Tài liệu này thảo luận về các bệnh lý liên quan đến tình trạng sức khỏe của người bệnh, bao gồm các loại bệnh, cách phòng ngừa và phương pháp điều trị. Nó nêu rõ các biểu hiện của các bệnh lý này và các phương pháp quản lý, cũng như các yếu tố nguy cơ liên quan. Ngoài ra, tài liệu cũng đưa ra các khuyến nghị về dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe tổng thể.

1. C¸c th­¬ng tËt thø cÊpC¸c th­¬ng tËt thø cÊp
th­êng gÆpth­êng gÆp
vµ c¸ch phßng ngõavµ c¸ch phßng ngõa
TS. PH¹MV¡N MINH

2. Th­¬ng tËt thø cÊp (TTTC) lµ nh÷ng bÖnh lý,Th­¬ng tËt thø cÊp (TTTC) lµ nh÷ng bÖnh lý,
tæntæn
th­¬ng thø ph¸t do BN n»m bÊt ®éng l©u hoÆcth­¬ng thø ph¸t do BN n»m bÊt ®éng l©u hoÆc
kh«ng ®­îc ch¨m sãc ®óng.kh«ng ®­îc ch¨m sãc ®óng.
1. Teo c¬1. Teo c¬
- Do bÊt ®éng c¬ sÏ gi¶m søc m¹nh vµ nhá l¹i.- Do bÊt ®éng c¬ sÏ gi¶m søc m¹nh vµ nhá l¹i.
- C¬ mÊt tÝnh ®µn håi, mÊt ®é dÎo dai vµ mÊt- C¬ mÊt tÝnh ®µn håi, mÊt ®é dÎo dai vµ mÊt

3. -- Ngµy thø 7 SB§: Träng l­îng c¬ gi¶m 20%, lùcNgµy thø 7 SB§: Träng l­îng c¬ gi¶m 20%, lùc
c¬ gi¶m 20 - 30%, hÊp thô n¨ng l­îng cña c¬c¬ gi¶m 20 - 30%, hÊp thô n¨ng l­îng cña c¬
gi¶m 50%.gi¶m 50%.

4. C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
-- BN cÇn ph¶i co c¬ thô ®éng, chñ ®éng, cãBN cÇn ph¶i co c¬ thô ®éng, chñ ®éng, cã
kh¸ng trë, thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng SHHN.kh¸ng trë, thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng SHHN.
- Tr­êng hîp BN cÇn ph¶i bÊt ®éng chi thÓ- Tr­êng hîp BN cÇn ph¶i bÊt ®éng chi thÓ
(sau g·y x­¬ng, sau PT…) cÇn thùc hiÖn c¸c(sau g·y x­¬ng, sau PT…) cÇn thùc hiÖn c¸c
bµi tËp co c¬ tÜnh.bµi tËp co c¬ tÜnh.
- Tr­êng hîp c¬ kh«ng thÓ tù co bãp ®­îc cã- Tr­êng hîp c¬ kh«ng thÓ tù co bãp ®­îc cã
thÓ sö dông kÝch thÝch ®iÖn.thÓ sö dông kÝch thÝch ®iÖn.

5. 2. CO RóT C¥2. CO RóT C¥
Lµ t×nh tr¹ng c¬ khoÎ bÞ ng¾n l¹i, co m¹nh, c¸cLµ t×nh tr¹ng c¬ khoÎ bÞ ng¾n l¹i, co m¹nh, c¸c
c¬ yÕu bÞ gi·n vµ dµi ra g©y h¹n chÕ TV§ cñac¬ yÕu bÞ gi·n vµ dµi ra g©y h¹n chÕ TV§ cña
khíp vµ g©y biÕn d¹ng.khíp vµ g©y biÕn d¹ng.
Co rót c¬ x¶y ra vµoCo rót c¬ x¶y ra vµo
ngµy thø 7 SB§.ngµy thø 7 SB§.

6. - NN t¹i c¬: Viªm c¬, tho¸i ho¸, thiÕu m¸u hoÆc- NN t¹i c¬: Viªm c¬, tho¸i ho¸, thiÕu m¸u hoÆc
chÊn th­¬ng c¬, liÖt cøng do TTT¦, liÖt mÒmchÊn th­¬ng c¬, liÖt cøng do TTT¦, liÖt mÒm
do TTNB.do TTNB.
- NN t¹i khíp: Viªm, tho¸i ho¸, chÊn th­¬ng.- NN t¹i khíp: Viªm, tho¸i ho¸, chÊn th­¬ng.
C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
- §Æt BN ë t­ thÕ ®óng- §Æt BN ë t­ thÕ ®óng
- V§ c¸c khíp hÕt TV§- V§ c¸c khíp hÕt TV§
- Thay ®æi t­ thÕ- Thay ®æi t­ thÕ
- Khi co rót h×nh thµnh: NhiÖt kÕt hîp kÐo- Khi co rót h×nh thµnh: NhiÖt kÕt hîp kÐo
gi·n, nÑp, PT.gi·n, nÑp, PT.

7. 3. Cøng khíp3. Cøng khíp
BÊt ®éng l©u:BÊt ®éng l©u:
- Co rót c¬, d©y ch»ng, bao khíp.- Co rót c¬, d©y ch»ng, bao khíp.
- DÞch ë khíp Ýt ®i ¶nh h­ëng tíi- DÞch ë khíp Ýt ®i ¶nh h­ëng tíi
sù nu«i d­ìng cña sôn, ®Çu x­sù nu«i d­ìng cña sôn, ®Çu x­
¬ng.¬ng.
Tho¸i ho¸ khíp, d©y ch»ng,Tho¸i ho¸ khíp, d©y ch»ng,
®Çu x­¬ng®Çu x­¬ng
Cøng khípCøng khíp

8. C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
-- §Æt BN ë t­ thÕ ®óng§Æt BN ë t­ thÕ ®óng
- V§ c¸c khíp hÕt TV§- V§ c¸c khíp hÕt TV§
- Sö dông c¸c dông cô chØnh h×nh, nÑp- Sö dông c¸c dông cô chØnh h×nh, nÑp
nghØ ®Ó phßng ngõa cøng khíp.nghØ ®Ó phßng ngõa cøng khíp.
- Thùc hiÖn c¸c ho¹t chøc n¨ng SHHN.- Thùc hiÖn c¸c ho¹t chøc n¨ng SHHN.

9. 4. LoÐt do ®Ì Ðp4. LoÐt do ®Ì Ðp
LoÐt do ®Ì Ðp (hay cßn gäi lµ loÐt gi­êng) lµLoÐt do ®Ì Ðp (hay cßn gäi lµ loÐt gi­êng) lµ
loÐt h×nh thµnh trªn phÇn tæ chøc gÇn x­¬ngloÐt h×nh thµnh trªn phÇn tæ chøc gÇn x­¬ng
cña c¬ thÓ khi NB n»m hoÆc ngåi l©u Ðp lªncña c¬ thÓ khi NB n»m hoÆc ngåi l©u Ðp lªn
vïng ®ã.vïng ®ã.

10. C¬ chÕ g©y loÐtC¬ chÕ g©y loÐt: Khi da cßn sèng, da sÏ: Khi da cßn sèng, da sÏ
thu nhËn nh÷ng chÊt DD cÇn thiÕt vµ oxythu nhËn nh÷ng chÊt DD cÇn thiÕt vµ oxy
tõ m¸u. NÕu da bÞ ®Ì Ðp trong mét thêitõ m¸u. NÕu da bÞ ®Ì Ðp trong mét thêi
gian dµi, m¸u kh«ng thÓ ®Õn, da sÏ kh«nggian dµi, m¸u kh«ng thÓ ®Õn, da sÏ kh«ng
nhËn ®­îc chÊt DD vµ sÏ bÞ ho¹i tö, nhiÔmnhËn ®­îc chÊt DD vµ sÏ bÞ ho¹i tö, nhiÔm
trïng.trïng.

11. Vïng hay bÞ loÐtVïng hay bÞ loÐt: Lµ nh÷ng chç bÞ tú ®Ì: Lµ nh÷ng chç bÞ tú ®Ì
nhiÒu nh­: hai gê x­¬ng b¶ vai, khuûu tay,nhiÒu nh­: hai gê x­¬ng b¶ vai, khuûu tay,
gai chËu, x­¬ng cïng côt, mÊu chuyÓn língai chËu, x­¬ng cïng côt, mÊu chuyÓn lín
x­¬ng ®ïi, ô ngåi, mÆt trong gèi, m¾t c¸x­¬ng ®ïi, ô ngåi, mÆt trong gèi, m¾t c¸
ngoµi, hai gãt ch©n.ngoµi, hai gãt ch©n.

12. C¸c yÕu tè thuËn lîiC¸c yÕu tè thuËn lîi : Da ­ít, phÇn c¬ thÓ bÞ: Da ­ít, phÇn c¬ thÓ bÞ
liÖt, mÊt c¶m gi¸c, c¸c bÖnh vÒ tim m¹chliÖt, mÊt c¶m gi¸c, c¸c bÖnh vÒ tim m¹ch
g©y nªn RLTH, RL cung cÊp NL, chÊt DD,g©y nªn RLTH, RL cung cÊp NL, chÊt DD,
c¸c RLCH nh­ §T§.c¸c RLCH nh­ §T§.
C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
- Lµm gi¶m hoÆc lo¹i bá lùc ®Ì Ðp- Lµm gi¶m hoÆc lo¹i bá lùc ®Ì Ðp
- KT tuÇn hoµn- KT tuÇn hoµn
- CS vµ vÖ sinh da- CS vµ vÖ sinh da
- TËp vËn ®éng- TËp vËn ®éng
- Dinh d­ìng tèt- Dinh d­ìng tèt

13. 5. Lo·ng x­¬ng5. Lo·ng x­¬ng
-- Lµ bÖnh lý cña hÖ thèng x­¬ng mµ kÕt qu¶Lµ bÖnh lý cña hÖ thèng x­¬ng mµ kÕt qu¶
lµ x­¬ng yÕu vµ dÔ g·y do:lµ x­¬ng yÕu vµ dÔ g·y do:
+ Gi¶m mËt ®é xuâng+ Gi¶m mËt ®é xuâng
+ H­ h¹i vi cÊu tróc cña x­¬ng+ H­ h¹i vi cÊu tróc cña x­¬ng
Theo WHO (1994)Theo WHO (1994)
T Score > -1: BTT Score > -1: BT
-1 <T Score > - 2,5: ThiÕu x­¬ng-1 <T Score > - 2,5: ThiÕu x­¬ng
T Score > - 2,5: Lo·ng x­¬ngT Score > - 2,5: Lo·ng x­¬ng
T Score > - 2,5 vµ cã g·y x­¬ng: LX nÆngT Score > - 2,5 vµ cã g·y x­¬ng: LX nÆng

14. - Khi BN bÞ liÖt hoÆc ng­êi giµ Ýt V§, qu¸- Khi BN bÞ liÖt hoÆc ng­êi giµ Ýt V§, qu¸
tr×nh huû x­¬ng sÏ t¨ng trong khi t¹o x­¬ngtr×nh huû x­¬ng sÏ t¨ng trong khi t¹o x­¬ng
gi¶m, dÉn ®Õn BN bÞ lo·ng x­¬ng.gi¶m, dÉn ®Õn BN bÞ lo·ng x­¬ng.
- HËu qu¶ cña LX lµ g©y ®au x­¬ng, nguy- HËu qu¶ cña LX lµ g©y ®au x­¬ng, nguy
c¬ gÉy x­¬ng §B ë ng­êi giµ vµ phô n÷c¬ gÉy x­¬ng §B ë ng­êi giµ vµ phô n÷
sau m·n kinh, canxi niÖu t¨ng dÉn ®Õnsau m·n kinh, canxi niÖu t¨ng dÉn ®Õn
nguy c¬ sái tiÕt niÖunguy c¬ sái tiÕt niÖu..

15. C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
- Bµi tËp V§ ®Æc biÖt c¸c bµi tËp kh¸ng trë vµ- Bµi tËp V§ ®Æc biÖt c¸c bµi tËp kh¸ng trë vµ
tËp chÞu träng lùc lªn x­¬ng.tËp chÞu träng lùc lªn x­¬ng.
- ChÕ ®é DD: C©n ®èi, t¨ng c­êng canxi vµ- ChÕ ®é DD: C©n ®èi, t¨ng c­êng canxi vµ
vitamin D.vitamin D.
- C¸c BP phßng ngõa bÞ ng· nh»m gi¶m thiÓu- C¸c BP phßng ngõa bÞ ng· nh»m gi¶m thiÓu
nguy c¬ GX ë nh÷ng BN nµy (dông cô trînguy c¬ GX ë nh÷ng BN nµy (dông cô trî
gióp nh­ khung tËp ®i, n¹ng, gËy, h­íng dÉngióp nh­ khung tËp ®i, n¹ng, gËy, h­íng dÉn
tËp th¨ng b»ng, ®iÒu hîp...)tËp th¨ng b»ng, ®iÒu hîp...)

16. 6. Cèt ho¸ l¹c chç6. Cèt ho¸ l¹c chç
Lµ t×nh tr¹ng h×nh thµnh x­¬ng ë nh÷ng vÞLµ t×nh tr¹ng h×nh thµnh x­¬ng ë nh÷ng vÞ
trÝ phÇn mÒm nh­ c¬ vµ th­êng gÆp quanhtrÝ phÇn mÒm nh­ c¬ vµ th­êng gÆp quanh
c¸c khíp.c¸c khíp.

17. - Chñ yÕu gÆp ë BN sau liÖt tuû, CTSN, Ýt- Chñ yÕu gÆp ë BN sau liÖt tuû, CTSN, Ýt
gÆp h¬n ë TBMMN.gÆp h¬n ë TBMMN.
- VÞ trÝ : c¸c khíp lín vµ nhì nh­ vai, h¸ng, gèi,- VÞ trÝ : c¸c khíp lín vµ nhì nh­ vai, h¸ng, gèi,
khuûu tay. HiÕm gÆp t¹i c¸c khíp nhá cñakhuûu tay. HiÕm gÆp t¹i c¸c khíp nhá cña
tay vµ ch©n.tay vµ ch©n.
- Nguyªn nh©n : ch­a râ rµng, tuy nhiªn cã- Nguyªn nh©n : ch­a râ rµng, tuy nhiªn cã
mèi LQ ®Õn t×nh tr¹ng m« mÒm t¹i chç nh­mèi LQ ®Õn t×nh tr¹ng m« mÒm t¹i chç nh­
viªm nhiÔm, phï nÒ, CT ch¶y m¸u trong c¬viªm nhiÔm, phï nÒ, CT ch¶y m¸u trong c¬
khíp, thiÕu m¸u nu«i d­ìng, BL tÜnh m¹chkhíp, thiÕu m¸u nu«i d­ìng, BL tÜnh m¹ch
víi sù h×nh thµnh cèt ho¸ nµy.víi sù h×nh thµnh cèt ho¸ nµy.

18. C¸ch phßngC¸ch phßng ngõangõa
-- TËp duy tr× TV§ khíp hµng ngµy.TËp duy tr× TV§ khíp hµng ngµy.
- Thuèc chèng viªm, chèng t¹o x­¬ng.- Thuèc chèng viªm, chèng t¹o x­¬ng.
- ChiÕu x¹.- ChiÕu x¹.
- Tr¸nh g©y c¸c TT thªm cho c¬ khíp nh­ CT- Tr¸nh g©y c¸c TT thªm cho c¬ khíp nh­ CT
hoÆc tËp qu¸ m¹nh, qu¸ møc cã thÓ g©yhoÆc tËp qu¸ m¹nh, qu¸ møc cã thÓ g©y
ch¶y m¸u trong c¬ khíp §B ë nh÷ng BN cã coch¶y m¸u trong c¬ khíp §B ë nh÷ng BN cã co
cøng.cøng.
- PT trong TH h¹n chÕ V§ khíp g©y ¶nh h­ëng- PT trong TH h¹n chÕ V§ khíp g©y ¶nh h­ëng
®Õn c¸c CN di chuyÓn còng nh­ ch¨m sãc®Õn c¸c CN di chuyÓn còng nh­ ch¨m sãc
SHHN cña BN.SHHN cña BN.

19. 7. NhiÔmtrïng phæi7. NhiÔmtrïng phæi
BN n»m bÊt ®éng nguy c¬ NT ®­êng h«BN n»m bÊt ®éng nguy c¬ NT ®­êng h«
hÊp rÊt cao do c¸c nguyªn nh©n.hÊp rÊt cao do c¸c nguyªn nh©n.
- Cã sù t¨ng tiÕt ®êm d·i.- Cã sù t¨ng tiÕt ®êm d·i.
- Gi¶m V§, Ýt T§TT nªn cã sù ø ®éng ®êm- Gi¶m V§, Ýt T§TT nªn cã sù ø ®éng ®êm
d·i trong phæi.d·i trong phæi.
-- ëë t­ thÕ n»m, c¸c c¬ h« hÊp ho¹t ®éngt­ thÕ n»m, c¸c c¬ h« hÊp ho¹t ®éng
kÐm, dÉn ®Õn sù gi¶m th«ng khÝ phæi.kÐm, dÉn ®Õn sù gi¶m th«ng khÝ phæi.
- C¸c ph¶n x¹ ho kh¹c ®êm gi¶m.- C¸c ph¶n x¹ ho kh¹c ®êm gi¶m.
- Søc ®Ò kh¸ng cña BN gi¶m.- Søc ®Ò kh¸ng cña BN gi¶m.

20. C¸ch phßng ngõaC¸ch phßng ngõa
- L¨n trë, T§TT th­êng xuyªn.- L¨n trë, T§TT th­êng xuyªn.
- Vç rung, DLTT, hót ®êm d·i- Vç rung, DLTT, hót ®êm d·i
- C¸c bµi tËp C§, T§ duy tr× TV§ c¸c khíp- C¸c bµi tËp C§, T§ duy tr× TV§ c¸c khíp
vïng ®ai vai, hai tay vµ lµm khoÎ c¬.vïng ®ai vai, hai tay vµ lµm khoÎ c¬.
- C¸c bµi tËp thë.- C¸c bµi tËp thë.
- C¸c KT hç trî ph¶n x¹ ho kh¹c ®êm.- C¸c KT hç trî ph¶n x¹ ho kh¹c ®êm.
- ChÕ ®é dinh d­ìng : Cung cÊp ®ñ n­íc ®Ó- ChÕ ®é dinh d­ìng : Cung cÊp ®ñ n­íc ®Ó
lµm lo·ng ®êm.lµm lo·ng ®êm.
- VS r¨ng miÖng vµ ®­êng HH trªn s¹ch sÏ- VS r¨ng miÖng vµ ®­êng HH trªn s¹ch sÏ

21. 8. H¹ huyÕt ¸p t­ thÕ8. H¹ huyÕt ¸p t­ thÕ
Bất động trªn giường trong một thời gian dµiBất động trªn giường trong một thời gian dµi
thường g©y ra sự thay đổi CN hệ tim mạch.thường g©y ra sự thay đổi CN hệ tim mạch.
Biểu hiện lµ kÐm chịu đựng ¸p lực tư thếBiểu hiện lµ kÐm chịu đựng ¸p lực tư thế
đứng do giảm lượng m¸u gi¸n tiếpđứng do giảm lượng m¸u gi¸n tiếp
- Giảm ¸p lực cơ chi dưới (do giảm khối lượng- Giảm ¸p lực cơ chi dưới (do giảm khối lượng
cơ).cơ).
-- Tr­¬ng lùc tÜnh m¹ch gi¶m lµm gi¶m l­îngTr­¬ng lùc tÜnh m¹ch gi¶m lµm gi¶m l­îng
m¸u trë vÒ tim dÉn ®Õn cung l­îng tim gi¶mm¸u trë vÒ tim dÉn ®Õn cung l­îng tim gi¶m
hËu qu¶ lµ gi¶m HA.hËu qu¶ lµ gi¶m HA.

22. C¸ch phßng ngõaC¸ch phßng ngõa
- V§ sím lµ c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt : C¸c bµi tËp- V§ sím lµ c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt : C¸c bµi tËp
ROM, tËp m¹nh c¬ ë c¶ t­ thÕ n»m vµ ngåi,ROM, tËp m¹nh c¬ ë c¶ t­ thÕ n»m vµ ngåi,
®øng. TËp m¹nh c¬ bông, tËp gång c¬ hai®øng. TËp m¹nh c¬ bông, tËp gång c¬ hai
ch©n. C¸c ho¹t ®éng di chuyÓn ngay khi cãch©n. C¸c ho¹t ®éng di chuyÓn ngay khi cã
thÓ.thÓ.
- Thay ®æi t­ thÕ ph¶i tõ tõ gióp BN thÝch- Thay ®æi t­ thÕ ph¶i tõ tõ gióp BN thÝch
nghi dÇn.nghi dÇn.
- N©ng đầu giường cao dần khi nằm.- N©ng đầu giường cao dần khi nằm.

23. -- Kª cao ch©n khi n»m.Kª cao ch©n khi n»m.
-- §øng bµn nghiªng dÇn víi môc tiªu lµ 75§øng bµn nghiªng dÇn víi môc tiªu lµ 75
®é / 20 phót.®é / 20 phót.
-- TÊt ch©n hoÆc b¨ng chun hai ch©n vµTÊt ch©n hoÆc b¨ng chun hai ch©n vµ
mang ®ai bông.mang ®ai bông.
- Mét s« thuèc g©y co m¹ch (Ephedrin)- Mét s« thuèc g©y co m¹ch (Ephedrin)
hoÆc Ergotamin, heptamin, corticoid.hoÆc Ergotamin, heptamin, corticoid.
-- ChÕ ®é dinh d­ìng t¨ng c­êng muèi vµ ®ñChÕ ®é dinh d­ìng t¨ng c­êng muèi vµ ®ñ
dÞch.dÞch.
-- Khi h¹ huyÕt ¸p x¶y ra, cho BN n»m ngayKhi h¹ huyÕt ¸p x¶y ra, cho BN n»m ngay
xuèng vµ kª cao ch©n.xuèng vµ kª cao ch©n.

24. 9. HuyÕt khèi tÜnh m¹ch9. HuyÕt khèi tÜnh m¹ch
Lµ mét trong c¸c TTTC nguy hiÓm nhÊt,Lµ mét trong c¸c TTTC nguy hiÓm nhÊt,
th­êng x¶y ra ë nh÷ng ng­êi bÊt ®éng l©u.th­êng x¶y ra ë nh÷ng ng­êi bÊt ®éng l©u.
ëë BN liÖt nöa ng­êi do TBMMN, huyÕtBN liÖt nöa ng­êi do TBMMN, huyÕt
khèi tÜnh m¹ch xuÊt hiÖn ë chi liÖt caokhèi tÜnh m¹ch xuÊt hiÖn ë chi liÖt cao
gÊp 10 lÇn chi kh«ng liÖt, BN kh«ng ®i l¹igÊp 10 lÇn chi kh«ng liÖt, BN kh«ng ®i l¹i
®­îc th× tû lÖ bÞ HKTM cao gÊp 5 lÇn®­îc th× tû lÖ bÞ HKTM cao gÊp 5 lÇn
ng­êi cã thÓ ®i bé ®­îc 15m.ng­êi cã thÓ ®i bé ®­îc 15m.

25. Nguyªn nh©nNguyªn nh©n
-- øø trÖ tuÇn hoµn ngo¹i biªn do n»m bÊttrÖ tuÇn hoµn ngo¹i biªn do n»m bÊt
®éng. V§ co c¬ cã t¸c dông nh­ lùc b¬m hót®éng. V§ co c¬ cã t¸c dông nh­ lùc b¬m hót
m¸u, trî gióp cho TH tÜnh m¹ch trë vÒ tim tètm¸u, trî gióp cho TH tÜnh m¹ch trë vÒ tim tèt
h¬n. Do ®ã khi BN bÞ liÖt, m¸u sÏ ø l¹i ë hÖh¬n. Do ®ã khi BN bÞ liÖt, m¸u sÏ ø l¹i ë hÖ
thèng tÜnh m¹ch.thèng tÜnh m¹ch.
- KÌm theo ®ã lµ t×nh tr¹ng t¨ng ®«ng m¸u ë- KÌm theo ®ã lµ t×nh tr¹ng t¨ng ®«ng m¸u ë
c¸c BN bÊt ®éng l©u ngµy.c¸c BN bÊt ®éng l©u ngµy.
- C¸c TT thµnh tÜnh m¹ch t¹i chç: do va ®Ëp,- C¸c TT thµnh tÜnh m¹ch t¹i chç: do va ®Ëp,
ng·…ng·…

26. C¸ch phßng ngõaC¸ch phßng ngõa
-- Lo¹i bá c¸c yÕu tè nguy c¬ nh­ t×nh tr¹ng øLo¹i bá c¸c yÕu tè nguy c¬ nh­ t×nh tr¹ng ø
trÖ tuÇn hoµn ngo¹i biªn, dïng thuèc chèngtrÖ tuÇn hoµn ngo¹i biªn, dïng thuèc chèng
®«ng m¸u.®«ng m¸u.
-- VËn ®éng sím.VËn ®éng sím.
-- TÊt ch©n hoÆc b¨ng chun ch©n tõ c¸cTÊt ch©n hoÆc b¨ng chun ch©n tõ c¸c
ngãn ch©n lªn ®ïi.ngãn ch©n lªn ®ïi.
-- Kª cao ch©n khi nghØ ng¬i.Kª cao ch©n khi nghØ ng¬i.
-- Chèng ®«ng dù phßng heparin liÒu thÊpChèng ®«ng dù phßng heparin liÒu thÊp

27. 10. NhiÔm trïng tiÕt niÖu10. NhiÔm trïng tiÕt niÖu
-- BN bÊt ®éng l©u sÏ cã tån d­ n­íc tiÓuBN bÊt ®éng l©u sÏ cã tån d­ n­íc tiÓu
trong BQ, lµ m«i truêng rÊt thuËn lîi chotrong BQ, lµ m«i truêng rÊt thuËn lîi cho
VK ph¸t triÓn.VK ph¸t triÓn.

28. -- T×nh tr¹ng nµy sÏ nÆng thªm ë nh÷ng BNT×nh tr¹ng nµy sÏ nÆng thªm ë nh÷ng BN
cã tæn th­¬ng TK kÌm theo nh­ liÖt tuû,cã tæn th­¬ng TK kÌm theo nh­ liÖt tuû,
TBMMN…hoÆc ph¶i ®Æt sonde BQ.TBMMN…hoÆc ph¶i ®Æt sonde BQ.
-- Do lo·ng x­¬ng Canxi niÖu t¨ng lµm t¨ngDo lo·ng x­¬ng Canxi niÖu t¨ng lµm t¨ng
nguy c¬ t¹o sái tiÕt niÖu. KÌm theo NT lµmnguy c¬ t¹o sái tiÕt niÖu. KÌm theo NT lµm
thay ®æi ®é PH n­íc tiÓu, cµng lµm t¨ngthay ®æi ®é PH n­íc tiÓu, cµng lµm t¨ng
l¾ng ®éng canxi t¹o sái.l¾ng ®éng canxi t¹o sái.

29. C¸ch phßng ngõa C¸ch phßng ngõa
-- Theo dâi s¸t.Theo dâi s¸t.
-- C¸c thñ thuËt v« trïng.C¸c thñ thuËt v« trïng.
-- Lµm trèng BQ b»ng t­ thÕ ®i tiÓu hoÆc c¸cLµm trèng BQ b»ng t­ thÕ ®i tiÓu hoÆc c¸c
biÖn ph¸p KT bªn ngoµi nh­ xoa bãp, vçbiÖn ph¸p KT bªn ngoµi nh­ xoa bãp, vç
vïng BQ, hoÆc thñ thuËt ®Æt sonde dÉn l­vïng BQ, hoÆc thñ thuËt ®Æt sonde dÉn l­
u.u.
-- Uèng nhiÒu n­íc Ýt nhÊt 2 lÝt /ngµy, t¨ng c­Uèng nhiÒu n­íc Ýt nhÊt 2 lÝt /ngµy, t¨ng c­
êng Vitamin C ®Ó lµm acid ho¸ n­íc tiÓu.êng Vitamin C ®Ó lµm acid ho¸ n­íc tiÓu.

30. 11. Rèi lo¹n tiªu ho¸11. Rèi lo¹n tiªu ho¸
BÊt ®éng lµm gi¶m nhu ®éng ruét, gi¶m traoBÊt ®éng lµm gi¶m nhu ®éng ruét, gi¶m trao
®æi chuyÓn ho¸, ø ®äng m¸u ë m¹c treo g©y®æi chuyÓn ho¸, ø ®äng m¸u ë m¹c treo g©y
t¸o bãn.t¸o bãn.
C¸ch phßng ngõaC¸ch phßng ngõa
-- Thay ®æi t­ thÕ choThay ®æi t­ thÕ cho bn.bn.
-- V§ thô ®«ng, chñ ®éng.V§ thô ®«ng, chñ ®éng.
-- Xoa bãp nhÑ vïng bông, khung ®¹i trµng.Xoa bãp nhÑ vïng bông, khung ®¹i trµng.
-- ChoCho bnbn uèng n­íc nhiÒu lÇn trong ngµy.uèng n­íc nhiÒu lÇn trong ngµy.
-- Dïng thuèc nhuËn trµng, thôt th¸o, mãc ph©n.Dïng thuèc nhuËn trµng, thôt th¸o, mãc ph©n.

31. 12. Rèi lo¹n sinh dôc12. Rèi lo¹n sinh dôc
-- Kh«ng ®¸ng kÓKh«ng ®¸ng kÓ
-- BÊt ®éng g©y Ýt tinh dÞch, liÖt d­¬ng, sauBÊt ®éng g©y Ýt tinh dÞch, liÖt d­¬ng, sau
bÊtbÊt
®éng b×nh th­êng.®éng b×nh th­êng.
13. Rèi lo¹n t©mthÇn13. Rèi lo¹n t©mthÇn
-- Tr¸nh nçi sî h·i vÒ t×nh tr¹ng bÖnh tËtTr¸nh nçi sî h·i vÒ t×nh tr¹ng bÖnh tËt
-- ChChèng quan niÖm bá r¬i cña ng­êi nhµèng quan niÖm bá r¬i cña ng­êi nhµ
- Tæ chøc vui ch¬i gi¶i trÝ cho BN

32. Xin ch©n thµnh c¸m¬n