Fefiñáns
ENCOMENDA
Quero na lousa que me
dé sosego
esta palabra que ten luz:
“Gallego”
e esta palabra que ten
ás: “Poeta”
Sono Dourado,
Vento Mareiro, 1915

63.
3 de xullo de 1960, homenaxe póstuma,
inauguración do monumento de Asorey na
Calzada de Cambados.
Lectura de poemas no cemiterio
de Fefiñáns, na foto Xosé Mª
Álvarez Blázquez.

64.
1967
Tumba do
poeta na
Igrexa
compostelá de
S. Domingos
de Bonaval.

65.
1976, centenario do seu
nacemento, dedícaselle
o Día das Letras
Galegas.

66.
1984, 25º cabodano
 Exposición fotográfica
 Conferencia de
Francisco Fernández del
Riego
 Recital poético con:
 Bernardino Graña
 Manuel María e
 X. L. Méndez Ferrín

67.
1998, Inauguración da Casa Museo

68.
2009, “Ano Cabanillas”
Cincuenta aniversario da súa morte

69.
“Díaz Pardo fíxome
un óleo que non sei
que será d-el:
gustábame moito”.
Carta a Ramón Otero
Pedrayo desde Samos,
25-9-1948.

70.
Fotos cedidas por:
Real Academia Galega
Museo de Pontevedra
Biblioteca Penzol
Rede de Museos de Cambados
Pitusa Vidal Cabanillas
Adela Leiro
Xoán Antonio Pillado
e Manuel Núñez
Montaxe: Maribel Iglesias Baldonedo coa axuda
de:
Manuel Busto, Mª José Carballo, Lidia Soutullo e
Aurora Souto

71.
IES FRANCISCO ASOREY
CAMBADOS

72.
FIN